POSEŁ NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ JAROSŁAW ZIELIŃSKI BPS/VII/IT/118.20/2014 Szanowny Pan Bartłomiej Sienkiewicz Minister Spraw Wewnętrznych Interpelacja poselska w sprawie ćwiczeń służb mundurowych Z uwagą wysłuchałem Pana informacji dla PAP dotyczącej ćwiczeń służb mundurowych, w których ma uczestniczyć 2 tys. funkcjonariuszy ze Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Policji. Powiedział Pan, że granice są teraz stabilne, bezpieczne, ale musimy być przygotowani na bardziej dramatyczne warianty. Chcemy przetestować pewną wewnętrzną odporność państwa polskiego na sytuacje ekstremalne. Stwierdził Pan również: chcemy zobaczyć, jak wygląda w terenie w takiej sytuacji maksymalnie zbliżonej do realnej koordynacja, kwestie łączności, a także logistyki. Jak by to wyglądało, gdybyśmy musieli nagle przerzucić duże siły dla ochrony porządku publicznego i polskich granic, czy do obsługi fali uchodźców. Sprawdzany ma być przepływ informacji między służbami na poszczególnych szczeblach od podejmowania decyzji po ich wykonanie. Podkreślił Pan, że takie ćwiczenia nie były przeprowadzane w Polsce od pierwszej połowy lat 70, w związku z tym jest to trochę historyczny moment. To będzie dość skomplikowane ćwiczenie, które mam nadzieję, pokaże nam nasze potencjalne słabości. Ćwiczenia nie są po to, żeby powiedzieć sobie, że jest świetnie. Wręcz przeciwnie, żeby pokazać, co trzeba jeszcze poprawić. W swoim wywiadzie, mającym cechy propagandy przedwyborczej, nie powiedział Pan, że ćwiczenia PIONEX mające odbyć się w Pionkach są przygotowywane przez służby podległe MSW, Wojsko Polskie i Urząd do Spraw Cudzoziemców już od kilku tygodni.
Poszczególne formacje mundurowe przygotowują harmonogramy tych ćwiczeń dla siebie, a więc nie może być tu mowy, wbrew temu co Pan powiedział, że sprawdzony zostanie tutaj przepływ informacji między służbami na poszczególnych szczeblach od podejmowania decyzji po ich wykonanie. Wyraźnie widać, że każda służba opracowuje, a właściwie przygotowuje, perfekcyjnie dopracowane w każdym szczególe ćwiczenia pokazowe, a nie sprawdzające czy szkoleniowe. Zwracam uwagę, że tak się nie przegotowuje ćwiczeń sprawdzających mobilność i możliwości taktyczno-dowódcze tych formacji. Tak się przygotowuje propagandowe i pokazowe show po to, aby pokazać społeczeństwu, że Państwo jest świetnie przygotowane i bardzo dobrze się sprawdza w sytuacjach zagrożeń. W swojej wypowiedzi nawiązał Pan do ćwiczeń, które nie były przeprowadzane od lat 70-tych. Przypominam, że tak właśnie w tamtym okresie wyglądały ćwiczenia różnych służb państwowych i w chwili obecnej nie zauważam różnicy pomiędzy tamtą propagandą a obecnie uprawianą przez Platformę Obywatelską na przykładzie zaproponowanych ćwiczeń. Wypowiedziane w dniu 6 kwietnia 2014 roku słowa przez premiera Donalda Tuska że nasze struktury są zintegrowane i niezależnie od temperatury sporów politycznych państwo działa bez zarzutu w sytuacjach krytycznych, jest ważne i ludzie powinni wiedzieć, że jesteśmy przygotowani na każdą ewentualność i żadne wewnętrzne konflikty tego nie uniemożliwią tylko potwierdzają ten propagandowy scenariusz ćwiczeń, których wstępny harmonogram był w dniu tej wypowiedzi już przygotowany i służby rozpoczęły przygotowania do jego realizacji. Czy według Pana Ministra niżej wymienione elementy ćwiczeń mających się odbyć w dniach 23-25 kwietnia br. mają być poważnym sprawdzianem przepływu informacji między służbami na poszczególnych szczeblach od podejmowania decyzji po ich wykonanie: - awaryjne lądowanie śmigłowca w kompleksie leśnym w okolicach Pionek, - próba nielegalnego przekroczenie granicy przez kilkadziesiąt osób, - użycie psów ratowniczych w lesie, - opanowanie próby wewnętrznych rozliczeń wśród cudzoziemców przebywających w ośrodku dla uchodźców, - odbicie terrorystom grupy zakładników (rodzina czteroosobowa) przebywających w domku jednorodzinnym, - wypadek drogowy busa z cudzoziemcami, - próba wdarcia się na teren naszego kraju przez zagraniczną bojówkę, - lądowanie na lotnisku wojskowym samolotu, którego załoga i pasażerowie zgłaszają chęć nadania im statusu uchodźcy, 2
- odnalezienie w lesie grupy cudzoziemców i przewóz ich do ośrodka dla cudzoziemców, - zgłaszanie się na przejściu granicznym dużej ilości cudzoziemców składających wnioski o nadanie im statusu uchodźcy, - działanie 8 żołnierzy służb specjalnych na terenie naszego kraju. Czy Pan zdaje sobie sprawę z tego, że są to zwykłe prozaiczne ćwiczenia realizowane przez ośrodki szkolenia lub szkoły wszystkich służb mundurowych na poziomie podoficerskim i nie ma w nich nic skomplikowanego, co dałoby możliwość właściwej oceny służb mundurowych na poziomie krajowym? Prawo i Sprawiedliwość w całej rozciągłości popiera każdą formę szkolenia i doskonalenia zawodowego urzędników oraz funkcjonariuszy służb mundurowych, służącą podnoszeniu ich kwalifikacji oraz sprawności w celu profesjonalnego i perfekcyjnego wykonywania nałożonych na nich ustawowych zadań, jednakże jesteśmy przeciwni wykorzystywaniu tych służb i urzędów w celach propagandowych. Przypominam, że jeśli służby mundurowe, inne formacje oraz urzędnicy państwowi są dobrze przygotowani do realizacji codziennych zadań, to i do realizacji zadań w sytuacjach nadzwyczajnych również są przygotowani. Temu służą codzienne i regularne ćwiczenia, sprawdziany, szkolenia doskonalące, a nawet sprawdziany sprawności fizycznej i współzawodnictwo między jednostkami. Na pewno nie służą temu wyreżyserowane pokazy nie mające nic wspólnego ze sprawdzeniem możliwości i sprawności służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo naszych obywateli. Jak wygląda rzeczywiste przygotowanie naszego państwa do realizacji codziennych zadań z zakresu ochrony ludności, widzieliśmy na przykładzie działań chociażby w czasie ubiegłorocznej jesiennej wichury w województwach północnych, tegorocznego paraliżu województw, m.in. województwa lubelskiego podczas opadów śniegu (co nie jest niczym niecodziennym w naszym klimacie), wcześniejszych powodzi, czy zalania tunelu w Warszawie, który od ponad roku nadal nie funkcjonuje prawidłowo. Podczas tych zdarzeń kilka milionów Polaków pozostawało bez energii elektrycznej, ogrzewania, z nieprzejezdnymi drogami, a nawet bez żywności. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w okresie od 25 kwietnia 2012 roku do 9 stycznia 2013 roku pod nazwą Funkcjonowanie szkół i ośrodków szkoleniowych w Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej, z której wynika m. in., że nierzetelnie sprawowany był nadzór i kontrola przez ministra właściwego do spaw wewnętrznych oraz Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej nad działalnością szkoleniową podległych im jednostek organizacyjnych. Stwierdzone nieprawidłowości, wskazują na niedostateczną skuteczność systemu nadzoru i kontroli. 3
Według kolejnego raportu Najwyższej Izby Kontroli, 43% funkcjonariuszy ruchu drogowego Policji nigdy nie odbyło obowiązkowych specjalistycznych szkoleń. Na 380 tys. zdarzeń drogowych, które przeanalizowała NIK różnego rodzaju pomyłki znalazły się w opisach 60 tys. z nich. W aż 96% protokołach brakowało obowiązkowych danych lokalizacji GPS miejsca wypadku. Policjanci nagminnie błędnie rejestrują dane na temat wypadków i kolizji w kartach zdarzenia drogowego i w Systemie Ewidencji Wypadków i Kolizji, a publikowane przez Policję dane statystyczne na temat liczby zdarzeń drogowych i ich przyczyn są nierzetelne. Również kontrola Obrony Cywilnej przez NIK wykazała. że przygotowanie struktur obrony cywilnej do realizacji zadań w okresie wojny i pokoju nie jest prawidłowe. 29% skontrolowanych szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin nie powołało w ogóle podstawowych jednostek organizacyjnych obrony cywilnej przeznaczonych m.in. do ochrony ludności. W wielu gminach formacje obrony cywilnej faktycznie nie istniały, pomimo że w sprawozdaniach informowano o ich funkcjonowaniu. Obecnie schrony i ukrycia zapewniają ogółem zaledwie 4,37% potrzeb w zakresie miejsc ochronnych w skali kraju, z czego wynika, że w przypadku konfliktu zbrojnego jedynie co dwudziesty piąty Polak będzie mógł liczyć na miejsce w budowli ochronnej. Wobec powyższego - działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 1996 roku Nr 73, poz. 350, z późn. zm.) - proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania: 4 1. Dlaczego w ćwiczeniach element dotyczący Straży Granicznej ma się odbywać na zaimprowizowanym przejściu granicznym w województwie mazowieckim, a nie w warunkach naturalnych lub do nich zbliżonym, a więc we wschodnich województwach naszego kraju, czyli tam, gdzie istnieje potencjalne zagrożenie oraz znajduje się większość sił i środków Straży Granicznej? 2. Dlaczego w ćwiczeniach nie biorą udziału formacje Obrony Cywilnej, która jest ważnym elementem w systemie bezpieczeństwa państwa? Przypominam, że to Panu podlega Szef Obrony Cywilnej Kraju. 3. Czy i kiedy odbywały się ćwiczenia dotyczące służb i urzędów, dotyczące spraw bezpieczeństwa codziennego, ale bardzo ważnego, takich jak przygotowanie do odparcia gwałtownego ataku zimy, wichury, powodzi, przeglądy infrastruktury energetycznej, stanu zabezpieczenia dróg przed zaspami śnieżnymi, możliwości i sposobów dostarczania żywności i wody pitnej dla potrzebującej ludności, ewakuacji zabezpieczenia ludności pozbawionej ogrzewania podczas niskich temperatur?
4. Dlaczego nie odbywa się wewnętrzne współzawodnictwo pomiędzy jednostkami Państwowej Straży Pożarnej będące formą doskonalenia zawodowego? Dlaczego w tych jednostkach praktycznie nie ma codziennych szkoleń i ćwiczeń doskonalących? 5. Czy i kiedy w ostatnich latach odbywały się ćwiczenia Straży Granicznej i Policji w wymiarze wojewódzkim lub regionalnym? 6. Dlaczego sprawdziany sprawności fizycznej dla funkcjonariuszy wszystkich formacji, włącznie z wojskiem nie są realizowane w sposób właściwy, a ich wyniki nie mają wpływu na płacowy system motywacyjny? 7. Na czym ma polegać wyjątkowość ćwiczeń opartych na nadzwyczaj prostych elementach, praktycznie ćwiczonych w ośrodkach szkolenia wszystkich służb mundurowych, i to na szczeblu podstawowym, zarówno wykonawczym jak i dowódczym? 8. Na czym ma polegać sprawdzenie koordynacji, łączności oraz logistyki służb mundurowych podczas tak prostych zadań realizowanych w czasie przedmiotowych ćwiczeń? 9. Dlaczego w ćwiczeniach nie bierze udziału Rządowe Centrum Bezpieczeństwa? 10. Jaki jest całkowity koszt przygotowywanych ćwiczeń służb mundurowych? 5 Warszawa, 14 kwietnia 2014 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa Biura Poselskie Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Jarosława Zielińskiego 16-400 Suwałki, ul. Kościuszki 32, tel. (87) 566 55 48 15-443 Białystok, ul. Zwycięstwa 26 C, tel. (85) 653 77 69 16-300 Augustów, ul. Młyńska 20/6, tel. (87) 644 57 73 16-500 Sejny, ul. J. Piłsudskiego 28, tel. (87) 565 66 04 e-mail: jaroslaw.zielinski@sejm.pl www.jaroslawzielinski.pl