Krzysztof Piotrowski. Polskie projekty monet euro

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów studia podyplomowe MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Krzysztof Piotrowski Polskie projekty monet euro praca końcowa Promotor dr Justyna ZABAWA Wrocław 2015

OŚWIADCZENIE Oświadczam, że pracę niniejszą przygotowałem(am) samodzielnie. Wszystkie dane, istotne myśli i sformułowania pochodzące z literatury (przytoczone dosłownie lub niedosłownie) są opatrzone odpowiednimi odsyłaczami. Praca ta nie była w całości ani w części, która zawierałaby znaczne fragmenty przedstawione w pracy jako oryginalne (wyniki badań empirycznych, obliczenia, spostrzeżenia, oceny, wnioski, propozycje itp.), przez nikogo przedłożona do żadnej oceny i nie była publikowana. Oświadczam, że tekst pracy dyplomowej na nośniku elektronicznym jest identyczny z tekstem wydrukowanym i nie zawiera znaków niewidocznych na wydruku...., dnia...... (miejscowość) (podpis) OŚWIADCZENIE Wyrażam zgodę / nie wyrażam zgody* mojej pracy dyplomowej. na udostępnienie osobom zainteresowanym Zgoda na udostępnienie pracy dyplomowej nie oznacza wyrażenia zgody na kopiowanie pracy dyplomowej w całości lub w części. Brak zgody nie wyklucza kontroli tekstu pracy dyplomowej w systemie antyplagiatowym, wyklucza natomiast dopisanie tekstu do bazy tego systemu. * niepotrzebne skreślić..., dnia...... (miejscowość) (podpis) str. 2

Spis treści 1. Wstęp... 4 2. Krótki wstęp o Euro walucie europejskiej... 5 2.1 Dane techniczne monet euro wymiary, masa i stosowane materiały do produkcji... 6 2.2 Dane techniczne monet euro rodzaj wykończenia rantów monet... 8 2.3 Konstrukcja monet euro... 9 2.4 Awers i rewers w numizmatyce... 9 3. Wytyczne dotyczące narodowych rewersów i emisji monet euro przeznaczonych do obiegu w państwach członkowskich... 11 4. Nasza droga do Polskich projektów monet euro. Konkursy i projekty Polskich projektów monet euro... 13 5. Opis projektów Polskich monet Euro... 17 5.1 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria "A-1" - NB... 17 5.2 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria A-2 SZ - CZ... 23 5.3 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria "A-3" - "L"... 29 5.4 2004 - Projekt polskich monet EURO" - Seria B-1 - ZL... 35 5.5 2004 - Projekt polskich monet EURO" - Seria B-2 - BR... 41 5.6 2004 - "Projekt polskich monet EURO" - Seria "B-3 SZ" - BR... 48 5.7 2004 - "Projekt polskich monet EURO" - Seria "B-4 SZ" - SR... 56 5.8 2004 - "Projekt polskich monet EURO" - Seria "B-5"... 65 5.9 2005 - Kolekcja monet EURO "DANZICA 2005 - Euro patterns" - Seria C-1... 72 6. Koszty wykonania Polskich projektów monet EURO, koszty produkcji monet, przyszli wytwórcy monet euro w Polsce... 79 7. Podsumowanie... 81 8. Bibliografia... 83 str. 3

1. Wstęp W rezultacie zgody obywateli Polski i decyzji o wstąpieniu w 2004 roku do Unii Europejskiej zobowiązaliśmy się do spełnienia kryteriów zbieżności i wprowadzenia euro jako waluty narodowej. Wstąpienie do strefy euro będzie stanowiło szansę wzrostu gospodarczego Polski, a tym samym wzrostu zamożności naszego społeczeństwa. Analizy prowadzone przed kryzysem finansowym wskazywały, że wprowadzenie euro w Polsce powinno prowadzić do wzrostu poziomu PKB, zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Jednakże praktyczne doświadczenia krajów ze strefy euro, wykazały, że przyjęcie euro być może będzie się wiązać z ryzykiem podwyższonego wskaźnika niestabilności makroekonomicznej oraz spowolnić wzrost gospodarczy. Oznacza to, że zakładany przyspieszony wzrostu - po przyjęciu wspólnej waluty - należy traktować jedynie w kategoriach szansy, którą należy umiejętnie wykorzystać. Na podstawie danych ze strony Narodowego Banku Polskiego [1] obecnie w obiegu znajduje się ok. 111 miliardów monet euro o wartości 25 miliardów euro (według stanu na grudzień 2014 roku). Dla ponad 341 milionów osób wspólna waluta europejska jest walutą narodową mam nadzieję, że w najbliższej przyszłości także i Polski. Niniejsza praca jest pierwszym i na chwilę obecną jedynym opracowaniem dotyczącym przyszłej Polskiej waluty euro, opisującym w sposób szczegółowy dostępne na rynku Projekty Polskich monet EURO. W pracy dokonano analizy i opisu 9 kompletnych zestawów monet zawierających w sumie 75 monet. Oprócz opisów emitowanych zestawów monet euro przedstawiono ich zdjęcia, grafiki, nakłady, dane techniczne (dane wymiarowe i wagowe) oraz wskazano (o ile takie dane są dostępne) producentów lub firmy, które brały udział w ich produkcji. Praca oprócz opisu zestawu monet umożliwia udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące ich dalszej produkcji oraz kosztów ich wytworzenia w Polsce. Ze względu na brak literatury i informacji źródłowych zebranie informacji w tej pracy było dużym wyzwaniem. Większość informacji uzyskano dzięki danym uzyskanym od firm zajmujących się branżą numizmatyczną oraz osobom posiadającym unikatowe zbiory prototypów tych monet. Wszystkie opisane zestawy monet są w moim posiadaniu i są bogatą bazą umożliwiającą zapoznanie się z Polskimi prototypami przyszłych monet euro, które mam nadzieję już niedługo znajdą się w naszych portfelach. str. 4

Wszystkie grafiki i zdjęcia z wyjątkiem tych, w których podano źródło są moim autorstwem i ze względu na bardzo niski stan znajomości tematu są do dyspozycji wszystkich osób zainteresowanych. 2. Krótki wstęp o Euro walucie europejskiej Nazwa euro została wybrana na posiedzeniu Rady Europy w Madrycie w 1995 r. w ramach przygotowań do wprowadzenia wspólnej waluty. Wymagania jakie stawiano przed nazwą nowej waluty to przede wszystkim: - krótka nazwa, łatwa do wymówienia i zrozumienia, - zawierająca w sobie odniesienie do Europy, - wolna od złych skojarzeń. Inspiracją dla symbolu euro była grecka litera epsilon (Є). Symbol ten oznacza również pierwszą literę słowa Europa w alfabecie łacińskim, natomiast dwie równoległe linie biegnące przez symbol oznaczają stabilność. Komisja Europejska zorganizowała wewnętrzny konkurs na przedstawienie pomysłu na symbol euro. Rozważono około 30 projektów. W sprawie dziesięciu z nich zasięgnięto opinię ludności. Ostateczny projekt został wybrany spośród dwóch wyselekcjonowanych propozycji przez ówczesnego przewodniczącego Komisji Jacquesa Santera oraz komisarza Yvesa Thibaulta de Silguy w 1995 r.[1]. Monety euro mają jedną część wspólną, ale różną stronę narodową, charakterystyczną dla kraju emitenta. Strona wspólna monet emitowanych od 2007 r. ukazuje cały kontynent europejski, wcześniej przedstawiał Unię Europejska sprzed jej rozszerzenia w 2004 r. Każde państwo strefy euro przeprowadziło własną procedurę wyboru projektu strony narodowej. Jedynym wymogiem było, aby zawierała 12 gwiazd symbolizujących Unię oraz datę emisji monety. Istnieją państwa nienależące do strefy euro, mające prawo bicia niewielkich ilości własnych monet euro: San Marino, Monako, Watykan i Andora. Wynegocjowane warunki pozwalają, by emitowane przez te kraje monety były legalnym środkiem płatniczym w całej strefie euro. Krajami w których przyjęto euro są: Austria, Belgia, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy. str. 5

2.1 Dane techniczne monet euro wymiary, masa i stosowane materiały do produkcji Przedstawiając projekt czy gotową monetę, należy zapoznać się z jej parametrami, czyli głównie: jej wagą i wymiarami. Parametrami pomocniczymi, które są sprawdzane - przez wszelkiego rodzaju testery (na etapie produkcji w mennicy) i inne urządzenia (na etapie eksploatacji monet - np. urządzenia wrzutowe na monety). Urządzenia te oprócz podstawowych pomiarów sprawdzają również przewodność elektryczną monet i rodzaj obrzeża (zwanego również rantem). Często zdarza się, że niektóre monety kwalifikowane jako "dobre" na etapie testu w mennicy w życiu codziennym nie są przyjmowane w automatach, które pomimo że próbuje się użyć prawidłowej monety - pokazują "błąd - moneta zła". Głównymi przyczynami tego faktu jest przeważnie ich eksploatacyjne zużycie lub zabrudzenie - monety lub czytnika urządzenia. Aby mieć 100% pewność że moneta jest "dobra" należy ją porównać z parametrami (danymi), które każdorazowo przedstawione są w "Prospekcie emisyjnym" monety wydawanym przez Bank. W celu ułatwienia poniżej przedstawiono podstawowe parametry monet euro z uwzględnieniem ich: wymiarów, wagi i materiałów z których zostały wykonane. W przypadku opisanych w pracy monet ich parametry zostały celowo zmienione w celu jednoznacznego określenia, że nie są to monety obiegowe tylko monety próbne dlatego emiter na każdej z nich umieścił napisy PROBA w kilku językach. str. 6

Tabela 1 - Dane techniczne monet euro podstawowe wymiary i skład chemiczny [źródło - 2] str. 7

2.2 Dane techniczne monet euro rodzaj wykończenia rantów monet Ważnym elementem graficznym wykończenia, każdej monety jest tzw. rant czyli część boczna monety. Może mieć postać rowkowaną (ząbkowaną) lub bez wykończenia tzw. rant gładki. Poniżej w Tabeli 2 - przedstawiono podstawowe ranty obiegowych monet euro z uwzględnieniem ich sposobu wykonania. W przypadku opisanych w pracy monet ich ranty zostały celowo zmienione na gładkie ze względu na koszty ich wykonania oraz odróżnienie ich od monet znajdujących się w obiegu. Tabela 2 Rodzaje stosowanych rantów monet euro w zależności od nominału [źródło - 2] str. 8

2.3 Konstrukcja monet euro Monety o nominałach 1, 2 i 5 eurocentów - wytwarzane są metodą bicia czyli wycisku krążka stalowego pokrytego miedzią pomiędzy dwoma stemplami wzornika zawierającymi wzorce awersu i rewersu monety. Monety o nominałach 10, 20 i 50 eurocentów - wytwarzane są metodą bicia czyli wycisku krążka ze stopu nordyckiego złota pomiędzy dwoma stemplami wzornika. Monety o nominałach 1 i 2 euro składają się z dwóch elementów - pierścienia oraz rdzenia. Wykorzystano w nich technikę łączenia dwóch metali (tzw. technikę bimetalową). Monety 1 euro mają pierścień w kolorze złotym (miedzionikiel), a rdzeń w kolorze srebrnym (wykonany jest z 3 warstw: miedzioniklu, niklu i znów miedzioniklu). Z kolei 2 euro odwrotnie pierścień srebrny (miedzionikiel), a rdzeń złoty (wykonany z 3 warstw: mosiądzu niklowego, niklu i ponownie mosiądzu niklowego). 2.4 Awers i rewers w numizmatyce Awers i rewers posiadają monety oraz inne podobne wyroby jak ordery, odznaki, medale, plakietki itp. Pojęć tych nie stosuje się jednak do pieniędzy papierowych, określając w nich w miejsce awersu i rewersu odpowiednio: przednią i odwrotną stronę banknotu. Rys. 1 - Awers monety 5 euro Polskiego projektu monety Źródło: (fotografia ze zbiorów autora) str. 9

W przypadku monet stosujemy w polskiej numizmatyce zasadę, że awers to strona główna monety zawierająca podstawę prawną wybicia danej monety, w szczególności: 1. portret panującego, 2. imię panującego, 3. herb państwa, 4. nazwa państwa, 5. początek legendy. Rewers to odwrotna strona monety zawierająca inne elementy graficzne w większym lub mniejszym stopniu związane z okolicznościami wybicia monety. Nominał zazwyczaj jest po stronie rewersu, ale nie ma na to reguły. Inną metodą rozpoznawania, gdzie jest awers, a gdzie rewers, jest fakt, że awers, jako strona oficjalna, zawiera niezmienne elementy graficzne, podczas gdy rewers dla każdego nominału może wyglądać zupełnie inaczej (nie chodzi tu tylko o sam symbol nominału, ale także o inne umieszczone na tej stronie elementy graficzne). Rys. 2 - Rewers monety 5 euro Polskiego projektu monety Źródło: (fotografia ze zbiorów autora) str. 10

Pojęcia awersu i rewersu są w języku potocznym często mylone i wymagają krótkiego wyjaśnienia. Dla przeciętnego człowieka ważniejszą stroną jest ta z nominałem, stąd nazywa się ją niepoprawnie awersem. Czasami problem z określeniem stron monety może być naprawdę trudny, jak w przypadku euro. Wszystkie monety Wspólnoty mają tę samą stronę z danym nominałem, zwaną stroną europejską, podczas gdy druga strona, zwana stroną narodową, różni się w każdym kraju. Powoduje to problemy w określeniu, która strona jest awersem, a która rewersem. Prawodawstwo Unii Europejskiej jako awers monety określa stronę narodową, natomiast rewers jako stronę europejską [3]. Identycznie uważa Narodowy Bank Polski [4]. W wielu polskich międzywojennych i powojennych aktach prawnych natomiast stroną główną określano stronę z nominałem, a stroną odwrotną stronę z orłem [5]. Przy losowaniu metodą rzucania monetą pada zwykle pytanie orzeł czy reszka?. Wynika ono stąd, że orzeł (lub orzełek) leży na wielu monetach (w tym polskich) po stronie awersu, przez co jest jego synonimem, zaś reszka (wyraz pochodzenia rosyjskiego, решка) jest synonimem rewersu. 3. Wytyczne dotyczące narodowych rewersów i emisji monet euro przeznaczonych do obiegu w państwach członkowskich Zgodnie z zaleceniem Unii określonej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - sygnatura - L 9/52 z 14.1.2009 roku w sprawie wspólnych wytycznych dotyczących narodowych rewersów i emisji monet euro przeznaczonych do obiegu - Komisja Wspólnot Europejskich - uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 211 zaleciła państwom członkowskim: 1. Wprowadzanie monet euro do obiegu państw członkowskich. 2. Wprowadzanie identyfikacji emitera monet - poprzez podanie nazwy państwa członkowskiego lub jej skrótu. 3. Nie zamieszczanie nazwy waluty i nominału na rewersach narodowych monet euro przeznaczonych do obiegu i standardu opisu na brzegu monety o nominale 2 euro. 4. Określenie wymagań jakie muszą spełniać rewersy narodowe (konieczność - umieszczenia symbolu dwunastu gwiazd europejskich tworzących okrąg wokół krajowego motywu, który powinien zawierać oznaczenie roku emisji i wskazywanie nazwy państwa członkowskiego emitującego monety. Gwiazdy str. 11

europejskie powinny być przedstawione w takiej samej formie jak gwiazdy na fladze europejskiej). 5. Określenie zasad emisji okolicznościowych monet euro przeznaczonych do obiegu. Biorąc w/w zalecenia oraz n/w akty wykonawcze: - unormowano zasady emisji monet przez państwa członkowskie - zgodnie z art. 106 ust. 2 Traktatu (z zastrzeżeniem zgody Europejskiego Banku Centralnego co do wielkości emisji); - określono nominały i parametry techniczne monet euro przeznaczonych do obiegu - Zgodnie z art. 106 ust. 2 (Rada przyjęła środki harmonizacyjne w tym zakresie rozporządzeniem Rady (WE) nr 975/98 z dnia 3 maja 1998 r.); - umożliwiono wprowadzenie monet euro do obiegu nie tylko w państwie członkowskim, w którym zostały wyemitowane, ale w całej strefie euro, a nawet poza nią; - wprowadzono dla monet euro wspólnych europejskich awersów i odrębnych rewersów narodowych. Na wspólnych europejskich awersach monet euro znajduje się nazwa wspólnej waluty oraz nominał monety. Rewers narodowy nie powinien powtarzać ani nazwy wspólnej waluty, ani nominału monety; - określono, że o wzorach narodowych rewersów monet euro decyduje każde z uczestniczących państw członkowskich; - określono przestrzeganie wspólnych zasad dotyczących zmian rewersu narodowego monet euro. Wzory narodowych rewersów zwykłych monet euro przeznaczonych do obiegu (dopuszczalna zmiana tylko w wypadkach szczególnych np. gdy zmieniła się głowa państwa wskazana na monecie lub wydarzenie, które ma upamiętniać moneta jest wydarzeniem szczególnym); - możliwość wprowadzenia monet okolicznościowych. Będą one szczególnymi monetami przeznaczonymi do obiegu, w których zwykły rewers narodowy jest zastąpiony odmiennym rewersem narodowym, który ma na celu upamiętnienie szczególnych wydarzeń, postaci lub obiektów (dalej wydarzenie ). Określono, że najodpowiedniejsza do tego celu jest moneta o nominale 2 euro, przede wszystkim ze względu na jej dużą średnicę i charakterystykę techniczną, która odpowiednio zabezpiecza tę monetę przed fałszowaniem; - możliwość wprowadzenia emisji okolicznościowych monet euro poprzez emisje kolekcjonerskich monet euro, które nie są przeznaczone do obiegu i które powinny być łatwo odróżnialne od monet euro przeznaczonych do obiegu. Monety okolicznościowe str. 12

emitowane wspólnie przez wszystkie uczestniczące państwa członkowskie powinny upamiętniać wydarzenia o najwyższej wadze europejskiej; - wprowadzenia ograniczenia prawa emisji okolicznościowych monet euro przeznaczonych do obiegu do jednej monety na rok w przypadku każdego emitującego państwa członkowskiego; - wprowadzenia i ustalenie maksymalnych wielkości emisji monet okolicznościowych przeznaczonych do obiegu, aby monety te stanowiły niewielki odsetek łącznej liczby monet o nominale 2 euro znajdujących się w obiegu; - wprowadzenia zasady informowania pozostałych państw członkowskich o wprowadzeniu "nowych monet" o nowych rewersach narodowych z dużym wyprzedzeniem przed planowaną datą emisji; - wprowadzono zasadę zgłaszania swoich opinii, w celu wzięcia pod uwagę różnych krajowych zwyczajów i preferencji; - wprowadzenia możliwości emisji pewnej ilości monet euro przez inne kraje spoza wspólnoty na podstawie zawartych układów monetarnych, np. z Księstwem Monako, Republiką San Marino i Państwem Watykańskim. Wspólne przyszłe wytyczne powinny odnosić się również do monet przeznaczonych do obiegu emitowanych przez te państwa [6]. 4. Nasza droga do Polskich projektów monet euro. Konkursy i projekty Polskich projektów monet euro Na chwilę obecną nie są prowadzone, żadne prace nad projektami "Polskich projektów monet euro". Ostatnie projekty tych monet - opisane w dalszej części pracy - były pracami z lat 2003-2005. Od tego czasu ich temat nie jest poruszamy i to w zakresie artykułów tematycznych w prasie numizmatycznej (kolekcjonerskiej) jak i prezentacji nowych projektów "bitych" w mennicach. Mam nadzieję, że ich temat powróci, gdy naszemu rządowi - będzie zależało na wprowadzeniu Polski do strefy euro. Ale zanim to jednak nastąpi będziemy musieli się skupić na dwóch ważnych wyzwaniach. Po pierwsze rząd będzie musiał przygotować Polskę na wprowadzenie euro od strony gospodarczej czyli doprowadzić do spełniania warunków stawianych przez Unię Europejską jako państwa aspirującego do strefy euro. Po drugie powinien przygotować plan działań o charakterze osłonowym, który ograniczy do minimum skutki pojawiającej się wraz z wprowadzeniem euro podwyżki cen, w taki sposób, aby str. 13

operacja wprowadzenie w Polsce wspólnej europejskiej waluty była jak najmniej dokuczliwa dla nas Polaków [7]. Po wykonaniu tych czynności zostanie prawdopodobnie przeprowadzone referendum w związku z faktem, że rezygnacja z własnej waluty na rzecz waluty wspólnotowej jest zbyciem istotnego elementu naszej suwerenności i nie powinno się odbywać bez odwołania się do obywateli naszego kraju czyli Nas obywateli. Kolejnym krokiem będzie zmiana aktu najważniejszego - Konstytucji RP - i określenie nowej waluty - Euro jako waluty narodowej. Po jej zmianie de facto staniemy się już państwem strefy euro - zdolnym do "bicia" własnych monet euro. Kraje należące do strefy euro posługują się identycznymi banknotami, mają natomiast prawo bicia własnej monety (obowiązującej na równych prawach podobnie jak banknoty we wszystkich państwach strefy euro), która musi mieć określone parametry fizyko-techniczne, obejmujące: - jednakową wielkość, - kształt, - skład materiału - mieć wspólny wygląd pierwszej strony monety - awersu. Każde z państw ma natomiast prawo do własnego wzoru na rewersie bitych przez siebie monet. W tych państwach, które są monarchiami na monetach dominują zwykle (zwłaszcza na tych o najwyższym nominale) portrety aktualnych władców. Wyidealizowany portret władcy znajduje się na wszystkich nominałach monet bitych w Belgii, Holandii, Luksemburgu i Watykanie. Natomiast w Monako i Hiszpanii wyidealizowane portrety władców zdobią jedynie monety o najwyższych nominałach 1 i 2 euro. W pozostałych zaś krajach na rewersach pojawiają się, albo wybitne postacie z historii danego państwa, albo charakterystyczne dla tego kraju motywy symboliczne, architektoniczne lub przyrodnicze. Do wykorzystania mamy 8 monet o nominałach od 1-50 i 1-2 to co na nich będzie - zależeć będzie od nas Polaków. str. 14

Najbardziej znanym konkursem na Polskie projekty monet euro był konkurs ogłoszony przez gazetę codzienną "Rzeczpospolita" we współpracy z przedstawicielami Narodowego Banku Polskiego [8] [9]. Tematem głównym konkursu był projekt na szatę graficzną przyszłych monet i propozycje zamieszczenia na nich osób, wydarzeń, symboli i innych treści, które są według czytelników gazety - godne podkreślenia i znalazły by się na emitowanych monetach euro. Co prawda w konkursie nie określono terminów ich praktycznej realizacji i wprowadzenia do obiegu przez Narodowy Bank Polski, stanowił tylko zdobycie informacji - jak Polacy wyobrażają sobie przyszłe monety euro? W skład jury konkursu wchodzili m.in.: - Paweł Lisicki - redaktor naczelny Rzeczpospolitej, - Tadeusz Steckiewicz - prezes Mennicy Polskiej, - profesor Jerzy Buzek - eurodeputowany Parlamentu Europejskiego, - Mirosław Gronicki - były minister finansów, - arcybiskup Kazimierz Nycz - metropolita warszawski, - Jacek Socha ekonomista, - Czesław Bielecki architekt, - Paweł Śpiewak socjolog. Wśród nadesłanych i dostarczonych projektów jury konkursu z pośród ponad 360 projektów i propozycji największe uznanie jury konkursu wybrano trzy, które zostały przez redakcję Rzeczpospolitej oficjalnie przedstawione przedstawicielom Narodowego Banku Polskiego. Wśród kryteriów, którymi kierowało się jury przy wyborze zwycięzców były projekty kojarzące się z Polską - osoby, wydarzenia i symbole. W przesłanych pracach konkursowych znalazły się projekty i pomysły dotyczące umieszczenia na monetach niżej wymienionych grafik - kolejność ustalono na podstawie udostępnionych ilości zliczonych opinii poszczególnych członków jury konkursowego [10]: - wybitnych postaci z historii Polski: Jan Paweł II (6), Chopin (3), Kopernik (3), Wałęsy (2), Skłodowska-Curie (1), Piłsudski (1), str. 15

- promowanie symboli z historii: Polski orzeł w koronie (5), logo Solidarności (5), husarz (1), strona tytułowa z Konstytucji 3 Maja 1791 r. (1), Kotwica znak Polski Walczącej z okresu II wojny światowej (1). - akcenty odwołujące się do przyrody: żubr (2), bocian (2), ryś (1). - miejsca i budowle: Pałac Branickich (1), gdański Żuraw (1), Gdańsk (1). Konkursowe zgłoszenia umieszczono na internetowych stronach Rzeczpospolitej [9], gdzie każdy mógł głosować na wybrany projekt. Ogółem na konkurs nadesłano ponad 360 prac, na które oddano kilkanaście tysięcy głosów. Spośród wszystkich prac wybrano 35, które zdobyły najwięcej głosów. Spośród nich wybrano sześć najlepszych projektów, a ich autorzy otrzymali ufundowane przez Mennicę Polską komplety monet kolekcjonerskich. Laureatami konkursu zostali: 1. Krzysztof Hofman - projekt Orzeł w koronie 2. Zbigniew Kowalewski - projekt Godło Polski 3. Jarosław Kłos - projekt Godło i nic więcej 4. Kamil Janus - projekt Orzeł z koroną 5. Rafał Wilczkowski - projekt Orzeł 6. Grzegorz Marzec - projekt Jan Paweł II, Zarys granic Polski str. 16

5. Opis projektów Polskich monet Euro Rok 2003 W roku 2003 - wyemitowano 3 zestawy monet składających się z kompletu monet: 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2. W sumie - 24 monety w trzech kompletach oznaczonych w pracy - Seria "A-1" - NB, "A-2 SZ" - "CZ" i "A-3" - "L" 5.1 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria "A-1" - NB Projekt firmy - Numismatica Poloniae był oficjalną propozycją na konkurs na polskie Euro. Na rewersach przedstawiono symbole polskiej historii, gospodarki i kultury [11], [25] Opis zestawu: W skład zestawu wchodzą monety o nominałach - 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2 - razem - 8 monet. Materiał stop CuZn, CuAlZnSn/CuNi, CuNi/CuAlZnSn Wersja wykonania opakowania monet - plastikowy blister ochronny koloru niebieskiego Nakład ok. 2.000 szt. (dotyczy to ilości sprzedanych zestawów z hologramem zawierającym indywidualny numer identyfikacyjny - np. 1544). Rys. 3 Okładka Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) str. 17

Rys. 4 Wkładki wewnętrzne Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) Rys. 5 Widok awersów i rewersów Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) str. 18

Dane szczegółowe poszczególnych monet zestawu: Moneta o nominale - 1 cent Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment osiedla obronnego z wieżą. W górnej lewej części napis "BISKUPIN". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "1 CENT", poniżej w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 16,8 mm Metal wykonania - CuZn Waga - 3,44 g Moneta o nominale - 2 centy Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment Poznańskiego mechanizmu zegarowego z koziołkami - stanowiącymi dzisiaj maskotkę i wizytówkę Poznania. W górnej lewej części napis "POZNAŃ". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "2 CENT", poniżej w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 19,3 mm Metal wykonania - CuZn Waga - 4,61 g str. 19

Moneta o nominale - 5 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment pomnika astronoma Mikołaja Kopernika - stanowiącymi dzisiaj wizytówkę Torunia. W górnej lewej części napis "TORUŃ". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "5 CENT", poniżej w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 21,8 mm Metal wykonania - CuZn Waga - 5,85 g Moneta o nominale - 10 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Stary żuraw symbol miasta portowego Gdańsk - stanowiącymi wizytówkę miasta. W dolnej prawej części napis "GDAŃSK". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "10" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 20,3 mm Metal wykonania - CuAlZnSn Waga - 4,68 g str. 20

Moneta o nominale - 20 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Wrocławskiego Ratusza symbolu stolicy Dolnego Śląska. Po prawej stronie napis "WROCŁAW". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe z siedmioma wytłoczeniami kulistymi. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "20" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe z siedmioma wytłoczeniami kulistymi. Średnica - 22,8 mm Metal wykonania - CuAlZnSn Waga - 5,95 g Moneta o nominale - 50 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Warszawski Zamek Królewski symbol stolicy Polski. Z lewej górnej części napis "WARSZAWA". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "50" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 24,8 mm Metal wykonania - CuAlZnSn Waga - 6,97 g str. 21

Moneta o nominale - 1 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia 1000-letnia Katedra Wawelska symbol największego rozkwitu Polski. Z dolnej centralnej części napis "KRAKÓW". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis nominału monety - "1" (górna i dolna część 1 przechodzi na część drugiego pierścienia stopu CuAlZnSn) obok niego w dolnej części mniejszym biciem nazwa nominału Euro "E", po prawej stronie w środkowej części - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 23,8 mm Metal wykonania - CuAlZnSn/CuNi Waga - 6,72 g Moneta o nominale - 2 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Giewont z krzyżem symbolizującym największy i najwyższy kościół tradycyjnie katolickiej Polski. Z dolnej centralnej części napis "TATRY". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis nominału monety - "2" (górna i dolna część 2 przechodzi na część drugiego pierścienia stopu CuNi) obok niego w dolnej części mniejszym biciem nazwa nominału Euro "E", po prawej stronie w środkowej części - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 26,3 mm Metal wykonania - CuNi/CuAlZnSn Waga - 8,43 g str. 22

5.2 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria A-2 SZ - CZ Projekt firmy - Numismatica Poloniae - stanowił limitowany dodatek do podstawowego wydania z 2003 roku - Serii "A" - NB. Zestaw był oficjalną propozycją na konkurs na polskie Euro. Na rewersach przedstawiono symbole polskiej historii, gospodarki i kultury [12] Opis zestawu: W skład zestawu wchodzą monety o nominałach - 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2 - razem - 8 monet Materiał srebro próby 925 (Ag 925) i złoto (Au) Wersja wykonania opakowania monet - plastikowy blister ochronny koloru czerwonego w szkatułce drewnianej Nakład ok. 100 szt. Wykończenie monet - stempel lustrzany. Mennica w której bito monety - Kremnica. Rys. 6 Ozdobne opakowanie Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) str. 23

Rys. 7 Certyfikat potwierdzający pochodzenie Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) Rys. 8 Widok awersów i rewersów Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) str. 24

Dane szczegółowe poszczególnych monet zestawu: Moneta o nominale - 1 cent Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment osiedla obronnego z wieżą. W górnej lewej części napis "BISKUPIN". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "1 CENT", obok w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 16,8 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych Moneta o nominale - 2 centy Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment Poznańskiego mechanizmu zegarowego z koziołkami - stanowiącymi dzisiaj maskotkę i wizytówkę Poznania. W górnej lewej części napis "POZNAŃ". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "2 CENT", poniżej w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 19,3 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych str. 25

Moneta o nominale - 5 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia fragment pomnika astronoma Mikołaja Kopernika - stanowiącymi dzisiaj wizytówkę Torunia. W górnej lewej części napis "TORUŃ". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w górnej lewej części - nominał monety - "5 CENT", poniżej w dolnym prawym rogu - Orzeł w koronie na tle sześciu przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w około - po łuku - napisy próba/wzór: w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 21,8 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych Moneta o nominale - 10 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Stary żuraw symbol miasta portowego Gdańsk - stanowiącymi wizytówkę miasta. W dolnej prawej części napis "GDAŃSK". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "10" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 20,3 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych str. 26

Moneta o nominale - 20 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Wrocławskiego Ratusza symbolu stolicy Dolnego Śląska. Po prawej stronie napis "WROCŁAW". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe z siedmioma wytłoczeniami kulistymi. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "20" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe z siedmioma wytłoczeniami kulistymi. Średnica - 22,8 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych Moneta o nominale - 50 centów Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Warszawski Zamek Królewski symbol stolicy Polski. Z lewej górnej części napis "WARSZAWA". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis w środkowej prawej części - nominał monety - "50" pod nim napis "CENT", po lewej stronie w dolnym rogu - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących w sześć przerywanych linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w lewoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 24,8 mm Metal wykonania - srebro próby 925 (Ag 925) Waga - brak danych str. 27

Moneta o nominale - 1 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia 1000-letnia Katedra Wawelska symbol największego rozkwitu Polski. Z dolnej centralnej części napis "KRAKÓW". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis nominału monety - "1" (górna i dolna część 1 przechodzi na część drugiego pierścienia wykonanego z materiału platerowanego złotem) obok niego w dolnej części mniejszym biciem nazwa nominału Euro "E", po prawej stronie w środkowej części - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 23,8 mm Metal wykonania - część wewnętrzna (rdzeń) - srebro próby 925 (Ag 925), część zewnętrzna (pierścień) - wykonana z materiału o nieznanym składzie platerowany złotem Waga - brak danych Moneta o nominale - 2 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej wewnętrznego pierścienia Giewont z krzyżem symbolizującym największy i najwyższy kościół tradycyjnie katolickiej Polski. Z dolnej centralnej części napis "TATRY". W zewnętrznym pierścieniu - w górnej centralnej części rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "POLSKA", całość uzupełniona z prawej i lewej strony 12 gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: opis nominału monety - "2" (górna i dolna część 2 przechodzi na część drugiego pierścienia srebro próby 925) obok niego w dolnej części mniejszym biciem nazwa nominału Euro "E", po prawej stronie w środkowej części - Orzeł w koronie na tle pięciu przechodzących linii łączących 12 gwiazd (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"), w górnej środkowej części monety - po łuku - napisy próba/wzór (oddzielone kropką): w języku polskim - "PRÓBA", w języku angielskim wzór - "PATTERN" i w języku francuskim próba - "ESSAI". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 26,3 mm str. 28

Metal wykonania - część zewnętrzna (pierścień) - srebro próby 925 (Ag 925), część wewnętrzna (rdzeń) - wykonana z materiału o nieznanym składzie platerowany złotem. Waga - brak danych 5.3 2003 - Projekt polskich monet EURO" - Seria "A-3" - "L" Jeden z nielicznych zestawów, które opisuję w tej pracy opierając się w jego opisie tylko danymi własnymi, gdyż nie ma na jego temat żadnej dostępnej publikacji i zdjęć! Projekt firmy - nieznany. Sądząc po danych znajdujących się na certyfikacie emiterem była firma niemieckojęzyczna. Na rewersach przedstawiono symbole, które według mnie w żaden sposób nie odnoszą się do polskiej historii, gospodarki lub kultury [13]. Opis zestawu: W skład zestawu wchodzą monety o nominałach - 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2 - razem - 8 monet Materiał skład stopów nieznany Wersja wykonania opakowania monet - papierowy blister ochronny koloru ciemnoniebieskiego, monety w kapslach ochronnych całość zapakowana "luzem" do przeźroczystej folii ochronnej. Do całości dołączony certyfikat z indywidualnym numerem ewidencyjnym. Nakład nieznany. Sądząc po kilkuletniej (ponad 5 letniej) obserwacji rynku numizmatycznego - zestaw pojawił się tylko dwukrotnie na rynku aukcyjnym - z czego wniosek, że zestaw jest bardzo rzadki i wyszedł w niskim nakładzie. str. 29

Rys. 9 Widok awersów i rewersów Prototypów monet (fotografia ze zbiorów autora) Dane szczegółowe poszczególnych monet zestawu: Moneta o nominale - 1 cent Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: w centralnej części - rozpostarta, falująca flaga Unii Europejskiej z 12 gwiazdkami rozmieszczonymi w okręgu w środku flagi. Z prawej strony na fladze nominał monety - "1". Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"). W dolnej centralnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 22,2 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 10,27 g str. 30

Rys. 10 Występujący błąd bicia Błąd opisu nazwy (fotografia ze zbiorów autora) Moneta o nominale - 2 centy Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: w centralnej części - rozpostarta, falująca flaga Unii Europejskiej z 12 gwiazdkami rozmieszczonymi w okręgu w środku flagi. Z prawej strony na fladze nominał monety - "2". Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"). W dolnej centralnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 26,0 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 13,77 g str. 31

Moneta o nominale - 5 centów Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: w centralnej części - rozpostarta, falująca flaga Unii Europejskiej z 12 gwiazdkami rozmieszczonymi w okręgu w środku flagi. Z prawej strony na fladze nominał monety - "5". Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"). W dolnej centralnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 29,0 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 17,56 g Moneta o nominale - 10 centów Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: z lewej po środku monety - nominał monety - "10" obok postać jeźdźca (osoba z koroną na głowie i berłem w dłoni siedząca na koniu). Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych łączących 12 gwiazdek (układ linii z prawej do lewej "w lewoskos"). W dolnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 27,0 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 13,84 g str. 32

Moneta o nominale - 20 centów Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: z lewej po środku monety - nominał monety - "20" obok postać jeźdźca (osoba z koroną na głowie i berłem w dłoni siedząca na koniu). Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych łączących 12 gwiazdek (układ linii z prawej do lewej "w lewoskos"). W dolnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 30,6 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 17,62 g Moneta o nominale - 50 centów Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: z lewej po środku monety - nominał monety - "50" obok postać jeźdźca (osoba z koroną na głowie i berłem w dłoni siedząca na koniu). Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych łączących 12 gwiazdek (układ linii z prawej do lewej "w lewoskos"). W dolnej części monety na literze "C" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 33,0 mm Metal wykonania - nieznany Waga - 20,91 g str. 33

Moneta o nominale - 1 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: z lewej po środku monety - siedząca postać Europy obok z prawej strony nominał monety - "1". Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych łączących 12 gwiazdek (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"). W dolnej części monety na literze "E" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 32,8 mm Metal wykonania - moneta wykonana z dwóch stopów o składzie nieznanym Waga - 20,99 g Moneta o nominale - 2 Euro Motyw na rewersie: w części centralnej monety nieznany "budynek podobny do ratusza". W dolnej części pod budynkiem rok emisji - "2003", w dolnej centralnej części napis "RZECZPOSTPOLITA POLSKA" (napis z błędną nazwą!), w górnej centralnej części - "po łuku" - napisy: "PRUEBA", "TRIAL", "ESSAI", "PROBE" rozdzielone od siebie gwiazdkami. Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Motyw na awersie: z lewej po środku monety - siedząca postać Europy obok z prawej strony nominał monety - "2". Całość opisanej kompozycji graficznej znajduje się na tle sześciu przerywanych linii równoległych łączących 12 gwiazdek (układ linii z lewej do prawej "w prawoskos"). W dolnej części monety na literze "E" w grafice kształtu owalnego napis - "SPECIMEN". Tłoczenie rantu - wypukłe pierścieniowe. Średnica - 35,5 mm Metal wykonania - moneta wykonana z dwóch stopów o składzie nieznanym Waga - 24,81 g str. 34

Rok 2004 W roku 2004 - wyemitowano 5 zestawów monet - składających się z kompletu monet: [2 zestawy] 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2 [3 zestawy] 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2, 5 W sumie - 43 monety w pięciu kompletach oznaczonych w pracy - Seria "B-1" - ZL, "B-2" - BR, "B-3 SZ" - BR, "B-4 SZ" - SR, "B-5". 5.4 2004 - Projekt polskich monet EURO" - Seria B-1 - ZL Projekt firmy - Numismatica Poloniae i był kolejnym zestawem przedstawiającym propozycję firmy na konkurs na polskie Euro. Na rewersach przedstawiono symbole polskiej historii, gospodarki i kultury podobnie jak w zestawie Serii A-1 z 2003 roku [14], [25]. Opis zestawu: W skład zestawu wchodzą monety o nominałach - 1, 2, 5, 10, 20, 50 i 1, 2 = razem - 8 monet Materiał stop CuZn, CuAlZnSn/CuNi, CuNi/CuAlZnSn Wersja wykonania opakowania monet - plastikowy blister ochronny koloru zielonego Nakład ok. 10.000 szt (dotyczy to ilości sprzedanych zestawów z hologramem zawierającym indywidualny numer identyfikacyjny - np. 0333). str. 35