Raport o sytuacji. społeczno gospodarczej

Raport o sytuacji społeczno gospodarczej 2011

WSTĘP Leszno jako miasto na prawach powiatu jest odpowiedzialne za zaspokajanie zbiorowych potrzeb lokalnej społeczności w zakresie usług publicznych. Poniższe opracowanie zawiera rozdziały obrazujące stan miasta w poszczególnych dziedzinach życia. Oprócz tak ważnej sfery jaką jest gospodarka opisano kapitał ludzki, społeczny oraz fizyczny jakim dysponuje miasto. Leszno dostrzega procesy jakie zachodzą w rozwoju miast. Metropolizacja ukierunkowuje działania miast na obszar szerszy niż granice administracyjne. Dlatego informacje zawarte w raporcie często opisują zjawiska w ujęciu ponadlokalnym. Raport szeroko pokazuje zmiany demograficzne. Odnotowujemy w tym zakresie lepszą sytuację niż przeciętnie w kraju. Liczba ludności Leszna stale wzrasta, tworząc silny potencjał społeczny miasta. Raport przygotowano na podstawie danych statystycznych GUS oraz badań i danych własnych Urzędu Miasta Leszna oraz podległych jednostek. Niestety cykl produkcji danych przez Urząd Statystyczny jest bardzo długi i ostatnie dane potrzebne do skonstruowania raportu za rok 2011 udało się pozyskać dopiero w listopadzie 2012 roku. Raport w całości został zamieszczony na stronie internetowej miasta www.leszno.pl w dziale Nasze miasto - Dane o mieście. Wszelkie uwagi i sugestie dotyczące raportu prosimy składać w Wydziale Promocji i Rozwoju, Beata Nawrocka, tel. 65 529 46 35, e-mail: bnawrocka@leszno.pl Wydział Promocji i Rozwoju Urząd Miasta Leszna Wydział Promocji i Rozwoju 2

Spis Treści WSTĘP... 2 LESZNO W RANKINGACH W 2011R.... 5 LESZNO W SKRÓCIE... 7 I. GOSPODARKA... 10 I.1 Podmioty gospodarcze... 10 I.2. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach... 14 I.3. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach... 15 I.4 Przychody... 15 I.5 Koszty... 17 I.6. Wyniki finansowe... 18 I.7 Fundusz Poręczeń Kredytowych... 18 I.8 TURYSTYKA... 19 I.8.1. Miejsca noclegowe... 19 II. KAPITAŁ LUDZKI... 23 II.1. DEMOGRAFIA... 23 II.1.1. Przyrost naturalny... 25 II.1.2 Migracje... 26 II.1.3.Ludność wg wieku... 29 II.1.4.Struktura społeczno-zawodowa... 30 II.1.5 Trwanie życia... 33 II.1.6. Ludność wg wykształcenia... 34 II.2. EDUKACJA... 40 II.2.1 Wychowanie przedszkolne... 40 II.2.2 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne (bez specjalnych)... 41 II.2.3. Komputeryzacja... 43 II.2.4. Szkolnictwo ponadgimnazjalne... 44 II.2.5. Szkolnictwo wyższe... 45 II.3. RYNEK PRACY... 48 II.3.1. Pracujący wg PKD... 48 II.4. BEZROBOCIE... 49 II.4.1 Liczba bezrobotnych... 50 II.4.2 Wskaźnik bezrobocia... 51 II.4.3. Struktura bezrobotnych wg wieku... 52 II.4.4. Struktura bezrobotnych wg wykształcenia... 55 II.5. PŁACE... 58 II.5.1 Zeznania podatkowe... 59 III. KAPITAŁ SPOŁECZNY... 62 III.1. SAMORZĄD TERYTORIALNY - RADA MIEJSKA... 63 III.1.1 Lokalna aktywność obywatelska... 64 III.2 ORGANIZACJE POZARZĄDOWE... 64 III.3. MEDIA LOKALNE... 66 III.4. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE... 67 III.4.1 Policja... 67 III.4.2 Straż Miejska... 68 III.5. KULTURA... 68 III.5.1 Biblioteki... 69 III.5.2. Imprezy kulturalne i turystyczne... 70 III.7. ZIELEŃ W MIEŚCIE... 72 III.8. SŁUŻBA ZDROWIA... 73 III.8.1 Personel służby zdrowia... 73 III.8.2 Stan zdrowia mieszkańców Leszna... 75 III.9 POMOC SPOŁECZNA... 77 III.9.1 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie... 77 Wydział Promocji i Rozwoju 3

III.9.2 Dodatki mieszkaniowe... 79 III.10 STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO... 81 III.10.1 Powietrze... 81 III.10.2 Woda... 86 IV. KAPITAŁ FIZYCZNY... 88 IV.1. POWIERZCHNIA MIASTA... 88 IV.1.1 Struktura powierzchni... 88 IV.2. INFRASTRUKTURA... 90 IV.2.1. Drogi... 90 IV.2.2. Sieć wodociągowa... 90 IV.2.2 Kanalizacja... 91 IV.2.3. Sieć gazowa... 91 IV.3. MIESZKANIA... 92 IV.3.1 Zasoby mieszkaniowe (ostatnie dostępne dane dot. 2010r.)... 93 IV.3.2. Mieszkania oddane do użytku - 2011r... 95 IV.4 TRANSPORT WEWNĘTRZNY... 97 IV.4.1 Samochody... 97 IV.4.2 Parkingi... 98 IV.4.3 Komunikacja miejska... 99 IV.5 HANDEL... 99 IV.5.1 Sklepy wg branży... 100 IV.6 BUDŻET MIASTA LESZNA... 102 IV.6.1 Dochody... 102 IV.6.2 Wydatki... 104 IV.6.3 Fundusze europejskie... 107 V. KAPITAŁ WIEDZY... 108 V.1 SZKOŁY WYŻSZE... 108 V.2 DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA... 111 Wydział Promocji i Rozwoju 4

LESZNO W RANKINGACH W 2011R. RANKING SAMORZĄDÓW RZECZPOSPOLITEJ Leszno 3 miejsce (wśród 50 miast na prawach powiatu). Na 100 możliwych punktów Leszno uzyskało 65,67 Kryteria: sytuacja finansowa zarządzanie (dochody własne, wydatki własne, pozyskane środki unijne na osobę, zobowiązania do dochodów, udział wydatków na organizacje pozarządowe, nakłady na gospodarkę mieszkaniową na osobę, wydatki na promocję w wydatkach ogółem, nowe podmioty gospodarcze). Rzeczpospolita, 18.07.2011r. RANKING MIAST ATRAKCYJNYCH DLA BIZNESU Leszno 7 miejsce wśród miast od 50 do 150 tys. mieszkańców. Kryteria: liczba nowo zarejestrowanych w ciągu roku spółek pomniejszona o likwidacje i upadłości (przeliczona na 1000 mieszkańców) Forbes, 10.05.2011r. INWESTYCJE INFRASTRUKTURALNE 2008-2010 Kryteria: inwestycje w infrastrukturę techniczną (Leszno 13 miejsce) 738,75 zł na 1 mieszkańca inwestycje w infrastrukturę techniczną wydatki bez dotacji (Leszno 14 miejsce) 644,12 zł na 1 mieszkańca Wspólnota, 15.10.2011r. RANKING MIAST PRZYJAZNYCH BIZNESOWI Leszno 21 miejsce na 74 zgłoszone miasta. Kryteria/punktacja: finanse 161, aktywność biznesowa 227, ceny 191, infrastruktura 294, ogółem 840 punktów Newsweek, 8.05.2011r. WYDATKI BIEŻĄCE NA ADMINISTRACJĘ Leszno 33 miejsce wśród 47 miast grodzkich Kryteria: wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca Wydział Promocji i Rozwoju 5

274,36 zł Wspólnota, 19.11.2011r. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UNIJNYCH PRZEZ SAMORZĄDY Kryteria: Wartość projektów zakończonych i w trakcie realizacji per capita (stan na IV 2011) Leszno 23 miejsce na 47 miast grodzkich 2 453,80 Wartość dotacji na projekty zakończone i w trakcie realizacji per capita ( stan na IV 2011) Leszno 19 miejsce 1 749,12 Wspólnota, 10.12.2011r. RANKING SZKÓŁ WYŻSZYCH 5 miejsce PWSZ w Lesznie na 25 PWSZ Wskaźnik rankingowy - 60,32 (prestiż, siła naukowa, warunki studiowania, innowacyjność, umiędzynarodowienie) Rzeczpospolita, 19.05.2011 RANKING SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH I Liceum Ogólnokształcące 234 miejsce (w Wielkopolsce 8), II Liceum Ogólnokształcące 248 miejsce (w Wielkopolsce 10 miejsce) Kryteria: wyniki olimpiad, wyniki matur, ocena szkoły przez kadrę akademicką. Rzeczpospolita, 12.01.2012r. Wydział Promocji i Rozwoju 6

LESZNO W SKRÓCIE GOSPODARKA W Lesznie działa 8 697 firm (o 109 mniej niż w roku 2010). 97,6% to firmy prywatne. Najwięcej jest mikro podmiotów zatrudniających do 9 osób 94% ogółu podmiotów FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Nakłady inwestycyjne wzrosły do 157 mln zł. Wynik finansowy netto wyniósł w leszczyńskich podmiotach gospodarczych (zatrudniających powyżej 9 osób) 81,6 mln zł (spadek o 12% w porównaniu z 2010r.). TURYSTYKA Z noclegów w Lesznie skorzystało w 2011r. 25 146 turystów (wzrost o 3,9 tys. osób w porównaniu z 2010r.). 14% stanowili turyści zagraniczni. Pokoje w 7 obiektach noclegowych były wykorzystane w 46,33 %. DEMOGRAFIA W 2011r. w Lesznie mieszkało 64 713 osób. Przyrost naturalny nadal był dodatni i stosunkowo wysoki, wynosił 2,4 promila. Zanotowano ujemne saldo migracji (minus 104 osoby). W 2011r.wymeldowało się z Leszna 758 (tak jak w 2010r.), natomiast o 43 osoby zmniejszył się napływ mieszkańców. EDUKACJA Do 21 przedszkoli istniejących w mieście uczęszczało 2 386 dzieci. (90 % populacji). W 11 szkołach podstawowych uczyło się 3 823 uczniów, a w 11 gimnazjach 2 030 gimnazjalistów. Do szkół ponadgimnazjalnych uczęszczało 5 423 uczniów. Na 3 uczelniach wyższych studiowało 4 627 studentów. RYNEK PRACY Ogółem w Lesznie było 21 566 osób pracujących (w jednostkach zatrudniających więcej niż 9 osób, wg faktycznego miejsca pracy). Najwięcej osób, w tej grupie firm, pracowało w przemyśle - 31 % ogółu pracujących. Wydział Promocji i Rozwoju 7

W 2011r. spadła w Lesznie liczba bezrobotnych i wyniosła na koniec roku 2 515 osób. Wskaźnik bezrobocia kształtował się na poziomie 7,8% i był niższy od wskaźnika dla kraju o 4,7 pkt. W ostatnich 10 latach (2000-2010r.) zmieniła się struktura bezrobotnych wg wieku zmniejszył się udział najmłodszych bezrobotnych z 32 do 18%. Zwiększyła się natomiast grupa najstarszych bezrobotnych powyżej 54 lat z 1 do 11. PŁACE Przeciętne wynagrodzenie brutto w Lesznie w 2011 r. wynosiło 2 892,51 zł, w porównaniu z 2010 rokiem wzrosło o 7,6%. Najwyższe było w Administracji publicznej i obronie narodowej oraz w Ubezpieczeniach społecznych. Średnia płaca w Polsce była o 25% wyższa niż w Lesznie. KAPITAŁ SPOŁECZNY AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA W Lesznie zarejestrowanych było 275 fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE W 2011r. zanotowano w rejonie Leszna (Leszno i powiat leszczyński) 2711 przestępstw (o 386 mniej niż w 2010r.). Wykrywalność przestępstw ogółem w regionie leszczyńskim jest stosunkowo wysoka i wynosi 81,3% (dla kraju jest to wskaźnik 69%). KULTURA Liczba wypożyczeń na 1 czytelnika wynosiła 28,2 wolumina. Wskaźnik ten jest znacznie wyższy od wskaźnika dla miast Wielkopolski, dla których wynosił 20,7 woluminów. POMOC SPOŁECZNA Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w 2011r. w porównaniu z 2010 rokiem spadła o 186 rodzin. Wzrosła natomiast kwota wypłaconych zasiłków o 10%. Wydział Promocji i Rozwoju 8

KAPITAŁ FIZYCZNY INFRASTRUKTURA Ogólna długość dróg w Lesznie wynosi 209,3 km. Długość czynnej sieci rozdzielczej (wodociągowej) wynosiła 140,6 km, a sieci kanalizacyjnej 190,6 km. BUDŻET MIASTA LESZNA Dochody w budżecie miasta Leszna wyniosły 274 893 825 zł.- dochody własne stanowią 52% ogółu dochodów. Spośród ogółu wydatków (300 173 846 zł.) 22% to wydatki majątkowe. Wydział Promocji i Rozwoju 9

I. GOSPODARKA Według Ministerstwa Gospodarki ( ANALIZA SYTUACJI GOSPODARCZEJ POLSKI W 2011 R ) lata 2010-2011 były okresem stopniowej odbudowy potencjału polskiej gospodarki, po spowolnieniu obserwowanym w 2009 r. Na tle innych krajów Unii Europejskiej wyniki gospodarcze naszego kraju prezentowały się bardzo dobrze, lokując nasz kraj w gronie europejskich liderów wzrostu. W 2011 roku wzrost PKB wyniósł 4,3%, jako efekt przyrostu spożycia indywidualnego o 3,1% i inwestycji o 8,7%. Głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego był popyt wewnętrzny, ale wkład eksportu netto wyniósł +0,5 pkt proc. I.1 Podmioty gospodarcze Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Lesznie w systemie REGON na koniec 2011 r. wynosiła 8 697 i nieznacznie spadła w porównaniu z 2010 r. Biorąc pod uwagę formę własności firm widoczna jest bardzo duża przewaga ilości firm prywatnych 8 490 (97,6%) nad podmiotami sektora publicznego 207 podmiotów. Wydział Promocji i Rozwoju 10

W ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta Leszna zarejestrowanych było na koniec 2011r. 7 385 firm (o 246 mniej niż w roku 2010). Mniejsza liczba firm w rejestrze miejskim w porównaniu z danymi z Urzędu Statystycznego, wynika z tego, że ujęte są w nim tylko podmioty prowadzone przez osoby fizyczne. Spółek prawa handlowego było w 2011r. 678. Tab. I..1.1 Podmioty wg klas wielkości Leszno 2006-2011 Zatrudnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ogółem 8 509 8 583 8 733 8 752 8 806 8 697 0-9 7 934 8 003 8162 8 209 8 283 8 174 10-49 447 455 451 431 414 415 50-249 114 110 107 98 95 95 250 i więcej 14 14 13 14 12 13 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 11

Struktura firm wg liczby zatrudnionych osób kształtowała się podobnie jak w latach poprzednich. Dominują firmy mikro zatrudniające do 9 osób stanowią 94% wszystkich firm. Tab. I.1.2 Podmioty gospodarcze wg sektora własności i sekcji PKD 2007 (Leszno 2011r.) Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Ogółem podmioty Sektor publiczny Sektor prywatny 206 0 206 Górnictwo i wydobywanie 5 0 5 Przetwórstwo przemysłowe 725 6 719 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 7 1 6 13 2 11 Budownictwo 1 054 1 1 053 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 2 454 2 2 452 Transport i gospodarka magazynowa 409 1 408 Wydział Promocji i Rozwoju 12

Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 233 2 231 Informacja i komunikacja 212 2 210 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 335 0 335 337 68 269 844 2 842 218 1 217 26 19 7 Edukacja 274 85 189 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 608 5 603 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 197 10 187 Pozostała działalność usługowa 539 0 539 Organizacje i zespoły eksterytorialne 1 0 1 Ogółem 8 697 207 8 490 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Najwięcej firm, 28% ogółu, należy do sekcji Handel i naprawy, 12 % stanowią firmy zajmujące się budownictwem. W przemyśle działa 8% wszystkich podmiotów. Wydział Promocji i Rozwoju 13

W ostatnich latach struktura firm wg sekcji nie zmieniała się. I.2. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach (dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób) Wielkość nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw jest wskaźnikiem ich kondycji finansowej oraz tendencji rozwojowych. Źródło: Główny Urząd Statystyczny Analizując wielkość środków finansowych inwestowanych w leszczyńskich firmach należy stwierdzić, że ich sytuacja w ostatnim roku poprawiła się. Po spadku nakładów w 2010r. wysokość poniesionych w 2011r. nakładów inwestycyjnych wzrosła o 23 mln zł.. Wydział Promocji i Rozwoju 14

I.3. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach (dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób) Poniesione w przedsiębiorstwach nakłady inwestycyjne powodują wzrost wartości środków trwałych. Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach (bez potrącenia wartości zużycia) wzrastała. Wyjątkiem jest 2007r., gdy w wyniku szczególnie dużego spadku nakładów inwestycyjnych, również wartość środków trwałych spadła. W 2011r. wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób wyniosła przeszło 1 740 mln zł. I.4 Przychody Po gwałtownym spadku przychodów firm w 2009r. ostatnie 2 lata pokazują, że sytuacja ulega poprawie. Przychody z całokształtu działalności w 2011r. wyniosły 2 362 466 tys. zł. Były wyższe od przychodów w 2010r. o 225 925 tys. zł (o 11%) Wydział Promocji i Rozwoju 15

Źródło: Główny Urząd Statystyczny Tab.I.4.1 Przychody netto ze sprzedaży produktów Przychody firm z Leszna w 2011r. (w tys. zł) Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Pozostałe przychody operacyjne Dotacje Przychody finansowe 1 810 755,00 425 275,00 111 374,00 16 082,00 15 062,00 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Tab.I.4.2 Koszty w podmiotach gospodarczych w Lesznie w 2010r. (w tys. zł) Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności Koszt własny sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów Pozostałe koszty operacyjne Koszty finansowe Ogółem 2 281 186,00 1 852 185,00 360 970,00 38 298,00 29 733,00 Źródło: Główny Urząd Statystyczny W Polsce natomiast przychody z całokształtu działalności wyniosły 2 752 mld zł i były wyższe niż w 2010 roku o 13,6%. Wydział Promocji i Rozwoju 16

I.5 Koszty Tab. I.5.1 Koszty w podmiotach gospodarczych w Lesznie w 2010r. (w tys. zł) Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności Koszt własny sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów Pozostałe koszty operacyjne Koszty finansowe Ogółem 2 281 186,00 1 852 185,00 360 970,00 38 298,00 29 733,00 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wysokość ponoszonych w podmiotach gospodarczych kosztów zmieniała się zgodnie z tendencją zmian przychodów. Tab.I.5.2 Koszty w podmiotach gospodarczych w Lesznie w 2011r. wg sekcji PKD2007 (w tys. zł) Koszt własny sprzedanych produktów Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności* Przetwórstwo przemysłowe 1 428 134,00 96,6 Budownictwo 264 845,00 97,9 Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych 318 604,00 94,8 * Relacja kosztów uzyskania przychodów do przychodów z całokształtu działalności, wyrażona w procentach. Wydział Promocji i Rozwoju 17

I.6. Wyniki finansowe Tab. I.6.1 Wynik finansowy w tys. zł w Lesznie w 2011r. w podmiotach zatrudniających więcej niż 9 osób Wynik finansowy na Wynik finansowy brutto Wynik finansowy netto sprzedaży produktów, towarów i materiałów O G Ó Ł E M 22 875 81 573 64 626 Przetwórstwo przemysłowe 20 207 52 540 39 888 Budownictwo 1 373 5 669 5 017 Handel hurtowy i detaliczny 10 089 18 341 15 784 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Po wysokim poziomie wyniku finansowego w latach 2007-2008r., kolejne lata wskazują na gorszą kondycję finansową leszczyńskich firm. W 2011r. w porównaniu z 2010 nastąpił o 8,8 mln zł spadek wyniku finansowego. I.7 Fundusz Poręczeń Kredytowych Leszczyńscy przedsiębiorcy korzystają z poręczeń kredytowych udzielanych przez Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. w Gostyniu. Wydział Promocji i Rozwoju 18

Tab. I.7.1 Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. w Gostyniu 2007 2008 2009 2010 2011 Kwota poręczenia w zł. 2 366 520 2 694 000 3 563 307 3 515 300 3 381 620 Ilość poręczeń udzielonych w SFPK 22 19 31 28 30 Źródło: Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. w Gostyniu Zainteresowanie firm korzystaniem z tej formy wsparcia w ostatnich latach znacznie wzrosło. Ustabilizowało się na poziomie ponad 3 mln zł. przy 30 udzielonych w 2011r. poręczeniach. I.8 TURYSTYKA O atrakcyjności turystycznej miasta świadczy liczba odwiedzających go turystów. Leszno przyciąga turystów głównie walorami kulturowymi oraz bogatym zapleczem sportowo-rekreacyjnym umożliwiającym korzystanie z różnorodnych form wypoczynku. Leszno jako centrum regionu ciekawego pod względem krajobrazowym i przyrodniczym stanowi doskonałą bazę wypadową oferującą 358 miejsc noclegowych w 7 obiektach całorocznego zakwaterowania. I.8.1. Miejsca noclegowe Tab. I.8.1.1 Rodzaje obiektów Obiekty ogółem (hotele, motele, pensjonaty, domy wycieczkowe, pozostałe) Źródło: Główny Urząd Statystyczny Korzystający z noclegów w os. Ogółem Turyści zagraniczni Udzielone noclegi w szt. Ogółem Turystom zagranicznym 25 146 3 525 39 377 7 144 Korzystający z noclegów liczba osób wynajmujących pokoje Wynajęte pokoje liczba pokoi wynajętych przez osoby korzystające z noclegów (w tym pokoje wieloosobowe) Wydział Promocji i Rozwoju 19

Udzielone noclegi noclegi udzielone osobom korzystającym z noclegów (w tym pobyty kilkudniowe) Po dużym spadku w 2007r. liczby osób korzystających z noclegów, w kolejnych latach ich liczba wzrosła, w ostatnim roku osiągnęła wysoki poziom ponad 25 tys. Ostatni rok przyniósł też wzrost liczby turystów zagranicznych, którzy stanowili 14 % wszystkich korzystających z miejsc noclegowych w Lesznie (mniej niż w 2010r. o 5 pkt.procentowych). Wydział Promocji i Rozwoju 20

W 2011r. w Lesznie wynajęto o 4 552 pokoje więcej niż w 2010 r. Znacznie wzrosła liczba udzielonych noclegów o 6 217. Wydział Promocji i Rozwoju 21

W 2011 roku wykorzystanie pokoi w obiektach noclegowych zauważalnie wzrosło (o 5,6 punktu procentowego) podobna tendencja wystąpiła też w wykorzystaniu miejsc noclegowych. Wydział Promocji i Rozwoju 22

II. KAPITAŁ LUDZKI Termin kapitał ludzki jest pojęciem oznaczającym zasób wiedzy, umiejętności oraz potencjału zawartego w każdym człowieku i w społeczeństwie jako całości, określającym zdolności do pracy, adaptacji do zmian w otoczeniu oraz możliwości tworzenia nowych rozwiązań 1. W ramach analizy kapitału ludzkiego w Lesznie prezentujemy następujące zagadnienia: demografia edukacja rynek pracy płace II.1. DEMOGRAFIA W 2011r. w Lesznie mieszkało 64 713 osób. W porównaniu z 2010 rokiem liczba ludności wzrosła o 281 osób. Utrzymała się tendencja wzrostowa zanotowana w poprzednich latach. Wyjątkiem był 2006r., w którym wystąpił niewielki spadek liczby ludności. W strukturze mieszkańców Leszna wg płci dominują kobiety. W 2011r. wskaźnik feminizacji wynosił 52,3%. Na 1 km 2 powierzchni miasta przypadało 2 028 osób. Tab. II.1.1 Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ogółem 63 970 63 955 64 057 64 142 64 338 64 432 64 713 mężczyźni 30 490 30 453 30 443 30 481 30 559 30 616 30 885 kobiety 33 480 33 502 33 614 33 661 33 779 33 816 33 828 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych 1 Definicja za Ministerstwem Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Wydział Promocji i Rozwoju 23

Biorąc pod uwagę, płodność, umieralność oraz migracje Główny Urząd Statystyczny przygotował prognozę liczby ludności do 2035r. Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 24

Według prognoz liczba ludności Leszna zacznie spadać ok. roku 2022. Wyniki prognozy dla Polski wskazują, że w perspektywie najbliższych 28 lat, tzw. horyzontu prognozy, liczba ludności Polski będzie systematycznie zmniejszać się, przy czym tempo tego spadku będzie coraz wyższe wraz z upływem czasu. Przewiduje się, że w 2020 liczba ludności Polski wyniesie ok. 37 830 tys., zaś w 2035 roku ok. 35 993 tys. II.1.1. Przyrost naturalny Przyrost naturalny określany jest jako różnica pomiędzy urodzeniami a zgonami. Tab. II.1.1.1 Demografia w Lesznie Lata Małżeństwa Rozwody Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Przyrost naturalny na tys. mieszkańcó w 2001 356 118 583 523 60 1 2002 344 132 574 467 107 1,7 2003 371 138 635 522 113 1,8 2004 342 159 601 496 105 1,7 2005 370 183 652 570 82 1,3 2006 380 185 634 568 66 1 2007 459 153 633 538 95 1,5 2008 421 188 733 566 167 2,6 2009 445 174 798 569 229 3,6 2010 387 152 747 594 153 2,4 2011 337 129 694 509 185 2,8 Źródło: Główny Urząd Statystyczny W 2011 roku liczba zawieranych w Lesznie małżeństw spadła do poziomu 337 małżeństw rocznie. Spadła też liczba rozwodów. Po wyjątkowo dużej liczbie urodzeń, która wystąpiła w 2009r.w kolejnych latach urodziło się mniej dzieci. Uwzględniając ten fakt oraz dość duży spadek liczby zgonów w 2011roku przyrost naturalny był w rezultacie wyższy niż w 2010 roku. Wydział Promocji i Rozwoju 25

W skali kraju od 2002 do 2005 roku notowano ujemny przyrost naturalny. W ostatnich latach liczba urodzeń przewyższyła liczbę zgonów. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców przyrost naturalny w Polsce w 2011r. wynosił 0,3 (o połowę niższy niż w 2010 roku). II.1.2 Migracje Migracje to przemieszczanie się ludności między różnymi miejscami zamieszkania. Migracje wewnętrzne oznaczają zmianę miejsca zamieszkania w granicach Polski, natomiast migracje zewnętrzne to ruch ludności między Polską, a innymi krajami. Saldo migracji stanowi różnicę między liczbą ludności napływającej, a liczbą ludności odpływającej z danego miejsca. Tab. I.1.2.1 Migracje w Lesznie Lata Saldo migracji Odpływ Napływ 2000 84 590 674 2001 274 547 819 2002 6 595 601 2003-47 741 694 Wydział Promocji i Rozwoju 26

2004 6 700 706 2005 51 675 726 2006-2 795 793 2007-110 864 754 2008-93 787 694 2009-122 786 664 2010-59 756 697 2011-104 758 654 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od sześciu lat utrzymuje się w Lesznie ujemne saldo migracji. W 2011r. liczba osób, które wymeldowały się z Leszna utrzymała się na poziomie zbliżonym do 2010r. roku. Spadła natomiast liczba osób, które się w Lesznie zameldowały o 43 osoby. W efekcie ujemne saldo migracji zmniejszyło się do poziomu -104 osoby. Tab. I.1.2.2 Napływ ludności z miast Napływ ludności ze wsi Kierunki migracji wewnętrznych(leszno 2001-2011) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 492 330 390 374 396 364 331 332 283 296 328 325 271 292 329 326 419 401 402 338 368 326 Wydział Promocji i Rozwoju 27

Odpływ ludności do 256 270 307 277 268 282 318 319 284 264 322 miast Odpływ ludności na 291 291 415 411 373 402 487 488 474 453 436 wieś Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od roku 2003 dominuje odpływ mieszkańców na wieś. Wynika to z ogólnopolskiej tendencji osiedlanie się na przedmieściach miast. Natomiast w 2011 roku liczba takich osób zmniejszyła się. Wzrost nastąpił w najmniej licznej grupie osób, które wyprowadzają się do miast. Migracje zewnętrzne (ostatnie dostępne dane dla Leszna z 2010r.) Migracje zagraniczne Kierunek migracji 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 zameldowania z zagranicy 7 2 2 0 12 3 4 10 22 14 43 33 wymeldowania za granicę 0 0 0 34 19 12 34 111 59 42 28 39 saldo migracji zagranicznych 7 2 2-34 -7-9 -30-101 -37-28 15-6 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2006r. był wyjątkowy pod względem rekordowo wysokiej liczby wymeldowań za granicę. W kolejnych latach liczba stałych wymeldowań za granicę zmniejszała się, natomiast w ostatnim roku nieznacznie wzrosła (o 11 osób). W 2009 i 2010r. Wydział Promocji i Rozwoju 28

wystąpiła duża liczba zameldowań w Lesznie osób z zagranicy (być może są to osoby, które wróciły z emigracji). II.1.3.Ludność wg wieku Tab. I.1.3.1 Struktura wiekowa mieszkańców Leszna w latach 2009-2011r. Wiek 2009 2010 2011 2011 Mężczyźni Kobiety 0-4 lat 3 461 3 519 3 557 1 792 1 765 5-9 3 117 3 110 3 107 1 578 1 529 10-14 3 239 3 254 3 200 1 675 1 525 15-19 4 158 3 880 3 584 1 847 1 737 20-24 4 901 4 728 4 418 2 219 2 199 25-29 5 473 5 501 5 587 2 809 2 778 30-34 5 541 5 597 5 584 2 801 2 783 35-39 4 570 4 741 4 897 2 355 2 542 40-44 3 791 3 788 3 942 2 004 1 938 45-49 4 087 3 937 3 880 1 877 2 003 50-54 5 063 4 816 4 689 2 194 2 495 55-59 5 032 5 064 5 153 2 351 2 802 60-64 4 205 4 710 4 703 2 117 2 586 65-69 2 229 2 200 2 667 1153 1 514 70 i więcej 5 471 5 587 5 745 2 113 3 632 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 29

W wyniku wyżu demograficznego z przełomu lat 70 i 80-tych obecnie najliczniej reprezentowana jest grupa z przedziału wieku 25-29 i 30-34 lat. Wyż demograficzny występuje również w grupie osób 55-59 lat. W ostatnich trzech latach widoczne jest przesuwanie się wyżów do kolejnych przedziałów wiekowych. II.1.4.Struktura społeczno-zawodowa Struktura społeczno-zawodowa mieszkańców określa udział poszczególnych grup mieszkańców wg wieku zdolności do pracy. Wiek produkcyjny dotyczy kobiet od 18 do 59 roku życia, natomiast dla mężczyzn jest to przedział od 18 do 64 lat. Tab. I.1.4.1 Wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) Struktura społeczno - zawodowa mieszkańców Leszna w 2011r. Wiek produkcyjny (18-59/64 lata) Wiek poprodukcyjny (powyżej 64 lat) 11 896 41 819 10 998 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 30

W Lesznie osoby w wieku produkcyjnym stanowią 64,6% ogółu mieszkańców. Ludność w wieku poprodukcyjnym to 17,0% ogółu Leszczynian, a przedprodukcyjnym 18,4% ludności. Analizując grupę osób w wieku produkcyjnym rozróżnić można osoby w wieku mobilnym i niemobilnym. Wiek mobilny obejmuje osoby w przedziale wieku 18-44, które są zdolne do zmiany stanowiska, miejsca pracy lub ewentualnego przekwalifikowania się. Osoby te stanowią 62% osób w wieku produkcyjnym. Wydział Promocji i Rozwoju 31

Źródło: Główny Urząd Statystyczny W ostatnich latach struktura społeczno-zawodowa mieszkańców Leszna wykazuje nieznaczne przesunięcia między poszczególnymi grupami. Występują niekorzystne tendencje zmian polegające na zwiększaniu się grupy osób w wieku nieprodukcyjnym, a zmniejszaniu udziału osób w wieku produkcyjnym. Współczynnik obciążenia demograficznego, czyli liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosił w Lesznie 54,7 osoby (w latach ubiegłych był nieco niższy). Dla kraju współczynnik ten był wyższy 55,8 osoby. Zarówno w Lesznie jak i w Polsce udział najmłodszych mieszkańców, w wieku przedprodukcyjnym był na podobnym poziomie. Niewielkie różnice występują w dwóch pozostałych grupach ludności. W kraju większa jest grupa osób w wieku poprodukcyjnym 17,3%, w Lesznie z kolei grupa osób w wieku produkcyjnym jest większa o 0,4 punktu procentowego od podobnej grupy w kraju. Wydział Promocji i Rozwoju 32

Źródło: Główny Urząd Statystyczny II.1.5 Trwanie życia Tab.II.1.5.1 Jednostka terytorialna Trwanie życia ludności wg wieku i płci mężczyźni w wieku lat kobiety 0 15 30 45 60 65 0 15 30 45 60 65 Polska 72,4 58,0 43,7 30,0 18,5 15,3 80,9 66,4 51,6 37,1 23,8 19,7 Wielkopolska 72,9 58,3 43,9 30,1 18,4 15,1 80,9 66,3 51,5 37,0 23,6 19,5 Podregion leszczyński 72,9 58,3 43,9 30,0 18,3 15,0 80,3 65,9 51,0 36,5 23,2 19,1 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od 1992 roku obserwuje się w kraju nieprzerwany wzrost średniej długości trwania życia. Dla osób urodzonych w 2011r. przeciętne trwanie życia w Polsce szacuje się na 72,4 lat dla mężczyzn oraz 80,9 dla kobiet. W Wielkopolsce mężczyźni będą żyli trochę dłużej 72,9. Kobiety natomiast średnio tak jak w kraju 80,9. Dla miast podregionu leszczyńskiego trwanie życia dla mężczyzn szacuje się na 72,9 lat, a kobiet 80,3 lat. Wydział Promocji i Rozwoju 33

II.1.6. Ludność wg wykształcenia Na jakość kapitału ludzkiego miasta wpływa wykształcenie jego mieszkańców. Niestety Urząd Statystyczny nie posiada aktualnych danych dotyczących ludności według wykształcenia. Ostatnie dostępne dane pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego (2002r.). Źródło: Główny Urząd Statystyczny Narodowy Spis Powszechny Wydział Promocji i Rozwoju 34

Źródło: Główny Urząd Statystyczny Narodowy Spis Powszechny Na tle Polski, Wielkopolski i wybranych miast województwa struktura mieszkańców Leszna wg wykształcenia przedstawia się korzystnie. Szczególnie biorąc pod uwagę udział osób z wykształceniem wyższym w Lesznie jest najwyższy i wynosi 13%. Biorąc pod uwagę osoby z wykształceniem policealnym i średnim w Lesznie jest ich więcej niż przeciętna w kraju i województwie, ale mniej niż w porównywanych miastach. Udział mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz podstawowym jest wyższy w Lesznie niż w Ostrowie Wlkp., Kaliszu i Koninie. Jeszcze wyższy występuje w Polsce i Wielkopolsce. Porównując wyniki dwóch ostatnich spisów powszechnych widoczny jest wzrost udziału osób z wykształceniem wyższym (z 9% w 1988r. do 13% w 2002r.) i średnim (z 31% do 39%) oraz spadek udziału mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym (z 27% do 23%) oraz podstawowym i bez wykształcenia (z 33% do 24%). Wydział Promocji i Rozwoju 35

Źródło: Główny Urząd Statystyczny Narodowy Spis Powszechny Prezentowana poniżej struktura wykształcenia mieszkańców Leszna opiera się na badaniach opinii mieszkańców prowadzonych na reprezentatywnej próbie. Od pierwszego badania przeprowadzonego w 1995r. występuje tendencja wzrostowa udziału osób z wykształceniem wyższym, maleje natomiast udział osób z wykształceniem podstawowym. Wydział Promocji i Rozwoju 36

Źródło: raport z badania Życie w Lesznie Znajomość języków obcych W badaniu opinii mieszkańców przeprowadzonym w 2009r. zapytaliśmy o znajomość języków obcych (w różnym stopniu zaawansowania). Odsetek Leszczynian znających język obcy jest wyższy niż wskaźnik dla kraju (według przeprowadzonego przez CBOS w 2009r. badania Wyjazdy zagraniczne Polaków i znajomość języków obcych ). W Lesznie dominuje język rosyjski, ale głównie znajomość w stopniu podstawowym deklarowana jest przez starszych mieszkańców (system edukacyjny PRL). Wydział Promocji i Rozwoju 37

Źródło: Polska-badanie CBOS, Leszno-badanie Życie w Lesznie Wykorzystanie komputerów i dostęp do Internetu Urząd Statystyczny nie prowadzi badań dotyczących wykorzystania komputerów i dostępu do Internetu na poziomie miast. Ostatnie dostępne dane dla Leszna na ten temat pochodzą z badania Życie w Lesznie 2009r.. Według wyników badania opinii mieszkańców w Lesznie komputer w domu posiadało 77,1% gospodarstw domowych ( w Polsce 63,4%). Spośród 64,8% badanych mieszkańców Leszna, deklarujących korzystanie z Internetu, 97% miało dostęp do Internetu w domu. W kraju 69% gospodarstw domowych posiadało techniczną możliwość dostępu do Internetu (źródło: Wykorzystanie technologii informacyjno (tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2010 r. - GUS.) Wydział Promocji i Rozwoju 38

Źródło: Polska-GUS, Leszno-badanie Życie w Lesznie Wydział Promocji i Rozwoju 39

II.2. EDUKACJA II.2.1 Wychowanie przedszkolne W 2011 roku na terenie miasta funkcjonowało ogółem 20 przedszkoli, w tym 15 przedszkoli miejskich. Ponadto przy SP nr 9 działał 1 oddział przedszkolny. Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym na terenie miasta wynosiła średnio 2 386 dzieci. Źródło: Urząd Miasta Leszna Od 2000 roku następował wzrost udziału dzieci korzystających z przedszkola wśród ogółu dzieci z roczników przedszkolnych. W 2008 roku wskaźnik ten osiągnął wysoki poziom 92,46% dzieci z roczników przedszkolnych. W kolejnych latach wskaźnik był niższy, ale nadal ok. 90% dzieci korzystało z przedszkola Wydział Promocji i Rozwoju 40

Źródło: Główny Urząd Statystyczny W ostatnich latach wystąpił duży wzrost liczby dzieci w przedszkolach. Jest to wynik uzupełnienia oferty przedszkoli miejskich przez przedszkola prywatne (5 placówek) II.2.2 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne (bez specjalnych) Źródło: Główny Urząd Statystyczn Wydział Promocji i Rozwoju 41

W roku szkolnym 2011/12 do 11 szkół podstawowych (sześć lat nauki) uczęszczało 3 823 uczniów. Od 2001 r. do 2009r. liczba dzieci w szkołach podstawowych spadała, zmniejszała się też liczba absolwentów. Ostatnie dwa lata to początkowo mały wzrost liczby uczniów i absolwentów, a następnie w 2011r. niewielki spadek liczby uczniów oraz wzrost liczby absolwentów. Źródło: Główny Urząd Statystyczny Do 11 gimnazjów funkcjonujących w mieście (3 lata nauki po szkole podstawowej) uczęszczało 2 030 uczniów. Po trwającym od 2005r. spadku liczby gimnazjalistów w 2011 roku nastąpił nieznaczny wzrost o 24 osoby więcej niż w 2010r. Wydział Promocji i Rozwoju 42

Egzamin gimnazjalny Źródło: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu Porównując wyniki egzaminu gimnazjalnego w Lesznie z innymi miastami grodzkimi Wielkopolski uczniowie z Leszna otrzymali najmniejszą liczbę punktów. Podobnie było w poprzednich latach. II.2.3. Komputeryzacja Tab. II.2.3.1 Uczniowie przypadający na 1 komputer Rodzaj szkoły 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych 24,0 20,0 19,5 14,7 15,7 15,2 16,4 gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych Źródło: Główny Urząd Statystyczny 24,0 21,0 17,4 15,4 15,4 14,6 13,7 Sytuacja w leszczyńskich szkołach pod względem komputeryzacji jest zbliżona do innych miast Wielkopolski. W Lesznie na 1 komputer w szkołach podstawowych przypadało 16,41 ucznia (w 2011 roku nastąpił wzrost), dla gimnazjów wskaźnik jest korzystniejszy 13,72 ucznia na 1 komputer. Duży wpływ na kształtowanie się Wydział Promocji i Rozwoju 43

wskaźnika mają zmiany liczby uczniów poszczególnego rodzaju szkół ( w szkołach podstawowych liczba uczniów wzrasta, natomiast w gimnazjach spada). II.2.4. Szkolnictwo ponadgimnazjalne Tab. II.2.4.1 Liczba szkół wg rodzaju Szkoły 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Zasadnicze zawodowe (bez specjalnych) 5 5 5 5 5 5 Technika 15 15 15 5 5 5 Licea ogólnokształcące 7 7 6 6 6 6 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Tab. II.2.4.2 Liczba absolwentów w roku szkolnym 2011/12 Szkoły Absolwenci Zasadnicze zawodowe (bez specjalnych) 303 Technika 622 Licea ogólnokształcące 833 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 44

Tab. II.2.4.3 Liczba uczniów wg rodzaju szkoły Szkoły 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Zasadnicze zawodowe (bez specjalnych) 917 938 885 874 796 Technika 2 639 2 673 2 681 2 540 2 393 Licea ogólnokształcące 2 629 2 551 2 468 2 416 2 234 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Najwięcej (44%) uczniów kształcących się po skończeniu gimnazjum wybrało edukację w technikum, nieco mniej w liceum ogólnokształcącym 41%. II.2.5. Szkolnictwo wyższe W Lesznie w roku akademickim 2011/2012 działały 3 szkoły wyższe. Tab. II.2.5.1 Liczba studentów wg uczelni i trybu studiowania w roku akademickim 2011/2012 Uczelnie ogółem stacjonarnych niestacjonarnych Wyższa Szkoła Humanistyczna 1 762 13 1 749 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa 2 658 1 820 838 Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania 207 0 207 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wydział Promocji i Rozwoju 45

Łącznie w 2011 r. studiowało w Lesznie 4 627 osób. II.2.5.2 Liczba studentów w Lesznie (PWSZ, WSMiZ, WSH) Tryb studiowania 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ogółem 4 059 5 304 6 187 7 256 7 807 7 641 7 383 6 939 6 012 5 267 4 627 Stacjonarne 1 521 2 151 2 500 3 038 2 864 2 941 2 782 2 487 2 067 1 786 1 833 Niestacjonarne 2 538 3 153 3 687 4 218 4 943 4 700 4 601 4 452 3 945 3 481 2 794 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Studenci szkół wyższych wg kierunków i trybu studiowania II.2.5.3.Studenci i absolwenci leszczyńskich uczelni(dane bezpośrednio z uczelni) Liczba studentów i absolwentów w Lesznie Uczelnia Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania Kierunek Tryb studiowania 2011/2012 Absolwenci 2011 Stacjonarne Niestacjonarne Razem Ekonomia 442 198 640 246 Rolnictwo 123 123 246 52 Mechanika i budowa maszyn 134 140 274 68 Elektrotechnika 123 95 218 50 Pedagogika 498 90 588 190 Wychowanie fizyczne 193 92 285 97 Turystyka i rekreacja 181 31 212 113 Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej 33 0 33 5 Pielęgniarstwo 59 50 109 0 Informatyka 34 19 53 0 Ogółem 1 820 838 2 658 821 Zarządzanie w logistyce 0 35 35 34 Zarządzanie zasobami ludzkimi 0 26 26 24 Zarządzanie w administracji 0 62 62 26 Marketing i zarządzanie 0 28 28 24 Samorząd terytorialny i polityka społeczna 0 0 0 0 Zarządzanie ośrodkami hodowli i rekreacji konnej 0 0 0 0 Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 0 46 46 21 Informatyka w zarządzaniu 0 0 0 0 Hotelarstwo i gastronomia 0 0 0 0 Zarządzanie w służbie zdrowia i instytucjach niedochodowych 0 0 0 0 Zarządzanie miastem i środowiskiem 0 0 0 0 Wydział Promocji i Rozwoju 46

Wyższa Szkoła Humanistyczna Zarządzanie w hotelarstwie i rekreacji konnej 0 4 4 3 Ogółem 0 201 201 132 Pedagogika I stopień 0 825 825 220 PedagogikaI II stopień 0 918 918 649 Kosmetologia 13 93 106 0 Socjologia 0 61 61 58 Praca socjalna 0 60 60 0 Dietetyka 0 61 61 0 Ogółem 13 2 018 2 031 927 OGÓŁEM 1 833 3 057 4 890 1 880 Źródło: dane z PWSZ, WSMiZ, WSH Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od sześciu lat występuje w Lesznie spadek liczby studentów (ogółem o 2 540 mniej studentów w 2011r. w porównaniu z 2005r.). Początkowo było to spowodowane zmniejszeniem liczby studentów zaocznych, ale w ostatnich latach obniżyła się znacznie liczba studentów studiujących w systemie dziennym. W Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej istnieje możliwość studiowania na kierunkach elektrotechnika, elektromechatronika w systemie studiów dualnych. Studia dualne wyróżniają się tym, że w czasie studiów (stacjonarnych) są one ściśle Wydział Promocji i Rozwoju 47

zintegrowane z działalnością praktyczną w zakładzie pracy. Wiadomości teoretyczne są natychmiast wprowadzane do praktyki zawodowej. praktyka zawodowa w zakładzie pracy(co drugi tydzień) umowa o pracę na określonej części etatu wynikającej z ilości godzin pracy (stypendium fundowane) szkolenie zawodowe, ściśle dostosowane do zakładu pracy i skorelowane z teoretycznym tokiem studiów student w firmie pisze prace przejściowe, a na zakończenie nauki rozwiązuje konkretny problem związany z zakładem pracy w formie pracy dyplomowej. Absolwenci W 2011r. 56 % wszystkich absolwentów studiów wyższych stanowią absolwenci pedagogiki (w 2010r. 51%). Natomiast z badań przeprowadzonych wśród leszczyńskich przedsiębiorców wynika, że na rynku pracy jest głównie zapotrzebowanie na absolwentów kierunków technicznych, inżynierskich. Oznacza to, że kierunki kształcenia w leszczyńskich uczelniach nie odzwierciedlają potrzeb lokalnej gospodarki. Potwierdzeniem jest też wskazanie przez PUP pedagogów jako jednej z najliczniejszych grup bezrobotnych. II.3. RYNEK PRACY II.3.1. Pracujący wg PKD (dotyczy gospodarki narodowej, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, rolnictwa indywidualnego, zatrudnionych w organizacjach społecznych, politycznych, związkach zawodowych oraz zatrudnionych w zakresie obronności, działalności dotyczącej porządku i bezpieczeństwa publicznego) W Lesznie w 2011r. było 21 566 osób pracujących (osoby wykonujące pracę przynoszącą im zarobek lub dochód). W porównaniu z 2010r. liczba pracujących spadła o 88 osób. Poniżej przedstawiona jest liczba pracujących w poszczególnych sekcjach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności. Wydział Promocji i Rozwoju 48

Najwięcej osób pracuje w przemyśle 31% ogółu zatrudnionych, kolejnym działem pod względem liczby pracujących osób jest Handel i naprawy 17% oraz Edukacja 11%. Tab. II.3.1.1. Sekcje PKD2007 Liczba pracujących wg faktycznego miejsca pracy wg sekcji Leszno 2010, 2011 2010 2011 Liczba pracujących w osobach Liczba pracujących w osobach Zmiany 2011:2010 Udział % Ogółem 21654 21 566-88 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 64 59-5 0,3 Przemysł 7382 6 588-794 30,5 Budownictwo 1 522 1 646 124 7,6 Handel i naprawy 3 146 3 760 614 17,4 Zakwaterowanie i gastronomia 277 329 52 1,5 Transport i gospodarka magazynowa 1 569 1 608 39 7,5 Informacja i komunikacja 259 284 25 1,3 Administrowanie i działalność wspierająca 844 762-82 3,5 Administracja publiczna, obrona narodowa i obowiązkowe ubezpieczenia społeczne 1 495 1 465-30 6,8 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 155 193 38 0,9 Działalnośc związana z kulturą, rozrywką i rekreacja 312 257-55 1,2 Obsługa rynku nieruchomości 507 445-62 2,1 Informacja i komunikacja 259-259 0 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 490-490 0 Edukacja 2 269 2 302 33 10,7 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1 326 1 348 22 6,3 Pozostała działalność usługowa 37 16-21 0,1 Źródło: Główny Urząd Statystyczny II.4. BEZROBOCIE Oprócz informacji o bezrobociu w Lesznie podane zostały również dane dla rejonu leszczyńskiego obejmującego Leszno oraz powiat leszczyński. Szersze ujęcie zjawiska bezrobocia wynika z faktu, że Leszno w dużej mierze stanowi rynek pracy dla osób zamieszkujących okolice miasta. Wydział Promocji i Rozwoju 49

II.4.1 Liczba bezrobotnych Tab. II.4.1.1 Lata Liczba bezrobotnych w Lesznie i Rejonie w latach 2000-2011 Leszno Rejon (Leszno i powiat leszczyński) 2000 3 164 5 502 2001 4 008 7 001 2002 4 428 7 514 2003 4 263 7 416 2004 3 968 6 950 2005 3 214 5 734 2006 2 515 4 423 2007 1 830 3 154 2008 1 596 2 721 2009 2 556 4 284 2010 2 744 4 634 2011 2 515 4 319 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu Po okresie spadku bezrobocia w latach 2003-2008 w latach 2009-2010 wystąpił znaczny wzrost liczby bezrobotnych osób. Tendencja dla miasta i rejonu była podobna. Pokrywała się również z tendencją dla całego kraju. Jednak ostatni rok przyniósł spadek liczby bezrobotnych zarówno w samym mieście jak i rejonie. Wydział Promocji i Rozwoju 50

Wg danych PUP najwięcej bezrobotnych należało do grupy bez zawodu było to 565 osób oraz sprzedawców - 344. Spośród osób zamieszkałych w Lesznie i posiadających wykształcenie wyższe, najwięcej zarejestrowało się pedagogów 92 osoby, ekonomistów 57, specjalistów ds. organizacji usług gastronomicznych hotelarskich i turystycznych - 51, specjalistów ds. marketingu i handlu - 35. II.4.2 Wskaźnik bezrobocia Tab.II.4.2.1 Wskaźnik bezrobocia w Lesznie i Rejonie w latach 2000-2011 Lata Leszno Rejon Leszna (Leszno i powiat leszczyński) 2000 10,0 10,3 2001 12,6 13,5 2002 14,8 14,5 2003 14,5 14,4 2004 13,5 14,3 2005 11,0 11,9 2006 8,5 9,2 2007 6,0 6,3 2008 5,0 5,3 2009 7,7 8,0 2010 8,3 8,8 2011 7,8 8,2 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu Wydział Promocji i Rozwoju 51

Po kilkuletnim okresie spadku, wskaźnik bezrobocia w Lesznie i w Rejonie zaczął wzrastać. Jednak ostatni rok przyniósł spadek stopy bezrobocia. Podobna tendencja wystąpiła w kraju. Przy czym wskaźnik bezrobocia dla Leszna i Rejonu Leszna jest niższy od wskaźnika dla Polski. Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu II.4.3. Struktura bezrobotnych wg wieku Tab. II.4.3.1 Bezrobotni wg wieku w Lesznie i Rejonie w 2011r. 24 i mniej 25-34 35-44 45-54 55 i więcej Leszno 459 768 472 537 279 Rejon Leszna (Leszno oraz powiat leszczyński) Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu 974 1 276 791 816 462 Wydział Promocji i Rozwoju 52

Wśród ogółu bezrobotnych w Rejonie Leszna przeszło połowa (52%) to ludzie młodzi do 34 lat. W Lesznie ich udział jest nieco niższy 49%. Wydział Promocji i Rozwoju 53

Tab. II.4.3.2 Liczba bezrobotnych w Lesznie wg wieku Przedziały wiekowe 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 24 i mniej 1 288 1 315 1 098 921 598 455 251 286 585 624 459 25-34 996 1 120 1 115 1 043 828 622 478 448 769 849 768 35-44 896 987 940 833 667 505 343 276 440 469 472 45-54 788 937 1 010 1 024 935 756 573 439 550 547 537 55 i więcej 40 69 100 147 186 177 185 147 212 255 279 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu W ostatnich dziesięciu latach zmieniła się struktura bezrobotnych wg wieku porównując rok 2011 z 2001 zmniejszył się udział najmłodszych bezrobotnych z 32 (1 288 osób) do 18% (459 osób), natomiast wzrósł z 25 do 31% udział nieco starszych bezrobotnych (25-34 lat). Zwiększyła się też grupa najstarszych bezrobotnych powyżej 54 lat z 1% (40 osób) do 11% (279 osób). Podobna tendencja występowała w Rejonie (Leszno i powiat leszczyński), a także w kraju. Wydział Promocji i Rozwoju 54

II.4.4. Struktura bezrobotnych wg wykształcenia Wydział Promocji i Rozwoju 55

Zarówno w Lesznie jak i Rejonie Leszna ok. połowa wszystkich bezrobotnych to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i niższym. Tab.II.4.4.1 Liczba bezrobotnych wg wykształcenia w Lesznie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 wyższe 180 198 225 275 259 252 212 227 361 399 381 policealne, średnie zawodowe 1 020 1 102 1 029 1 022 869 656 467 409 625 646 564 średnie ogólnokształcące 280 338 321 338 289 236 176 166 276 301 278 zasadnicze zawodowe 1 444 1 621 1 561 1 311 954 725 493 410 682 711 682 gimnazjalne i poniżej 1 084 1 169 1 127 1 022 843 646 482 384 612 687 610 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu Wydział Promocji i Rozwoju 56

W ostatnich dziesięciu latach nastąpił wzrost udziału osób z wykształceniem wyższym ( z 4 do 15%) oraz średnim ogólnokształcącym ( z 7 do 11%) w ogólnej liczbie bezrobotnych. W stosunku do 2001r. spadł udział bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym wynika to z małej liczby osób kształconych obecnie w szkołach zawodowych. Udział bezrobotnych z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym w ostatnich 10 latach utrzymuje się na poziomie ok. 25%. Podobna tendencja występowała w Rejonie Leszna. Wydział Promocji i Rozwoju 57

II.5. PŁACE Przeciętne wynagrodzenie brutto w Lesznie w 2011 r. wynosiło 2 892,51zł, w porównaniu z 2010 rokiem wzrosło o 7,6% (przy wskaźniku inflacji 4,3%). Wynagrodzenie w kraju w 2011r. wynosiło 3 625,21 zł i było o 25% wyższe od wynagrodzenia w Lesznie Analizując przeciętne wynagrodzenie brutto wg głównych działów gospodarki w Lesznie należy zauważyć, że osoby zatrudnione w dziale administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne otrzymały najwyższe wynagrodzenie, kolejna była działalność finansowa i ubezpieczeniowa oraz edukacja. Najniższe wynagrodzenie było w sekcji administrowanie i działalność wspierająca (zaledwie 66% przeciętnego wynagrodzenia ogółem). Wydział Promocji i Rozwoju 58

Tab. II.5.1 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w zł Leszno Sekcje PKD2007 2010 2011 Ogółem 2 689,37 2 892,51 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo X 2 693,06 Przetwórstwo przemysłowe 2 358,09 2 607,93 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energie elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę X X Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, rekultywacja X X Budownictwo 2 650,61 2 736,24 Handel, naprawa pojazdów samochodowych 2 666,68 2 887,59 Transport i gospodarka magazynowa 2 296,53 2 674,01 Zakwaterowanie i gastronomia 1 866,35 1 865,48 Informacja i komunikacja 2 238,86 2 458,70 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3 885,92 3 823,48 Obsługa rynku nieruchomości 2 980,14 3 426,95 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 2 473,45 2 839,38 Administrowanie i działalność wspierająca 1 783,90 1 890,72 Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne 3 824,57 3 874,46 Edukacja 3 491,17 3 755,03 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 3 142,09 3 204,69 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 2 547,06 2 626,09 Pozostała działalność usługowa X X Źródło: Główny Urząd Statystyczny X dane objęte tajemnicą statystyczną (mniej niż 3 podmioty) II.5.1 Zeznania podatkowe Od 2009 obowiązują dwa progi podatkowe - 18 i 32 procent. Według danych Urzędu Skarbowego w Lesznie 42 674 mieszkańców osiągnęło dochód (przychód pomniejszony o koszty związane z jego osiągnięciem), natomiast 1 765 osób osiągnęło przychód (ryczałt ewidencjonowany - podatek oblicza się od przychodów bez uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów). Wśród osób prawnych 329 osób osiągnęło dochody. Na podstawie zwiększonych kosztów uzyskania przychodu ustalono liczbę osób zatrudnionych poza Lesznem. W 2011r. były to 2 972 osoby. Tab. II.5.1.1 Zeznania podatkowe mieszkańców Leszna 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba mieszkańców osiągających dochód 43 255 43 984 43 549 42 674 43 797 Liczba osób prawnych osiągających dochody 124 119 286 329 341 Liczba mieszkańców Leszna zatrudnionych poza Lesznem 2 717 2 844 2 916 2 972 2 990 Wydział Promocji i Rozwoju 59

Źródło: Urząd Skarbowy w Lesznie Najwięcej, bo aż 95% mieszkańców złożyło zeznanie podatkowe wg najniższego progu podatkowego. Tab. II.5.1.2 Zeznanie podatkowe mieszkańców Leszna wg stawek podatkowych oraz podatek liniowy w latach 2004-2011 I próg podatkowy II próg podatkowy III próg podatkowy Podatek liniowy Ogółem 2004 30 322 1 786 574 620 33 302 % udział 91 5 2 2 2005 30 744 1 969 575 772 34 060 % udział 90 6 2 2 2006 31 803 2 210 654 946 35 613 % udział 89 6 2 3 2007 32 105 1 875 562 1 082 35 624 % udział 90 5 2 3 2008 31 948 2 291 726 1 241 36 206 % udział 88 6 2 4 2009 34 383 465 X 934 35 782 % udział 96 1 X 3 2010 41 334 1 340 X 952 43 626 % udział 95 3 X 2 2011 34 897 590 X 1 070 43 797 % udział 95 2 X 3 Źródło: Urząd Skarbowy w Lesznie X W 2009 PIT rozliczano według dwóch stawek: 18 i 32% zamiast dotychczasowych 19, 30 i 40 procent. Wydział Promocji i Rozwoju 60