Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego na rok szkolny 2011/2012 Literatura 1. Motyw snu w literaturze od XVI do XIX wieku. Odwołując się do wybranych utworów, przedstaw jego ujęcia i funkcje. 2. Walka dobra ze złem w literaturze Omów i oceń różne przedstawienia tego motywu w wybranych 3. Portret kobiety w literaturze pisanej przez kobiety. Zaprezentuj na wybranych przykładach z prozy, poezji lub dramatu. 4. Tendencje do heroizacji i deheroizacji bohatera w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, odwołując się do 5. Powstanie narodowe jako temat literacki. Zaprezentuj różne jego realizacje w wybranych dziełach. 6. Przedstaw i porównaj poglądy twórców dot. zadań poezji i roli poety w wybranych utworach z różnych epok. 7. Topos rodziny w utworach różnych czasów. Skonfrontuj kilka tekstów i określ przedstawione w nich funkcje rodziny. 8. Różne sposoby pisania o II wojnie światowej, okupacji i obozach. Zaprezentuj temat na wybranych 9. Literackie powroty do krainy dzieciństwa. Skonfrontuj 2-3 teksty literackie i omów obrazy krainy dzieciństwa i funkcje tych powrotów. 10. Zaprezentuj przykłady utopii i antyutopii w wybranych utworach literackich i omów ich znaczenie. 11. Omów sposoby i funkcje wykorzystywania motywów antycznych w wybranych utworach z różnych epok. 12. Rozmowy z Bogiem w literaturze różnych epok. Zaprezentuj temat na wybranych 13. Przedstaw i zinterpretuj nawiązanie do filozofii franciszkańskiej w poezji. Odwołaj się do przykładów poezji Młodej Polski i współczesnej. 14. Motyw balu w literaturze. Wskaż różne jego realizacje. 15. Obrazy miasta w literaturze. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach, zwracając uwagę na różnorodność ujęcia i funkcji motywów miasta. 16. Motyw buntu w literaturze. Omów na podstawie wybranych przykładów sens i podłoże buntu. 17. Obraz człowieka cierpiącego. Scharakteryzuj postawę człowieka cierpiącego na przykładach bohaterów dzieł literackich. 18. Wizerunek Sarmaty w literaturze polskiej. Przedstaw ewolucję i porównaj sposoby kreowania Sarmaty na podstawie wybranych utworów. 19. Motyw wędrówki w literaturze polskiej. Wskaż różnorodność funkcjonowania tego motywu (np. pielgrzymka, włóczęga, zesłanie) na przykładach wybranych przez siebie utworów. 20. Obraz rewolucji w literaturze. Omów problem, odwołując się do dzieł różnych twórców. 21. Nie ma zbrodni bez kary. Przeanalizuj różne sposoby funkcjonowania motywu zbrodni i kary w wybranych utworach literackich. 22. Motyw dworku w literaturze XIX i XX wieku. Omów sposoby jego opisu i funkcjonowania na przykładach wybranych utworów literackich. 23. Portret Żyda w literaturze polskiej. Przedstaw i porównaj sposoby jego kreowania na podstawie utworów XIX i/lub XX wieku.
24. Historia jako temat literacki. Omów jej funkcje w kreowaniu rzeczywistości dzieła literackiego i świadomości historycznej czytelnika, wykorzystując wybrane utwory. 25. Groteska jako sposób kreowania świata w literaturze. Przedstaw jej rolę, odwołując się do wybranych utworów. 26. Obraz człowieka zniewolonego. Scharakteryzuj wizerunki takiego człowieka, odwołując się do utworów XX wieku. 27. Świat i człowiek we współczesnej liryce. Na podstawie utworów przedstaw, jakim wpływom podlega człowiek i oceń świat jego wartości (np. wierszy T. Różewicza, Cz. Miłosza, twórczości Nowej Fali). 28. Motta, tytuły, sceny finałowe. Wykaż na podstawie celowo dobranych utworów funkcje, jakie pełnią w dziele literackim. 29. Sposoby budowania nastroju w literaturze. Przedstaw i porównaj na przykładzie wybranych utworów. 30. Małe ojczyzny w literaturze jako miejsca, do których się zawsze wraca. Omów temat na przykładach z prozy i poezji. 31. Pieniądze i ich siła. Omów temat na przykładzie wybranych utworów literackich. 32. Ludowość i fantastyka w literaturze XIX i XX wieku. Omów zagadnienie, zwracając uwagę na sposoby i powody ich wykorzystania. 33. Wizerunki młodzieży w literaturze XIX i XX wieku. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 34. Sytuacja twórcy w państwie totalitarnym. Omów temat na podstawie biografii i utworów wybranego pisarza polskiego lub obcego. 35. Jaki wizerunek kobiety prezentuje literatura romantyczna i modernistyczna? Omów na wybranych 36. Magia w literaturze. Zaprezentuj temat, odwołując się do utworów literatury polskiej i obcej. 37. Motyw wolności w twórczości powojennych pisarzy. Omów na wybranych 38. Dialog kultur wybrany kraj nieeuropejski w relacjach europejskiego reportera. Przedstaw temat na podstawie twórczości wybranego pisarza. 39. Literatura jako klucz do biografii pisarza. Zaprezentuj problem na podstawie twórczości wybranego artysty. 40. Różne ujęcia problemu samotności. Omów na wybranych przykładach literackich. 41. Zaprezentuj obraz wybranego miasta w różnych epokach literackich. 42. Przedstaw portrety kobiet w wybranych tekstach literackich różnych epok. 43. Ukaż tragizm pokolenia Kolumbów na podstawie wybranych świadectw literackich okresu wojennego i powojennego. 44. Porównaj modele rodziny w dziełach literackich różnych epok. 45. Przedstaw i zinterpretuj związki literatury romantycznej z twórczością Williama Szekspira (na wybranych przykładach). 46. Zaprezentuj bohaterów sztuk Moliera. Zwróć uwagę na typy postaci oraz ich kreację. 47. Porównaj motyw śmierci w tekstach literackich dwóch wybranych epok. 48. Zło jako ukryta siła w człowieku. Odwołaj się do wybranych utworów i przedstaw to zagadnienie. 49. Przedstaw konflikt pokoleń ( młodzi starzy ) na wybranych przykładach literackich i publicystycznych. 50. Relacje między literaturą wysoką a popularną. Zanalizuj problem na podstawie 51. Motyw morza w literaturze. Zanalizuj funkcje tego toposu w wybranych utworach z różnych epok.
52. Obraz szpitala psychiatrycznego w literaturze i/lub filmie. Omów na wybranych 53. Relacje między światem fikcyjnym a rzeczywistym w literaturze fantasy. 54. Motyw dziecka niezwykłego, wybranego, genialnego. Omów na wybranych przykładach literackich. 55. Pamiętnik i dziennik jako narzędzia autokreacji. Omów na wybranych 56. Życie w samotności. Rozważ różne jego przyczyny na podstawie biografii wybranych bohaterów literackich. 57. Różnorodność literackich portretów ojców. Zaprezentuj wybrane przykłady. 58. Omów na wybranych przykładach różne sposoby kreowania wizerunków władców w literaturze. 59. Topos Arkadii w literaturze. Przedstaw różne jego funkcje, odwołując się do wybranych 60. Omów na wybranych przykładach różne sposoby funkcjonowania tradycji romantycznej w literaturze polskiej. 61. Różne funkcje motywu apokalipsy. Rozważ na wybranych przykładach literackich. 62. Motywy oniryczne i ich funkcje w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do 63. Narrator wobec świata przedstawionego. Przeanalizuj różne pozycje narratora, odwołując się do wybranych utworów literatury XIX i XX wieku. 64. Rewizja mitów narodowych w wybranych utworach literackich. Rozważ problem, odwołując się do tekstów XX wieku. 65. Etos rycerza. Przedstaw kreacje bohaterów utworów wybranych z różnych epok literackich. 66. Różne portrety artysty w literaturze. Omów na wybranych 67. Przedstaw, posługując się wybranymi utworami z różnych epok literackich, utopijne koncepcje świata. 68. Dramat człowieka uwikłanego w swój czas historyczny. Omów na wybranych przykładach literackich. 69. Poezja jako narzędzie walki z systemem polityczno-społecznym. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych utworów z literatury. 70. Literackie sposoby nawiązania dialogu z przyszłością. Rozważ, odwołując się do wybranych utworów. 71. Różne ujęcia motywu domu w literaturze. Omów na wybranych 72. Człowiek i świat w powieści poetyckiej. Przedstaw, odwołując się do utworów romantycznych 73. Motyw patriotyzmu i zdrady w literaturze romantyzmu. Scharakteryzuj na wybranych 74. Historia jako temat w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych utworów. 75. Holokaust widziany i opisywany przez świadków tego wydarzenia. Ukaż różnorodność świadectwa zbrodni. 76. Motyw snu jako metafory życia. Omów na podstawie wybranych dzieł literackich 77. Powstanie Warszawskie w literaturze polskiej. Omów na wybranych 78. Twórczość Jacka Kaczmarskiego poetyckim komentarzem do historii Polski. Omów temat na podstawie wybranych utworów twórcy. 79. Rola i znaczenie postaci Hamleta w literaturze. Omów, odwołując się do wybranych 80. Metamorfozy bohatera romantycznego. Wskaż sens przemiany postaci literackiej na wybranych
81. Postaci kobiece w tragediach Szekspira. Odwołując się do wybranych utworów, scharakteryzuj bohaterki literackie. 82. Zemsta jako źródło motywacji działań bohatera literackiego. Zaprezentuj na wybranych 83. Od J. Verne a do S. Lema. Analizując wybrane utwory, przedstaw ewolucję powieści science fiction. 84. Czy człowiek może być szczęśliwy w utopii? Rozważ ten problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 85. Dylematy moralne bohatera literackiego. Omów na wybranych 86. Pakt człowieka z diabłem. Przedstaw, posługując się przykładami z literatury różnych epok. 87. Zaprezentuj rolę świata fantastycznego w literaturze. 88. Totalitaryzm jako temat literacki. Omów na wybranych 89. Jednostka wobec systemu. Zaprezentuj na wybranych przykładach literackich. 90. Funkcjonowanie mitologii w poezji współczesnej. Omów na wybranych 91. Brzydota jako kategoria estetyczna wybranych epok literackich i twórców. Zaprezentuj temat na wybranych 92. Człowiek wobec potęgi natury. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 93. Przedstaw i zinterpretuj wykorzystanie wyobrażeń i motywów ludowych w twórczości wybranych pisarzy i poetów. 94. Literacki wyraz buntowniczej postawy młodych. Przedstaw problem, odwołując się do tekstów z różnych epok kultury polskiej. 95. Bóg w literaturze. Porównaj różne Jego kreacje w wybranych utworach. 96. Problemy moralne jednostek uwikłanych w konflikty polityczne i dramaty historii. Przedstaw różne rozstrzygnięcia tych dylematów, posługując się przykładami literatury XIX i XX wieku. 97. Literackie wizje szczęścia ukształtowane w dziełach różnych epok. Omów temat na przykładach 98. Zaprezentuj różne ujęcia i określ funkcje tematu powstań narodowych w literaturze XIX i XX wieku (na wybranych przykładach). 99. Czy władza jest antywartością? Przywołaj literackie portrety władców i oceń ich postawę. 100.Zaprezentuj i zinterpretuj alternatywne wizje światów w literaturze nurtu fantasy. 101.Zaprezentuj różnorodne przedstawienia okresu okupacji hitlerowskiej w literaturze polskiej. 102.Przedstaw różne oblicza rewolucji w znanych Ci utworach literackich. 103.Przedstaw i skomentuj wymowę wielkich monologów bohaterów Szekspira. 104.Porównaj obraz Warszawy ukazany w Lalce B. Prusa i w dowolnie wybranym utworze literackim XX wieku. 105.List jako forma komunikacji. Omów, odwołując się do przykładów epickich i lirycznych. 106.Pojmowanie ludzkiego losu i roli przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 107. Człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach. Jak rozumiesz ten cytat? Omów zagadnienie na podstawie książki Inny świat Herlinga-Grudzińskiego i na wybranych przykładach literackich. 108.Motyw exegi monumentum w literaturze. Ukaż związki pieśni Horacego z utworami w następnych epokach. 109. Człowiekiem jestem i nic co ludzkie, nie jest mi obce. Realizacja hasła humanistów w twórczości Jana Kochanowskiego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
110.W świecie konceptów. Omów cechy poezji barokowej w odniesieniu do wybranych 111.Bohaterowie w sytuacji wyboru. Ukaż życiowe dylematy bohaterów różnych epok na podstawie wybranych utworów. 112.Kabaret i kawiarnia literacka w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Scharakteryzuj te zjawiska w oparciu o wybrane przykłady. 113.Na czym polegał fenomen Skamandra? Odpowiedz na pytanie, odwołując się do poezji wybranych skamandrytów. Korespondencja sztuk 1. Motyw ogrodu. Na podstawie analizy wybranych dzieł przedstaw różne sposoby jego obrazowania i funkcje w literaturze i malarstwie. 2. Motywy apokaliptyczne w literaturze i malarstwie. Omów ich ujęcie i funkcje w wybranych dziełach. 3. Echa zbrodni katyńskiej w wybranych tekstach kultury. 4. Symbol jako sposób wyrażania rzeczywistości. Omów temat na przykładzie wybranych tekstów kultury. 5. Orientalizm w literaturze i sztuce. Omów temat i sposób jego funkcjonowania na przykładzie wybranych utworów. 6. Adaptacje filmowe jako przykład inspiracji utworami literackimi. Omów temat na wybranych 7. Motyw vanitas w literaturze i sztuce. Omów sposoby jego obrazowania i funkcje w tekstach kultury dawnych epok. 8. Przedstaw symbolikę światła i ciemności w wybranych tekstach kultury. 9. Motyw wampira w literaturze i filmie. Omów na wybranych 10. Warszawa w Lalce B. Prusa i na obrazach malarzy XIX wieku. Omów temat na podstawie analizy utworów. 11. Literackie interpretacje dzieł malarskich. Omów temat na podstawie wybranych 12. Adaptacje filmowe literatury w kinie Andrzeja Wajdy. Na wybranych przykładach omów właściwości języka filmowego tego reżysera. 13. Kabaret w Polsce. Odwołując się do znanych Ci kabaretów, scharakteryzuj specyficzne cechy literackie i sceniczne tej formy sztuki. 14. Impresjonizm w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując i porównując różne teksty kultury. 15. Parodia rzeczywistości PRL w literaturze i filmie. Omów temat na podstawie wybranych 16. Moje miasto w geografii życia kulturalno-literackiego w wybranym czasie historycznym. Przedstaw temat, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki. 17. Filmowe lub sceniczne realizacje dzieła literackiego jako przykład interpretacji tekstu. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. 18. Zinterpretuj motyw śmierci oraz umierania w wybranych tekstach kultury. 19. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj wybrane ujęcia. 20. Różne sposoby i funkcje patrzenia na rzeczy pospolite" w sztuce współczesnej (także w literaturze). Omów na wybranych 21. Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Skonfrontuj różne ujęcia. 22. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Rozwiń temat, odwołując się: do
23. Różne sposoby funkcjonowania wybranego motywu biblijnego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw zagadnienie na wybranych 24. Różne sposoby funkcjonowania wybranego motywu mitologicznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw zagadnienie na wybranych 25. Topos Arkadii w literaturze i malarstwie. Przedstaw różne jego ujęcia, odwołując się do 26. Różne ujęcia motywu tańca w literaturze i filmie. Przedstaw na wybranych 27. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 28. Przedstaw zagadnienie różnych sposobów wykorzystywania motywów muzycznych w prozie lub liryce XX wieku. Odwołaj się do 29. Na wybranych z literatury i filmu przykładach omów sposoby mityzacji świata dzieciństwa. 30. Różne ujęcia motywu gór w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 31. Postacie z obrazów Jana Matejki w literaturze. Omów na wybranych 32. Przedstaw sposoby funkcjonowania sacrum i profanum w literaturze i innych dziedzinach sztuki współczesnej. 33. Omów obecność i funkcje kiczu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 34. Różne ujęcia postaci anioła w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Odwołaj się do 35. Inspirująca funkcja folkloru we współczesnej kulturze. Omów temat, odwołując się do 36. Pop-kultura. Scharakteryzuj i oceń zjawisko, odwołując się do 37. Strój jako element znaczący w literaturze i filmie. Omów zagadnienie, odwołując się do 38. Fascynacja techniką w literaturze i sztuce filmowej XX wieku. Omów na wybranych 39. Przedstaw sposoby funkcjonowania motywu wiosny w literaturze, malarstwie i muzyce. 40. Różne funkcje powrotu do małych ojczyzn" w literaturze i filmie. Omów na wybranych 41. Malowanie światła, powietrza i mgły. Omów różnorodność technik artystycznych w wybranych tekstach kultury z przełomu XIX i XX wieku. 42. Sposoby kreacji błazna w literaturze i malarstwie. Zanalizuj wybrane przykłady. 43. Różne ujęcia motywu powrotu w literaturze i filmie. Omów na wybranych 44. Kara jako konsekwencja zbrodni. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł literackich i filmowych. 45. Deformacja świata i jej funkcje w różnych tekstach kultury. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do 46. Odwołując się do wybranych tekstów kultury, omów różne ujęcia motywu labiryntu. 47. Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Omów problem, odwołując się do 48. Literackie i malarskie środki kreowania scen bitewnych. Porównaj, odwołując się do 49. Zaprezentuj obraz wojny w literaturze i filmie, wykorzystując wybrane przykłady. 50. Świat przedstawiony w dziełach Witkacego. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury i malarstwa. 51. Tradycje rodzinne i świąteczne w wybranych utworach literackich i filmowych. Omów na wybranych
52. Architektura jako źródło wiedzy o światopoglądzie epoki. Omów na wybranych 53. Różne ujęcia motywu śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 54. Zaprezentuj i przeanalizuj sposoby budowania napięcia i stwarzania atmosfery grozy w literaturze i filmie. 55. Funkcje scen batalistycznych w literaturze, malarstwie i filmie. Zaprezentuj i przeanalizuj wybrane przykłady. 56. Dziecko w literaturze, publicystyce, malarstwie epoki pozytywizmu. 57. Motywy muzyczne w literaturze. Omów na wybranych 58. Miłość w czasach popkultury na podstawie wybranych tekstów kultury. 59. Język filmów Stanisława Barei jako zwierciadło epoki absurdu. Przedstaw na wybranych 60. Diabeł jako kreacja artystyczna w wybranych tekstach kultury. 61. Problem holokaustu w literaturze współczesnej i filmie. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby podejścia twórców do tego zagadnienia. 62. Obraz rodziny królewskiej w literaturze i sztuce. Omów temat, odwołując się do 63. Wizerunek Boga w literaturze i malarstwie. Omów temat, odwołując się do wybranych 64. Dzieje sceniczne Dziadów A. Mickiewicza. Przedstaw najważniejsze inscenizacje tego dramatu i ich wpływ na polską kulturę. 65. Motyw snu w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj na wybranych 66. Inscenizacje teatralne dramatów XX wieku. Omów, odwołując się do znanych Ci przedstawień. 67. Dramaty Szekspira źródło inspiracji dla literatury i filmu. Zaprezentuj temat, odwołując się do różnych tekstów kultury. 68. Konflikt pokoleń jako temat literacki oraz filmowy. Omów na wybranych tekstach kultury. 69. Czy reklama jest sztuką? Rozważ, odwołując się do 70. Udowodnij, że teksty młodzieżowych zespołów muzycznych są reakcją na wydarzenia polityczne. 71. Przedstaw obraz rodziny kreowany w reklamie. 72. Pejzaż jako temat literacki oraz malarski. Omów na wybranych 73. Klasyka literatury na deskach współczesnego teatru. Zaprezentuj, odwołując się do znanych Ci przedstawień. 74. Nie ma geniuszu bez ziarna szaleństwa. Przedstaw postaci genialnych twórców na podstawie literatury oraz filmu. 75. Życie jako cierpienie. Omów problem na podstawie wybranych tekstów kultury. 76. Postać żołnierza w literaturze oraz filmie. Zaprezentuj na wybranych 77. Okrucieństwo we współczesnym kinie. Omów funkcję tego zjawiska, odwołując się do znanych Ci dzieł filmowych. 78. Postać Prometeusza w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych 79. Postać świętego w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych 80. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i innych sztukach. Zaprezentuj temat na podstawie analizy wybranych dzieł. 81. Nauczyciele i uczniowie w literaturze i filmie. Przedstaw na wybranych 82. Współczesny kabaret jego rodowód, korelacje sztuk w nim funkcjonujących. Omów problem na wybranych
83. Realizm w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku. Omów, odwołując się do 84. Kreacje herosa w literaturze fantasy i w filmach sensacyjnych /analiza porównawcza na wybranych 85. Pieta, Mater Dolorosa jako motyw rzeźbiarski, malarski i filmowy. Zaprezentuj i zanalizuj wybrane dzieła. 86. Malarstwo Marca Chagalla i proza Brunona Schulza. Analiza i interpretacja porównawcza ich dzieł jako reprezentatywnych dla sztuki awangardowej XX wieku. 87. Wizje średniowiecza w filmach i w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do 88. Legenda o św. Franciszku w literaturze, malarstwie i filmie. Omów zagadnienie, odwołując się do 89. Wpływ humanizmu na literaturę i sztukę. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych 90. Motyw femme fatale w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do 91. Portret Warszawy w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do 92. Czym dla człowieka jest praca? Jak na to pytanie odpowiada literatura i film. Omów to zagadnienie na wybranych 93. Omów twórczość swojego ulubionego autora poezji śpiewanej. 94. Motyw świętego Graala. Omów na podstawie wybranych tekstów kultury. 95. Koncepcje piękna w literaturze, malarstwie i architekturze wybranej epoki w kulturze europejskiej. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 96. Wizja świata kreowana przez współczesne media: telewizję, Internet, prasę kolorową. Omów temat na wybranych Nauka o języku 1. Komizm językowy. Omów sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. 2. Perswazyjna funkcja języka na przykładzie tekstów propagandowych i reklamowych. Dokonaj analizy 3. Język polski czy europolszczyzna? Omów zagadnienie wpływu języków obcych na polszczyznę dawną i współczesną, odwołując się do 4. Język a kultura alternatywna. Odwołując się do znanych sobie przykładów, scharakteryzuj najważniejsze zjawiska języka subkultur młodzieżowych. 5. Moda w języku. Zanalizuj i oceń wybrane przykłady wyrazów modnych we współczesnej polszczyźnie. 6. Metafora w tekście użytkowym i literackim. Omów sposoby jej tworzenia, funkcje oraz zasady poprawności w różnych typach tekstów. 7. Ślady Biblii i mitologii antycznej we współczesnej polszczyźnie. Omów ten temat, odwołując się do frazeologii, przysłów i przenośnych znaczeń wyrazów. 8. Omów język wybranych postaci literackich. Uwzględnij cechy językowe ujawniające ich osobowość i przynależność środowiskową. 9. Wyrazy żyją. Wskaż najważniejsze zmiany znaczeń, nacechowania ekspresyjnego i stylistycznego wyrazów. Określ konsekwencje zmian zasobu leksykalnego dla odbioru literatury dawnych epok. 10. Na przykładzie wybranych utworów literackich scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i jej funkcje.
11. Język potoczny jako tworzywo literatury współczesnej. Omów temat na podstawie 12. Związki frazeologiczne w tekstach nieliterackich. Omów ich funkcjonowanie, celowość użycia, bogactwo, korzystając z 13. Omów charakterystyczne cechy języka użytkowników Internetu. Posłuż się przykładami wypowiedzi. 14. Zanalizuj i oceń zjawisko wulgaryzmów w literaturze pięknej. 15. Zanalizuj język wypowiedzi polityków wybranej epoki historycznej. 16. Omów charakterystyczne cechy języka wiadomości telewizyjnych i radiowych. 17. Zanalizuj błędy językowe w reklamach i tekstach publicystycznych. 18. Omów zjawisko manipulacji językowej na wybranych 19. Językowe środki perswazji w reklamie. Zanalizuj wybrane przykłady z radia, telewizji i prasy. 20. Parodia - naśladowanie indywidualnego (twórcy lub dzieła). Wykaż, co jest obiektem parodii i jakie zabiegi stylistyczne pozwalają na jej osiągnięcie. 21. Forma językowa nazw sklepów, kawiarni, instytucji w Twoim mieście. Oceń ją pod względem poprawności językowej i walorów stylistycznych. 22. Prowokacja, czyli o nazwach polskich zespołów rockowych. Omów na wybranych 23. Funkcje stylizacji gwarowej w języku piosenek współczesnych zespołów muzycznych. Dokonaj analizy wybranych tekstów. 24. Współczesne zapożyczenia angielskie w języku polskim. Omów problem i oceń zasadność zapożyczeń. 25. Zjawisko nowomowy w państwie totalitarnym. Omów zagadnienie, wykorzystując teksty prasowe, przemówienia oraz wybrane teksty literackie. 26. Język i styl wyznań miłosnych. Rozważ na przykładach tekstów epistolarnych z dwóch wybranych epok literackich. 27. Funkcje i sposoby wprowadzania do utworu literackiego archaizacji. Omów na wybranych 28. Funkcje neologizmów w poezji XIX i XX wieku. Omów na wybranych 29. Funkcje komizmu językowego w utworach dawnych i współczesnych. Omów na wybranych 30. Literackie inspiracje w języku reklamy. Omów zagadnienie na wybranych 31. Retoryka i jej funkcje w literaturze. Omów na wybranych 32. Różne funkcje języka środowiskowego w literaturze polskiej. Omów na wybranych 33. Język prezenterów telewizyjnych i radiowych. Zanalizuj funkcję informatywną i impresywną (perswazyjną) ich wypowiedzi. 34. Różnorodność tendencji widocznych we współczesnej polszczyźnie mówionej. Scharakteryzuj na podstawie zebranego przez siebie materiału językowego. 35. Omów pochodzenie nazw miejscowych swojego regionu. Przedstaw tendencje nazewnicze. 36. Indywidualizacja języka bohaterów literackich. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 37. Język i styl współczesnej prozy reportażowej. Przedstaw na wybranych 38. Cechy języka przemówień sejmowych. Omów zagadnienie odwołując się do tekstów znanych z literatury i nie tylko.
39. Język sprawozdawców sportowych wobec norm poprawnościowych. Omów na wybranych przykładach, zwracając uwagę na typy błędów językowych. 40. Na podstawie analizy języka wybranego czasopisma omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. 41. Zróżnicowanie języka polskiego mówionego ze względu na nadawcę. Omów problem, posługując się badaniami dotyczącymi języka różnych grup wiekowych i społecznych. 42. Polskie nazwy miejscowości. Przeprowadź analizę i klasyfikację zebranego materiału językowego. 43. Zaprezentuj stereotyp męskości i kobiecości w reklamach. Przedstaw na wybranych 44. Reklamy radiowe. Przedstaw różne środki wyrazu charakterystyczne dla tego typu wypowiedzi. 45. Związki frazeologiczne, idiomy, cytaty, czyli o twórczym wykorzystaniu języka literackiego w świecie reklamy. Odwołaj się do 46. Scharakteryzuj polszczyznę internetową. Odwołaj się do 47. Funkcja impresywna języka i sposoby jej wykorzystywania w tekstach publicystycznych, urzędowych, reklamowych. Omów na wybranych 48. Współczesna polszczyzna w Internecie. Scharakteryzuj język, jakim posługują się użytkownicy tego medium. 49. Jak mówią politycy? Scharakteryzuj język polityków, wykorzystując teksty ich przemówień. 50. Propaganda w języku. Scharakteryzuj zjawisko na podstawie 51. Geneza i etymologia nazw ulic Warszawy. Przedstaw na wybranych 52. Język środowiska uczniowskiego twór oryginalny, ale niepokojący. Omów zagadnienie na wybranych przykładach, np. powieści młodzieżowych. 53. Barbaryzmy i wulgaryzmy w języku współczesnej młodzieży. Omów na podstawie tekstów piosenek, filmów i własnych obserwacji. 54. List jako forma literacka. Dokonaj analizy cech językowych wybranych listów, np. barokowych i romantycznych. 55. Zanalizuj język miłości i zakochanych, zdradzonych i cyników w wybranych dziełach literackich (np. Szekspira, romantyków, Bursy, Hłaski) 56. Funkcje i charakter stylizacji językowych w powieściach fantastycznych Sapkowskiego. 57. Żart językowy i jego funkcje we fraszce, komedii i innych gatunkach literackich. 58. Jaką funkcję pełnią eksperymenty językowe we współczesnej poezji? Odpowiedz na podstawie analizy najciekawszych Twoim zdaniem 59. Dom mój: cztery ściany wiersza. Język poezji J. Tuwima. Zanalizuj, odwołując się do Lista lektur z języka polskiego - matura 2012 W związku z wejściem w życie rozporządzenia MEN z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia w poszczególnych typach szkół informujemy, że na egzaminie maturalnym z języka polskiego od maja 2009 roku obowiązywać będą następujące utwory: na poziomie podstawowym LITERATURA POLSKA
1. Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej 2. Jan Kochanowski, fraszki, pieśni i treny (wybór) 3. Jan Andrzej Morsztyn, wybór wierszy 4. Daniel Naborowski, wybór wierszy 5. Wacław Potocki, wybór wierszy 6. Ignacy Krasicki, bajki, satyry (wybór), Hymn do miłości ojczyzny 7. Adam Mickiewicz, Romantyczność 8. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz 9. Adam Mickiewicz, Dziady cz. III 10. Juliusz Słowacki, Kordian: akt I, akt II, akt III sc. 5 i 6 11. Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia: część I, część III (scena w obozie rewolucji), część IV (scena w obozie arystokracji i scena finałowa) 12. Adam Mickiewicz, wybór wierszy 13. Juliusz Słowacki, wybór wierszy 14. Cyprian Kamil Norwid, wybór wierszy 15. Bolesław Prus, Lalka 16. Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem fragmenty z tomu III: rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej z synem, rozmowa Benedykta Korczyńskiego z synem 17. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis 18. Maria Konopnicka, Mendel Gdański 19. Bolesław Prus, Kamizelka 20. Henryk Sienkiewicz, Potop 21. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, wybór wierszy 22. Jan Kasprowicz, wybór wierszy 23. Leopold Staff, wybór wierszy z różnych epok 24. Stanisław Wyspiański, Wesele 25. Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (t. I) 26. Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni 27. Stefan Żeromski, Przedwiośnie 28. Witold Gombrowicz, Ferdydurke rozdz. II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV 29. Zofia Nałkowska, Granica 30. Tadeusz Borowski, Pożegnanie z Marią (Pożegnanie z Marią, U nas, w Auschwitzu..., Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem) 31. Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat 32. Bolesław Leśmian, wybór wierszy 33. Julian Tuwim, wybór wierszy 34. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, wybór wierszy 35. Czesław Miłosz, wybór wierszy 36. Krzysztof Kamil Baczyński, wybór wierszy 37. Tadeusz Różewicz, wybór wierszy 38. Zbigniew Herbert, wybór wierszy 39. Miron Białoszewski, wybór wierszy 40. Wisława Szymborska, wybór wierszy 41. Stanisław Barańczak, wybór wierszy 42. Jan Twardowski, wybór wierszy 43. Sławomir Mrożek, Tango 44. Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem Uwaga: wymagana jest także znajomość kontekstów antycznych i innych.
LITERATURA POWSZWECHNA 1. Sofokles, Król Edyp 2. Horacy, wybór pieśni 3. William Szekspir, Makbet 4. Molier, Świętoszek 5. Jan Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera 6. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara 7. Joseph Conrad, Jądro ciemności 8. Albert Camus, Dżuma na poziomie rozszerzonym jak na poziomie podstawowym, a ponadto: LITERATURA POLSKA 1. Jan Kochanowski, Treny 2. Juliusz Słowacki, Kordian 3. Witold Gombrowicz, Trans-Atlantyk 4. Maria Kuncewiczowa, Cudzoziemka 5. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy LITERATURA POPWSZECHNA 1. Dante, Boska Komedia fragmenty Piekła 2. Jan Wolfgang Goethe, Faust część I: fragmenty sceny w pracowni (rozmyślania Fausta o sobie i swoim życiu, rozmowa z Mefistofelesem) 3. Franz Kafka, Proces 4. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata Uwaga: tematy na poziomie rozszerzonym będą zobowiązywać do analizy i interpretacji utworów spoza wyżej wymienionych, ale utrzymanych w znanej uczniom poetyce lub konwencji.