PROGRAM NAUCZANIA OKULISTYKI DLA VI ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaj¹ siê w budynku Katedry i Kliniki Okulistyki SPSK-2. Prowadzone s¹ w formie seminariów i æwiczeñ. Cel kszta³cenia Celem kszta³cenia studentów jest przyswojenie wiadomoœci z zakresu okulistyki, dotycz¹cych diagnostyki, terapii i profilaktyki schorzeñ okulistycznych. Tematyka seminariów 1. Choroby powiek. Choroby spojówek. Choroby powiek: agodne zmiany chorobowe: gradówka, jêczmieñ, rogowiak kolczystokomórkowy, znamiona barwnikowe. Z³oœliwe guzy powiek: rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy, czerniak z³oœliwy, miêsak Kapoesiego. Zaburzenia dotycz¹ce rzês: odwiniêcie, podwiniêcie, opadniêcie powiek, zapalenie brzegu powiek. Choroby spojówek: Charakterystyka zapaleñ bakteryjnych i wirusowych spojówek ró nicowanie i leczenie. Choroby alergiczne spojówek leczenie. Chemiczne zapalenia spojówek. Zespó³ suchego oka. Zwyrodnienia spojówki: t³uszczyk, skrzydlik, torbiel retencyjna 2. Choroby rogówki i twardówki. Niewirusowe zapalenia rogówki. Wirusowe zapalenia rogówki. Obwodowe zaburzenia rogówki. Zwyrodnienia i dystrofie rogówki. Zapalenia nadtwardówki i twardówki. 3. Optyka. Soczewka. Optyka Podstawy optyki okulistycznej. Wady refrakcji: krótkowzrocznoœæ, nadwzrocznoœæ, niezbornoœæ, ró nowzrocznoœæ. 1
Soczewka Wady rozwojowe soczewki. Zaæma patogeneza, leczenie. Postêpowanie w zaæmie dzieciêcej i w zaæmie zwi¹zanej z wiekiem. Powik³ania w chirurgii zaæmy. 4. Choroby narz¹du ³zowego. Choroby têczówki i cia³ka rzêskowego. Urazy narz¹du wzroku. Choroby narz¹du ³zowego Budowa anatomiczna. Ocena nadmiernego ³zawienia. Próba Schimera. Wady rozwojowe dróg odprowadzaj¹cych ³zy. Leczenie niedro noœci dróg ³zowych u dzieci, u doros³ych i osób starczych. Zapalenia ostre i przewlek³e gruczo³u ³zowego postêpowanie. Techniki operacyjne niedro noœci dróg ³zowych. Choroby têczówki i cia³ka rzêskowego Wady rozwojowe. Podzia³ zapaleñ. Objawy zapaleñ ostrych i przewlek³ych. Zapalenia b³ony naczyniowej towarzysz¹ce zapaleniu stawów, w niezakaÿnych schorzeniach uk³adowych, w przewlek³ych zaka eniach uk³adowych. Wirusowe zapalenie przedniego odcinka b³ony naczyniowej. Zapalenia spowodowane infekcj¹ paso ytnicz¹ i grzybicz¹. Rzadkie idiopatyczne zespo³y zapalenia b³ony naczyniowej. Diagnostyka zapaleñ przedniego odcinka b³ony naczyniowej i leczenie. Powik³ania zapaleñ b³ony naczyniowej. Ró nicowanie zapalenia b³ony naczyniowej z ostrym atakiem jaskry. Urazy narz¹du wzroku Podzia³ urazów: mechaniczne, termiczne, chemiczne, energia promienista. Urazy mechaniczne: têpe. Diagnostyka i postêpowanie. Urazy mechaniczne tkanek miêkkich oczodo³u i ga³ki ocznej. Podwichniêcie soczewki, zwichniêcie do komory przedniej i cia³a szklistego postêpowanie. Urazy mechaniczny naczyniówki i siatkówki. Urazy mechaniczne ostre. Diagnostyka. Cia³a obce wewn¹trzga³kowe badania dodatkowe (rtg, USG, TK), postêpowanie. Oparzenia chemiczne ga³ek ocznych. Objawy i postêpowanie. Nastêpstwa oparzeñ. Przeszczepy rogówek przygotowanie pacjenta do przeszczepu. Rodzaje przeszczepów. Oparzenia termiczne, elektryczne. Objawy i leczenie. Oparzenia energi¹ promienist¹ przedniego i tylnego odcinka ga³ki ocznej. Profilaktyka i leczenie. 5. Choroby oczodo³u. Nowotwory. Choroby oczodo³u 2
Wrodzone deformacje oczodo³u, choroby zapalne oczodo³u. Objawy kliniczne oftalmopatii tarczycowej. Choroby oczodo³u wystêpuj¹ce g³ównie u dzieci. Choroby oczodo³u wystêpuj¹ce g³ównie u doros³ych. Nag³y wytrzeszcz u dzieci. Wytrzeszcz dynamiczny. Przewlek³y wytrzeszcz osiowy. Nowotwory oczodo³u Guzy naczyniowe, guzy przerzutowe, torbiele, guzy pochodzenia nerwowego. Nowotwory powiek. Guzy spojówek. Guzy b³ony naczyniowej. Siatkówczak z³oœliwy. 6. Dno oka w chorobach ogólnych oka, cz. I. Dno oka choroby siatkówki i nerwu wzrokowego Choroby siatkówki pochodzenia naczyniowego: Retininopatia cukrzycowa: wprowadzenie, epidemiologia, czynniki ryzyka, patogeneza. Retinopatia cukrzycowa nieproliferacyjna: objawy kliniczne, postêpowanie. Retinopatia cukrzycowa przedproliferacyjna (prosta du ego ryzyka): objawy kliniczne, postêpowanie. Retinopatia cukrzycowa proliferacyjna: objawy kliniczne, postêpowanie. Zakrzep y³y œrodkowej siatkówki. Wprowadzenie, epidemiologia: czynniki ryzyka, patogeneza. Objawy kliniczne ró nicowanie typu niedokrwiennego i bez niedokrwienia. Niedro noœæ têtnic siatkówki. Wprowadzenie. Epidemiologia, czynniki ryzyka, patogeneza. Objawy kliniczne, postêpowanie. Retinopatia nadciœnideniowa Wprowadzenie epidemiologia, czynniki ryzyka, patogeneza. Objawy kliniczne, klasyfikacja postêpowanie. Neuropatie nerwu wzrokowego: Wprowadzenie podzia³ kliniczny i etiologiczny Zapalenie n. II w przebiegu SM. Przednia niedokrwienna neuropatia n. II. Idiopatyczna przednia niedokrwienna neuropatia n. II NAION. Przednia niedokrwienna neuropatia n. II w przebiegu olbrzymiokomórkowego zapalenia têtnic AION. Neuropatie dziedziczne ogólna charakterystyka Neuropatie toksyczne ogólna charakterystyka Tarcza zastoinowa: Objawy kliniczne i ró nicowanie. 3
7. Dno oka w chorobach ogólnych, cz. II. a) Nadciœnienie. Zmiany nadciœnieniowe na dnie oka. Zmiany w gestozie. Krótkowzrocznoœæ, a ci¹ a i poród. b)zapalenia tylnego odcinka b³ony naczyniowej objawy, badania dodatkowe, leczenie, powik³ania.choroby paso ytnicze: toksoplazmoza, toksokaroza, bolerioza. Objawy, leczenie. GruŸlica, ki³a objawy, leczenie. c) Odklejenia siatkówki. Przyczyny, postacie i leczenie. 8. Jaskra. Etiopatogeneza i leczenie. Anatomia i fizjologia cia³a rzêskowego i dróg odp³ywu cieczy wodnistej. Ciœnienie wewn¹trzga³kowe. Definicja jaskry. Podzia³ jaskry. Etiopatogeneza jaskry. Omówienie ró nych typów jaskry: jaskra pierwotna otwartego k¹ta, jaskra pierwotna zamkniêtego k¹ta, jaskra w przebiegu zapalenia b³ony naczyniowej, jaskra zwi¹zana z patologi¹ soczewki, jaskra barwnikowa, jaskra w przebiegu cukrzycy, jaskra po zakrzepie y³y œrodkowej siatkówki, jaskra pourazowa, jaskra w przebiegu guzów wewn¹trzga³kowych, jaskra wrodzona, Diagnostyka jaskry. Wywiad. Ocena odcinka przedniego i tylnego. Pomiary ciœnieñ wewn¹trzga³kowych. Ocena szerokoœci k¹ta przes¹czania. Perymetria statyczna. Ocena gruboœci warstwy w³ókien nerwowych siatkówki (GDx). Skaningowa laserowa oftalmoskopia. Badania elektrofizjologiczne. Leczenie jaskry. Grupy leków przeciwjaskrowych. Zabiegi laserowe. Zabiegi operacyjne. Zabiegi cyklodestrukcyjne. 9. Choroba zezowa. Kszta³towanie siê prawid³owego widzenia obuocznego: wytwarzanie siê odruchu fiksacyjnego, powstawanie fuzji, tworzenie siê stereopsji. Powstawanie choroby zezowej. Rodzaje zeza: zez niemowlêcy, zez towarzysz¹cy, zez okresowy, zez pora enny. Metody leczenia ma³ych dzieci, m³odzie y i doros³ych. Leczenie zachowawcze wg szczeciñskiej metody lokalizacyjnej hiperkorekcja pryzmatyczna, œcis³a korekcja pryzmatyczna. Leczenie operacyjne. Leczenie ortoptyczne. Ró nice miêdzy metodami leczenia. 4
Badania elektrofizjologiczne w chorobie zezowej: VEP, PERG. Profilaktyka: ocena odruchu fiksacyjnego w 3 miesi¹cu ycia, okresowe badania ma³ych dzieci. 10. Elektrofizjologia. Budowa i funkcja drogi wzrokowej. Zastosowanie kliniczne badañ elektrofizjologicznych: ERG, EOG, VER. Tematyka æwiczeñ 1. Wywiad w chorobach oczu. Badanie w œwietle dziennym (oczodó³, powieki, narz¹d ³zowy, spojówki, twardówka, rogówka, komora przednia, têczówka, soczewka). 2. Powtórka z anatomii. Zabiegi lecznicze (odwracanie powiek, przemywanie oczu, zakraplanie, masa, lapisowanie, ok³ady, diatermia, epilacja). Leki okulistyczne. 3. Badanie refrakcji oka przez dobieranie szkie³ (przypisywanie okularów). Presbyopia. Dobieranie okularów. Badanie ostroœci wzroku. 4. Akomodacja. Badanie odruchów Ÿreniczych. Egzophtalmometr. 5. Tonometria, tonografia (mierzenie ciœnienia palpacyjnie i przyrz¹dami). 6. Badanie poczucia barw tablice pseudoizochromatyczne i anomaloskop. Badanie pola widzenia (perymetr, kampimetr, stereokampimetr). Adaptacja. Elektrofizjologia. 7. Badanie w œwietle bocznym zogniskowanym. Lampa szczelinowa. Badanie w œwietle przepuszczonym (lusterko proste, wziernik elektryczny, soczewka +20,0 Dptr.). 8. Badanie refrakcji oka skiaskopia. Badanie dna oka w obrazie odwróconym. Badanie dna oka w obrazie prostym (uwzglêdnienie refrakcji oka). 9. Zezy ukryte (krzy Maddoxa). Zezy jawne (badanie fiksacji, pomiar k¹ta zeza, perymetr, pryzmaty). Badanie widzenia obuocznego (korespondencja siatkówek). Lokalizacja. Badanie dwojenia. 10. Laser, Gdx, Ultrasonograf. Demonstracja sprzêtu medycznego sala operacyjna. Zalecana literatura 1. Ni ankowska M.: Podstawy okulistyki. Wyd. Volumed, Wroc³aw 1992. 2. Kañski J.: Okulistyka kliniczna. Urban&Partner, Wroc³aw. 3. Baranowska-George T. (red.): Okulistyka skrypt dla studentów. 5