Wobec osoby już skazanej sąd w postępowaniu wykonawczym może:



Podobne dokumenty
Art. 55. [Indywidualizacja kary] Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

XVI Wojewódzka Małopolska Konferencja Pomoc osobie stosującej przemoc -pomocą dla całej rodziny

Etapy postępowania karnego. 1. Postępowanie przygotowawcze 2. Postępowanie sądowe 3. Postępowanie wykonawcze

3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

KW - Część ogólna - kary i środki karne. Katalog kar: 1. areszt 2. ograniczenie wolności 3. grzywna 4. nagana

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej. za rok 2014 r.

WZÓR NR 106 WNIOSEK O WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE Z ODBYWANIA RESZTY KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI. Wałbrzych, 8 września 2008 r.

Wykład z prawa karnego dla II roku studentów administracji Tomaszów Maz.

Michał Wysocki. Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej. Art. 4 k.k. Art. 7 k.k.

Mediacja w sprawach karnych

Kryminologiczna i prawna problematyka środków odurzających. Temat XVII Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, Część 3

POSTANOWIENIE. SSN Andrzej Stępka

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

stadium postępowania przygotowawczego stadium postępowania sądowego (jurysdykcyjnego) stadium postępowania wykonawczego

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

PORADNIK: PRZERWA i ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI ZE WZGLĘDÓW ZDROWOTNYCH

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r.

WNIOSEK SKAZANEGO o udzielenie przerwy w wykonaniu kary ograniczenia wolności UZASADNIENIE

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej. za I półrocze 2013 r.

Wykaz skrótów... XI Wykaz wybranej literatury... XVII Przedmowa... XIX

USTAWA. z dnia 12 lipca 1995 r.

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej. za rok 2014 r.

Spis treści. Wykaz skrótów... XI Wykaz wybranej literatury... XVII Przedmowa... XIX

Warunkowe umorzenie postępowania karnego

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.) /Wyciąg/ CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

USTAWA z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego i ustawy - Kodeks karny wykonawczy

Zadania kuratorów sądowych

KODEKS KARNY. Art. 207.

wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności. C. wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia

Art. 35. [Formy kary ograniczenia wolności] Art. 36. [Obowiązki przy karze ograniczenia wolności] 1. 2.

Podmioty rynku finansowego w postępowaniu karnym co się zmieniło w 2015 r.?

Warszawa, dnia 6 sierpnia 2013 r. Poz. 892

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

z dnia 20 lutego 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 396)

Rozdział XI Przedawnienie

POSTANOWIENIE. SSN Jacek Sobczak (przewodniczący) SSN Przemysław Kalinowski SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca) Protokolant Barbara Kobrzyńska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący) SSN Józef Dołhy (sprawozdawca) SSA del. do SN Dariusz Kala

STRESZCZENIE. Redukcja odpowiedzialności w ramach zwyczajnego wymiaru kary w polskim prawie karnym

Dz.U sprost. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U

USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE. zasady przeciwdziałania przemocy w rodzinie. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.) CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca) SSN Dariusz Świecki

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

UGODA Z PROKURATOREM, CZYLI SKAZANIE BEZ ROZPRAWY - CZY TO MOŻLIWE?

USTAWA z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Art. 1.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Roman Sądej (przewodniczący) SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca) SSN Andrzej Stępka

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej

USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

(tekst uwzględnia zmiany wprowadzone Dz.U.Nr 611 z 2012 roku)

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Grabowska

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Stan prawny na r. (Dz.U ze zm.)

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.) CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Włostowska

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

Kancelaria Sejmu s. 1/69. Dz.U poz USTAWA z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

Dziennik Ustaw rok 1997 nr 88 poz. 553 wersja obowiązująca od , ost.zm.: Dz.U. z 2009 r. nr 168 poz USTAWA

Test kwalifikacyjny dla kandydatów na stanowisko asystenta sędziego w Sądzie Rejonowym w Białymstoku

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

Warszawa, dnia 26 kwietnia 2012 r. Poz. 458

Cje. Postępowanie przed sądem I instancji II. Postępowanie karne

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.) CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący) SSN Zbigniew Puszkarski SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

Druk nr 2393 cz. 1 Warszawa, 15 maja 2014 r.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny CZĘŚĆ OGÓLNA. Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Dorota Rysińska (przewodniczący) SSN Jacek Sobczak SSN Józef Szewczyk (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący) SSN Dorota Rysińska SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.)

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń. opracowanie: redakcja ZapytajPrawnika.pl projekt okładki: Zbigniew Szeliga

USTAWA. z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r. Nr 88, poz.553)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca)

Art. 7. [Zbrodnia i występek] Art. 8. [Sposoby popełnienia przestępstwa] Art. 9. [Umyślność oraz nieumyślność]

Psychopatologia- zajęcia nr 2

Milczeć czy pomagać Śląski Błękitny Krzyż Bielsko- Biała 23 września 2011

TESTY NA APLIKACJE CZĘŚĆ 3. Warszawa Aplikacja adwokacko-radcowska Aplikacja komornicza Aplikacja notarialna Aplikacja ogólna

Mm, -ObbA' A/Jlfi. MS-S10 SPRAWOZDANIE z sądowego wykonywania orzeczeń według właściwości rzeczowej. SR w Mińsku Mazowieckim II Wydział Karny

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka

1. Przeprowadzają na Ŝądanie uprawnionych organów wywiady środowiskowe

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca) SSN Roman Sądej

WYROK Z DNIA 26 STYCZNIA 2012 R. IV KK 332/11. Zakaz zawarty w art k.k. dotyczy również sprawcy określonego w art k.k.

3. Kodeks wykroczeń. z dnia 20 maja 1971 r. (Dz.U. Nr 12, poz. 114) Tekst jednolity z dnia 1 marca 2018 r. (Dz.U. 2018, poz.

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz najważniejszej literatury...

Rozdział XIII. Środki zabezpieczające

USTAWA z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

Moduł 5. Wykonywanie dozoru elektronicznego

WINA jako element struktury przestępstwa

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Marta Brylińska

Transkrypt:

Jacek Chmielewski Biuro Porad Obywatelskich w Gdyni Instytucje karnoprawne modyfikujące ( przełamujące ) schemat postępowania karnego (w uzupełnieniu treści ulotki Pierwszy konflikt z prawem karnym sprawcy z niewiedzy, strachu, nierozwagi, głupoty, z przypadku ) Każdy, kto popełnił przestępstwo, powinien bezsprzecznie ponieśd za swój czyn odpowiedzialnośd karną. Nie wobec każdego jednak sprawcy przestępstwa i nie w każdych okolicznościach zasadna jest bardzo surowa i poddana bezwarunkowemu wykonywaniu kara kryminalna, czy też pełna, naznaczająca przestępczo człowieka rozprawa karna. Reakcja karna organów procesowych na przestępstwo powinna zawsze bowiem odpowiadad stopniowi winy i społecznej szkodliwości czynu, uwzględniad motywację sprawcy i sposób popełnienia czynu, rozmiar ujemnych następstw, właściwości i warunki osobiste sprawcy, a także sposób jego życia przed popełnieniem przestępstwa oraz zachowanie po popełnieniu. Środki reakcji karnej powinny byd zarówno sprawiedliwe, jaki i celowe oddziaływad zapobiegawczo, wychowawczo i naprawczo. Dla sprawców popełniających przestępstwo po raz pierwszy, na skutek niedoskonałej znajomości prawa, błędu, nierozwagi, głupoty lub strachu, przez lekkomyślnośd lub niedbalstwo, gdy ich wina nie jest znaczna, a dotychczasowa postawa życiowa nie budzi zastrzeżeo, przepisy prawa karnego przewidują szereg instytucji prawnych (środków) łagodzących reakcję karną i jej skutki lub pomagających uniknąd długotrwałej rozprawy sądowej. Prawo przewiduje także liczne instytucje modyfikujące wymierzoną przez sąd karę, tak aby jej wykonanie odbywało się z poszanowaniem podstawowych zasad humanitaryzmu. I Rozpatrujący sprawę sąd w stosunku do oskarżonego sprawcy może: 1. warunkowo umorzyd postępowanie karne, 2. skazad na posiedzeniu bez przeprowadzenia rozprawy (na podstawie wniosku prokuratora umieszczonego w akcie oskarżenia), 3. skazad bez przeprowadzenia rozprawy w całości, 4. nadzwyczajnie złagodzid karę lub nawet odstąpid od jej wymierzenia, 5. warunkowo zawiesid wykonanie orzeczonej kary. II Wobec osoby już skazanej sąd w postępowaniu wykonawczym może: 1. postanowid o odbywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego, 2. odroczyd wykonywanie kary, 1

3. orzec przerwę w wykonywaniu kary ograniczenia lub pozbawienia wolności, 4. warunkowo przedterminowo zwolnid z odbywania kary pozbawienia wolności, 5. zwolnid z odbywania reszty kary ograniczenia wolności, 6. umorzyd grzywnę lub rozłożyd ją na raty. Ponadto Konstytucja RP i Kodeks postępowania karnego (art. 650-568 kpk), przewidują instytucję ułaskawienia osoby skazanej przez Prezydenta RP. Ułaskawienie jest tradycyjną prerogatywą głowy paostwa i możliwe jest w każdym przypadku, gdy Prezydent wyrazi taką wolę. Polega ono na darowaniu lub złagodzeniu kary lub środków karnych, także np. poprzez warunkowe zawieszenie jej wykonania. Ad. I 1. Warunkowe umorzenie postępowania karnego (art. 66 i 67 kk, art. 336 i 342 kpk) Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest tzw. środkiem probacyjnym, związanym z poddaniem sprawcy przestępstwa swoistej próbie. Zastosowanie tego środka wiąże się z istotnymi gratyfikacjami dla sprawcy przestępstwa: a. osądzenie sprawcy następuje przez sąd na posiedzeniu bez obowiązkowego udziału stron (sprawca unika więc publicznej rozprawy), b. sąd w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie uznaje winę sprawcy, ale odstępuje od skazania i zastępuje karę zobowiązaniem do naprawienia szkody; sąd może także m.in. nakazad uiszczenie świadczenia pieniężnego na cele społeczne, oddad sprawcę pod dozór kuratora oraz nałożyd na sprawcę obowiązki określonego postępowania w okresie próby (sprawca formalnie pozostaje więc osobą niekaraną i nie jest wpisany w rejestrze skazanych Krajowego Rejestru Karnego) Sąd może warunkowo umorzyd postępowanie karne wyłącznie wtedy, gdy: a. wina i społeczna szkodliwośd czynu nie są znaczne, b. okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości (przyznanie się do winy formalnie nie jest niezbędne, ale wobec konieczności jednoznaczności ustaleo w przedmiocie okoliczności popełnienia przestępstwa w praktyce nieodzowne), c. sprawca nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne, d. postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał on porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa, e. sprawa dotyczy przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a w wypadku, gdy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił szkodę lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. 2

Warunkowe umorzenie postępowania następuje na okres próby trwającej od roku do 2 lat. Sąd obowiązkowo podejmuje umorzone warunkowo postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany, a może podjąd jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny lub jeżeli uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego (np. świadczenia pieniężnego) albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody. Sąd może jednocześnie podjąd warunkowo umorzone postępowanie w okresie próby, a także w ciągu 6 miesięcy od zakooczenia okresu próby, ale nie później. 2. Skazanie na posiedzeniu bez przeprowadzenia rozprawy na podstawie wniosku prokuratora umieszczonego w akcie oskarżenia (art. 335 i 343 kpk) Skazanie sprawcy przez sąd na posiedzeniu bez przeprowadzenia rozprawy na podstawie wniosku prokuratora umieszczonego w akacie oskarżenia, określane jako dobrowolne poddanie się karze to jedna z tzw. konsensualnych (porozumiewawczych) form zakooczenia postępowania karnego. Konsekwencją skazania z uwzględnieniem przedmiotowego wniosku jest: a. osądzenie sprawcy przez sąd na posiedzeniu bez obowiązkowego udziału stron i przeprowadzania rozprawy, b. orzeczenie kary uzgodnionej pomiędzy sprawcą a prokuratorem w praktyce niższej niż wymierzana po przeprowadzeniu rozprawy, z szerszą możliwością warunkowego zawieszenia jej wykonania oraz nadzwyczajnego złagodzenia, a także z możliwością ograniczenia skazania do orzeczenia jedynie środka karnego (jeżeli przypisane oskarżonemu przestępstwo jest zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności). Prokurator może skierowad wniosek o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy (a sąd może go uwzględnid) wyłącznie wtedy, gdy: a. przestępstwo zagrożone jest karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności, b. okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, c. postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. W przypadku dobrowolnego poddania się karze przyznanie się do winy jest koniczne, gdyż w przeciwnym razie nie mogło by dojśd do uzgodnienia kary pomiędzy sprawcą a prokuratorem. 3. Skazanie na bez przeprowadzenia rozprawy w całości (art. 387 kpk) Skazanie sprawcy przez sąd bez przeprowadzenia rozprawy w całości, określane jako dobrowolne poddanie się odpowiedzialności to kolejna z tzw. konsensualnych (porozumiewawczych) form zakooczenia postępowania karnego. Konsekwencją skazania bez przeprowadzenia rozprawy w całości jest skrócenie postępowania karnego poprzez zaniechanie przeprowadzania postępowania dowodowego, ale brak jest możliwości tak jak przy skazaniu na podstawie wniosku prokuratora umieszczonego w akcie oskarżenia szczególnego warunkowego zawieszenia wykonania kary czy szczególnego nadzwyczajnego jej złagodzenia. 3

Sąd może na wniosek oskarżonego nie przeprowadzad rozprawy w całości wyłącznie wtedy, gdy: a. Sprawa dotyczy występku (a więc przestępstwa, którego dolna granica zagrożenia karą pozbawienia wolności jest niższa niż 3 lata), b. okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, c. postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte pomimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości, d. oskarżony złoży wniosek do czasu zakooczenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej, e. brak jest sprzeciwu prokuratora i pokrzywdzonego. 4. Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia (art. 59-61 kk) Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na orzeczeniu kary poniżej dolnego ustawowego zagrożenia za dane przestępstwo lub kary łagodniejszej rodzajowo. Sąd może zastosowad nadzwyczajne złagodzenie kary w wypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie (np. wobec młodocianego lub na wniosek prokuratora przy dobrowolnym poddaniu się karze ) oraz innych szczególnie uzasadnionych, kiedy nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa, a w szczególności jeżeli pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody lub ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie. Odstąpienie od wymierzenia kry możliwe jest w wypadkach przewidzianych w ustawie (np. w przypadku przekroczenia granic obrony koniecznej) oraz w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia, zwłaszcza gdy rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa była podrzędna, a przekazane informacje przyczyniły się do zapobieżenia popełnieniu innego przestępstwa. Pamiętad jednak należy, iż odstąpienie od wymierzenia kary nie oznacza braku skazania sprawca wpisywany jest zatem do rejestru skazanych (na okres jednego roku). 5. Warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary (art. 69-74 kk) Warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary stanowi kolejny tzw. środek probacyjny, związany z poddawaniem sprawcy przestępstwa próbie. Warunkowe zawieszenie możliwe jest w sytuacji, gdy sąd uzna, że jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Ustawodawca nie formułuje jednocześnie wprost wymogu uprzedniej niekaralności oskarżonego, zasadnym jest jednak tylko 4

wyjątkowe orzekanie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w przypadku sprawców powtórnych. Zawieszenie wykonania kary dopuszczalne jest tak w przypadku kary grzywny (samoistnej), jak i kary ograniczenia wolności, ale w praktyce przede wszystkim dotyczy kary pozbawienia wolności. Sąd może jednak warunkowo zawiesid wykonanie tylko takiej orzeczonej kary pozbawienia wolności, która nie przekracza 2 lat (chyba że sprawca dobrowolnie poddał się karze wówczas na wniosek prokuratora kary nie przekraczającej 5 lat pozbawienia wolności). Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia się wyroku i wynosi od 2 do 5 lat w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności (w przypadku młodocianego okres próby wynosi od 3 do 5 lat), lub od roku do 3 lat w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania grzywny lub kary ograniczenia wolności (co w praktyce jest bardzo rzadkie). Zawieszając wykonanie kary, sąd może zobowiązad skazanego m.in. do: informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby, przeproszenia pokrzywdzonego, wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu, powstrzymania się od nadużywania alkoholu, poddania się leczeniu albo oddziaływaniom terapeutycznym, powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach lub opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Sąd może także zobowiązad skazanego do naprawienia szkody w całości lub w części albo do uiszczenia świadczenia wymienionego. Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może w okresie próby oddad skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej. Nałożone obowiązki w okresie próby sąd może jednocześnie modyfikowad (obowiązkowy dozór dotyczy młodocianego). Sąd zarządza wykonanie zawieszonej kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności. Sąd zarządza także wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą. Sąd może natomiast (ale nie musi) zarządzid wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych. Zarządzenie wykonania kary może nastąpid w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od zakooczenia okresu próby. 5

II (zob. także: tabela nr 1) 1. Odbywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego Odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego to nowa instytucja prawa karnego i jednocześnie system odbywania kary, wprowadzany Ustawą z dnia 7 września 2007r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Odbywanie kary pozbawienia wolności w tym systemie możliwe jest wyłącznie w przypadku, gdy orzeczona kara nie przekracza jednego roku. Zezwolenia na odbywanie kary w takim systemie udziela sąd penitencjarny (którym zawsze jest sąd okręgowy) za zgodą domowników skazanego, jeżeli spełnione są odpowiednie warunki mieszkaniowe i techniczne oraz jeżeli takie odbywanie kary jest w ocenie sądu wystarczające do osiągnięcia celów kary oraz jeżeli względy bezpieczeostwa, stopieo demoralizacji i inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym. 2. Odroczenie wykonania kary (art. 49 1, 62 i 150-158 kkw) Sąd I instancji (ten, który orzekał karę) odracza wykonanie kary (tak pozbawienia wolności, jak i kary ograniczenia wolności oraz grzywny) w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary przez skazanego, a nieobowiązkowo także wtedy, gdy wykonywanie kary w danym czasie pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki, a w przypadku kary pozbawienia wolności także w razie wystąpienia warunków nadmiernego zagęszczenia cel więziennych, tzn. jeżeli liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach przekracza w skali kraju ogólną pojemnośd tych zakładów. Odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności z powodu przeludnienia cel nie stosuje się jednak wobec skazanego, który dopuścił się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia lub orzeczono w stosunku do niego karę przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności. 3. Przerwa w wykonaniu kary ograniczenia lub pozbawienia wolności (art. 63 i 150-158 kkw) Sąd orzeka przerwę w wykonywaniu kary ograniczenia lub pozbawienia wolności do czasu ustania przeszkody jeżeli stan zdrowia skazanego (psychicznego lub fizycznego) uniemożliwia wykonanie kary. Sąd może natomiast (ale nie musi) udzielid przerwy w odbywaniu kary, jeżeli natychmiastowe jej wykonania pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Nie można jednocześnie udzielid przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności przed upływem roku od dnia ukooczenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy. Przerwy w wykonywaniu kary ograniczenia wolności udziela sąd I instancji, zaś przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności sąd penitencjarny (sąd okręgowy). Nie można udzielid przerwy w wykonywaniu kary grzywny, można natomiast rozłożyd grzywnę na raty, a nawet ją umorzyd (patrz: tabela). 6

4. Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania kary pozbawienia wolności (art. 77-80 kk i art. 155 kkw) Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania kary pozbawienia wolności to kolejny (trzeci) tzw. środek probacyjny, związany z poddaniem próbie skazanego, który odbył już co najmniej połowę orzeczonej kary (ale w przypadku recydywisty 2/3 lub 3/4, skazanego na karę 25 lat 15 lat, a skazanego na dożywocie 25 lat), a jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary w ocenie sadu uzasadniają przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego. W przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia orzeka sąd penitencjarny, którym jest sąd okręgowy. Sąd w wyroku skazującym może zwiększyd ponad ustawowy pułap odbytej kary, po której skazany może ubiegad się o warunkowe zwolnienie do np. w przypadku dożywocia 30 lat, ale nie może całkowicie pozbawid skazanego takiej możliwości. 5. Zwolnienie z odbywania reszty kary ograniczenia wolności (art. 83 kk) Zwolnienie z odbywania reszty kary ograniczenia wolności możliwe jest po odbyciu przez skazanego co najmniej połowy orzeczony kary, jeżeli skazany przestrzegał w tym czasie porządku prawnego i sumiennie wykonywał pracę wskazaną przez sąd, jak również spełnił nałożone na niego obowiązki i orzeczone środki karne. Sąd I instancji zwalniając skazanego od reszty kary, uznaje karę za wykonaną. 6. Umorzenie grzywny lub rozłożenie jej na raty (art. 49 2 i 51 kkw) Sąd I instancji może rozłożyd grzywnę na raty na okres do 3 lat w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, a zwłaszcza wówczas, gdy wysokośd grzywny jest znaczna. Jeżeli natomiast skazany, z przyczyn od niego niezależnych, nie może uiścid grzywny, a wykonanie tej kary w innej drodze okazało się niemożliwe lub niecelowe, sąd może, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, grzywnę w całości lub części umorzyd. 7

tabela nr 1 Instytucje modyfikujące wykonanie kary KKW - KARY GRZYWNA OGRANICZENIE WOLNOŚCI ODROCZENIE - właściwośd: sąd I inst. PRZERWA - właściwośd: sąd I inst. lub sąd penitencjarny - termin: do roku zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub rodziny - istnieje możliwośd rozłożenia na raty - do 3 lat a. fakultatywne - termin: do 6 miesięcy zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub rodziny b. obligatoryjne powołanie do czynnej służby wojskowej a. fakultatywne zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub rodziny b. obligatoryjne stan zdrowia uniemożliwiający wykonanie UMORZENIE - właściwośd: sąd I inst. szczególnie uzasadnione przypadki oraz brak możliwości uiszczenia grzywny z przyczyn niezależnych, a wykonanie jest niemożliwe lub niecelowe ZMIANA - właściwośd: sąd I inst. lub sąd penitencjarny - umorzenie w części - ze względów wychowawczych: zmiana obowiązków lub wymiaru - w szczególnie uzasadnionych wypadkach: zmiana formy (20 godzin pracy na cele społeczne = 10% wynagr. za pracę) Art. 83 kk: Skazanego na karę ograniczenia wolności, który odbył przynajmniej połowę orzeczonej kary, przy czym przestrzegał porządku prawnego i sumiennie wykonywał pracę wskazaną przez sąd, jak również spełnił nałożone na niego obowiązki i orzeczone środki karne, sąd może zwolnid od reszty kary, uznając ją za wykonaną ZAMIANA - właściwośd: sąd I inst. a. na pracę społecznie użyteczną (10 stawek grzywny = miesiąc pracy) nieskutecznośd grzywny b. na zastępczą karę pozbaw. wolności nieuiszczenie grzywny i niemożnośd egzekucji oraz nie podjęcie pracy społecznie użytecznej (2 stawki = 1 dzieo) a. zastępcza kara grzywny uchylanie się od wykonania, a także uporczywe naruszanie obowiązków oraz uchylanie się od dozoru (1 dzieo = 1 stawka) b. zastępcza kara pozbawienia wolności orzeczenie zastępczej kary grzywny jest niecelowe z uwagi na brak możliwości uiszczenia lub ściągnięcia (1 dzieo pozbawienia = 2 dni ogran.) 8

POZBAWIENIE WOLNOSCI a. fakultatywne a. fakultatywne - termin: do 6 ważne miesięcy (ale można względy odraczad zdrowotne, kilkukrotnie) - max rodzinne lub do 1 roku, ew. do 3 osobiste lat w przyp. ciąży) d. b. obligatoryjne zbyt e. ciężkie skutki dla skazanego lub rodziny oraz przeludnienie cel b. b. obligatoryjne c. choroba psychiczna lub inna ciężka choroba uniemożliwiająca wykonanie choroba psychiczna lub inna ciężka choroba uniemożliwiająca wykonanie - możliwośd warunkowego zawieszenia wykonania kary do 2 lat, gdy odroczenie trwało min. 1 rok (tzw. szczególne warunkowe zawieszenie kary - art. 152 kkw) - możliwośd warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary, gdy przerwa trwała min. 1 rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary orzeczonej na max 3 lata (tzw. uprzywilejowane warunkowe zwolnienie - art. 155 kkw) (opr. Jacek Chmielewski) Źródła prawa: 1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny (kk), 2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego (kpk), 3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny wykonawczy (kkw), 4. Ustawa z dnia 24 maja 2000r. o Krajowym Rejestrze Karnym, 5. Ustawa z dnia 7 września 2007r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. 9