Citroën Krzysztof Wisłocki Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku Poznań,, 2001, 2007
Marka Citroën francuska fabryka samochodów, założona w Paryżu w 1913 przez André G. Citroëna jako La Societé Citroën; początkowo produkcja kół zębatych, następnie amunicji; po I wojnie światowej produkcja samochodów od 1919 r.; po śmierci André Citroëna w wyniku kryzysu finansowego w 1934 r. zakłady dostały się pod zarząd firmy Michelin (60%); w 1965 r. przejęcie firmy Panhard (1967 likwidacja marki); współpraca z Fiatem i przygotowanie fuzji w 1968 r. nie zrealizowana z powodu sprzeciwu francuskich akcjonariuszy; w 1968 r. przejęcie firmy Berliet, a w 1974 r. przejęcie firmy Ligier; w 1969 r. przejęcie udziałów Maserati; od 1976/77 r. tworzy z Peugeotem i Talbotem koncern PSA; w 1978 r. w ramach PSA przejęcie europejskiej filii Chryslera; Osiągnięcia: Mistrzostwo Europy w rajdach w 1959, kolejne po 2000 r.; wiele zwycięstw w rajdach, m.in. Monte Carlo, Acropolis, Rajd Marokko; trzykrotne zwycięstwo w konkursie Samochód Roku" modele GS (1974), CX (1975) i XM (1991);
André Gustave Citroën urodzony 5 II 1878 r. w Paryżu, zmarł 3 VII 1935 r.; w 1898 r. ukończy czył Politechnikę Paryską; 5-ty syn kupca holenderskiego, matka Amelia Kleinman pochodzenia polskiego; ślub w 1880 r. w Warszawie; ożenił się z Giorginą Bingen w 1914 r. w Paryżu (inne źrodła: w Warszawie z panną Goldfeder,, córkc rką przemysłowca zamieszkałą przy ul. Zielnej); w Warszawie poznał wynalazcę,, od którego odkupił patent na stożkowe koła a zębate z o uzębieniu daszkowym; przy finansowym wsparciu Jacquesa Hinstina uruchomił ich produkcję w Paryżu u na Qui de Javel,, w 1890 r.; za namową bankiera został dyrektorem fabryki samochodów w Mors i istotnie je unowocześni nił; w okresie I wojny światowej uruchomił produkcję amunicji, jako pierwszy w Europie stosując c zasady produkcji taśmowej (dzienna produkcja 55.000 granatów w i pocisków); w 1917 r. powstała a fabryka samochodów w Citroën.
André G. Citroën Podczas wizyty w Łodzi u rodziny swej matki, polsko-rosyjskiej Żydówki zauważył w tartaku drewniane koło zębate o podwójnym uzębieniu ukośnym, ułożonym "w jodełkę". W trzy tygodnie później (1904 r.) został oficjalnym właścicielem patentu na dwuukośnie koło zębate, które stały się jego znakiem firmowym. W czasie pobytu w USA spotkał się z Henrym Fordem, od którego przejął ideę produkcji masowej; zastosował ją najpierw w produkcji wojskowej (amunicji), a następnie wykorzystał przy tworzeniu fabryki samochodów. Wykorzystując swoją wiedzę inżynierską dotyczącą produkcji samochodów (wcześniej w fabryce Mors) opracował pierwszy pojazd prosty w konstrukcji, tani w produkcji i niezawodny w eksploatacji; doskonale wyczuł zainteresowania i potrzeby klientów, i w krótkim czasie przekroczył wielkość produkcji zakładów Forda. Citroën znany był z niekonwencjonalnych pomysłów marketingowych: głośny był neon z nazwą marki zrobiony ze 250 tys. żarówek i umieszczony w Paryżu na wieży Eiffela (promocja modelu A, 1919 r.); był też pomysłodawcą pierwszego w dziejach świata sloganu reklamowego rysowanego na niebie przez lecący samolot; był czasami nazywany ojcem marketingu; Dzięki swojemu wyczuciu i odwadze inwestorskiej A. Citroën był fenomenem szybkiego zarabiania pieniędzy, które jednak potrafił bardzo szybko wydawać; stał się także hazardzistą; Przedwczesna śmierć w 1935 r. wiązała się pośrednio z bankructwem firmy.
hala produkcji podzespołów Hale produkcyjne w fabryce Citroën n w Paryżu u na Qui de Javel, ok. 1920 r. Na skutek wizyty A. Citroëna w Warszawie w 1928 r. powstała a polska montownia zajmująca powierzchnię 7 tys. m 2, która rozpoczęł ęła a produkcję w 1930 r. Wyprodukowano ok. 2000 samochodów w C 4 i C 6 z zamkniętymi nadwoziami; w 1934 r. montownię zlikwidowano. hala montażowa owa modelu A
hala na Qui de Javel, 1952 r. hala na Qui de Javel, ok. 1970 r. Produkcja Citroëna na: 1919 24 tys. 1921 11 tys. 1930 78 tys. 1935 31 tys. 1938 70 tys. 1944 2,3 tys. 1951 101 tys. 1960 337 tys. 1973 751tys. 1984 473 tys. 1986 500 tys. 1994 698 tys. 1995 637 tys. 38% prod.. koncernu PSA 1999 542 tys. ok. 36% PSA 2000 504 tys. ok. 32% PSA hala na Qui de Javel, 1955 r. w 1973 r. produkcja przeniesiona do Aulnay-Sur-Bois, na północy Paryża
1919-1920 1920 model A (określany także jako 10 CV) opracowany wspólnie z inż. Jules em Salomon em; pierwszych kilkanaście prototypów powstało już w 1917 r.; początek produkcji seryjnej w maju 1919 r.; pierwszy seryjnie i masowo produkowany samochód w Europie 100 sztuk dziennie; początek stosowania linii produkcyjnej w Europie (po Fordzie w USA); w okresie VI 1919-XII 1920 wyprodukowano 24.093, w tym 18.291 sztuk wersji torpedo z otwieranym dachem i 1.938 szt. w wersji conduite interieure; duża nowość: stalowe nadwozie z tłoczonych blach (od 1924 r.), wymienne tarczowe koła stalowe i opony pneumatyczne, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; nowością było także przewożenie kompletnego koła zapasowego w miejsce zestawu do naprawy w podróży i składany dach; zawieszenie na ćwierćeliptycznych resorach piórowych, duży komfort resorowania cecha charakterystyczna wszystkich samochodów tej marki;
1919-1920 1920 model A (10 CV) silnik 4-cylindrowy, monoblok: blok silnika połączony z przekładnią i sprzęgłem, odejmowana głowica, D/S=65/100 mm; silnik 1327 cm 3, moc 10 KM, później 1452 cm 3 18 KM / 2100 obr/min; prędkość maksymalna 65 km/h; zużycie paliwa 7,5 dm 3 /100 km, zużycie oleju 0,25 dm 3 /100 km; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym, sprzęgło suche, jednotarczowe ze sprężyną stożkową. pierwszy egzemplarz sprzedano 4 czerwca 1919 r. za 7.950 franków; wytwarzano także czteromiejscowy saloon oraz wersję A sport silnik o mocy zwiększonej do 22 KM; osiągał prędkość 90 km/h; zużycie paliwa ok. 8,7 dm 3 /100 km;
1921-1926 1926 model B2 (10 CV) wyposażony w silnik 20 KM / 2100 obr/min (4 cyl., 1452 cm 3, S/D=100/68); silnik chłodzony wentylatorem i pompą wodną nowość w stosunku do stosowanego wówczas chłodzenia termosyfonowego; 3-stopniowa skrzynia biegów, sztywny tylny most, prędkość 70 km/h; w kwietniu-czerwcu 1921 r. uruchomiono produkcję modelu B2; był to 3-miejscowy saloon ze składanym siedzeniem obok kierowcy, masa 850 kg; występował w kilkunastu różnych odmianach; produkowany równolegle z modelem A; po przejęciu firmy Clement- Bayard zwiększono produkcję do 3000 tys. egzemplarzy; pojazdy te były wytwarzane taśmowo tworząc przełom w systemie produkcji samochodów w Europie; w 1921 r. osiągnięto produkcję 20 tys. sztuk rocznie;
1921-1926 1926 model B2 (10 CV) B2 Caddy, 1922 r. Model B2 występował także w wersji sportowej zwanej Caddy 4 cyl., 1452 cm 3, 22 KM / 2100 obr/min; silnik bocznozaworowy, zwiększony stopień sprężania w stosunku do wersji 20 KM; B2, kareta 1922
1921-1926 1926 model B2 (10 CV) Model B2 różne wersje nadwoziowe: w 1921 r. inż. Adolphe Kégresse (emigrant z Rosji, wcześniej szef garaży carskich) opracował pojazd z napędem półgąsienicowym; gąsienice gumowe zawieszone na resorowanych rolkach, z kołem napędowym i napinającym; wytrzymałość gąsienic - ok. 2800 km. B2 Kegresse 1921 B2 Normande 1924 w latach 1923-24 kilka pojazdów B2 Kegresse przejechało Saharę, a w 1924-25 Afrykę; 108 sztuk było na wyposażeniu polskiej 30 armii; w 1928 r. taki napęd zastosowano na podwoziach modeli C4 i C6.
1922-1926 model C 2 (5 CV) wiosną 1922 r. uruchomiono produkcję małego, dwuosobowego samochodu typu C2 (5 CV) z nadwoziem torpedo, będącego pomniejszoną wersją modelu 10 CV; 4-ro cylindrowy silnik z rozrządem dolnozaworowym o pojemności 750 cm 3 ; później 856 cm 3 (D/S=55/90 mm), moc 11 KM, prędkość 60 km/h; hamulec nożny (nowość) działający na wał napędowy, ręczny na koła tylne; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; w układzie elektrycznym wykorzystano akumulator i dynamo; łatwa obsługa; lakierowany zwykle na kolor żółty; ulubiony przez kobiety, zwany Małą cytrynką; łączna produkcja 88 000 egz.
1924 model C 3 (5 CV) C3 Cloveleaf, 1922 r. w 1924 r. w modelu 5 CV zastosowano trzecie siedzenie umieszczone z tyłu w tzw. układzie trefl model zwany także C3. Stał się on pierwowzorem innych konstrukcji; np. Opel 5 PS Laubfrosch (licencja Citroëna), Peugeot i Renault; w 1924 r. Citroën osiągnął produkcję 250 egz. dziennie; powstały filie firmy w Belgii, Włoszech, Holandii, Szwajcarii, Danii i Wielkiej Brytanii, w której w 1930 r. otwarto nowy zakład w Slough, gdzie produkowano samochody do 1965 r. większość tych samochodów nie miała mechanizmów różnicowych, a koła osadzone były na niedzielonej osi. C3 Torpedo, 1926 r.
1925 model B10 w 1925 r. model B2 został zastąpiony modelem B10 z całkowicie stalowym nadwoziem (licencja, patent amerykański Edwarda Gowena Budda); zastosowanie stalowego nadwozia na podwoziu B2 nie powiodło się ze względu na zbyt słabą konstrukcję podwozia; w konsekwencji inż. A. Kégresse opracował model B10/12; kształt i wymiary nadwozia pozostały prawie niezmienione; silnik S/D=100/68 mm, V s =1452 cm 3, 20 KM / 2100 obr/min, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; prędkość 70 km/h.
1926 modele B12 w 1926 r. inż. A. Kégresse opracował model B12; pierwszy Citroën z hamulcami na przednie koła; B12 był wyposażony w silnik 1452 cm 3, 20 KM przy 2100 obr/min, znany z modelu B2; rozwinięciem modelu B12 był model B14. B12 Torpedo, 1925 r.
1926-1928 model B14 model B14 był wyposażony w piękną tablicę rozdzielczą i regulowane siedzenia; produkowany prawie wyłącznie jako torpedo, którego wyprodukowano 119 tys. egz.; wszystkich wersji wyprodukowano 139 tys. sztuk. B14 Torpedo, 1926 r. B14 z nadwoziem taxi-landaulet, 1926 r. B 14 silnik 1539 cm 3, S/D=100/70 mm, moc 22 KM, prędkość maksymalna 80 km/h; silnik czterocylindrowy, wał korbowy podparty na 2 łożyskach; trzybiegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; przekładnia główna ze stożkowymi kołami zębatymi i uzębieniem śrubowym; hamulec nożny na 4 koła ze wspomaganiem podciśnieniowym systemu Westinghouse; trapezoidalne podwozie z podłużnicami;
1928-1934 modele C4, C6 w 1928 r. przedstawiono modele André Citroën 4 (AC4) i André Citroën 6 (AC6) znane później jako C4 i C6; wersje C4-E i C6-E produkowane były w dużych seriach z blach stalowych wytłaczanych na prasach hydraulicznych. silniki Floating Power na licencji Chryslera; model C4 posiadał 4-cyl. silnik 1628 cm 3 o mocy 30 KM / 3000 obr/min; silnik: D/S=72/100 mm, wał korbowy podparty na 3 łożyskach; synchronizowana skrzynia biegów, jednotarczowe sprzęgło; Modele te produkowane głównie z nadwoziami zamkniętymi; wytwarzane także w małych seriach w wersjach torpedo i cabriolet. C4 z nadwoziem torpedo, 1928-33 r.
1928-1933 model C4 C4, 1929 r. w 1928 r. samochody C4 reklamowano hasłem: Idealny samochód dla pań, premjowany w roku bieżącym na konkursach piękności i elegancji w Paryżu, Rzymie, Medjolanie i Berlinie. (Polska, czasopismo Auto ); w 1930 r. uruchomiono produkcję silników wysokoprężnych; stosowano je w samochodach ciężarowych; C4 G Roadster, 1932 model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C4 P17.
1929-1934 1934 model C6 (15 CV) model C6 określany był także jako 15 CV jeden z pierwszych samochodów osobowych z silnikiem 6-cio cylindrowym; model C6 był konstrukcyjnie podobny do modelu C4, lecz od niego dłuższy; wyprodukowano przeszło 300 tys. egz.; silnik D/S=72/100 mm, 2442 cm 3, moc 42 KM, prędkość 105 km/h, później stosowano silnik 2600 cm 3 ; model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C6 P14 i P 19. C6-E E z nadwoziem conduite interier,, 1929 r.
1929-1933 model C6 C6 G 1931 w Polsce samochody C6 reklamowano hasłem: Niema złych dróg w Polsce dla osób podróżujących samochodem Citroën; dzięki doskonałemu resorowaniu płynie on wprost, bez skoków i wstrząsów, po każdej drodze, co pozwala z łatwością i bez zmęczenia osiągać średnie szybkości ponad 50 km na godzinę. Komfortowe urządzenie wnętrza podnosi do maximum wygodę podróży. (reklama Tow. Samochodów Citroën w Warszawie).
1932 model 8 CV 8CV 1932 w 1932 r. opracowano model 8 CV z silnikiem 1,5 dm 3, zwany też Rosalie; model produkowano głównie jako limuzynę; zdjęcia reklamowe zgodne z hasłem: Idealny samochód dla pań; model 1933 r. różnił się m.in. ozdobami na otworach wentylacyjnych komory silnika. La Petite Rosalie 8CV 1933 w 1933 r. model 8 CV w wersji La Petite Rosalie bezawaryjnie przejechał w ciągłej próbie (133 dni) dystans 300 tys. km ze średnią prędkością 93 km/h, ustanawiając 106 rekordów światowych i 191 międzynarodowych. Rekord ten pobiła dopiero w 1953 r. Simca Aronde, poprawiony przez Polskiego Fiata.
1932 model 10 CV Ewolucja układów napędowych samochodów Citroën: model A, modele typu B i C, modele typu Traction Avant (7, BL 11, BL 15 i późniejsze DS, GS itd.) 10CV 1932 model 10 CV wyposażony był w 4-ro cylindrowy silnik, S/D = 100/75 mm, 1767 cm 3, 36 KM / 3200 obr/min; zawieszenie z amortyzatorami hydraulicznymi, prędkość maksymalna 100 km/h; zewnętrznie od modelu 8 CV odróżniało go koło zapasowe przy burcie nadwozia; ostatnie modele 10 CV miały niezależne zawieszenie przednie z drążkami skrętnymi; rozwiązanie zastosowane później w modelach 7 i BL 11; produkowany od 1934 roku model 15 L coach został gruntownie przekonstruowany, wyposażony w silnik 2,7 l o mocy 56 KM, osiągał prędkość 120 km/h.
1934 seria Traction Avant, model 7 pokazany po raz pierwszy w kwietniu 1934 r. Citroën 7 (wersja A) był wyposażony początkowo w czterocylindrowy silnik o pojemności 1298 cm 3 (32 KM) z mokrymi tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV); rewelacją było zastosowanie przedniego napędu i nadwozia samonośnego; pierwszy samochód o całkowicie metalowym nadwoziu montowanym na stałe na ramie płytowej; zespół napędowy montowany do ramy w całości; nadwozie aerodynamiczne, bez stopni pod drzwiami (nowość), nisko położony środek ciężkości zapewniał stabilność jazdy; resorowanie za pomocą drążków skrętnych (wg patentu F. Porsche); niezależne zawieszenie wszystkich kół; 7 CV, 1949 r. 7 CV Tourer,, 1937 r. r 7 CV, 1936 r.
1934 seria Traction Avant, model 7 i BL 11 model 7 w wersji A już po 2 miesiącach został zastąpiony wersją B z większym silnikiem 1529 cm 3, 35 KM; w 1935 r. wprowadzono wersję 7C z silnikiem 1628 cm 3 o mocy 36 KM; model 7 poddano próbie trwałościowej na trasie 400 000 km odbytej w ciągu 28 miesięcy na torze Monthléry i zakończonej sukcesem; doświadczenie to pozwoliło na stworzenie wersji ulepszonej - modelu BL 11; pierwsza wersja 11 AL powstała już w 1934 r. z silnikiem 1911 cm 3 ; BL 11 seria Traction Avant produkowana była do 1957 r. wytworzono 750 tys. egzemplarzy.
1935 model BL 11 model BL 11 powstał przez poszerzenie modelu 7 o 12 cm; BL 11 został zaprezentowany w 1935 r. i był produkowany przez kolejne 22 lata do 1957 r.; stał się prekursorem Citroëna DS; pierwsza seria wyposażona była w silnik 1298 cm 3 (32 KM), szybko zastąpiony przez silnik 1911 cm 3, 46 KM, z mokrymi tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV); silnik ten prawie bez zmian wytwarzany był do 1965 r., a po modyfikacjach do końca lat 70-tych; BL 11 silnik 1911 cm 3 masa samochodu 1000 kg, prędkość maks. 106 km/h; zużycie paliwa ok. 10 dm 3 /100 km; przedni napęd, niezależne zawieszenie kół przednich; koła tylne na stalowej osi, elementem resorującym były drążki skrętne zajmujące dużo mniej miejsca niż stosowane wcześniej resory piórowe lub resory sprężynowe; w 1936 r. powstała wersja BL 11 UD z silnikiem wysokoprężnym 1767 cm 3 i mocy 40 KM (produkowana przez 3 lata);
1938-1957 1957 modele BL BL 11 B, 1939 BL 11 Saloon, 1938 r., produkcja: Slough, Wlk. Brytania Traction Avant wersje wojenne z zasilaniem gazowym, 1941 r.
1938-1957 1957 model BL 15 w 1934 r. opracowana została a wersja z silnikiem 8-io 8 cylindrowym o poj. 3822 cm 3 i mocy 80 KM określana jako model 22; ponieważ nadwozie nie było dostosowane do przeniesienia takiej mocy, silnik zmniejszono do jednostki 6-cio 6 cylindrowej o pojemności 2867 cm 3, 77 KM (wersja 15Six G); model ten ukazał się dopiero w roku 1938 r. jako wersja BL 15 i był wytwarzany do 1957 r. Cechy charakterystyczne modelu BL 15 BL 11 BL 15
1938-1957 1957 modele BL BL 15/6 H, 1954 w modelu BL 15 zastosowano po raz pierwszy elementy zawieszenia hydraulicznego przy tylnych kołach rozwiązanie zostało rozwinięte na całe zawieszenie w modelu DS. Prototyp wersji Traction Avant 22 CV, 1938 r.
1939, 1948 1990 1990 model 2 CV prace nad prototypem od 1936 r., do 1938 r. zbudowano 250 egz.; premiera modelu 2 CV w 1939 r. na Salonie paryskim nie mogła się odbyć ze względu na wybuch wojny, przechowano tylko 1 egz., resztę zniszczono; charakterystyczne nadwozie z jednym reflektorem z przodu; zblokowany układ napędowy przed przednią osią; napęd na koła przednie; chłodzony wodą silnik z tłokami przeciwsobnymi (boxer) o poj. 375 cm 3 (S/D=62/62 mm) i mocy 8 KM; rozruch za pomocą korby; chłodnica umieszczona za silnikiem; od 1948 r. silnik chłodzony powietrzem; moc silnika zwiększona do 9 KM; szybkość 55 km/h, później 65 km/h; zużycie paliwa ok. 5 dm 3 /100 km; 4-biegowa niesynchronizowana skrzynia biegów, dźwignia zmiany biegów w desce rozdzielczej; niezależne zawieszenie wszystkich kół na podłużnych wahaczach z amortyzatorami ciernymi; nadwozie wykonane z płaskich blach ze stopu lekkiego, pokrywa silnika usztywniona rowkowymi przetłoczniami; boczne okna częściowo podnoszone; dach zwijany wykonany z płótna.
1948 1990 1990 model 2 CV w 1948 r. odbyła się premiera zmodyfikowanego modelu z dwoma reflektorami; początek produkcji; podwójne wycieraczki przedniej szyby; dwa reflektory przednie; skrzynia przekładniowa z 4 biegami do jazdy w przód, z synchronizacją; hydrauliczny układ hamulcowy na 4 koła; oryginalne zawieszenie sprzężone na wahaczach wzdłużnych; poziome sprężyny wzdłużne sprzężone parami przód-tył ograniczenie przechyłów wzdłużnych; amortyzatory bezwładnościowe; siedzenia z rurek metalowych z nasuniętymi pasami parcianymi (koncepcja wykorzystana później przez Boeninga); błotniki przykręcane do szkieletu śrubami; od 1954 r. wyposażony w silnik 425 cm 3 (S/D=62/66 mm) o mocy 12 KM / 5000 obr/min, synchronizowane 3 z 4 biegów; 75 km/h; masa pojazdu 510 kg; od 1957 r. zmieniony kształt pokrywy silnika; 2CV, 1959 r. od 1963 r. moc silnika 16 KM (18 KM SAE), szybkość 95 km/h, zużycie paliwa 5 dm 3 /100 km; od 1965 r. przeguby krzyżakowe zastąpiono przegubami homokinetycznymi; od 1967 r. wprowadzono nowy silnik 602 cm 3 (S/D=74/74 mm), 29 KM / 5750 obr/min, stopień sprężania 8,5; prędkość maks. 115 km/h; do 1970 r. model 2 CV miał instalację elektr. 6 V; po 1973 roku reflektory przednie prostokątne; ostatnia wersja Charleston z 1983 r. wyposażona była w silnik 602 cm 3, 29 KM;
1948 1990 1990 model 2 CV 2CV 1969 r. 2CV Charleston, 1980 r. wersja Citroneta z dodatkowym tylnym bagażnikiem, sztywnym dachem i zmienioną maską silnika wytwarzana była w Chile przez Industrias Citroën Chilenas; produkcja 2 tys. sztuk rocznie. Produkowane wersje: Sahara (1958 r.), Spot (1976), Charleston (1980), James Bond (1981), France 3 (1983-4),Dolly (1985-6), Cocorico (1986).
1960-1966 1966 model 2 CV Sahara 2CV Sahara 1961 r. w 1954 r. inż. Ch. Bonnafous zainstalował w bagażniku swojego samochodu 2CV drugi silnik umieszczony w osi tylnej zmieniając kierunek jego obrotów; powstał pojazd napędzany 2 silnikami 375 cm 3 z napędem na 4 koła; prototyp przejechał 100 tys. km; Citroën podął tę koncepcję i uruchomił w 1960 r. produkcję w fabryce po przejętej firmie Panhard; w wersji seryjnej zastosowano 2 silniki 425 cm 3, 12 KM; zastosowano całkowicie synchronizowaną 4-ro biegową skrzynię przekładniową i odśrodkowe sprzęgło jednotarczowe; w podłodze umieszczono tunel, w którym umieszczono cięgna mechaniczne służące do synchronizacji pracy silników i ich sterowania; wzmocniona została rama pojazdu, zawieszenie, wahacze i amortyzatory; w samochodzie umieszczono 2 zbiorniki paliwa po 15 dm 3 ; ze względu na duży koszt produkcji i ograniczone zapotrzebowanie do 1966 r. wyprodukowano tylko 694 egzemplarzy;
1955 1970 1970 model DS 19 pokazany po raz pierwszy na Salonie paryskim w październiku 1955 r.; pierwszego dnia zebrano 12 tys. zamówień; początek sprzedaży w 1956 r.; zastąpiony modelem CX w 1974 r. model DS zwany był przez Francuzów Déesse - boginii do 1970 r. wyprodukowano łącznie ponad 1.450.000 egz. wszystkich modeli i wersji nadwoziowych. Paryż,, premiera DS 19, 1955 r.
1955 1970 1970 model DS 19 Cechy charakterystyczne modelu 1955 r: wloty powietrza na błotnikach; od 1963 r. pod reflektorami; podwójny zderzak przedni; kształt kołpaków kół; kierownica obciągnięta jasną taśmą z elastycznego tworzywa, później czarną; Nowatorskie rozwiązania zania modelu DS 19: przedni napęd; zawieszenie pneumatyczne z amortyzacją hydrauliczną; stały y prześwit (sensacja(!! ); pierwsze na świecie hamulce tarczowe ze wspomaganiem; wspomaganie mechanizmu kierowniczego; automatyczne sprzęgło o (jednotarczowe suche) sterowane hydraulicznie i automatyczna zmiana biegów; niezależne ne sterowanie ogrzewania i nawiewu z prawej i lewej strony; bardzo duży y rozstaw osi (3125 mm); rozstaw kółk z przodu większy od rozstawu z tyłu u (1550/1300); blachy nadwozia przykręcane (błotniki: 1 lub 2 śruby). Paryż 1965, premiera modelu Pallas
1955 model DS 19 Silnik z modelu BL 11: 4-ro cylindrowy, rzędowy, pionowy, z zapłonem iskrowym, gaźnikowy, chłodzony cieczą, mokre tuleje cylindrowe; umieszczony z przodu, napędzający koła przednie (skrzynia biegów przed osią); głowica ze stopu lekkiego, zawory rozchylone pod kątem 60 o, rozrząd popychaczowy, napęd łańcuchem; pompa paliwa mechaniczna, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/30, przewód dolotowy podgrzewany cieczą z układu chłodzenia; D=78 mm, S=100 mm, V ss =1911 cm 3, stopień sprężania 7,5; moc 70,5 KM przy 4500 obr/min, maks. moment obrotowy 14 kgm (140 Nm) przy 3000 obr/min.
1955 model DS 19 Zawieszenie: 4 koła zawieszone niezależnie: przód na wahaczach poprzecznych, tył na wahaczach wleczonych; zbiorniki wysokiego ciśnienia jako element resorujący, samoczynna regulacja prześwitu, koła przykręcane na 1 śrubie; dwa niezależne układy hamulcowe (przód/tył), przód tarczowe, tył bębnowe; Nadwozie: długość 4800-4820 mm, Break 4970 mm, szerokość 1790 mm, wysokość 1470 mm (poz. do jazdy), dach winylowy, później także wersje stalowe; Instalacja elektryczna 6V (do 1961 r.), akumulator 6V/45 Ah, prądnica 210 W, dwie cewki zapłonowe i dwa niezależne przerywacze, każdy na 2 cylindry; Prędkość maksymalna: 140 km/h, zużycie paliwa 10 dm 3 /100 km, pojemnościowy wskaźnik mocy 38,2 KM/dm 3, masa jednostkowa 14,8 kg/km; Cena w Anglii 1726 funtów (1960 r.).
1957, 1959 model ID 19 / Safari ID 19 premiera 1957 r.: konwencjonalna skrzynia biegów 4-ro przekładniowa, hamulce hydrauliczne bez dodatkowego wspomagania, konwencjonalny zębatkowy mechanizm kierowniczy bez wspomagania; 1959 r. model Safari, później zwany także Break, Familiale, Commercialle, Ambulance; ogromna przestrzeń ładunkowa za przednimi siedzeniami: dł. 2110 x szer. 1220/970 mm.
1961 1966 1966 modele DS / ID 19 od końca 1961 instalacja elektryczna 12 V (wcześniej 6 V), prądnica 300 W; DS 19: S/D=78/100; V ss = 1911 cm 3, ε=8,5; moc= 83 KM SAE/4500; M o =145 Nm/3000 obr/min, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32; masa = 1130 kg; V max =150 km/h, w 1965 r. 160 km/h; ID 19: S/D=78/100; V ss = 1911 cm 3, ε =7,5; moc= 69 KM SAE/4500; M o =135 Nm/2500 obr/min, gaźnik Solex PBIC; masa = 1095 (Break 1245) kg; V max =145 km/h; w 1963 r. wloty powietrza usunięte z błotników nad kołem, umieszczone pod reflektorami; od 1965 r. ID 19: S/D=86/85,5; V ss = 1985 cm 3, ε =8,0; moc= 84 KM SAE/5250 obr/min (78 KM DIN); M o =147 Nm SAE/3000, gaźnik SOLEX pojedynczy; masa = 1245 kg; V max =160 km/h; DS 19: V ss = 1985 cm 3, ε =8,75; moc= 90 KM SAE/5250 obr/min (84 KM DIN); M o =152 Nm SAE/3000, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32 DDC; masa = 1275 kg (Pallas 1290 kg); V max =165 km/h; cena 2 524 $, Pallas 2 820 $; DS 21: S/D=90/85,5 mm, V ss = 2175 cm 3, ε =8,75; moc= 109 KM SAE/5250 obr/min (100 KM DIN); M o =177 Nm SAE/3000-3500, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32 DDC; masa = 1280 kg (Pallas 1295 kg); V max =175 km/h; cena 2 698 $, Pallas 2 993 $.
1955-1960 modele DS / ID 19 Q deska rozdzielcza modelu DS 19 z 1955 r. Q deska rozdzielcza modelu DS 19 z 1959 r. Q deska rozdzielcza modelu ID 19, 1956-60 r.
1960-1972 1972 modele DS / ID 19 DS 19 w 1964-70 r. wnętrze DS 19 w 1960 r., wersja angielska ID 19 w 1964-70 r.
1966 modele DS / ID 19 modele: Cabriolet Pallas wersja luksusowa (srebrne wykończenia, skórzane siedzenia, seryjne reflektory przeciwmgielne, później światła jodowe); Prestige wersja opracowana jako samochód prezydencki dla generała Charlesa De Gaulla; produkowana później jako samochód dyrektorski i ministerialny
1967 modele DS / ID Wprowadzono 4 reflektory za szybą; w wersjach droższych: wewnętrzne skręcane, zewnętrzne poziomujące się w zależności od wysokości nadwozia.
1967 modele DS / ID prototyp rajdowej wersji modelu DS Coupe z rozstawem osi zmniejszonym o 50,5 cm, Rajd Marokko 1969 r. potrójne zwycięstwo ID 19, Monte Carlo 1959 DS 21, 1969 r., rajd Marokko, załoga: R. Neyret, J. Terramorsi
1968 DS Présidentielle Spéciale ten model powstał w 1968 roku w pracowni Henri ego ego Chapron a jako samochód d prezydencki; w latach następnych był wykorzystywany przez Charlesa de Gaulle a i Geogesa Pompidou; samochód d miał długość 6530 mm, szerokość 2130 mm, rozstaw osi 3780 mm; masa własna w 2260 kg, pojazd obciąż ążony 2660 kg; silnik i zawieszenie hydropneumatyczne pochodziły y z seryjnego modelu DS 21 (2175 cm 3, 115 KM SAE); pojazd przeznaczony do celów w reprezentacyjnych; umożliwiono długotrwad ugotrwałą jazdę z prędko dkością minimalną 6-7 km/h, prędko dkość maksymalna wynosiła a poniżej 140 km/h; pojazd był wyposażony ony w system klimatyzacji i wymiany powietrza we wnętrzu, kabina podzielona pancerną szybą na dwa przedziały;
1969-1972 1972 modele DS, DSpecial, DSuper w 1969 wprowadzone modele DS 20, ID 20; od 1970 r. model ID zastąpiony modelem DSpecial; DSpecial: V ss = 1985 cm 3, 81 KM DIN (91 SAE)/5500 obr/min; V max = 160 km/h; DSuper, DS 20: V ss = 1985 cm 3, 91 KM DIN (103 SAE)/5900 obr/min; V max = 165 km/h; DS 21: V ss = 2175 cm 3, 106 KM DIN/5500 obr/min; V max = 178 km/h; DS 21 z wtryskiem paliwa Bosch: V ss = 2175 cm 3, 125 KM DIN/5250 obr/min; V max = 188 km/h; masa 1260 kg; w zestawie zegarów obrotomierz; zmiana deski rozdzielczej na zegary okrągłe od 1970 w 1972 r. poprawiona kolorystyka, 5 biegowa całkowicie zsynchronizowana skrzynia biegów z modelu SM; zmiana klamek drzwiowych na wpuszczane.
1961-1971 1971 model Ami 6 od 1961 do 1971 r. produkowany był model Ami 6 z chłodzonym powietrzem silnikiem typu boxer (S/D = 70/74 mm) o pojemności 602 cm 3 i mocy 22 KM (28 wg SAE) przy 5400 obr/min, stopień sprężania 7,75; maks. moment obr. 40 Nm/3000 obr/min; w roku 1968 zmodyfikowano konstrukcję silnika zachowując jego pojemność 602 cm 3 ; miał charakterystycznie podciętą szybą tylną (podobnie jak Ford Anglia) i owalne reflektory; w 85% sprzedawano wersję kombi, limuzynę jedynie w 15%.
1961-1968 1968 model Ami 6 Ami 6 Break, 1966 r. skrzynia przekładniowa całkowicie synchronizowana, przeguby homokinetyczne; zawieszenie na wahaczach wzdłużnych sprzężonych parami ze sobą poprzez sprężyny śrubowe znajdujące się we wspólnych ruchomych obudowach; przy każdym kole umieszczone bezwładnościowe tłumiki drgań; hamulce hydrauliczne bębnowe, z przodu umieszczone przy skrzyni biegów; nadwozie złożone z elementów łatwo wymiennych, mocowanych śrubami do szkieletu; silnik wyposażony w chłodnicę oleju; układ elektryczny z alternatorem 12 V, 210 W; masa pojazdu 670 kg, masa dopuszczalna 1060 kg; maksymalna szybkość 110 km/h; przyśpieszenie 0-80 km/h - 20,5 s. zużycie paliwa 6,5 dm 3 /100 km; cena 6960 franków (1969 r.).
1967-1984 1984 modele Dyane 4 i 6 w 1967 r. pokazano unowocześnioną nadwoziowo wersję modelu 2 CV Dyane 4; początkowo zastosowano w nim silnik z modelu 2 CV o pojemności 425 cm 3 (S/D=62/66 mm) o mocy 12 KM / 5000 obr/min; po 5 miesiącach od premiery wymieniono na silnik nowej konstrukcji o pojemności 435 cm 3, S/D = 62/66 mm, stopień sprężania 7,9; moc 18,5 KM / 4750 obr/min, moment maksymalny 29 Nm / 3500 obr/min; hamulce bębnowe, hydrauliczne, przednie, umieszczone przy skrzyni biegów; prędkość maksymalna 95 km/h; przyspieszenie 0-80 km/h 46,5 s; masa pojazdu 570 kg; cena wersji Dyane 4 5875 franków (1969 r.); zawieszenie przednie i tylne sprzężone; wahacze wzdłużne, sprężyny śrubowe umieszczone poziomo między osiami pojazdu; 4 amortyzatory bezwładnościowe, amortyzatory hydrauliczne przy kołach tylnych.
1967-1984 1984 modele Dyane 6, Mehari w 1968 r. ukazał się model Dyane 6 z silnikiem z modelu Ami 6 o pojemności 602 cm 3, 28 KM SAE/5400 obr/min, S/D = 70/74 mm, stopień sprężania 7,75; prędkość maks. 110 km/h; masa 585 kg, 0-80 km/h 25 s; w 1977 r. samochód został wyposażony w hamulce tarczowe z przodu; specjalną wersją był Citroën Mehari (1968 r.) pseudoterenowa wersja modelu Dyane 6 z otwartym 4-osobowym nadwoziem wykonanym z termplastycznego tworzywa sztucznego ABS; nadwozie na metalowej ramie; pierwsze na świecie nadwozie z tworzywa ABS.
1969-1978 1978 model Ami 8 w 1969 r. w Paryżu zaprezentowano następcę Ami6 model Ami8; konstrukcja jak modelu Ami 6, nowe nadwozie, pierwszy od 1939 r. Citroën z blaszanym dachem; klosze kierunkowskazów z elastycznego tworzywa odporne na małe kolizje; elementy nadwozia mocowane do szkieletu za pomocą śrub; pokrywa silnika wyłożona materiałem dźwiękochłonnym; zastosowano amortyzatory hydrauliczne dla 4 kół; z przodu hamulce tarczowe; wprowadzono stabilizator przechyłu przy wahaczach przednich; silnik 598 cm 3 (S/D = 70/74 mm), stopień sprężania 9, moc 32 KM przy 5750 obr/min, maks. moment obrotowy 42 Nm przy 4750 obr/min; prędkość maks. 118 km/h, 0-80 km/h 18 s.; model Ami 8 produkowano do 1971 r. Ami 8, 1969 r. Ami 8 Break, 1969 r. Ami 8, 1973 r.
1969-1978 1978 model Ami 8 od 1973 r. model Ami 8 Super z silnikiem 1015 cm 3 i mocy 54 KM (z modelu GS); wprowadzono zmiany modernizacyjne nadwozia pojazdu i zawieszeniu; wprowadzono hamulce tarczowe z przodu; w przednich drzwiach wprowadzono opuszczane szyby, w tylnych pozostały przesuwane; ciekawostką silnika modelu Ami 8 było wykorzystanie wentylatora jako urządzenia sprężającego świeży ładunek do uzyskania niewielkiego doładowania silnika i zwiększenia mocy w stosunku do silnika 602 cm 3 z modelu Ami 6
1969 M 35, GS Birotor 1969 w 1969 r. premiera modelu M 35 opracowanego jako modyfikacja Ami 8; jednowirnikowy silnik Wankla (KKM 500), V ss =497,5 cm 3, 49 KM DIN / 5500 obr/min, M o =70 Nm/2745 obr/min; prędkość maks. 145 km/h, zużycie paliwa 9,6 dm 3 /100 km; w 1973-75 r. wyprodukowano 847 sztuk modelu GS Birotor z dwuwirnikowym silnikiem Wankla o mocy 107 KM przy 6500 obr/min (KKM 624, 990 cm 3 ); zużycie paliwa ok. 12,8 dm 3 /100 km;
1970 model GS w 1970 r. premiera modelu GS, nadwozie projektu Bertone; w 1970 r. wersja kombi; najmniejszy samochód z zawieszeniem hydropneumatycznym; 4-ro cylindrowy boxer chłodzony powietrzem, OHC; uznawany za najcichszy chłodzony powietrzem silnik świata; wał pompy oleju napędzany paskiem zębatym; poj. silnika 1020 cm 3, S/D=59/74 mm, 55,5 KM DIN/6500 obr/min, M o =72 Nm/3500 obr/min; prędkość maks. 145 km/h; Premiera, Paryż,, 1970 r.
1970 model GS później także wersja 1222 cm 3, S/D=65,6/77 mm, 64 KM / 5750 obr/min; prędkość maksymalna 156 km/h, przyspieszenie 0-100 km/h 14,8 s, zużycie paliwa 8,5 dm 3 /100 km; hydropneumatyczne zawieszenie z modelu DS/ID, podnoszenie i samopoziomowanie; masa własna 880 kg; zużycie paliwa 7-8 dm 3 /100 km; przyspieszenie 0-100 km/h 18,5 s. cyfrowe wyświetlacze na desce rozdzielczej; wersja GSA miała silnik 1301 cm 3, 64 KM i 5- biegową skrzynię biegów; produkowany także w wersjach GSX, GS Club, GS Pallas; wyprodukowano 2,5 mln egz. różnych wersji. Deska rozdzielcza modelu GS A GS A, 1979 r. GS Break, 1971 r. GSX, 1975 r.
1970 1975 1975 model SM premiera modelu SM (Série Maserati) kwiecień 1970 r. na Salonie genewskim; projekt firma Frua, reflektory poziomowane hydraulicznie; światła mijania skręcane; silnik Maserati V6 (90 o ), całkowicie ze stopu lekkiego; 2 OHC, napęd łańcuchem pomiędzy cylindrami (!); 3 gaźniki dwuprzelotowe Weber, od 1973 r. z wtryskiem elektronicznym; S/D=75/87, V ss = 2670 cm 3, ε =9,0, moc 170 KM (DIN) / 5500 obr/min; w wersji z automat. skrzynią biegów stosowano silnik 2974 cm 3, 180 KM.
1970 1975 1975 model SM projekt Henry ego de Segur Lauve; nadwozie długości 4910 mm; współczynnik oporu aerodynamicznego Cx=0,27; napęd przedni, hydropneumatyczne zawieszenie; hamulce tarczowe na 4 koła; SM, wersja rajdowa, 1971 r.
1970 1975 1975 model SM 2 obroty kierownicy (przełożenie 9,4:1); wspomaganie zależne od prędkości, kierownica owalna samopowracalna na postoju, 7 ustawień prześwitu (3 do jazdy); zbiornik paliwa 90 dm 3 ; masa 1450 kg; V max =220 km/h; 0-100 km/h: 8,9 s; produkowany do 1975 r. w zakładach po przejętej firmie Ligier; wyprodukowano 12,920 egz.
1974 1991 1991 seria X, model CX premiera modelu CX w 1974 r., Samochód d Roku 1974 ; zastąpiony w 1989 r. modelem XM; po raz pierwszy Citroën n zastosował silnik umieszczony poprzecznie; deska rozdzielcza z wyświetlaczami wietlaczami cyfrowymi; bardzo mały y współczynnik oporów w aerodynamicznych Cx=0,3 (stąd d symbol modelu); wersje: Break, Diesel, Pallas, Prestige; w 1989 r. zakończenie produkcji wersji limuzyna (wyprod( wyprod. łącznie 1,041,560 egz.), a w 1991 r. produkcji wersji Break (wyprod. łącznie 128,185 egz.);
1974 1991 1991 seria X, model CX Od 1974 r. CX 2000, silnik z wcześniejszego modelu DS 20, 1985 cm 3, 102 KM przy 5500, 4 biegi, 174 km/h; oraz z wcześniejszego modelu DS 24, 2347 cm 3 /115 KM od 1975 r. CX 2200, silnik 2175 cm 3, 112 KM przy 5500, 179 km/h; od XII 1975 CX 2200 D, silnik 2175 cm 3, 66 KM przy 4500, 146 km/h, 6.3 dm 3 /100 km (w opcji 3-biegowa półautomatyczna skrzynia biegów C-Matic); od 1976 r. wersje Break (CX 2000 i 2200D), wersja Prestige z nadwoziem przedłużonym o 27 cm; od jesieni 1976 r. model CX 2200 zastąpiony modelem CX 2400, silnik nowej konstrukcji 2400 cm 3, 115 KM przy 5500, 181 km/h, 8,3 dm 3 /100 km; od maja 1977 r. model CX 2400 GTI, silnik 2347 cm 3, elektroniczny wielopunktowy wtrysk paliwa, 128 KM przy 4800 obr/min, 202 Nm przy 3600 obr/min, skrzynie biegów 5-cio przekładniowa, 189 km/h; od lutego 1978 r. model CX 2200 D zostaje zastąpiony przez CX 2500 D, silnik 2500 cm 3, 75 KM przy 4250 obr/min, 156 km/h; od 1979 r. modele CX Reflex i CX Athena, nowy silnik ze stopów lekkich z wałkiem rozrządu w głowicy (do 1985 r.), 1995 cm 3, 106 KM przy 5500 obr/min; model opancerzony CX Prestige Protection produkowany od 1979 r. w Tajlandii; w 1980 r. wprowadzona zostaje opcja automatycznej skrzyni biegów w modelu CX 2400; w 1982 r. modele Reflex i Athena zostają zastąpione przez CX 20 i CX 20 TRE; model CX 25, silnik 2500 cm 3, 138 KM i 168 KM w wersji turbodoładowanej; od 1983 r. model CX 25 RD TURBO i CX 25 TRD TURBO z nowym silnikiem wysokoprężnym 2500 cm 3, 95 KM przy 3700 obr/min (później zwiększona do 106 KM), 210 Nm przy 2000 obr/min, skrzynie 5-cio biegowa, 174 km/h;
1974 1991 1991 seria X, model CX Od 1985 model CX GTI TURBO wyposażony w ABS, modyfikacje zawieszenie i wyposażenia, zmiana deski rozdzielczej, nowy silnik w wersji CX 22 TRS, 2165 cm 3 ; Od 1986 r. model CX GTI TURBO 2 z chłodnic odnicą powietrza doładowanego, prędko dkość maks. 230 km/h; W 1987 r. w modelu CX 25 TRD TURBO 2 zostaje zastosowana chłodnica powietrza dołado ado- wanego,, wzrost mocy do 120 KM przy 3900 obr/min i momentu obrotowego do 260 Nm przy 2000 obr/min; Premiera w Paryżu, 1974 r.
1976 1986 1986 model LN skrócona wersja Peugeota 104, jego płyta podłogowa; ogowa; silnik ustawiony poprzecznie, napęd przedni; w 1976: silnik 652 cm 3, moc 35 KM, prędko dkość 125 km/h; w 1978 r. oferowany w wersji LNA; od 1983 r. z silnikiem 1,1 dm 3. LNA
1978 1988 1988 model Visa rozwinięcie modelu LN; premiera w 1978 r. duża a liczba plastikowych elementów w nadwozia; oryginalna deska rozdzielcza z przełą łącznikami umieszczonymi na bębnach b bnach pod kierownicą; od 1981 r. wersja II; ; nadwozie zmodyfikowane w firmie Heuliez,, szczególnie przednia atrapa, zderzaki, obramowanie przednich lamp oraz pokrywy silnika; od 1983 r. nowe wersje z silnikami 1360 cm 3 : Chrono 90 KM, GT 78 KM; wprowadzono także e wersję ze składanym dachem (Plain( Air) ) i Enterprise (tył pojazdu przekształ- cony w przestrzeń bagażow ową); od 1985 r. zmiana deski rozdzielczej; od 1983 r. także e w wersji kabriolet; Visa, wersja I
1978 1988 1988 model Visa wersje silnikowe: Club,, 10E, Super, Super E, 11 E, 11 RE; Super X, 14 TRS, GT, GTi; masa: 720-920 kg, przyspieszenie 0-1000 km/h: 26,2 8,8 s. Silniki benzynowe: początkowo: 2-cylindrowy 2 silnik 652 cm 3 z LN oraz silniki 4-cylindrowe 1129 i 1299 cm 3 z modelu GS. 602 cm 3 (36 KM, 2-cyl. 2 boxer), moment obr.. 48 Nm/3500 obr/min; 954 cm 3 (45 KM, 4-cyl.rz4 cyl.rzęd.), moment obr.. 65 Nm/2750 obr/min; 1124 cm 3 (50 KM), moment obr.. 83 Nm / 2500 obr/min; 1219 cm 3 (64 KM), moment obr.. 91 Nm / 3000 obr/min; 1360 cm 3 (60 KM), moment obr.. 105 Nm / 3000 obr/min; 1360 cm 3 (80 KM), moment obr.. 108 Nm / 3000 obr/min; 1580 cm 3 (105-115 115 KM), moment obr.. 132 Nm/4000 obr/min; Silniki wysokopręż ężne: 1769 cm 3 (60 KM), moment obr.. 112 Nm/2000 obr/min; od 1984 r. Axel, 1984 r. Visa GT 1981-1990 1990 wersja przeznaczona na rynki wschodnie pod nazwą Axel produkowana w zakładach adach Olcit w Rumunii; na rynkach zachodnich dostępna w latach 1985-88; 88;
1986 1998 1998 seria X, model AX debiut w 1986 r. jako następca modeli Visa i LN; początkowo tylko w wersji 3-drzwiowej; 3 od 1987 r. wersja 5-drzwiowa 5 i wersja usportowiona GT; od 1988 r. także e w wersjach z silnikiem wysokopręż ężnym najoszczędniejszy samochód świata 3,5 dm 3 /100 km; w 1991 r. modernizacja: zmiana deski rozdzielczej, przetłoczenia na zderzakach, zmieniony wlot powietrza, dodatkowe kierunkowskazy na błotnikach b i zmieniony kolor kloszy głównych g na biały; inne przetłoczenie na pokrywie bagażnika (z tworzywa sztucznego); przed 1991 r. po 1991 r.
1986 1998 1998 seria X, model AX od 1991 r. w silnikach benzynowych 1,4 dm 3 zastosowano wtrysk paliwa oraz katalizator; wprowadzono model GTi,, opcjonalnie wyposażany any w system ABS; od 1992 r. dodano wersję z silnikiem GTT o mocy 95 KM; wprowadzono także e wariant z napędem 4x4 napędzany silnikiem 1,4 dm 3 o mocy 75 KM (najmniejszy samochód d z napędem na cztery koła); wytwarzany jako samochód d 3-3 i 5-drzwiowy; 5 wiele wersji: sportowy AX GT, AX 4x4, AX 1.4 Diesel; wersje silnikowe benzynowe: AX 1,0i (954 cm 3 ), AX 1,1 i (1124 cm 3 ), AX 1,4i (1360 cm 3 ), wysokopręż ężne: AX 1,4D (1360 cm 3 ), AX 1,5D (1527cm 3 ); prędko dkości maks. 150-187 187 km/h; był jedną z najlepiej sprzedających się konstrukcji w historii; wyprodukowano w sumie ok. 180 tys. egz. masa własna w 700-800 kg; AX, wersja przed 1991 r. AX, wersja po 1991 r.
1982 1994 1994 seria X, model BX nadwozie Bertone,, dwie wersje nadwoziowe: Berline i Break; 3 wersje wyposażenia: Clasic (BX E), Tecnik (BX RE i RS), GT (BX TRS); nowe technologie wytwarzania, duży y udział elementów w plastikowych, wiele wersji silnikowych: 1,1 1,9 dm 3, moce: 75 150 KM; automatyczna skrzynia biegów w w wersjach TZI, napęd d 4x4 oznaczony 4WD (silniki o mocach 80-88 88 KM);
1982 1994 1994 seria X, model BX Układ zawieszenia hydropneumatycznego zintegrowany z układem hamulcowym, wspomaganiem kierownicy i korektorem prześwitu pojazdu; zawieszenie hydropneumatyczne, niezależne, ne, z przodu kolumny McPherson; ; możliwo liwość ustawiania prześwitu; nadwozie z blachy stalowej obustronnie ocynkowanej od 1986 r.; pokrywa silnika z tworzywa sztucznego do 1986 r. w 1986 r. modernizacja nadwozia; zmieniono deskę rozdzielczą wprowadzając c konwencjonalne przełą łączniki i liczniki zegarowe w miejsce przełą łączników klawiszowych i wyświetlacza wietlacza prędko dkości;. wersja BX Digit: elektroniczny wyświetlacz, komputer pokładowy wyświetlający czas, zużycie paliwa średnie i chwilowe, średnią prędkość, dystans możliwy do pokonania na pozostałym paliwie; Wnętrze po 1986 r. deska rozdzielcza wersji Digit deska rozdzielcza przed 1986 r.
1989 2000 model XM następca modelu CX; w 1991 r. Samochód d Roku; stylistyka Bertone; uznany za jeden z najważniejszych niejszych modeli firmy Citroen; niski współczynnik oporu aerodynamicznego Cx =0,28 do 0,31 (w zależno ności od wersji); bardzo obszerne wnętrze nadwozia; niezależne ne zawieszenie kół: k : z przodu jednoramienne, odkuwane wahacze, hydropneumatyczne elementy resorująco co-tłumiące, stabilizator skrętny; z tyłu wahacze wleczone, poziome elementy tłumiąco- resorujące ce,, stabilizator skrętny; układ kierowniczy ze wspomaganiem progresywnym w zależno ności od prędko dkości jazdy; występowa pował z silnikami 2000 i 3000 cm 3, 12 zaworowym silnikiem wysokopręż ężnym i turbodieslem; silniki umieszczone poprzednie, napęd d na koła a przednie; XM 3.0 V6, 1990: silnik 2975 cm 3, moc 170 KM, prędkość 220 km/h. Silnik V6
1989 2000 model XM Klinowe, dwubryłowe nadwozie, zabezpieczone antyko- zawieszenie hydropneumatyczne w 3 wersjach, rozyjnie przez fosforanowanie niskocynkowe, malowa- także e z elektronicznym sterowaniem Hydroactive 2; nie kataforetyczne,, pokrycie szwów zgrzewczych regulacja sztywności i wysokości, automatyczne pianką poliuretanową oraz obustronne pokrycie wielu poziomowanie; elementów w warstwą cynku galwanicznego;
1991 1997 1997 seria X, model ZX stylistycznie nawiązywa zywał do projektu N2 Bertone; początkowo tylko jako pięciodrzwiowy hatchback, później model trzydrzwiowy (1992) i kombi (1994); wyprodukowano 1,5 mln egz., także e w wersji kombi; znany w sporcie samochodowym, osiąga gał znaczne sukcesy m.in. rajdy Paryż-Dakar; w modelu ZX zrezygnowano z zawieszenia hydropneumatycznego (z z modeli GS, DS, CX, SM) i zastąpiono je tradycyjnym mechanicznym; w zawieszeniu przednim zastosowano kolumny McPherson; ; w zawieszeniu tylnym oś sztywną podatną na przemieszczenia skrętne; w zależno ności od wersji stosowano układ hamulcowy tarcze-bębny bny lub tarcze-tarcze; tarcze; opcjonalnie układ przeciwblokujący cy ABS;
1991 1997 1997 seria X, model ZX Silniki: 1991 r. 1360 cm 3, 75 KM, 114 Nm (gaźnik, od 1996 r. wtrysk paliwa); 1580 cm 3, 89 KM; 1905 cm 3, 122 KM; 1992 r. silniki benz. z wtryskiem paliwa: 1124 cm 3, 60 KM, 87,5 Nm; 1761 cm 3, 96-103 KM, 142 Nm; 1998 cm 3, 16V, 123-155 KM, 176 Nm; 1905 cm 3, 122-130 KM; od 1991 r. wysokoprężne: 1,9/69 KM; Turbodiesel: 1,9/90 KM; 1995 r. face lifting (wlot chłodnicy); 1997 r. zastąpiony modelem Xara. produkowany także w Chinach na licencji; Sztywna ośo tylna, podatna na skręcanie
1993 2000 model Xantia Debiut w Genewie, 1993 r., zastąpi pił model BX; zmiana stylu oznaczania kolejnych modeli; projekt nadwozia Bertone; samochód d dostępny w wersjach X, SX, VSX; od 1995 r. wersja Break; zawieszenie hydropneumatyczne oraz podatna skrętnie tylna oś o (jak w ZX); wprowadzono dodatkową wersję zawieszenia aktywnego Hydroactive 2 z opcją Sport usztywniającą zawieszenie; od 1993 r. dodatkowy akumulator ciśnienia hydraulicznego w zawieszeniu kółk tylnych; od 1997 r. wersja II, trochę wydłużona, ze zmienioną atrapą przednią,, deską rozdzielczą oraz innymi szczegółami stylizacyjnymi; Xantia Break, wersja I Xantia wersja II, od 1997 r. od 1995 r. wersja Activa z systemem SC.CAR sterującym zawieszeniem; pierwszy na świecie seryjny samochód d z aktywnym zawieszeniem, kompensującym przechyły y boczne i wzdłużne nadwozia przez dynamiczną regulację ciśnienia hydraulicznego w siłownikach poszczególnych kół; k zastosowano 10 akumulatorów w ciśnienia hydraulicznego oraz dwa siłowniki: z przodu przy lewym kole oraz drugi przy prawym tylnym kole.
1993 2000 model Xantia Silniki benzynowe: Od 1993 r. : 1,8i (8 zaworowy); 2,0i (8 zaworowy); 2,0i (16 zaworowy o mocy 155 KM); Od 1994 r. : 1,6i (88 KM, 8 zaworowy) Od 1995 r. : 1,8 16V o mocy 112 KM, 2,0 16V o mocy 135 KM 2,9 V6 24V o mocy 194 KM (od 1996 r. w wersji Exclusive,, ale tylko z automatyczną skrzynią biegów). 2,0 8V turbo, 150 KM (wersja TCT - Turbo Continuesly Torque) zastąpiony przez silnik 2,0 16V o mocy 155 KM, maksymalny moment obrotowy 235 Nm od 2500 obr/min. Silniki wysokopręż ężne: Od 1993 r. 1,9 diesel wolnossący (71 KM), z turbodoładowaniem (92 KM); Od 1995 r. silnik 1,9 SD o mocy 75 KM, oraz 2,1 TD o mocy 109 KM; Od 1988 r. silnik 1,9 TD 92 KM zastąpiony jednostką 2,0 HDi 90 KM; a silnik 2,1 TD 12V 109 KM jednostką 2,0 HDi 110 KM (chłodzenie powietrza doładowanego, także e w wersji Activa);
1993 2000 model Xantia Deska rozdzielcza modelu Xantia II, wyposażenie SX Produkowane wersje: 1994 r.: Anniversaire, Prestige, Meribel, 1995 r.: Tentation, Exclusive, Sensation, Onyx 1996 r.: Harmonie, Audace, Allure 1997 r.: Tentation, Athena 1998 r.: Pallas, 75th Anniversary 1999 r.: Seduction, Millesime, Elegance 2000 r.: Plaisir 2001 r.: Tendance,, Plus Ocean, Monaco, Opera, Collection,, Forte, Top, Dimension Nie zrealizowany projekt modelu Xantia Coupe
1996 2003 model Saxo Premiera wiosną 1996 r.; zastąpi pił model AX; projektowany pod kierunkiem Donato Coco; konstrukcyjnie spokrewniony z modelem AX i Peugeotem 106; wersje nadwoziowe 3-3 i 5-cio 5 drzwiowe; obszerne wnętrze, duży y bagażnik 280 dm 3 (po złożeniu z siedzeń 950 dm 3 ); zawieszenie niezależne, ne, z przodu kolumny McPherson,, dolne wahacze trójk jkątne, spręż ężyny spiralne, stabilizator; z tyłu u wahacze wleczone, drąż ążki skrętne, poziome amortyzatory, stabilizator; hamulce tarczowo-bębnowe, bnowe, w wersjach z silnikiem 1,6i 16V tarczowe; masa samochodu: 800-935 kg; wersje nadwoziowe: A, X, SX, VSX, VTL, VTR, VTS; serie limitowane: Audace, Athena, Athena 2, Mischief, Bic, K.Way, Nouvelles Frontičres res, Série Clim, Vélours, RendezVous; Saxo,, 1996 r.
1996 2003 model Saxo wersje silnikowe: 1.0i 954 cm 3, 8V OHC, SPI, 50 KM/6000 obr/min, maks. moment obrotowy 74 Nm/ 3700 obr/min; 1.1i 1124 cm 3, 8V OHC, SPI, 54-60 KM/6200 obr/min, maks. moment obr.. 88 Nm /3700 obr/min; 1.4i 1361 cm 3, 8V OHC, SPI, 75 KM/5500 obr/min, maks. moment obr.. 111 Nm/3400 obr/min; 1.6i 1587 cm 3, 8V OHC, MPI, 88 KM/5600 obr/min, maks. moment obr.. 135 Nm/3000 obr/min; 1.6i 16V 1587 cm 3, 16V OHC, sekwencyjny MPI, 120 KM/6600 obr/min, maks. moment obr.. 145 Nm /5200 obr/min; 0-0 100 km/h: 7.7 s, prędko dkość maks. 205 km/h. 1.5D wolnossący silnik wysokopręż ężny, 1527 cm 3, 8V OHC, komora spalania wirowa, pompa wtryskowa rozdzielaczowa,, 58 KM/5000 obr/min, maks. moment obr.. 95 Nm /2250 obr/min; 1124 cm 3 system Dual-Fuel silnik zasilany gazem lub benzyną,, moc 59 KM; prototyp; Saxo, restyling,, 1998 r. Saxo,, II restyling,, 1999 r.
1997 2005 model Xsara Premiera na salonie we Frankfurcie nad Menem we wrześniu 1997 r.; premiera w Polsce w listop.. 1997 r.; produkowana od lipca 1998 r. w trzech wersjach nadwoziowych: Coupe, Berline,, Break; projekt nadwozia opracowany pod kierownictwem Donato Coco; współczynnik oporu powietrza dla Xsary wynosi Cx=0,32; opracowanie modelu trwało o 4 lata, koszt 4,8 mld FRF, w tym badania 2,2 mld FRF; łączny przebieg prototypów w 5 mln km; wersja Xara I wyposażana ana w silniki: 1.4, 1.6, 1.8 16V, 2.0 16V, 1.9 D, 1.9 TD; płyta podłogowa ogowa z modelu ZX ze zmianami; hamulce tarczowo-bębnowe bnowe lub tarczowe w modelach 1.8 16V, 2.0 16V (przednie tarcze wentylowane); zawieszenie niezależne, ne, przednie kolumny MacPherson,, trójk jkątne wahacze dolne, spręż ężyny spiralne, stabilizator; tylne oś samoskrętna tna,, wahacze wleczone, poprzeczne drąż ążki skrętne, amortyzatory hydrauliczne ustawione poziomo, stabilizator; masa samochodu: 1020-1220 1220 kg; wersje limitowane: Série Clim Xsara Intel Xsara Auto PC Xsara Windows CE, Prestige Millesime Sport Perfect Exclusive;
1997 2005 model Xsara face lifting w 2000 r.; Xara II,, zapowiedź stylistyki modelu C5 i następnych; wzmocnione nadwozie przez zastosowanie nowej struktury poprawiającej sztywność ść; ; zwiększone bezpieczeństwo: 4 poduszki powietrzne, zastosowanie ABS w prawie wszystkich wersjach; zastosowano system ochrony bocznej SPL; po raz pierwszy w tej klasie pojazdów w umożliwienie montażu u poduszek kurtynowych ostatecznie nie stosowany; w układzie elektrycznym wprowadzono system multipleksowania wykorzystania jednego przewodu elektrycznego; Xara II Xara Picasso jednostki napędowe modelu Xsara II: 1.4, 1.6 16V, 2.0 16V, 1.9 D, 2.0 HDI; rozwinięciem Xary był model Xara Picasso;
Bibliografia 1. Citroën. Materiały prasowe, 1920-2000 r. 2. W. Rychter. Dzieje samochodu. WKiŁ, Warszawa, 1962. 3. D. Puiboube. Das grosse Citroën-DS-Buch. Heel Verlag GmbH, 2002. 4. M. Ruiz. Encyklopedia Samochody. Muza S.A., Warszawa 2001. 5. K. Vose. Samochody marzeń. Science Press, Warszawa 1992. 6. G. Lorieux, J. Wolgensinger. Citroën - Genealogie. Paris. 7. A. M. Rostocki. Historia starych samochodów. WKiŁ, Warszawa 1981. 8. Czasopisma motoryzacyjne: Motor, Auto Motor i Sport, Auto-Technika Motoryzacyjna, Auto Świat, Automobilista. 9. Źródła internetowe: www.citroen.com, www.citroen.autko.pl (teksty: Piotr Biegała, Stefan Staszczak, Paweł "Citro, Andrzej Piłat, Przemysław Sosnowski, Ryszard Olszewski), www.francuskie.pl, www.citroenet.org.uk.
Citroën Krzysztof Wisłocki Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku KONIEC Poznań,, 2001, 2007