PROGRAM Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Chodzieży na rok 2015 A. Wprowadzenie Miejski Ośrodek Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chodzieży powstał 1 maja 2004 roku w odpowiedzi na realizację przez miasto Chodzież założeń ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. gdzie: zgodnie z art.4 ust.1 tejże ustawy prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gmin. Z kolei art. 4¹ ust.2 w/w ustawy mówi że, realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, prowadzona jest w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, uchwalanego corocznie przez Radę Gminy. Art.1 cytowanej wyżej ustawy nakłada obowiązek na jednostki samorządu terytorialnego podejmowania działań zmierzających do ograniczenia spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstaniu i usuwaniu następstw nadużywania alkoholu, a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy. W związku z powyższym założenia Programu Miejskiego Ośrodka Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chodzieży i ogólne cele zakładają: 1. Zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych, 2. Zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów alkoholowych. Do celów pośrednich należy: 1) Zmniejszenie ilości alkoholu spożywanego przez młodzież i dorosłych, 2) Zmniejszenie ilości nowych przypadków uzależnień i współuzależnienia, 3) Zmniejszenie problemów, szczególnie wychowawczych w rodzinach patologicznych alkoholowych, 4) Zmniejszenie rozmiarów uszkodzeń zdrowia, 5) Zmniejszenie ilości i dolegliwości alkoholowych zaburzeń życia rodzinnego, 6) Zmniejszenie udziału osób nietrzeźwych wśród przyczyn naruszania prawa i porządku publicznego, 7) Promowanie postaw społecznych ważnych dla zdrowia, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, 8) Tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji programu,
9) Redukcję zagrożeń ryzyka uzależnień w grupach dzieci i młodzieży. Strategie i metody osiągania celów: 1. Diagnozowanie lokalnych problemów, zasobów i wiedzy na temat problemów alkoholowych szczególnie wśród dzieci i młodzieży, ograniczanie możliwości zakupu i spożycia alkoholu przez osoby niepełnoletnie, 2. Wspieranie działań służących rekreacji i zabawie młodzieży bez alkoholu, 3. Tworzenie lokalnej koalicji trzeźwościowej, 4. Działania profilaktyczno-edukacyjne służące zmianie struktury spożywania napojów alkoholowych, 5. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi formami postępowania osób nadużywających alkoholu, a w szczególności przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych, 6. Zwiększenie skuteczności i dostępności programów interwencji społeczno-prawnych i pomocy psychologicznej służących przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 7. Szkolenie kadry i osób zatrudnionych w różnych instytucjach mających bieżące kontakty z różnymi aspektami problemów alkoholowych 8. Współudział w ogólnopolskich i regionalnych kampaniach edukacyjnych, 9. Realizacja programów profilaktycznych i psychoedukacyjnych dla dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniami przez szeroko rozumianą działalność kulturalno-sportową, 10. Redukcję zagrożeń ryzyka uzależnień w grupach dzieci i młodzieży, szczególnie z rodzin alkoholowych poprzez stworzenie możliwości uczestniczenia w zajęciach świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych, 11. Zwiększenie skuteczności i dostępności programów terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych oraz członków ich rodzin, oraz procedur interwencyjnokorekcyjnych wobec nadużywających alkoholu, 12. Wspieranie działalności środowisk wzajemnej pomocy osób z problemami alkoholowymi oraz stowarzyszeń prowadzących programy profilaktyczne i psychoedukacyjne, 13. Współpraca z Policją, Sądem, Poradnią Uzależnień i Współuzależnień, MOPS, CHDK, instytucjami pomocy społecznej, placówkami oświatowo -wychowawczymi w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, 14. Prowadzenie konsekwentnej polityki w zakresie przestrzegania porządku publicznego w miejscach gdzie sprzedawany i konsumowany jest alkohol, nadzór nad przestrzeganiem zasad prawnych służących kontroli działalności gospodarczej w zakresie obrotu napojami alkoholowymi w szczególności dotyczących sprzedaży alkoholu nieletnim, reklamowania napojów alkoholowych, nielegalnego obrotu napojami alkoholowymi, 15. Edukacja publiczna mająca na celu: 1) informowanie o konsekwencjach nadużywania alkoholu i metodach zapobiegania szkodom zdrowotnym, 2) promocję zdrowego stylu życia, trzeźwości i abstynencji, 3) promocję programu wśród liderów opinii i wpływu społecznego i pozyskiwanie wsparcia osób znaczących ( decydentów) na różnych szczeblach władzy, 16. Rozszerzenie działalności w miarę występujących potrzeb i problemów oraz modernizacja Miejskiego Ośrodka Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chodzieży.
B. Ogólna diagnoza występujących problemów związanych z alkoholem Do najważniejszych problemów wynikających ze spożywania i nadużywania alkoholu w Polsce wynikających z badań PARPA można aktualnie zaliczyć; 1. Autodestrukcja osób uzależnionych od alkoholu. Zespół uzależnienia od alkoholu, zgodnie z kryteriami zawartymi w 10 edycji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów (ICD 10) należy definiować jako wystąpienie przynajmniej trzech z następujących objawów, w okresie przynajmniej jednego miesiąca lub w ciągu ostatniego roku w kilkukrotnych okresach krótszych niż miesiąc: 1) Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ( głód alkoholowy ). 2) Upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu). 3) Fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego w sytuacji ograniczenia lub przerywania picia (drżenie, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunka, bezsenność, niepokój, w krańcowej postaci majaczenie drżenie) lub używanie alkoholu w celu uwolnienia się od objawów abstynencyjnych. 4) Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu, potrzeba spożywania zwiększonych dawek dla osiągnięcia oczekiwanego efektu. 5) Koncentracja życia wokół picia kosztem zainteresowań i obowiązków. 6) Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia. Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną,przewlekłą, postępującą i śmiertelną. Nie jest możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowanie narastania jej objawów i szkód zdrowotnych z nią związanych. W Polsce żyje około 600-700 tys. osób uzależnionych od alkoholu, które doznają bardzo poważnych szkód zdrowotnych prowadzących do przedwczesnej śmierci. 2. Szkody zdrowotne nadużywających alkoholu osób dorosłych. Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Większe ryzyko niesie za sobą palenie tytoniu i nadciśnienie tętnicze. Alkohol działa szkodliwie na niemal wszystkie tkanki i narządy. Alkohol, a także jego główny metabolit, aldehyd octowy, są bezpośrednio toksyczne dla tkanek. Alkohol i jego metabolity wchodzą w bezpośrednie reakcje z fizjologicznymi substancjami w organizmie. Alkohol wpływa na osłabienie systemu odpornościowego organizmu. Skutkiem tego jest m.in. zwiększone ryzyko występowania pewnych odmian raka, zwłaszcza przełyku, wątroby, części nosowej gardła, krtani i tchawicy oraz raka sutka u kobiet. Alkohol wywołuje też niedobory witamin i innych pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Następstwem owych niedoborów są zaburzenia widzenia, zmiany skórne, zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych i szpiku kostnym, zaburzenia procesów rozrodczych, szkorbut i inne. 3. Przemoc domowa i inne szkody w rodzinie z problemem alkoholowym. Około 3 do 4 milionów osób żyje w rodzinach, w których z powodu powtarzającej się nietrzeźwości dochodzi do przemocy, zaniedbań, ubóstwa, demoralizacji oraz innych zjawisk
powodujących stres, współuzależnienie i inne szkody osobiste u członków rodziny. Badania żon alkoholików ujawniają, że około 70 % z nich doświadcza przemocy. Podstawowe wyzwania na następne lata to rozbudowa systemu przeciwdziałania przemocy domowej, rozwój programów psychoterapii dla osób współuzależnionych oraz tworzenie placówek socjoterapeutycznych dla dzieci alkoholików. Szczególnie dotkliwe deficyty tych form pomocy występuje w środowisku wiejskim i na terenach wysokiego bezrobocia i ubóstwa. 4. Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy. Nietrzeźwość w miejscu pracy mimo poprawy sytuacji w ostatnich latach nadal jest przyczyną wypadków i obniżenia wydajności pracy. Można oczekiwać, że w najbliższych latach wzrośnie zainteresowanie przedsiębiorców możliwością wprowadzania programów profilaktyki w środowisku pracy. Szczególne wyzwanie tworzą problemy alkoholowe w tak specyficznych środowiskach pracy jako transport publiczny, policja, wojsko, straż pożarna i graniczna itp. 5. Przestępstwa i wykroczenia osób nietrzeźwych. Na szczególną uwagę zasługują takie zjawiska jak nietrzeźwość kierowców i powodowane przez nich wypadki oraz związek nietrzeźwości z przestępstwami pospolitymi, recydywą i z przemocą. Szkody związane z alkoholem dotyczące społeczeństwa dot. 1. następstwa dla porządku publicznego, tj. zakłócenia spokoju i porządku publicznego, agresje, chuligaństwo, uszkodzenie mienia, pożary, 2. wypadki drogowe, 3. dezorganizacja środowiska pracy, 4. ponoszenie kosztów finansowych w związku z funkcjonowaniem służb zobowiązanych do przeciwdziałania alkoholizmowi : służba zdrowia, pomoc społeczna, policja, sądy, zakłady karne, szkoły, 5. straty ekonomiczne w przemyśle, rolnictwie, administracji. 6. Łamanie prawa związane z handlem napojami alkoholowymi. Do najważniejszych zjawisk problemowych tu należą naruszenia prawa związane ze sprzedażą alkoholu osobom niepełnoletnim, nielegalny handel napojami alkoholowymi oraz reklama i promocja alkoholu. Przyczyniają się one do wzrostu zagrożeń określonych powyżej do korozji systemu prawnego. C. Skala problemu alkoholowego w mieście Chodzieży. Według PARPA populacje osób u których występują różne kategorie problemów alkoholowych w mieście 20 tysięcznym przedstawiają się następująco: 1.Liczba osób uzależnionych od alkoholu około 2% całej populacji tj. 400 osób. 2.Dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika ( współmałżonkowie, rodzice, rodzeństwa) około 4% całej populacji, tj. 800 osób. 3.Dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholików około 4% całej populacji, tj. 800 osób. 4.Osoby pijące szkodliwie nie uzależnione od alkoholu, około 5-7% całej populacji, tj. 1000 do 1 400 osób. 5.Ofiary przemocy w rodzinach z problemem alkoholowym ( dzieci i dorośli) 2/3 osób dorosłych ( gł. małżonków), oraz 2/3 dzieci, tj. 1 050 dorosłych i dzieci. W mieście Chodzieży działa Poradnia Leczenia Uzależnień i Współuzależnień. W Miejskim Ośrodku Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chodzieży liczba osób zarejestrowanych
wynosi 725. Przy Ośrodku Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działa świetlica socjoterapeutyczna. D. CELE SZCZEGÓŁOWE realizowane zadania Cel 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. Realizacja tego zadania wymaga zapewnienia każdemu klientowi możliwość korzystania z usług MORPA, placówek odwykowych służby zdrowia oraz innych form pomocy terapeutycznej polegających na motywacji, diagnozie i terapii uzależnienia. Cel ten realizowany jest przez: 1. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych. 2. Diagnozę badanie przez biegłego orzecznika. 3. Przedstawienie oferty terapeutycznej. 4. Dofinansowanie do zajęć terapeutycznych dla pacjentów uzależnionych. 5. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych dla pracowników podnoszących kwalifikacje w zakresie pracy z osobami uzależnionymi i współuzależnionymi oraz ofiarami przemocy w rodzinie alkoholowej. 6. Wspieranie środowisk samopomocy. 7. Doposażenie Ośrodka MORPA w pomoce i sprzęt niezbędny do prowadzenia zajęć. 8. Poprawa warunków i modernizacja bazy lokalowej. 9. Zakup i dystrybucja materiałów informatycznych. 10. Dofinansowanie do obozów terapeutycznych prowadzonych według określonego programu przez specjalistów w zakresie terapii uzależnienia od alkoholu. 11. Dofinansowanie szkoleń i kursów dla osób pomagających w zakresie pracy z osobami uzależnionymi. 12. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu oraz całych rodzin alkoholowych. 13. Kierowanie wniosków do Sądu Rodzinnego o zastosowanie przymusowego leczenia odwykowego. Cel 2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Problemy alkoholowe w równym stopniu dotyczą osoby uzależnionej od alkoholu, jak i członków jej rodziny. Państwo gwarantuje bezpłatną pomoc terapeutyczną dla żon i dzieci alkoholików. Jednym z najważniejszych elementów pomocy rodzinie alkoholika jest ochrona przed przemocą w rodzinie. Cel jest realizowany przez: 1. Prowadzenie grupy dla osób współuzależnionych i udzielanie specjalistycznej pomocy. 2. Utworzenie grupy dla Dorosłych Dzieci Alkoholików. 3. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla ofiar przemocy w rodzinie. 4. Doposażenie w pomoce i sprzęt niezbędny do prowadzenia zajęć. 4. Udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej ofiarom przemocy w rodzinie. 5. Współpraca z KPP, MOPS, Sądem Rejonowym w Chodzieży w ramach wdrażania Niebieskiej
Karty. 6. Prowadzenie dyżurów telefonicznych oraz telefonicznych konsultacji specjalistycznych. 7. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych zwiększających kompetencje w zakresie pomagania ofiarom przemocy domowej. 8. Organizacja szkoleń dla poszczególnych grup zawodowych. 9. Edukacja publiczna, np. druk ulotek, broszur, poradników. Cel 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. W związku z przedstawioną wcześniej diagnozą PARPA prowadzona jest świetlica socjoterapeutyczna dla dzieci z rodzin alkoholowych, a także prowadzone są działania zwiększenia dostępności i skuteczności profesjonalnej pomocy psychologicznej, terapeutycznej i społecznej dla dzieci.konieczna jest współpraca z placówkami oświatowymi, by wprowadzały do szkół nowoczesne programy profilaktyczno-edukacyjne kształtujące postawy i umiejętność ważne dla zdrowego i trzeźwego życia. W/w cel realizowany jest poprzez: 1. Prowadzenie i dofinansowanie świetlicy socjoterapeutycznej. 2. Dożywianie dzieci biorących udział w programie. 3. Organizowanie form spędzania wolnego czasu, zwłaszcza zajęć pozalekcyjnych dla dzieci biorących udział w świetlicach socjoterapeutycznych. 4. Współpraca ze szkołami przy wprowadzaniu nowoczesnych programów profilaktycznoedukacyjnych i terapeutycznych dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka w formie programów, terapeutycznych, obozów terapeutycznych. 5. Doposażenie w materiały dydaktyczne i niezbędny sprzęt placówki prowadzących w/w programy. 6. Dofinansowanie adaptacji pomieszczeń przeznaczonych na świetlicę terapeutyczną. 7. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy terapeutycznej z dziećmi z rodzin alkoholowych oraz rozwijania umiejętności prowadzenia zajęć terapeutycznych organizowanych dla pedagogów i innych osób przygotowanych do pracy z dziećmi, którzy pracują bądź deklarują gotowość podjęcia pracy w świetlicach 8. Wspieranie działań podejmowanych przez lokalne koalicje trzeźwościowe. Cel 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Realizacja: 1.Dofinansowanie do programu terapeutycznego prowadzonego w Izbie Wytrzeźwień w Pile. 2.Finansowanie kosztów funkcjonowania Chodzieskiego Klubu Abstynenta. 3.Wynagrodzenie dla osób prowadzących Chodzieski Klub Abstynenta. 4.Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych dla osób, które starają się o zdobycie kwalifikacji instruktora lub specjalisty Terapii Uzależnień, członków Klubu Abstynenta, osób które
podejmują pracę z osobami uzależnionymi oraz członkami ich rodzin. 5.Dofinansowanie obozów terapeutycznych dla członków Klubu Abstynenta. 6.Finansowanie lub dofinansowanie zakupu materiałów i sprzętu niezbędnego do realizacji programu realizowanego przez organizacje pozarządowe w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 7.Wspieranie grup samopomocowych AA, Al-anon, NA i DDA. 8.Wspieranie innych organizacji organizujących imprezy okolicznościowe propagujące trzeźwe obyczaje. 9.Współpraca służąca rozwiązywaniu problemów alkoholowych z KPP w Chodzieży i Strażą Miejską oraz pozostałymi organizacjami. 10.Współpraca i wspomaganie innych organizacji wspomagających przy organizowaniu form spędzania wolnego czasu dzieci, młodzieży oraz dorosłych mieszkańców miasta Chodzieży. Cel 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.13¹ i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi oraz występowanie przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. W ramach tego celu wykonywane są następujące czynności: 1.Kontrola przestrzegania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych. 2.Szkolenie handlowców prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych. 3.Podejmowanie interwencji w przypadku złamania zakazów promocji i reklamy napojów alkoholowych, aż do kierowania sprawy do sądu włącznie. 4.Wszczęcie postępowania dowodowego w przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim lub nietrzeźwym w celu cofnięcia koncesji. Korzyści wynikające z realizacji Programu MORPA : 1.Ekonomiczne: 2.Zdrowotne: 3.Społeczne: 1) zmniejszenie wydatków na pomoc społeczną, 2) zmniejszenie wydatków na opiekę zdrowotną, 3) zmniejszenie wydatków związanych z wymiarem sprawiedliwości. 1) zmniejszenie ilości nowych przypadków uzależnień, 2) obniżenie śmiertelności i ryzyka zachorowań, 3) zmniejszenie ilości i rozmiarów uszkodzeń ciała spowodowanych nadużywaniem alkoholu, 4) podwyższenie sprawności psychofizycznej. 1) zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa środowiska rodzinnego, 2) poprawa bytu materialnego rodzin dotkniętych problemem alkoholowym,
3) poprawa kondycji psychicznej osób z problemem alkoholowym oraz osób współuzależnionych i dzieci. E. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W CHODZIEŻY. 1.Źródłem finansowania zadań miejskiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych są środki finansowe budżetu miasta pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, tzw. koncesje. 2.Zasady finansowania zadań miejskiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych określa załącznik do niniejszego programu. F. Zasady wynagradzania członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chodzieży. 1. Ustala się wynagrodzenie za pracę i udział w posiedzeniach Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w wysokości 120,00 zł brutto miesięcznie po przedstawieniu listy obecności. 2. Ustala się wynagrodzenie za przeprowadzone kontrole podmiotów gospodarczych prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych w wysokości 120 zł za każdy dzień prowadzenia kontroli. 3. Zakres czynności obowiązków ustala organ powołujący :Burmistrz Miasta Chodzieży. G. Środki finansowe przeznaczone na realizację Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Chodzieży na rok 2015: 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 1) Badanie biegłych: psychologa i psychiatry w przedmiocie uzależnienia dla potrzeb spraw w przypadkach sądowego zobligowania do podjęcia przymusowego leczenia osób uzależnionych od alkoholu. 1 500 zł 2)Prowadzenie profilaktycznej działalności na rzecz osób uzależnionych w Izbie Wytrzeźwień 21 000 zł 3)Szkolenie kadry w zakresie zapobiegania i rozwiązywania problemów alkoholowych 4 000 zł 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Organizacja pomocy terapeutycznej rodzinom w których występuje problemem alkoholowy 3 000zł
3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, a w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych. 1) Szkolne i lokalne programy edukacyjno-profilaktyczne 10 000 zł 2) Dożywianie dzieci uczestniczących w zajęciach profilaktycznych i psycho-edukacyjnych w świetlicy socjoterapeutycznej podlegającej pod MORPA. 15 000 zł 3) Prowadzenie świetlicy opiekuńczo-wychowawczej lub środowiskowej dla dzieci i młodzieży z terenu miasta Chodzieży (wynagrodzenie pedagoga, dożywianie, materiały na zajęcia) 40 000 zł 4) Współorganizacja imprez sportowych, zajęć pozalekcyjnych dla młodzieży i mieszkańców z terenu miasta Chodzieży 10 000 zł 5) Współorganizacja programu profilaktycznego,,postaw na Rodzinę Zachowaj Trzeźwy Umysł'' 15 000 zł 6) Działalność profilaktyczno-edukacyjna i informacyjna mająca na celu poszerzenie wiedzy mieszkańców miasta Chodzieży na temat dostępnej pomocy dla osób uzależnionych i współuzależnionych 5 000 zł 7) Organizacja letniego wypoczynku dla dzieci ze świetlic socjoterapeutycznych 10 000 zł 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 1) Organizacja XI Rodzinnego Rajdu Abstynenckiego,,Droga na szczyt 6 000 zł 2) Współorganizacja imprez dla mieszkańców terenu miasta Chodzież propagujących trzeźwość i zdrowy tryb życia 7 000 zł 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 (1) i 15 ustawy oraz występowanie przed sadem w charakterze oskarżyciela publicznego. Zadania wykonywane przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2 000 zł
6. Pozostałe koszty obsługi programu MORPA. Koszty utrzymania Miejskiego Ośrodka Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w tym: wynagrodzenia pracowników, media, podatek od nieruchomości, opłata za trwały zarząd, telefony, zakup wyposażenia, zakup pomocy dydaktycznych, Chodzieski Klub Abstynenta oraz koszty Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 134 500 zł RAZEM 284 000 zł