Folia Philosophica 32

Folia Philosophica 32

NR 3161

Folia Philosophica 32 pod redakcją Piotra Łaciaka Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2014

Redaktor serii: Filozofia Dariusz Kubok Redaktor naczelny Piotr Łaciak Rada Redakcyjna Andrzej J. Noras (historia filozofii), Dariusz Kubok (ontologia), Tomasz Kubalica (epistemologia), Danuta Ślęczek-Czakon (etyka), Maria Popczyk (estetyka), Wojciech Kaute (filozofia polityki), Krzysztof Szymanek (logika) Sekretarz: Agnieszka Wesołowska Rada Programowa Heinrich Badura (Wiedeń), Gerhard Banse (Karlsruhe), Józef Bańka (Katowice), Ľubomír Belás (Prešov), Stanisław Borzym (Warszawa), Czesław Głombik (Katowice), Jan Hartman (Kraków), Adam Jonkisz (Bielsko-Biała), Andrzej Kiepas (Katowice), Jerzy Kopania (Białystok), Nicanor Ursua Lezaun (San Sebastian), Iwona Lorenc (Warszawa), Leon Miodoński (Wrocław), Robert Piłat (Warszawa), Jan Štěpán (Olomouc), Stefan Symotiuk (Lublin), Jan Zouhar (Brno) Zespół Recenzentów Iwona Alechnowicz-Skrzypek, Bolesław Andrzejewski, Pavel Fobel, Agnieszka Kijewska, Leszek Kopciuch, Jan Krokos, Radosław Kuliniak, Anna Latawiec, Vladimír Leško, Andrzej Lorenz, Marek Maciejczak, Artur Mordka, Andrzej Papuziński, Zlatica Plašienková, Jacek Rąb, Tadeusz Szubka, Włodzimierz Tyburski, Ryszard Wiśniewski, Kazimierz Wolsza Publikacja będzie dostępna po wyczerpaniu nakładu w wersji internetowej: Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego www.folia.philosophica.us.edu.pl

Spis treści Studia z historii filozofii Jacek Surzyn: Ontologiczny dowód na istnienie Boga. Immanuel Kant i Anzelm z Canterbury............. 13 Tomasz Kubalica: Metafizyka krytyczna Ottona Liebmanna... 47 Tomasz Mróz: Wiktor Potempa (1887 1942) badacz Platona rodem z Górnego Śląska............... 65 Epistemologia Andrzej J. Noras: Pojęcie samoświadomości w filozofii świadomości Paula Natorpa................ 87 Anna Musioł: Neokrytyczna gnoseologia szkoły marburskiej. Ujęcie Paula Natorpa................ 107 Piotr Łaciak: Husserl a problem istnienia świata...... 129 Aleksander R. Bańka: Josepha Maréchala badania nad psychologią doświadczenia mistycznego a problem empirycznego determinizmu 157 Marta Ples-Bęben: Gastona Bachelarda psychoanaliza umysłu naukowego................... 175 Hanna Wojtczak: Johannes Buridans Kategorienlehre [Jana Burydana nauka o kategoriach].............. 197

6 Spis treści Antropologia, etyka Dariusz Kubok: Postęp, pycha, pokora: Ksenofanes z Kolofonu a Hezjod.................. 215 Marek Drwięga: Człowiek w filozofii Jana Patočki i Józefa Tischnera 233 Elżbieta Cieciera: Na drogach człowieczeństwa filozofia Henryka Elzenberga................. 265 Agnieszka Wesołowska: Fenomenologiczne wątki filozofii dramatu. 289 Aleksander Kopka: Pytanie o gościnność w filozofii Jacques a Derridy 319 Agnieszka Turoń-Kowalska: Sceptyczna postawa Leszka Kołakowskiego wobec filozofii chrześcijańskiej.......... 337 Noty o Autorach................. 367

Table of contents Studies in history of philosophy Jacek Surzyn: Ontological argument for the existence of God. Immanuel Kant and Anselm of Canterbury......... 13 Tomasz Kubalica: Critical metaphysics of Otto Liebmann.... 47 Tomasz Mróz: Wiktor Potempa (1887 1942) Upper Silesia-born Plato scholar................. 65 Epistemology Andrzej J. Noras: The concept of consciousness in Paul Natorp s philosophy of consciousness............. 87 Anna Musioł: Neo-Kantian gnoseology of Marburg School. Paul Natorp s view................. 107 Piotr Łaciak: Husserl and the problem of the existence of world.. 129 Aleksander R. Bańka: Joseph Maréchal s studies in psychology of mystical experience and the problem of empirical determinism. 157 Marta Ples-Bęben: Gaston Bachelard s psychoanalysis of scientific mind................... 175 Hanna Wojtczak: Johannes Buridans Kategorienlehre [Jean Buridan s knowledge on categories]............. 197

8 Table of contents Anthropology, ethics Dariusz Kubok: Progress, hubris, humbleness: Xenophanes of Colophon and Hesiod............... 215 Marek Drwięga: Man in philosophy of Jan Patočka and Józef Tischner.................... 233 Elżbieta Cieciera: On the roads of humanity Henryk Elzenberg s philosophy................. 265 Agnieszka Wesołowska: Phenomenological threads of the philosophy of drama.................. 289 Aleksander Kopka: The question about hospitality in Jacques Derrida 319 Agnieszka Turoń-Kowalska: Leszek Kołakowski s sceptical attitude towards Christian philosophy........... 337 Notes on Authors................ 367

Inhaltsverzeichnis Geschichtsphilosophische Studien Jacek Surzyn: Ontologischer Gottesbeweis. Immanuel Kant und Anselm von Canterbury.............. 13 Tomasz Kubalica: Otto Liebmanns kritische Metaphysik.... 47 Tomasz Mróz: Wiktor Potempa (1887 1942) ein in Oberschlesien geborener Platonforscher............. 65 Epistemologie Andrzej J. Noras: Der Begriff des Selbstbewusstseins in der Bewusstseinsphilosophie von Paul Natorp.......... 87 Anna Musioł: Neokritische Gnoseologie der Marburger Schule. Paul Natorps Auffassung............... 107 Piotr Łaciak: Husserl und das Problem der Existenz der Welt.. 129 Aleksander R. Bańka: Joseph Maréchals Forschungen über die Psychologie der mystischen Erfahrung und das Problem des empirischen Determinismus................ 157 Marta Ples-Bęben: Gaston Bachelards Psychoanalyse des wissenschaftlichen Geistes............... 175 Hanna Wojtczak: Johannes Buridans Kategorienlehre..... 197

10 Inhaltsverzeichnis Anthropologie, Ethik Dariusz Kubok: Fortschritt, Hochmut, Demut: Xenophanes von Kolophon contra Hesiod.............. 215 Marek Drwięga: Ein Mensch in der Philosophie von Jan Patočka und Józef Tischner................ 233 Elżbieta Cieciera: Auf den Wegen der Menschlichkeit die Philosophie von Henryk Elzenberg........... 265 Agnieszka Wesołowska: Phänomenologische Fäden der Philosophie des Dramas................. 289 Aleksander Kopka: Die Frage nach der Gastfreundlichkeit in der Philosophie von Jacques Derrida........... 319 Agnieszka Turoń-Kowalska: Kritische Einstellung Leszek Kołakowskis zu christlicher Philosophie........... 337 Autorenverzeichnis................ 367

Noty o Autorach Jacek Surzyn, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Tomasz Kubalica, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Tomasz Mróz, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Andrzej J. Noras, prof. dr hab., prodziekan ds. nauki Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, kierownik Zakładu Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Anna Musioł, dr, absolwentka studiów doktoranckich na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. Piotr Łaciak, prof. UŚ dr hab., profesor nadzwyczajny w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Aleksander R. Bańka, dr, adiunkt w Zakładzie Logiki i Metodologii Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Marta Ples-Bęben, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego.

368 Noty o Autorach Hanna Wojtczak, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Dariusz Kubok, prof. UŚ dr hab., dyrektor Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej. Marek Drwięga, prof. dr hab., kierownik Zakładu Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Elżbieta Cieciera, mgr, doktorantka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Agnieszka Wesołowska, dr, adiunkt w Zakładzie Antropologii Filozoficznej i Filozofii Cywilizacji Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Aleksander Kopka, mgr, doktorant w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Agnieszka Turoń-Kowalska, mgr, asystent w Zakładzie Teorii Polityki i Myśli Politycznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.

Redaktor Małgorzata Pogłódek Projektant okładki Grzegorz Nowak Redaktor techniczny Barbara Arenhövel Korektor Mirosława Żłobińska Łamanie Edward Wilk Copyright 2014 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISSN 1231-0913 (wersja papierowa) ISSN 2353-9445 (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Nakład: 100 + 50 egz. Ark. druk. 23,25. Ark. wyd. 26,0. Papier offset. kl. III, 90 g Cena 40 zł (+ VAT) Druk i oprawa: TOTEM.COM.PL Sp. z o.o. Sp.K. ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław