C E R E M O N I A Ł Ż Y W E G O R Ó Ż A Ń C A Przedruk Ceremoniału Żywego Różańca wydanego z polecenia Prowincjała Polskiej Prowincji Dominikanów, ul. Freta 10, Warszawa, z dnia 02.11.1983 r. Reg. Prow. 294 / 83 Imprimatur Za zgodą Kurii Diecezjalnej Warszawsko-Praskiej z dnia 17.02.1993 r. nr 79 / K/93 bp Stanisław Kędziora Wikariusz generalny ks. Mariusz Wójtowicz Notariusz Ceremoniał ŻYWEGO RÓŻAŃCA powstał z troski o dobro duchowe Narodu polskiego i rozwój religijno - moralny obecnych i przyszłych pokoleń. Ufamy, że ŻYWY RÓŻANIEC, jako wypróbowane narzędzie Opatrzności Bożej zjednoczenia ludzi z Bogiem i z braćmi oraz środek uświęcania dusz, pomoże młodemu pokoleniu skutecznie wytrwać w wierze Ojców. Pragniemy również w ten sposób uczcić stulecie objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie, podczas których wyraziła Ona życzenie: Chcę, abyście codziennie odmawiali Różaniec. Duszpasterze, katecheci, misjonarze i wierni świeccy jako dzieci Kościoła i Narodu polskiego niech na serio wypełniają różańcowe orędzie Matki Bożej z Gietrzwałdu! o. Szymon Niezgoda, Dominikanin, Promotor Różańca Świętego w Polsce Prymas Polski Warszawa, dnia 7 września 1977 r. DEKRET Przychylając się do prośby Prowincjała Zakonu OO. Dominikanów w Warszawie, na mocy szczególniejszych upoważnień, udzielonych Nam przez Stolicę Apostolską, niniejszym zatwierdzamy CEREMONIAŁ ŻYWEGO RÓŻAŃCA według załączonego tekstu; z zachowaniem pozostałych przepisów prawa kościelnego. (-) + Stefan Kard. Wyszyński Prymas Polski Część I CEREMONIAŁ ŻYWEGO RÓŻAŃCA 1. Ż Y W Y R Ó Ż A N I E C oznacza : a ) Życie według Ewangelii, która jest fundamentem i źródłem życia chrześcijańskiego. Różaniec Święty jest modlitwą ewangeliczną, ponieważ zawiera Modlitwę Pańską i Pozdrowienie Anielskie oraz ewangeliczne tajemnice naszego odkupienia. Z tego też powodu Różaniec Święty nazywamy streszczeniem lub zbiorem najważniejszych prawd Ewangelii, b ) Życie wiarą, nadzieją i miłością ; należeć bowiem do ŻYWEGO RÓŻAŃCA znaczy wierzyć w istnienie Boga i wierzyć Bogu, który przemawia, ufać Bogu i w Jego dzieło zbawienia oraz kochać Boga, a w Bogu i dla Boga ludzi, 1
c ) Oznacza jakby elektrownię duchową, która zasila wiernych mocą Bożą i pobudza ich do czynu apostolskiego, czyli do praktycznej działalności apostolskiej, jak praca wśród ubogich, chorych, rodzin wielodzietnych, rodzin alkoholików, zaniedbanych religijnie i moralnie, dbałość o dom Boży, o szaty liturgiczne, krzewienie cnót moralnych, zwłaszcza czynnej miłości bliźniego i sprawiedliwości społecznej, itd., d ) ŻYWY RÓŻANIEC jest jakby niezdobytą twierdzą obronną, albowiem broni jednostkę, rodzinę i społeczeństwo przed śmiercią duchową, mianowicie przed ateizmem i laicyzmem, przed indyferentyzmem religijnym, przed zepsuciem obyczajów, zwłaszcza w życiu małżeńskim i rodzinnym, przed alkoholizmem, itp., e ) ŻYWY RÓŻANIEC składa się z Żywych Róż. Każda Róża posiada piętnaście * osób, z których każda odmawia codziennie jeden dziesiątek Różańca Świętego, czyli jedną tajemnicę, połączoną z rozważaniem. W ten sposób odmawiany jest w Róży codziennie cały Różaniec piętnaście * tajemnic. Jest to jakby wieniec różany składany u stóp Najświętszej Maryi Panny, naszej Pani, Matki i Królowej. 2. Przyjmowanie do Ż Y W E G O R Ó Ż A Ń C A A. Przyjmowanie do ŻYWEGO RÓŻAŃCA dokonuje się w Kościele, najlepiej przy ołtarzu Matki Bożej, po Mszy Świętej lub Nabożeństwie maryjnym, zwłaszcza z okazji takich uroczystości jak : różańcowy miesiąc październik, Pierwsza Komunia Święta, parafialne : Święte Misje lub Rekolekcje Święte. Względy praktyczne przemawiają za tym, aby w Różach małych dzieci Zelatorem lub Zelatorką był starszy chłopiec lub starsza dziewczynka. CEREMONIE przyjęcia do ŻYWEGO RÓŻAŃCA są następujące : Ks. Dyrektor ubrany w komżę, stułę i białą kapę, intonuje przy ołtarzu hymn do Ducha Świętego : Veni Creator Spiritus ( O Stworzycielu Duchu, przyjdź ). KANDYDACI trzymają w ręku koronkę Świętego Różańca, Kapłan zaś dokonuje poświęcenia różańców według formuły : Na cześć i chwałę Bogarodzicy, Dziewicy Maryi, na pamiątkę tajemnic życia, śmierci i zmartwychwstania Pana naszego Jezusa Chrystusa, błogosławię + i poświęcam + te różańce, w imię Ojca + i Syna i Ducha Świętego. Amen. Poświęcone koronki różańcowe kropi wodą święconą. Następnie przyjmowani powtarzają za kapłanem akt ofiarowania siebie Matce Bożej : Ciebie, Najświętsza Maryjo Panno, Królowo Różańca Świętego, biorę sobie dzisiaj za Patronkę i Opiekunkę. Proszę Cię pokornie, abyś we wszystkich potrzebach moich teraz i w godzinę śmierci mojej wspierała mnie swoją pomocą. Amen. Ceremonię przyjęcia kończy kapłan słowami : Zostaliście przyjęci do Wspólnoty ŻYWEGO RÓŻAŃCA i do udziału w odpustach różańcowych. Módlcie się wytrwale i żyjcie w miłości, a Bóg pokoju i łaski niech będzie z wami. Amen. B. W każdej Parafii należy prowadzić Księgę Żywego Różańca, do której wpisuje się imię i nazwisko przyjętych. Wpisania do Księgi dokonuje się w zakrystii lub w innym odpowiednim pomieszczeniu, w zależności od liczby przyjmowanych. ŻYWE RÓŻE zakłada się wśród dzieci, młodzieży, ojców i matek. Na czele Róży stoi Zelator lub Zelatorka oraz ich Zastępcy. Zelatorów mogą wybierać sami członkowie ŻYWEGO RÓŻAŃCA, przy współudziale ks. Dyrektora. Każda Róża obiera sobie Patrona, od którego bierze swą nazwę, np. : Róża św. Bernardetty ( dziewczynki ) Róża św. Dominika Savio ( chłopcy ) Róża Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej ( młodzież żeńska ) Róża św. Maksymiliana ( młodzież męska ) Róża Matki Boskiej Bolesnej ( matki ) Róża św. Józefa ( ojcowie ). Członkowie ŻYWEGO RÓŻAŃCA naśladują gorliwie cnoty Najświętszej Maryi Panny. Uroczyście obchodzą Święta swego Patrona, najlepiej w najbliższą niedzielę. Zamawiają Mszę Świętą i przystępują do Sakramentów Świętych. Jest to jakby ich Uroczystość imieninowa w ŻYWYM RÓŻAŃCU. Pierwsza Komunia Święta stwarza doskonałą okazję przyjęcia wszystkich dzieci do ŻYWEGO RÓŻAŃCA, aby przezeń związać ich na całe życie z Chrystusem, którego przyjmują w Komunii Świętej. Podobnie doskonałą okazją wpisania do Księgi Różańcowej niosą parafialne Rekolekcje lub Misje Święte, podczas których od samego początku należy wiernych przygotować i nastawić na uroczyste przyjęcie do Różańca Świętego, podkreślając równocześnie, że założenie lub odnowienie ŻYWEGO RÓŻAŃCA w Parafii jest praktycznym celem tych ćwiczeń religijnych. W podobnym duchu należy wykorzystywać miesiąc październik. W ostatnią niedzielę października można urządzić specjalne Nabożeństwo, zakładając nowe Róże i uzupełniając dotychczasowe. Przy uzupełnianiu, przyjęcie do ŻYWEGO RÓŻAŃCA odbywa się bez uroczystych ceremonii i polega na samym wpisaniu imienia i nazwiska do Księgi, w miejsce osoby, która umarła lub na stałe wyjechała. 2
3. Miesięczna zmiana tajemnic różańcowych Raz w miesiącu, zwykle w pierwszą niedzielę, członkowie ŻYWEGO RÓŻAŃCA dokonują zmiany tajemnic różańcowych. Nie trzeba tłumaczyć, jak ważne to Nabożeństwo! Istnieje podwójny system zmiany tajemnic, mianowicie przez losowanie i przez ciągłą kolejność tajemnic. Drugi system jest praktyczniejszy, ponieważ z góry wiadomo, jaką tajemnicę otrzyma się w następnym miesiącu, zachowany jest większy porządek miesięcznej zmiany ; każdy zaś z członków winien posiadać tajemnice w formie książeczki, a nie tylko na osobnych kartkach. a ) Miesięczna zmiana tajemnic może się odbywać w domu ( np. u Zelatorki ), jeśli domy zbyt są oddalone od Kościoła. Wówczas wszyscy członkowie ŻYWEGO RÓŻAŃCA spotykają się raz w miesiącu w domu, pod kierunkiem Zelatora dokonują zmiany tajemnic, pogłębiają więź wzajemnej miłości i zachęcają się do współpracy w działalności apostolskiej oraz do wytrwania w Nabożeństwie maryjnym. Od czasu do czasu w ich spotkaniach uczestniczy Kapłan, przemawia do nich, podaje intencje modlitewne i przypomina o wielkiej roli, jaką oni odgrywają w życiu Kościoła Świętego. Maryja także liczy na ich modlitwę. b ) Zmiana tajemnic różańcowych w Kościele odbywa się osobno dla dzieci, młodzieży, ojców i matek. Następuje ona po Mszy Świętej lub po wieczornym Nabożeństwie. Zawsze przewodniczy jej ks. Dyrektor, który w kilku słowach zachęca do życia chrześcijańskiego, podaje miesięczną intencję, błogosławi tajemnice przyniesione przez Zelatora do ołtarza, wymienia nazwiska zmarłych w ostatnim miesiącu członków ŻYWEGO RÓŻAŃCA, odmawia jeden dziesiątek Różańca Świętego i kończy Nabożeństwo pieśnią maryjną. 4. Obowiązki w Ż Y W Y M R Ó Ż A Ń C U A. Obowiązki członków ŻYWEGO RÓŻAŃCA : 1. Zasadniczym obowiązkiem jest : zapisanie imienia w Księdze i odmawianie codziennie jednego dziesiątka Różańca Świętego. 2. Udział w miesięcznej zmianie tajemnic różańcowych ( kto sześć razy z własnej winy opuści nabożeństwo, należy go wykreślić ). 3. Częste przystępowanie do Sakramentów Świętych oraz udział w procesjach maryjnych. 4. Rozszerzanie czci Maryi przykładem życia i działalnością apostolską. 5. Odważne stawanie w obronie wiary i Kościoła na wzór św. Dominika. 6. Udział w pogrzebie zmarłego członka ŻYWEGO RÓŻAŃCA oraz w modłach za spokój jego duszy. UWAGA : Święta Penitencjaria, na mocy specjalnego i wyraźnego indultu Stolicy Apostolskiej z dnia 25 października 1967 r. udzieliła członkom ŻYWEGO RÓŻAŃCA odpustu zupełnego osiem razy w roku, mianowicie: 1. W dniu przyjęcia do ŻYWEGO RÓŻAŃCA, 2. Narodzenia Pana Jezusa, 3. Zmartwychwstania Pańskiego, 4. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie, 5. Wniebowzięcia Matki Bożej, 6. Królowej Różańca Świętego, 7. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 8. Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny ( Ofiarowania Pańskiego ). Odpust ten mogą uzyskać pod zwykłymi warunkami, którymi są : Spowiedź i Komunia Święta, modlitwa według intencji Ojca Świętego, przynajmniej prywatne odnowienie postanowienia wiernego zachowywania Statutu Stowarzyszenia ŻYWEGO RÓŻAŃCA ( por. In. Anal. Ord. Praedic. 38 / 25 X 1967 / s. 309 ). B. Obowiązki Zelatora : 1. Sprawdza obecność członków ŻYWEGO RÓŻAŃCA na Nabożeństwie. 2. Dostarcza tajemnicę z intencją modlitewną nieobecnym. 3. Zachęca członków do gorliwej działalności apostolskiej, zwłaszcza wśród chorych i ubogich. 4. Zbiera miesięczne składki, np. na Mszę Świętą. 5. Odwiedza chorych członków i otacza ich miłością. 6. Czuwa, by Róża posiadała pełny skład 15 * osób. Jest to jeden z ważniejszych obowiązków Zelatora. 7. Pilnuje, aby Róża wypełniała zlecone sobie zadania apostolskie. 3
8. Utrzymuje stałą łączność między Różą a ks. Dyrektorem. UWAGA : Wszyscy Zelatorzy ŻYWEGO RÓŻAŃCA tworzą RADĘ ŻYWEGO RÓŻAŃCA, która spośród siebie wybiera Przełożonego i Zastępcę. Jego zadania są następujące : 1. Zwołuje Radę co kwartał i na niej przewodniczy. 2. Kieruje pracami Rady. 3. Jest stałym łącznikiem między Radą a ks. Dyrektorem. C. Obowiązki Dyrektora ŻYWEGO RÓŻAŃCA : 1. Sam codziennie odmawia Różaniec Święty i bardzo sobie ceni jego wartość. 2. Zna swoje Stowarzyszenie i rozwija w nim działalność duszpasterską. 3. Przyjmuje do ŻYWEGO RÓŻAŃCA i dba o Księgę różańcową. 4. Co kwartał wygłasza konferencję dla wszystkich Członków ŻYWEGO RÓŻAŃCA, może im wyświetlać filmy różańcowe, misyjne i inne. 5. Prowadzi miesięczną zmianę tajemnic, zapowiada intencję modlitewną oraz odpusty różańcowe. 6. Dba o procesje różańcowe, zwłaszcza w pierwszą niedzielę października i w Nowy Rok do Najświętszego Imienia Jezus ( nowy Różaniec w intencji pokoju ). 7. Współpracuje z katechetami w celu przyjmowania do ŻYWEGO RÓŻAŃCA dzieci i młodzieży. 8. Współpracuje z Promotorem Prowincjalnym lub Diecezjalnym w dziele krzewienia Różańca Świętego. Część II ZMIANA TAJEMNIC RÓŻAŃCOWYCH I. WPROWADZENIE 1. ŻYWY RÓŻANIEC założony w 1826 r. przez Marię Paulinę Jaricot, zatwierdzony przez papieży i poddany jurysdykcji zakonu dominikańskiego, w formie dzisiejszej ustalony już wcześniej przez Papieża dominikanina św. Piusa V, składa się z trzech części : radosnej, bolesnej i chwalebnej oraz z piętnastu tajemnic wiary, objawionych w Ewangelii i dotyczących życia, śmierci i chwały Jezusa i Maryi *. 2. ŻYWY RÓŻANIEC jest więc jakby streszczeniem Ewangelii z tej racji jest : a ) modlitwą trynitarną skierowaną ku Trójcy Świętej, b) modlitwą chrystocentryczną ukierunkowaną na Chrystusa, przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie, c) modlitwą eklezjalną modlitwą całego Kościoła, papieży, biskupów, kapłanów, zakonników i wiernych świeckich, d) modlitwą maryjną o Maryi, do Maryi i z Maryją, jest darem Maryi. 3. Kontemplacji rozważań różańcowych nie należy ograniczać jedynie do piętnastu tajemnic, lecz obejmować umysłem także inne tajemnice odkupienia, jak np. : Chrzest Jezusa w Jordanie ; działalność publiczną Chrystusa ; ustanowienie Eucharystii ; powtórne przyjście Chrystusa w chwale ; powszechne zmartwychwstanie ciał i sąd ostateczny. Tak pojęty Różaniec Święty ukazuje Chrystusa i Maryję w pełniejszych wymiarach. Wizja bowiem sakramentalnego i eschatologicznego życia Kościoła wchodzi niejako do istoty Świętego Różańca, jako zbawczego dzieła Trójcy Świętej, z pełnym zaangażowaniem Maryi, Matki ludu Bożego. Albowiem eklezjalny charakter modlitwy różańcowej mówi o zaangażowaniu całego ludu Bożego w zbawcze dzieło Ojca, Syna i Ducha Świętego, w relacji Maryi do Chrystusa Odkupiciela, do całego ludu i do każdego z nas. 4. ŻYWY RÓŻANIEC jest modlitwą dzieci, młodzieży, ojców i matek. Ważne jest, by w Parafii ŻYWY RÓŻANIEC rozpoczynać już od dzieci. Stąd duszpasterze winni dopilnować, aby z okazji Pierwszej Komunii Świętej wszystkie dzieci komunijne zostały zorganizowane w Kółkach ŻYWEGO RÓŻAŃCA. Wykonanie tego zadania należy zaliczyć do ważnych osiągnięć duszpasterskich, zaniedbanie zaś trzeba uznać za stratę szansy, najczęściej już nie do odrobienia. 5. W Kółku Różańcowym winien być odmówiony codziennie cały Różaniec Święty, to znaczy piętnaście * tajemnic, przy czym każdy rozważa swoją tajemnicę w odniesieniu do Trójcy Świętej, do Kościoła, do Maryi i do własnego życia. Każda bowiem tajemnica różańcowa jest także tajemnicą mojego życia, mojego szczęścia, mojego zbawienia. Należy przypominać i zachęcać, aby we Wspólnocie Różańcowej nikt nie zapominał i nie zaniedbywał odmówienia swojej 4
tajemnicy, ponieważ wielkość i skuteczność tej modlitwy polega także na modlitewnym przeżywaniu we wspólnocie całego zbawczego dzieła od Zwiastowania NMP do Jej ukoronowania w niebie. 6. Jeśli chodzi o czasokres rozważania tajemnicy, to jego minimum stanowi przylgnięcie sercem, to znaczy rozumem i wolą oczywiście w wierze, nadziei i miłości do Chrystusa i Maryi w danej tajemnicy. Właśnie to przylgnięcie, a nie samo powtarzanie 10 razy Zdrowaś, Maryjo, stanowi o tym, że jest to modlitwa różańcowa, ustna i myślna, zewnętrzna i wewnętrzna, angażująca całego człowieka, modlitwą ludzi myślących, inteligentnych! Do Was, więc, umiłowani Bracia Kapłani, do Was, Dziatwo mała i droga Młodzieży, do Was, utrudzone Matki i upracowani Ojcowie, zwracam się z gorącym wezwaniem : weźmy koronkę Różańca Świętego do ręki! ( zob. Stefan Kard. Wyszyński : Wszystko postawiłem na Maryję, s. 61 ). II. PROGRAM NABOŻEŃSTWA 1. Miesięczną zmianę tajemnic różańcowych rozpoczynamy pieśnią różańcową, na przykład : Zawitaj, Królowo Różańca Świętego, Królowej Anielskiej śpiewajmy, Jak paciorki Różańca, Różańcowa Pani nieba, ziemi, itp.. 2. Następnie ks. Dyrektor ŻYWEGO RÓŻAŃCA ( w razie nieobecności przełożony RADY ŻYWEGO RÓŻAŃCA, Zelator lub Zelatorka ) zapowiada i wyraźnie wyjaśnia intencje modlitewne : ogólną, misyjną i ewentualnie szczegółową. Intencje na każdy miesiąc wydrukowane są : w kalendarzyku Księży Werbistów, w dwumiesięczniku Papieskie Intencje Misyjne, w Gościu Niedzielnym oraz na osobnych planszach na cały rok ( Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy ). Przemówienie na temat intencji modlitewnych należy sumiennie przygotować, z zapałem wygłosić i nigdy nie zbywać byle jak! Zawsze umiejętnie nawiązać do liturgicznych czytań niedzielnych lub do Święta maryjnego. Od tego zależy stan i rozwój ŻYWEGO RÓŻAŃCA w Parafii. 3. Po wyjaśnieniu intencji modlitewnych, Duszpasterz informuje : a ) o zmarłych Członkach Wspólnoty Różańcowej, odmawiając w ich intencji Ojcze nasz, Zdrowaś, Maryjo i Wieczny odpoczynek, b ) o terminach Mszy Świętych różańcowych w ostatnim miesiącu, zamówionych przez Kółko Różańcowe, c ) jeśli w miesiącu przypada określone Święto maryjne ( zob. rozdział IV ) informuje o możliwości uzyskania Odpustu zupełnego, d ) wyznacza zadania i prace apostolskie w Parafii, jak np. : odwiedzanie chorych, opieka nad ubogimi i samotnymi, nad zaniedbanymi pod względem religijnym lub moralnym, adorację przy Grobie Pańskim i wiele, wiele innych. Bez tego apostolskiego zaangażowania ŻYWY RÓŻANIEC marnieje i usycha, e ) zachęca do gorliwej modlitwy i czynnej miłości bliźniego, f ) jeśli warunki sprzyjają, zachęca do stawiania pytań, wolnych wniosków i chętnie udziela odpowiedzi wszak ŻYWY RÓŻANIEC jest Żywą Wspólnotą Kościoła. 4. Stojąc przed ołtarzem, Kapłan błogosławi i tasuje tajemnice, które wierni odbierają od swoich Zelatorów. Mogą je losować przez dowolny wybór lub według systematycznej kolejności tajemnic. Drugi sposób jest praktyczniejszy i odpowiedniejszy ( zob. rozdział III ). Należy dopilnować zmiany tajemnic dzieci, młodzieży, ojców i matek. Ważna jest praca systematyczna. Niech o tym wie cała Wspólnota parafialna ; niech miesięczną zmianę tajemnic śledzi z zainteresowaniem i odczuwa pragnienie przystąpienia do ŻYWEGO RÓŻAŃCA. 5. Zmianę tajemnic różańcowych kończymy pieśnią maryjną. Jeśli warunki pozwalają, można odmówić dziesiątek Różańca Świętego lub Pod Twoją obronę. Gdy w Parafii istnieje zwyczaj prowadzenia zmiany tajemnic różańcowych w domu, można przeczytać odpowiedni urywek Ewangelii lub lektury religijnej i dłużej się pomodlić, śpiewając religijne pieśni ( byle nie plotkować! ). * 20 po ogłoszeniu listu o Różańcu Świętym : Rosarium Virginis Mariae, Ojca Świętego Jana Pawła II, w którym zamieścił 5 nowych tajemnic Światła ( 1. - Chrzest Pana Jezusa w Jordanie ; 2. - Objawienie się Pana Jezusa w Kanie Galilejskiej ; 3. - Głoszenie królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia ; 4. - Przemienienie na górze Tabor ; 5. - Ustanowienie Eucharystii ), odmawianych jako drugą ( teraz już jako jedną z czterech części ) część Różańca Świętego. 5