NSTRUKCJA OBSŁUG MERNK NSTALACJ ELEKTRYCZNYCH ME-500 Wersja 4.4 17.03.2011
SPS TREŚC 1 WSTĘP... 5 2 WPROWADZENE... 5 3 BEZPECZEŃSTWO... 6 4 OPS NFORMACJE O DZAŁANU... 7 4.1 CHARAKTERYSTYKA PRZYRZĄDÓW ME-500... 7 4.2 WYPOSAŻENE STANDARDOWE... 8 4.3 WYPOSAŻENE DODATKOWE... 8 4.4 ROZMESZCZENE GNAZD KLAWSZY... 9 4.4.1 Gniazda... 9 4.4.2 Klawiatura... 10 4.5 WYŚWETLACZ... 11 4.6 BRZĘCZYK... 15 4.7 SAMOCZYNNE WYŁĄCZENE (AUTO-OFF)... 15 4.8 PRZEWODY KOŃCÓWK POMAROWE... 15 5 MAGAZYNOWANE... 16 6 ROZPOCZĘCE EKSPLOATACJ... 16 7 OBSŁUGA... 17 7.1 PRZYGOTOWANE MERNKA DO PRACY... 17 7.2 WYMANA BATER... 17 7.3 WARUNK WYKONANA POMARU UZYSKANA POPRAWNYCH WYNKÓW... 18 7.3.1 Przyczyny blokowania pomiaru... 19 7.3.2 Dodatkowe błędy pomiaru i ich korekcja... 19 7.3.3 Kontrola połączeń gniazdka sieciowego... 20 7.4 SPOSÓB PODŁĄCZANA MERNKA... 20 7.5 POMAR REZYSTANCJ UZEMENA ORAZ CZASU ZADZAŁANA RCD... 21 7.6 POMAR NAPĘCA DOTYKOWEGO ORAZ PRĄDU ZADZAŁANA RCD... 22 7.7 AUTOMATYCZNY POMAR WYŁĄCZNKÓW RCD... 23 7.8 POMAR PARAMETRÓW PĘTL ZWARCA... 25 7.8.1 Wybór przewodów pomiarowych... 25 7.8.2 Pomiar... 25 7.9 POMAR NAPĘĆ PRZEMENNYCH... 26 7.10 SPRAWDZENE POPRAWNOŚC WYKONANA POŁĄCZEŃ PRZEWODU OCHRONNEGO... 26 7.11 POMARY REZYSTANCJ UZEMEŃ... 27 7.12 KONTROLA CĄGŁOŚC PRZEWODÓW OCHRONNYCH POŁĄCZEŃ WYRÓWNAWCZYCH... 28 7.13 PAMĘĆ WYNKÓW POMARÓW... 29 7.13.1 Wpisywanie wyników pomiarów do pamięci... 30 3
7.13.2 Odczytywanie wyników zapisanych w pamięci... 30 7.13.3 Kasowanie zawartości pamięci... 32 7.14 TRANSMSJA DANYCH DO KOMPUTERA... 32 7.14.1 Pakiet wyposażenia do współpracy z komputerem... 32 7.14.2 Połączenie miernika z komputerem... 32 7.15 PROGRAM KONFGURACJA MERNKÓW SONEL... 33 8 ROZWĄZYWANE PROBLEMÓW... 35 8.1 OSTRZEŻENA NFORMACJE WYŚWETLANE PRZEZ MERNK... 35 8.1.1 Przekroczenie zakresu pomiarowego... 35 8.1.2 nformacje o stanie baterii... 35 8.2 KOMUNKATY O BŁĘDACH WYKRYTYCH W WYNKU SAMOKONTROL... 35 8.3 ZANM ODDASZ MERNK DO SERWSU... 35 9 CZYSZCZENE KONSERWACJA... 37 10 ROZBÓRKA UTYLZACJA... 37 11 ZAŁĄCZNK... 38 11.1 DANE TECHNCZNE... 38 11.2 PRODUCENT... 41 11.3 USŁUG LABORATORYJNE... 41 Uwaga: Niniejsza wersja instrukcji obsługi obowiązuje tylko dla mierników do których została dołączona. 4
1 Wstęp Dziękujemy za zakup naszego miernika do pomiaru instalacji elektrycznych. Miernik ME-500 jest nowoczesnym wysokiej jakości przyrządem pomiarowym łatwym i bezpiecznym w obsłudze. Jednak przeczytanie niniejszej instrukcji pozwoli uniknąć błędów przy pomiarach i zapobiegnie ewentualnym problemom przy obsłudze miernika. W niniejszej instrukcji posługujemy się trzema rodzajami ostrzeżeń. Są to teksty w ramkach opisujące możliwe zagrożenia zarówno dla użytkownika jak i miernika. Teksty rozpoczynające się słowem OSTRZEŻENE: opisują sytuacje w których może dojść do zagrożenia życia lub zdrowia jeżeli nie przestrzega się instrukcji. Słowo UWAGA! rozpoczyna opis sytuacji w której niezastosowanie się do instrukcji grozi uszkodzeniem przyrządu. Wskazania ewentualnych problemów są poprzedzane słowem Uwaga:. OSTRZEŻENE: Przed użyciem przyrządu należy dokładnie przeczytać niniejszą instrukcję i zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i zaleceń producenta. OSTRZEŻENE: Miernik ME-500 jest przeznaczony do pomiarów zabezpieczeń różnicowoprądowych impedancji pętli zwarcia oraz napięć przemiennych. Każde zastosowanie inne niż podane w tej instrukcji może spowodować uszkodzenie przyrządu i być źródłem poważnego niebezpieczeństwa dla użytkownika. OSTRZEŻENE: Mierniki ME-500 mogą być używane jedynie przez wykwalifikowane osoby posiadające wymagane uprawnienia do przeprowadzania pomiarów wyłączników różnicowoprądowych i pętli zwarcia w instalacjach elektrycznych. Posługiwanie się miernikiem przez osoby nieuprawnione może spowodować uszkodzenie przyrządu i być źródłem poważnego niebezpieczeństwa dla użytkownika. 2 Wprowadzenie Niniejsza instrukcja opisuje mierniki instalacji elektrycznych ME-500. Zalecamy dokładne zapoznanie się z instrukcją aby uniknąć popełnienia błędów które mogą skutkować niebezpieczeństwem dla użytkownika lub złą oceną stanu mierzonej instalacji. Więcej informacji na temat bezpieczeństwa przy pomiarach można znaleźć w rozdziale 3 Bezpieczeństwo. Przed pierwszym użyciem przyrządu należy się zapoznać w szczególności z rozdziałem 6 Rozpoczęcie eksploatacji. Jeśli miernik będzie sprawiał kłopoty zachęcamy do zajrzenia do rozdziału 8 Rozwiązywanie problemów. Wszystkie informacje o sposobie posługiwania się miernikiem można znaleźć w rozdziale 7 Obsługa. 5
3 Bezpieczeństwo OSTRZEŻENE: Posługiwanie się miernikiem z uszkodzoną obudową lub izolacją przewodów jest zagrożeniem dla zdrowia lub życia użytkownika. Przyrząd ME-500 służy do wykonywania pomiarów których wyniki określają stan zabezpieczenia instalacji. W związku z tym aby zapewnić odpowiednią obsługę i poprawność uzyskiwanych wyników należy przestrzegać następujących zaleceń: przed rozpoczęciem eksploatacji miernika należy dokładnie zapoznać się z niniejszą instrukcją przyrząd powinien być obsługiwany wyłącznie przez osoby odpowiednio wykwalifikowane i przeszkolone w zakresie BHP niedopuszczalne jest używanie: miernika który uległ uszkodzeniu i jest całkowicie lub częściowo niesprawny sond i przewodów pomiarowych z uszkodzoną izolacją miernika przechowywanego zbyt długo w złych warunkach (np. zawilgoconego) przed rozpoczęciem pomiaru należy wybrać właściwą funkcję pomiarową i sprawdzić czy przewody podłączone są do odpowiednich gniazd pomiarowych naprawy mogą być wykonywane wyłącznie przez autoryzowany serwis. Ponadto należy pamiętać że: napis zapalający się na wyświetlaczu oznacza zbyt niskie napięcie zasilające i sygnalizuje potrzebę wymiany baterii UWAGA! Pozostawienie wyładowanych baterii w mierniku grozi ich wylaniem i uszkodzeniem miernika. ciągły sygnał dźwiękowy podczas pomiaru sygnalizuje obecność na zaciskach miernika napięcia przekraczającego wartość 250V. UWAGA! Miernik przeznaczony jest do pracy przy napięciu nominalnym 230V. Miernik posiada zabezpieczenie przed przeciążeniem obwodów pomiarowych. Podłączenie napięcia większego niż 300V między dwa dowolne zaciski pomiarowe może spowodować uszkodzenie miernika. 6
4 Opis i informacje o działaniu 4.1 Charakterystyka przyrządów ME-500 Miernik instalacji elektrycznych ME-500 jest przenośnym cyfrowym przyrządem przeznaczonym do pomiaru parametrów instalacji zabezpieczonych wyłącznikami nadprądowymi oraz różnicowoprądowymi w sieciach typów: TN-C TN-S TN-CS TT. Dodatkowo miernik umożliwia pomiar napięć przemiennych. OSTRZEŻENE: Przyrządu nie wolno stosować do sieci i urządzeń w pomieszczeniach o specjalnych warunkach np. o atmosferze niebezpiecznej pod względem wybuchowym i pożarowym. Najważniejsze cechy przyrządu ME-500: Badanie wyłączników różnicowoprądowych typu AC i A: funkcja automatycznego pomiaru zestawu parametrów wyłącznika kształt przebiegu wymuszanego prądu upływu wybierany przez użytkownika: sinusoidalny (start od zbocza narastającego lub opadającego) lub jednokierunkowy pulsujący (dodatni lub ujemny) pomiar wyłączników różnicowoprądowych zwykłych i selektywnych o znamionowych prądach różnicowych 10 30 100 300 i 500 ma pomiar prądu wyzwalania wyłącznika prądem narastającym pomiar czasu zadziałania wyłącznika przy prądach 05; 1; 2; 5 n pomiar napięcia dotykowego pomiar rezystancji uziemienia możliwość pomiaru napięcia dotykowego i rezystancji uziemienia bez wyzwalania wyłącznika szybkie sprawdzanie poprawności podłączenia przewodu ochronnego PE za pomocą elektrody dotykowej możliwość wyboru progu zadziałania zabezpieczenia przed przekroczeniem napięcia bezpiecznego na poziomach 25 i 50V a dla wyłączników selektywnych dodatkowo 125V Pomiary parametrów pętli zwarcia dużym prądem (pełna dokładność): sprawdzenie ciągłości przewodu PE/N przed pomiarem pomiar impedancji pętli zwarcia automatyczne obliczenie spodziewanego prądu zwarciowego możliwość używania przewodów pomiarowych o różnej długości Pozostałe: funkcja woltomierza napięć przemiennych 0...250V wykrywanie zamiany przewodów L i N oraz ich automatyczna zamiana w mierniku sygnalizowanie zużycia baterii pamięć do 500 kompletów wyników pomiarów (ponad 10 000 danych) możliwość przesłania zapamiętanych danych do komputera PC przez interfejs RS-232C samoczynne wyłączanie się nieużywanego przyrządu (AUTO-OFF) ergonomiczna obsługa niewielkie wymiary 7
4.2 Wyposażenie standardowe W skład standardowego kompletu dostarczanego przez producenta wchodzą: miernik ME-500 WMPLME500 zestaw przewodów pomiarowych: przewód 12m czarny zakończony wtykami bananowymi WAPRZ1X2BLBB przewód 12m żółty zakończony wtykami bananowymi WAPRZ1X2BLBB sonda ostrzowa z gniazdem bananowym czarna - WASONBLOGB1 sonda ostrzowa z gniazdem bananowym żółta - WASONYEOGB1 adapter z wtykiem UN-SCHUKO WAADAUN1 krokodylek czarny K01 WAKROBL20K01 futerał M1 na miernik i jego wyposażenie WAFUTM1 instrukcja obsługi karta gwarancyjna certyfikat kalibracji 2 baterie R6 4.3 Wyposażenie dodatkowe Dodatkowo u producenta i dystrybutorów można zakupić następujące elementy nie wchodzące w skład wyposażenia standardowego: dłuższe przewody do pomiarów pętli zwarcia: przewód pomiarowy 5m żółty zakończony wtykami bananowymi - WAPRZ005YEBB przewód pomiarowy 10m żółty zakończony wtykami bananowymi - WAPRZ010YEBB przewód pomiarowy 20m żółty zakończony wtykami bananowymi - WAPRZ020YEBB przewód Opto-RS do transmisji szeregowej - WAPRZOPTORS adapter AGT-16 do gniazd trójfazowych - WAADAAGT16J adapter AGT-32 do gniazd trójfazowych - WAADAAGT32J adapter AGT-63 do gniazd trójfazowych - WAADAAGT63J adapter TWR-1 do testowania wyłączników RCD - WAADATWR1J program do tworzenia protokołów pomiarowych SONEL Pomiary Elektryczne - WAPROSONPE4 program do tworzenia szkiców schematów instalacji elektrycznych SONEL PE Schematic - WAPROSCHEM program do tworzenia kalkulacji pomiarów SONEL PE Kalkulacje - WAPROKALK świadectwo wzorcowania Uwaga Programy obsługiwane są przez systemy Windows XP (Service Pack 2) Windows Vista Windows 7. 8
4.4 Rozmieszczenie gniazd i klawiszy CAT. 300V Rys.1. ME-500 (Płyta czołowa) 4.4.1 Gniazda UWAGA! Podłączenie napięcia większego niż 300V między dwa dowolne zaciski pomiarowe może spowodować uszkodzenie miernika. 1 gniazdo pomiarowe L Zacisk pomiarowy łączony z przewodem fazowym mierzonej sieci. 2 gniazdo pomiarowe N Zacisk pomiarowy łączony z przewodem neutralnym mierzonej sieci. 9
3 gniazdo pomiarowe PE Do połączenia z przewodem ochronnym PE (z uziemieniem z kołkiem ochronnym). 4 elektroda dotykowa Punkt pomiarowy służący do sprawdzenia poprawności podłączenia przewodu PE w gniazdku. Jeśli różnica potencjałów pomiędzy zaciskiem pomiarowym PE 3 a dotkniętą elektrodą przekracza ok. 50V na wyświetlaczu wyświetlany jest napis 29. Uwaga: Przestrzeganie poprawności podłączenia przewodu fazowego do zacisku L a przewodu neutralnego do zacisku N nie jest konieczne ponieważ miernik automatycznie identyfikuje podłączone przewody. W przypadku gdy przewód fazowy dołączony jest do zacisku pomiarowego N (może tak być wskutek dowolności podłączania przewodów L i N w gniazdkach sieciowych) miernik samoczynnie przełączy zaciski pomiarowe. 4.4.2 Klawiatura 5 klawisz włączanie i wyłączanie zasilania miernika 6 klawisz rozpoczęcie cyklu pomiarowego. 7 obrotowy przełącznik funkcji Wybór funkcji: R Et A pomiar rezystancji uziemienia i czasu wyłączenia wyłącznika przy pół- jedno- dwu- i pięciokrotnym prądzie różnicowym U B A pomiar napięcia dotykowego i prądu zadziałania wyłącznika różnicowoprądowego AUTO pomiar automatyczny wyłączników RCD Z S K pomiar impedancji pętli zwarcia i prądu zwarciowego U L-N pomiar napięcia sieci sprawdzenie za pomocą elektrody dotykowej poprawności połączenia przewodu ochronnego PE MEM przeglądanie pamięci 8 klawisz ESC wybór kształtu prądu różnicowego rezygnacja z wykonywania pomiarów prądu A i czasu t A po pomiarze U B lub R E rezygnacja z zapisu lub kasowania pamięci 9 klawisz n wybór nominalnej wartości prądu różnicowego mierzonego wyłącznika 10 klawisz w funkcji R Et A lub U B A wybór progu zadziałania zabezpieczenia przed przekroczeniem napięcia bezpiecznego: 25V lub 50V (125V 25V lub 50V w przypadku wyboru pomiarów wyłączników selektywnych); pierwsze naciśnięcie klawisza powoduje wyświetlenie wartości U L następne 10
dokonane w czasie wyświetlania wartości U L powoduje jego zmianę wybór (zwiększanie) długości przewodów pomiarowych zastosowanych przy pomiarze impedancji pętli zwarcia zwiększanie o 1 numeru komórki pamięci 11 klawisz w funkcji R Et A lub U B A wybór pomiaru wyłączników różnicowoprądowych ogólnego typu lub selektywnych wybór (zmniejszanie) długości przewodów pomiarowych przy pomiarze impedancji pętli zwarcia zmniejszanie o 1 numeru komórki pamięci 12 klawisz wpis wyniku pomiaru do pamięci kasowanie całej pamięci 13 klawisz odczyt kolejnego składnika wyniku pomiaru 14 klawisz włączanie i wyłączanie podświetlenia wyświetlacza 4.5 Wyświetlacz 16 19 20 15 17 18 22 21 Rys.2. Wyświetlacz ciekłokrystaliczny miernika ME-500 15 główne pole odczytowe 16 dodatkowe pole odczytowe (dane pomocnicze) 17 jednostka i rodzaj wyświetlanej wartości: ms milisekundy - czas ma A ka miliampery ampery kiloampery - prąd V wolty - napięcie Ω kω omy kiloomy - rezystancja impedancja 11
18 piktogram określający kształt prądu pomiarowego 19 symbol MEM informujący że przyrząd znajduje się w trybie przeglądania lub wpisu do pamięci 20 symbol wyświetlany w przypadku gdy przewód fazowy sieci jest połączony z gniazdkiem N miernika i oznaczający automatyczne przełączenie zacisków pomiarowych przez przyrząd 21 symbol sygnalizujący pomiar wyłączników różnicowoprądowych selektywnych 22 symbol sygnalizujący stan połączenia przyrządu z instalacją elektryczną: symbol zapalony: napięcie pomiarowe mieści się w dopuszczalnym przedziale napięć symbol mrugający: napięcie pomiarowe nie mieści się w dopuszczalnym przedziale napięć lub nie zostały wykonane poprawne podłączenia miernika 23 - brak wyzwolenia wyłącznika różnicowoprądowego podczas pomiaru czasu bądź prądu zadziałania 24 - przekroczony zakres pomiarowy 25 - napięcie pomiędzy zaciskami L-N oraz L-PE jest niższe od dopuszczalnego lub zmierzono zbyt małą wartość prądu zwarciowego przy pomiarach pętli 26 - baterie zasilające są wyczerpane możliwy jedynie pomiar napięcia sieci (obarczony nieokreślonym błędem) 27 - baterie zasilające są wyczerpane pomiary obarczone dodatkowym nieokreślonym błędem 28 - przekroczenie dopuszczalnej wartości temperatury wewnątrz przyrządu 29 - przekroczenie napięcia 50V pomiędzy elektrodą dotykową a zaciskiem PE lub niepodłączony zacisk PE miernika 30 - automatyczne przerwanie pomiaru wskutek przekroczenia ustawionego napięcia bezpiecznego 31 - symbol wyświetlany na dodatkowym polu odczytowym podczas ustawiania progu definiującego napięcie bezpieczne 32 - możliwość wykonania kasowania pamięci 33 - wpis do pamięci 34 - brak jakichkolwiek wyników w bieżącej komórce pamięci (komórka pusta) 35 - w bieżącej komórce pamięci znajduje się wynik (wyniki) pomiaru 36 - za duża rezystancja lub brak połączenia przewodu ochronnego 12
23 24 25 26 27 26 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 Rys.3. Napisy i symbole wyświetlane przez miernik ME-500 37 - zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego we wstępnej fazie pomiaru (40% n) lub rozłączenie obwodu pomiarowego podczas pomiaru parametrów pętli zwarcia (np. w wyniku zadziałania wyłącznika) 38 - miernik znajduje się w trybie transmisji danych przez łącze szeregowe RS-232 39 - czas zadziałania t A wyłącznika przy półkrotnym prądzie różnicowym 40 - czas zadziałania t A wyłącznika przy jednokrotnym prądzie różnicowym 41 - czas zadziałania t A wyłącznika przy dwukrotnym prądzie różnicowym 13
42 - czas zadziałania t A wyłącznika przy pięciokrotnym prądzie różnicowym 43 - rezystancja uziemienia R E 44 - prąd zadziałania A wyłącznika 45 - napięcie dotykowe U b 46 - impedancja pętli zwarcia Z s 47 - spodziewany prąd zwarciowy K 48 - napięcie nominalne sieci (ustawione w mierniku) 49 - pozytywny wynik automatycznego pomiaru wyłącznika RCD 50 - negatywny wynik automatycznego pomiaru wyłącznika RCD 51 - wybrano przewód pomiarowy zakończony wtyczką przy pomiarze impedancji pętli zwarcia 52 - napis informujący podczas pomiaru impedancji pętli zwarcia o nieodpowiednio wybranej długości przewodów pomiarowych lub uszkodzeniu obwodu zwarciowego miernika 53 - brak ciągłości mierzonego obwodu przy pomiarze pętli zwarcia 54 - w funkcji pomiaru automatycznego napis informujący o konieczności włączenia wyłącznika RCD 55 - przełącznik obrotowy w pozycji nieaktywnej 56 57 58 59 Rys. 4. Mnemoniki kształtów prądów testujących. 56 kształt prądu sinusoidalny generowanie rozpoczynane od dodatniego półokresu 57 kształt prądu sinusoidalny generowanie rozpoczynane od ujemnego półokresu 58 kształt prądu jednokierunkowy pulsujący dodatni 59 kształt prądu jednokierunkowy pulsujący ujemny 14
4.6 Brzęczyk Sygnały ostrzegawcze: Ciągły sygnał dźwiękowy napięcie na zaciskach miernika przekracza 250V UWAGA! Podłączanie do miernika napięcia większego niż 300V grozi jego uszkodzeniem. Długi sygnał dźwiękowy (ok. 05 sek) sygnalizacja zakończenia samokontroli przyrządu naciśnięcie przycisku nieaktywnego w danym momencie dla wybranej funkcji pomiarowej sygnalizacja samowyłączenia się przyrządu Sygnały potwierdzeń i inne: Krótki sygnał dźwiękowy potwierdzenie naciśnięcia klawisza; emitowany jest zawsze wtedy gdy miernik może wykonać działanie przyporządkowane do tego klawisza potwierdzenie zakończenia procesu kasowania pamięci wyników pomiarów w pomiarach impedancji pętli zwarcia zezwolenie na kolejny pomiar Krótki i długi sygnał dźwiękowy potwierdzenie zapisania wyniku pomiaru do bieżącej komórki pamięci Dwa długie sygnały dźwiękowe (po ok. 05 sek) podczas wykonywania pomiaru wystąpiła sytuacja uniemożliwiająca jego zakończenie; sygnał połączony z informacją na wyświetlaczu (np. przekroczone napięcie bezpieczne podczas pomiaru) brak ciągłości obwodu (impedancja pętli zwarcia większa niż 3 kω) 4.7 Samoczynne wyłączenie (AUTO-OFF) Samoczynne wyłączenie miernika (AUTO-OFF) minimalizuje zużycie baterii wydłużając tym samym ich żywotność. Miernik odlicza dwie minuty od momentu włączenia go i jeżeli w tym czasie nie zostanie wykonany pomiar wyłącza się samoczynnie (w trybie pomiaru automatycznego czas ten jest wydłużony do 3 minut od momentu wciśnięcia klawisza 6 ). Zmiana położenia przełącznika obrotowego 7 lub użycie dowolnego przycisku z wyjątkiem klawisza podświetlenia 14 rozpoczyna odliczanie czasu od początku. 4.8 Przewody i końcówki pomiarowe Krokodylek dostarczany wraz z przewodami pomiarowymi może być nasadzany zarówno na bananek jak i sondę pomiarową. Producent gwarantuje poprawność wskazań jedynie przy użyciu przewodów firmowych. OSTRZEŻENE: Podłączanie przewodów nieodpowiednio izolowanych lub wyposażonych w nieodpowiednie wtyki może być niebezpieczne dla użytkownika przyrządu i stanowić źródło dodatkowych błędów pomiarowych. 15
UWAGA! Sonda pomiarowa wyposażona we wtyczkę sieciową jest przeznaczona tylko do współpracy z miernikami ME-500. Wykorzystywanie tej sondy w innym celu jest niedozwolone. 5 Magazynowanie Przy przechowywaniu przyrządu należy przestrzegać poniższych zaleceń: odłączyć od miernika wszystkie przewody upewnić się że miernik i akcesoria są suche przed dłuższym okresem przechowywania należy wyjąć baterie z miernika przechowywać zgodnie z normą PN-85/T-06500/08; dopuszcza się temperatury przechowywania podane w danych technicznych 6 Rozpoczęcie eksploatacji Po zakupie miernika należy: sprawdzić kompletność zawartości opakowania włożyć baterie 16
7 Obsługa Należy dokładnie zapoznać się z treścią tego rozdziału ponieważ zostały w nim opisane układy pomiarowe sposoby wykonywania pomiarów i podstawowe zasady interpretacji wyników. 7.1 Przygotowanie miernika do pracy Przed przystąpieniem do wykonywania pomiarów należy: upewnić się że stan baterii pozwoli na wykonanie pomiarów sprawdzić czy obudowa miernika i izolacja przewodów pomiarowych nie są uszkodzone OSTRZEŻENE: Używanie przewodów o uszkodzonej izolacji grozi porażeniem niebezpiecznym napięciem. OSTRZEŻENE: Nie wolno używać miernika z niedomkniętą lub otwartą pokrywą baterii ani zasilać go ze źródeł innych niż wymienione w niniejszej instrukcji. OSTRZEŻENE: Nie wolno pozostawiać niepodłączonych przewodów podczas gdy część z nich pozostaje podłączona do badanego obwodu. Nie wolno pozostawiać miernika podłączonego do badanego obwodu bez dozoru. OSTRZEŻENE: Nie wolno używać miernika przechowywanego zbyt długo w złych warunkach (np. zawilgoconego). 7.2 Wymiana baterii Miernik ME-500 jest zasilany dwiema bateriami R6 (rozmiar AA). Zaleca się stosowanie baterii alkalicznych. OSTRZEŻENE: Pozostawienie przewodów w gniazdach podczas wymiany baterii może spowodować porażenie niebezpiecznym napięciem. UWAGA! W przypadku wylania się baterii wewnątrz pojemnika należy oddać miernik do serwisu. 17
Rys.5. Sposób otwierania pojemnika na baterie. Aby wymienić baterie należy: 1. Wyjąć przewody z gniazd pomiarowych i wyłączyć miernik. 2. Zdjąć pokrywę baterii w dolnej części obudowy: włożyć w otwór wąski wkrętak lekko nacisnąć i wysunąć pokrywę w kierunku zaznaczonym strzałką. 3. Wyjąć pojemnik z bateriami. Uwaga: W obudowie starszego typu nie ma wyodrębnionego pojemnika na baterie. 4. Rozłączyć dwie części pojemnika jak pokazano na Rys.5. 5. Wyjąć rozładowane baterie. 6. Włożyć nowe baterie do pojemnika. OSTRZEŻENE: Przestrzegać prawidłowego umieszczenia baterii (biegunowość) zgodnie z rysunkiem na pojemniku. 7. Zamknąć pojemnik i włożyć go do miernika. 8. Wsunąć zdjętą pokrywę. 7.3 Warunki wykonania pomiaru i uzyskania poprawnych wyników Uwaga: Dokładność pomiaru prądu zadziałania RCD jest uzależniona w dużym stopniu od wartości prądów upływowych występujących w badanej instalacji podczas wykonywania pomiaru. W związku z tym zaleca się odłączać od sieci (z gniazdek) odbiorniki energii i przewody sieci odbiorczej. W instalacjach w których występuje niesymetryczny prąd różnicowy wykonywać pomiary dla fazy początkowej 0 i 180. 18
7.3.1 Przyczyny blokowania pomiaru Dla rozpoczęcia sekwencji pomiarowej niezbędne jest spełnienie kilku warunków. Miernik automatycznie blokuje możliwość rozpoczęcia każdego pomiaru (nie dotyczy to jedynie pomiaru w pozycji U L-N przełącznika obrotowego) w przypadku niespełnienia któregokolwiek z nich: Sytuacja Wyświetlane symbole Uwagi Napięcie między przewodem Migający symbol 22 fazowym a przewodem ochronnym ma wartość spoza zakresu 187..250V. Napięcie między przewodem Symbol 29 neutralnym a przewodem ochronnym jest za duże. Nie podłączony zacisk PE miernika Przekroczony został zakres Symbol 24 pomiarowy. Przekroczona bezpieczna wartość napięcia dotykowego Symbol 30 Następuje automatyczne przerwanie pomiaru. Baterie są rozładowane Migający symbol 27 Wykonywanie pomiarów jest możliwe jednakże należy się liczyć z dodatkowymi błędami. Baterie są całkowicie rozładowane Brak ciągłości obwodu dla pętli zwarcia Zabezpieczenie termiczne blokuje pomiar. Migający symbol 27 Symbol 26 Symbol 53 Symbol 28 7.3.2 Dodatkowe błędy pomiaru i ich korekcja Wyświetlany przy próbie rozpoczęcia dowolnego pomiaru przyciskiem 6 START. Możliwy jest jedynie pomiar napięcia U L-N. Wyświetlany po naciśnięciu przycisku 6 START Wyświetlany po naciśnięciu przycisku 6 START Miernik ME-500 mierzy napięcie dotykowe jako przyrost napięcia który wykazuje linia PE podczas obciążania obwodu znamionowym prądem różnicowym. Napięcie przewodu ochronnego PE względem ziemi istniejące przed pomiarem napięcia dotykowego U B nie jest uwzględniane w wyniku tego pomiaru (wartość wskazana przez miernik jest przyrostem napięcia na elementach obwodu mierzonego wywołanym przepływem znamionowego prądu różnicowego n). Prądy upływowe występujące w mierzonej instalacji dodając się do prądu różnicowego pomiarowego zniekształcają wyniki pomiarów U B oraz A. 19
R U A S UL R U A S UL R U A S U L R U A S U L 7.3.3 Kontrola połączeń gniazdka sieciowego Nie jest konieczne sprawdzenie poprawności podłączenia gniazdka sieciowego przed wykonaniem testów i pomiarów miernikiem ME-500. Miernik automatycznie kontroluje poprawność połączeń i sygnalizuje nieprawidłowości w następujący sposób: napięcie między przewodem fazowym a kołkiem ochronnym jest poza dopuszczalnym zakresem: mruga symbol 22 przewód ochronny nie jest podłączony a napięcie pomiędzy przewodem fazowym a przewodem neutralnym jest w dopuszczalnym zakresie: napis 29 w funkcji przy dotknięciu elektrody dotykowej 4 napięcie na przewodzie ochronnym względem ziemi przekracza ok. 50V: napis 29 (niepoprawne podłączenie PE). Podłączenie przewodu neutralnego można skontrolować posługując się woltomierzem (przełącznik obrotowy w położeniu U L-N) 7.4 Sposób podłączania miernika C AT. 3 0 0 V AUTO U Z MEM K CA T. 300V AUTO U Z ME M K Rys. 6. Pomiar instalacji wyposażonej w RCD za pomocą sond ostrzowych lub za pomocą sondy w postaci wtyczki (można nie podłączać przewodu neutralnego) CAT. 3 00 V AUTO U Z M E M K CA T. 300V AUTO U Z M E M K Rys. 7. Pomiar napięcia przemiennego za pomocą sond ostrzowych lub za pomocą sondy w postaci wtyczki 20
R U A S UL R U A S UL R U A S UL a) C AT. 3 0 0 V AUTO U Z MEM K C AT. 300V AUTO U Z ME M K b) C AT. 300V AUTO U Z ME M K Rys. 8. Podłączanie miernika do sieci elektrycznej podczas pomiarów pętli zwarcia. a) pomiar pętli L-PE (obwód ochronny); b) pomiar pętli L-N (obwód roboczy) Uwaga! Przewód N powinien być podłączony do zacisku PE 3 przyrządu! 7.5 Pomiar rezystancji uziemienia oraz czasu zadziałania RCD Dla określenia wartości rezystancji uziemienia miernik dokonuje pomiaru przyrostu napięcia dotykowego powstającego przy prądzie różnicowym wynoszącym 40% wartości n. Rezystancja uziemienia wyliczana jest na podstawie zmierzonego napięcia dotykowego i znanego (wymuszonego w obwodzie) prądu różnicowego a następnie wyświetlana. Prąd różnicowy mniejszy od 50% n zapobiega zadziałaniu RCD podczas pomiaru. Czas zadziałania RCD mierzony jest przy wymuszeniu w obwodzie prądu różnicowego równego znamionowemu prądowi różnicowemu n 2 n 5 n w zależności od funkcji wybranej przełącznikiem obrotowym. Mierzony jest czas od rozpoczęcia przepływu prądu różnicowego do momentu zadziałania RCD. Wybranie przełącznikiem obrotowym 05 n umożliwia sprawdzenie braku nadczułości RCD. Jeżeli wyzwolenie RCD nastąpi przy prądzie 05 n świadczy to o nadczułości wyłącznika RCD lub o istnieniu dużych prądów upływowych w badanej instalacji. 21
W celu zmierzenia czasu zadziałania RCD i rezystancji uziemienia należy: wykonać połączenia L N (można nie podłączać przewodu neutralnego) i PE z instalacją elektryczną według Rys.6 wybrać przełącznikiem obrotowym funkcję pomiarową R Et A i żądaną krotność znamionowego prądu różnicowego klawiszem 11 wybrać wyłącznik RCD selektywny lub zwykły klawiszem 10 wybrać wartość napięcia bezpiecznego klawiszem 9 wybrać znamionową wartość prądu wyłącznika różnicowoprądowego klawiszem 8 ESC wybrać kształt prądu testowego i fazę początkową (w przypadku kształtu sinusoidalnego) nacisnąć klawisz 6 ; następuje pomiar R E wynik jest wyświetlony na głównym polu odczytowym 15 ponownie nacisnąć klawisz 6 ; następuje pomiar t A. Przy pomiarze wyłączników selektywnych po uruchomieniu pomiaru nastąpi zwłoka 30s sygnalizowana odliczaniem od 30 w dół na głównym polu odczytowym. Po wyzwoleniu wyłącznika RCD na głównym polu odczytowym 15 wyświetlona zostanie wartość czasu zadziałania Klawiszem 13 można wyświetlić wynik pomiaru rezystancji uziemienia R E. Ponowne naciśnięcie tego klawisza spowoduje powrót do wyświetlania t A. Podczas wyświetlania obu wyników pomiarów na dodatkowym polu odczytowym 16 jest wyświetlana nominalna wartość prądu ustawiona dla danego typu wyłącznika. Jeżeli interesują nas tylko pomiary rezystancji uziemienia R E przed kolejnym pomiarem należy wcisnąć klawisz 8 ESC co spowoduje opuszczenie etapu pomiaru czasu zadziałania t A. Jeżeli napięcie dotykowe zmierzone przy prądzie 40% n i przeliczone dla znamionowego prądu różnicowego RCD przekracza ustawioną uprzednio wartość napięcia bezpiecznego U L to pomiar czasu zadziałania jest automatycznie blokowany i wyświetlany jest symbol 30. W przypadku gdy RCD nie zadziała wyświetli się napis 23. Przyczyną niezadziałania RCD może być niewłaściwie dobrana wartość znamionowego prądu różnicowego n uszkodzenie wyłącznika różnicowoprądowego bądź błąd w instalacji. 7.6 Pomiar napięcia dotykowego oraz prądu zadziałania RCD ME-500 mierzy napięcie dotykowe jako przyrost napięcia na zacisku PE podczas obciążania obwodu prądem różnicowym. Dla określenia wartości napięcia dotykowego występującego przy znamionowym prądzie różnicowym n miernik dokonuje pomiaru napięcia dotykowego powstającego przy prądzie różnicowym wynoszącym 40% wartości n. Występujące przy tym napięcie dotykowe zostaje automatycznie przeliczone na wartość odniesioną do znamionowego prądu różnicowego i wyświetlone. Prąd różnicowy mniejszy od 50% n zapobiega zadziałaniu RCD podczas pomiaru. Prąd zadziałania RCD mierzony jest przy wymuszeniu w badanym obwodzie prądu różnicowego narastającego liniowo (schodkowo). Prąd narasta od wartości ok. 30% n do momentu zadziałania RCD lub przekroczenia 100% n dla wyłączników AC oraz 140% dla wyłączników A. W momencie wyzwolenia RCD miernik wyświetla wartość prądu różnicowego. 22
W celu zmierzenia napięcia dotykowego i prądu zadziałania należy: wykonać połączenia L N (można nie podłączać przewodu neutralnego) i PE z instalacją elektryczną według Rys.6 wybrać przełącznikiem obrotowym funkcję pomiarową U B A klawiszem 11 wybrać wyłącznik różnicowoprądowy selektywny lub zwykły klawiszem 10 wybrać wartość napięcia bezpiecznego klawiszem 9 wybrać znamionową wartość prądu wyłącznika różnicowoprądowego klawiszem 8 ESC wybrać kształt prądu testowego i fazę początkową (w przypadku kształtu sinusoidalnego) nacisnąć klawisz 6 ; następuje pomiar U b wynik jest wyświetlony na głównym polu odczytowym 15 ponownie nacisnąć klawisz 6 ; następuje pomiar A. Jeżeli wyłącznik RCD zostanie wyzwolony na polu głównym wyświetlacza 15 ukaże się wartość prądu zadziałania Klawiszem 13 można wyświetlić wynik pomiaru napięcia dotykowego U B. Ponowne naciśnięcie tego klawisza spowoduje powrót do wyświetlania A. Podczas wyświetlania obu wyników pomiarów na dodatkowym polu odczytowym 16 jest wyświetlana nominalna wartość prądu ustawiona dla danego typu wyłącznika. Jeżeli interesują nas tylko pomiary napięcia dotykowego U B przed kolejnym pomiarem należy wcisnąć klawisz 8 ESC co spowoduje opuszczenie etapu pomiaru prądu zadziałania A. Jeżeli napięcie dotykowe (powstające podczas pomiaru prądem 40% n) przekroczy ustawioną uprzednio wartość napięcia bezpiecznego U L to pomiar zostanie przerwany i wyświetlony będzie symbol 30. W przypadku gdy RCD nie zadziała wyświetli się napis 23. Przyczyną niezadziałania RCD może być niewłaściwie dobrana wartość znamionowego prądu różnicowego n uszkodzenie wyłącznika różnicowoprądowego bądź błąd w instalacji. Uwaga: Prądy upływowe różnicowe w badanym obwodzie istniejące przed pomiarem prądu zadziałania dodając się do prądu wymuszanego przez miernik mogą zafałszować wynik pomiaru. 7.7 Automatyczny pomiar wyłączników RCD Przyrząd umożliwia pomiar czasów zadziałania t A wyłącznika RCD a także prądu zadziałania A napięcia dotykowego U B i rezystancji uziemienia R E w sposób automatyczny. W trybie tym nie ma potrzeby każdorazowego wyzwalania pomiaru a rola wykonującego pomiar sprowadza się do zainicjowania pomiaru i włączania RCD po każdym jego zadziałaniu. Maksymalna ilość mierzonych parametrów oraz kolejność dokonywania pomiarów dla ustawionej wartości znamionowej prądu wyłącznika n i wybranego kształtu prądu przedstawiona jest w Tabeli 1. 23
Tabela 1 24 Lp Parametr(y) mierzone Warunki pomiaru Prąd jednokierunkowy Prąd sinusoidalny pulsujący 1. U B R E 2. t A 05 n 05 n 3. t A 05 n 05 n 4.* t A 1 n 1 n 5.* t A 1 n 1 n 6.* t A 5 n 5 n 7.* t A 5 n 5 n 8.* A 9.* A * punkty w których przy sprawnym wyłączniku RCD powinno nastąpić jego wyłączenie Fabrycznie miernik jest zaprogramowany tak że ilość mierzonych parametrów RCD jest ograniczona do czterech jak to przedstawia Tabela 2. Tabela 2 Warunki pomiaru Lp Parametr(y) mierzone Prąd jednokierunkowy pulsujący Prąd sinusoidalny 1. U B R E 2.* t A 1 n 1 n 3.* A * punkty w których przy sprawnym wyłączniku RCD powinno nastąpić jego wyłączenie Chcąc wprowadzić do trybu AUTO dodatkowe pomiary dla wybranych parametrów (krotność A i faza początkowa lub polaryzacja prądu) należy skorzystać z programu Konfiguracja mierników Sonel którego opis znajduje się w punkcie 7.15. Jeżeli w czasie pomiaru nastąpi zadziałanie (wyłączenie) wyłącznika na wyświetlaczu ukaże się napis 54 informujący o konieczności włączenia wyłącznika. Po włączeniu RCD miernik dokonuje następnego pomiaru. Jeżeli wyłącznik był sprawny po zakończeniu serii pomiarów na wyświetlaczu ukazuje się napis 49. Jeżeli wyłącznik zadziałał przy półkrotnym prądzie n lub nie zadziałał w pozostałych przypadkach pomiar zostaje przerwany a na wyświetlaczu ukazuje się napis 50. Pomiar jest przerywany również w przypadku przekroczenia ustawionej uprzednio wartości napięcia bezpiecznego U L. W celu dokonania automatycznego pomiaru wyłącznika RCD należy: wykonać połączenia L N (można nie podłączać przewodu neutralnego) i PE z instalacją elektryczną według Rys.6 wybrać przełącznikiem obrotowym funkcję pomiarową AUTO klawiszem 11 wybrać wyłącznik różnicowoprądowy selektywny lub zwykły klawiszem 10 wybrać wartość napięcia bezpiecznego klawiszem 9 wybrać znamionową wartość prądu wyłącznika różnicowoprądowego klawiszem 8 ESC wybrać kształt prądu testowego 56 lub 58 (faza jest zmieniana automatycznie w trakcie pomiaru) klawiszem 6 uruchomić pomiar po każdym zadziałaniu RCD włączać go ponownie
Poszczególne składowe kompletu wyników pomiaru można przeglądać posługując się klawiszem 13. Wyświetlaniu poszczególnych wyników towarzyszą odpowiednie mnemoniki ukazujące się na polu dodatkowym 16 i określające rodzaj wykonanego pomiaru oraz symbole 56 i 57 lub 58 i 59 wskazujące kształt oraz fazę początkową lub polaryzację prądu. 7.8 Pomiar parametrów pętli zwarcia OSTRZEŻENE: Nie wolno pozostawiać niepodłączonych przewodów podczas gdy część z nich pozostaje podłączona do badanego obwodu. Nie wolno pozostawiać miernika podłączonego do badanego obwodu bez dozoru. Nie wolno dotykać urządzeń podłączonych do mierzonego obwodu sieci energetycznej. 7.8.1 Wybór przewodów pomiarowych Przed pomiarem impedancji pętli zwarcia należy dokonać wyboru stosowanych przewodów pomiarowych. Użycie przewodów innych niż wybrane w mierniku spowoduje powstanie dodatkowych błędów pomiarowych. Po wybraniu przełącznikiem 7 funkcji Z S K na głównym polu odczytowym 15 wyświetlana jest długość przewodów pomiarowych lub symbol 51 oznaczający zastosowanie przewodu z wtyczką. Kolejne naciskanie przycisku 10 powoduje zmianę długości (rodzaju) przewodów w sekwencji: 12m 5m 10m 20m a naciskanie przycisku 11 - w sekwencji odwrotnej. Uwaga: Zakłada się że tylko jeden z przewodów pomiarowych ma długość którą wybiera się w mierniku a drugi jest zawsze taki sam i ma 12m. Niespełnienie tego warunku powoduje dodatkowe błędy pomiaru (wartość rezystancji przewodów pomiarowych jest automatycznie uwzględniana przez miernik). 7.8.2 Pomiar W celu zmierzenia impedancji pętli zwarcia i spodziewanego prądu zwarciowego należy: połączyć przyrząd z instalacją elektryczną według Rys.8a lub 8b w zależności od pętli zwarcia którą chcemy zmierzyć: L-PE czy L-N wybrać przełącznikiem obrotowym 7 funkcję Z S K; na polu dodatkowym 16 wyświetlacza wyświetlana jest bieżąca wartość napięcia pomiędzy zaciskami L i PE (lub L i N) klawiszami 10 i 11 wybrać długość stosowanych przewodów pomiarowych lub przewód zakończony wtyczką uruchomić pomiar klawiszem 6 ; kolejny pomiar jest możliwy po krótkim sygnale dźwiękowym 25
Uwaga: Jeżeli w instalacji jest zamontowany wyłącznik różnicowoprądowy należy go zbocznikować na czas pomiaru parametrów pętli zwarcia L-PE. Przed wykonaniem pomiaru impedancji miernik automatycznie sprawdza ciągłość mierzonego obwodu. Kontrola następuje w ciągu 20 ms przy prądzie o maksymalnym natężeniu 15 ma. Właściwy pomiar impedancji wykonywany jest dopiero po stwierdzeniu że impedancja badanego obwodu jest mniejsza niż 3 kω. W przeciwnym wypadku miernik sygnalizuje brak ciągłości obwodu przez wyświetlenie symbolu 53 i wygenerowanie dwóch długich sygnałów dźwiękowych. Po wykonaniu pomiaru na polu głównym 15 wyświetlacza ukaże się wartość impedancji pętli zwarcia. Klawisz 13 umożliwia przełączenie wyświetlania na spodziewany prąd zwarciowy i odwrotnie. Spodziewany prąd zwarciowy jest wyliczany według wzoru: Un K = ZS gdzie U n=220v lub 230V: napięcie nominalne sieci ustawione w mierniku a Z S: zmierzona impedancja. Uwaga: Wartość napięcia U n do obliczenia spodziewanego prądu zwarciowego można zmienić w mierniku łącząc go z komputerem PC (patrz punkt 7.15.2) i korzystając z programu Konfiguracja mierników Sonel (dostępny na stronie internetowej: www.sonel.pl opis w punkcie 7.15). Zaprogramowaną wartość można odczytać włączając miernik przyciskiem 5 przy wciśniętym przycisku 13. Symbol 48 i wartość napięcia wyświetlane są tak długo jak długo trzymamy wciśnięty przycisk 13. Fabrycznie wartość U n ustawiona jest na 230V. UWAGA! Przy pomiarach pętli zwarcia w obwodzie L-N jeden przewód pomiarowy należy dołączyć do gniazda L lub N przyrządu a drugi do gniazda PE. Należy używać wyłącznie oryginalnych przewodów pomiarowych. Stosowanie innych przewodów może być przyczyną dodatkowych błędów. 7.9 Pomiar napięć przemiennych Włączenie funkcji woltomierza następuje po ustawieniu przełącznika obrotowego 7 w położeniu U L-N. Miernik mierzy napięcie występujące między zaciskami pomiarowymi L i N (układ pomiarowy z Rys.7). 7.10 Sprawdzenie poprawności wykonania połączeń przewodu ochronnego Przy pomocy przyrządu ME-500 można sprawdzać czy napięcie pomiędzy elektrodą dotykową 4 a przewodem ochronnym PE dołączonym do gniazda 3 przekracza 50V. 26
R U A S UL R U A S UL Pomiar realizuje się w układzie pomiarowym z Rys.9 po ustawieniu przełącznika obrotowego 7 w pozycję. Wynik można odczytać z wyświetlacza po dotknięciu elektrody dotykowej 4 i odczekaniu około 1 sekundy: napięcie na PE jest mniejsze od ok. 50V: przyrząd wyświetla 0 (podłączenie poprawne) napięcie na PE jest większe od ok. 50V: przyrząd wyświetla symbol 29 (błąd w instalacji). C AT. 300V AUTO U Z M EM K CA T. 300V AUTO U Z ME M K Rys. 9. Sprawdzenie poprawności podłączenia przewodu ochronnego 7.11 Pomiary rezystancji uziemień Przyrządy ME-500 można stosować do orientacyjnych pomiarów rezystancji uziemień. W tym celu jako pomocnicze źródło napięcia umożliwiające wytworzenie prądu pomiarowego wykorzystuje się przewód fazowy sieci patrz Rys.10. Przełącznik funkcji należy ustawić w pozycji Z S K. Podczas pomiarów uziemień należy zapoznać się z układem połączeń mierzonego uziomu z instalacją. Dla poprawności pomiarów badane uziemienie powinno być odłączone od instalacji (przewodów N i PE). Chcąc mierzyć uziom np. w sieci TN-C-S i jednocześnie wykorzystać fazę tej samej sieci jako pomocnicze źródło prądu należy odłączyć przewód PE i N od mierzonego uziomu (Rys.10.b). W przeciwnym wypadku miernik zmierzy niepoprawną wartość (prąd pomiarowy będzie płynął nie tylko przez mierzone uziemienie). Jeśli odłączenie przewodów nie jest możliwe należy zastosować miernik rezystancji uziemień z rodziny MRU-100. OSTRZEŻENE Odłączenie przewodów ochronnych wiąże się z poważnym zagrożeniem życia dla osób wykonujących pomiary i osób postronnych. Po zakończeniu pomiarów należy bezwzględnie przywrócić podłączenie przewodu ochronnego i neutralnego. Wynik pomiaru jest sumą rezystancji mierzonego uziomu uziemienia roboczego źródła i przewodu fazowego jest więc obarczony błędem dodatnim (stąd a nie z małej dokładności pomiaru wynika jego orientacyjność ). Jeżeli jednak nie przekracza on wartości dopuszczalnej dla badanego uziemienia to można uznać że uziemienie wykonane jest prawidłowo i nie ma potrzeby stosowania dokładniejszych metod pomiarowych. 27
R U A R U A S UL S U L a) L1 L2 L3 N(PEN) Rr L PE C AT. 300V AUTO U M EM Z K Ru b) L1 L2 L3 N PE Rozłączyć Rr L PE C AT. 300V AUTO U MEM Z K Rys.10. Sposób podłączania miernika ME-500 przy pomiarach rezystancji uziemień: a) dla sieci TN-C TN-S i TT b) dla sieci TN-C-S Ru 7.12 Kontrola ciągłości przewodów ochronnych i połączeń wyrównawczych Przed wykonaniem pomiaru rezystancji automatycznie sprawdzana jest ciągłość mierzonych obwodów. Jeżeli badany jest obwód ochronny (jak na Rys.11.) to wykonanie pomiaru rezystancji świadczy o ciągłości przewodów ochronnych lub wyrównawczych. Kontrola ciągłości przewodów dokonywana jest prądem o małym natężeniu. Pomiar rezystancji wykonywany jest dopiero po stwierdzeniu że rezystancja badanego obwodu jest mniejsza niż 3kΩ. Jeżeli warunek ten jest spełniony ale połączenia stykowe przewodów ochronnych są luźne bądź skorodowane pomiar ten wykaże zwiększoną wartość rezystancji pętli zwarciowej. Brak ciągłości obwodu i niewykonanie pomiaru miernik sygnalizuje przez wyświetlenie symbolu 53 i generację dwóch długich sygnałów dźwiękowych. 28
R U A S U L L1 L2 L3 N(PEN) L PE CAT. 300V AUTO U M EM Z K Rr Ro Rys.11. Sprawdzanie ciągłości przewodów ochronnych i ciągłości połączeń wyrównawczych 7.13 Pamięć wyników pomiarów Mierniki ME-500 są wyposażone w pamięć 500 kompletów wyników pomiarów. Miejsce w pamięci w którym jest zapisywany komplet wyników nazywa się komórką pamięci. Każdy wynik (komplet wyników) można zapisywać w komórce o wybranym numerze dzięki czemu użytkownik miernika może według własnego uznania przyporządkowywać numery komórek do poszczególnych punktów pomiarowych. Każda komórka jest zorganizowana w ten sposób że poszczególnym rodzajom pomiarów (składowym) przyporządkowane są odrębne miejsca (patrz tabela w 7.13.2). Uwaga: Wpisanie do zajętej komórki pamięci wyniku pomiaru danego rodzaju (składowej) powoduje zastąpienie starej wartości nową. Próba wpisania do zajętej komórki wyników pomiarów dokonanych przy innym ustawionym prądzie n lub dla innego ustawionego typu wyłącznika (zwykły/selektywny) niż wyniki zapisane w tej komórce spowoduje wyświetlenie napisu 32 wraz z numerem komórki co oznacza propozycję skasowania całej komórki gdyż wyniki dotyczą innego wyłącznika RCD a więc i innego punktu pomiarowego. Powtórne wciśnięcie klawisza 12 spowoduje skasowanie wszystkich wyników w tej komórce i wpis nowej wartości. Można także przy użyciu klawiszy 10 i 11 wybrać inną pustą komórkę a klawiszem 8 ESC można zrezygnować z wpisu. Pamięć wyników pomiarów nie ulega skasowaniu po wyłączeniu miernika dzięki czemu mogą one zostać później odczytane bądź przesłane do komputera. Nie ulega też zmianie numer bieżącej komórki. Zaleca się skasowanie pamięci po odczytaniu danych lub przed wykonaniem nowej serii pomiarów które mogą zostać zapisane do tych samych komórek co poprzednie. 29
7.13.1 Wpisywanie wyników pomiarów do pamięci Zapamiętanie wyniku możliwe jest tylko wtedy gdy przyrząd wyświetla wynik ostatniego pomiaru. Nie można wpisać do pamięci wyników pomiarów z wykorzystaniem elektrody dotykowej oraz napięcia U L-N. Aby wpisać wynik pomiaru do pamięci należy: włączyć tryb wpisu naciskając klawisz 12. Na polu dodatkowym 16 wyświetlacza pojawi się numer aktualnej komórki pamięci zaświeci się też napis MEM informujący że jesteśmy w trybie odczytu/wpisu do pamięci. Wyświetlanie symbolu 35 świadczy o tym że w tej komórce są już zapamiętane jakieś wyniki (które można przejrzeć wciskając kolejno klawisz 13 ) natomiast symbol 34 (dwie kropki) informuje że komórka jest pusta. zmienić w razie potrzeby komórkę pamięci (z wyjątkiem komórki o numerze 000) klawiszami 10 i 11. wpisać wynik do pamięci ponownie naciskając klawisz wpisu 12. Wpis jest sygnalizowany chwilowym wyświetleniem symbolu 33 oraz krótkim i długim sygnałem dźwiękowym po czym miernik wraca do trybu pomiarowego (wyświetla wynik ostatniego pomiaru). Uwaga: Wpisanie wyniku pomiaru do pamięci nie zwiększa automatycznie numeru bieżącej komórki aby umożliwić wpisanie do niej wyników pomiarów innych rodzajów (składowych) dotyczących danego punktu pomiarowego. W przypadku rezygnacji z wpisu należy nacisnąć klawisz 8 ESC przyrząd powróci do wyświetlania ostatniego wyniku pomiaru i wyjdzie z trybu wpisywania do pamięci. Można też zmienić położenie przełącznika obrotowego 7 co również spowoduje wyjście z trybu wpisywania do pamięci ale i utratę wyniku ostatniego pomiaru. 7.13.2 Odczytywanie wyników zapisanych w pamięci Aby odczytać zapisane w pamięci wyniki pomiarów należy przełącznik funkcji 7 ustawić w pozycji MEM. Na pomocniczym polu odczytowym 16 wyświetlany jest numer bieżącej komórki a na polu 15 symbol 35 świadczący o zapisaniu w tej komórce jakiegoś wyniku pomiaru lub symbol 34 (dwie kropki) informujący że komórka jest pusta. Wyświetlony jest też symbol 19 MEM. Przyciskami 10 lub 11 można wybrać numer komórki której zawartość chcemy przejrzeć. Poszczególne składowe wyniku pomiaru można obejrzeć naciskając przycisk 13. Są one zapisywane w kolejności jak w poniższej tabeli w której przedstawiono nazwy składowych odpowiadające im mnemoniki wyświetlane na dodatkowym polu odczytowym 16 kształt i fazę początkową (lub polaryzację) prądu n oraz jednostki. Na głównym polu odczytowym 15 wyświetlane są wyniki pomiarów lub napis 23 w przypadku niezadziałania wyłącznika oraz w pomiarze automatycznym wraz z wartością i kształtem prądu n ogólny wynik pomiaru: napis 49 lub 50. Dodatkowo dla wyłączników selektywnych wraz z wynikami pomiarów t A i A wyświetlany jest symbol S. 30
Lp. 1 Rodzaj pomiaru (składowa) Typ mierzonego wyłącznika RCD (wartość i kształt prądu n) Kształt prądu Mnemonik (pole dodatkowe) Wartość ustawionego prądu n Wyświetlane jednostki 2 Czas zadziałania t A przy prądzie półkrotnym ms 3 Czas zadziałania t A przy prądzie półkrotnym ms 4 Czas zadziałania t A przy prądzie jednokrotnym ms 5 Czas zadziałania t A przy prądzie jednokrotnym ms 6 Czas zadziałania t A przy prądzie dwukrotnym ms 7 Czas zadziałania t A przy prądzie dwukrotnym ms 8 Czas zadziałania t A przy prądzie pięciokrotnym ms 9 Czas zadziałania t A przy prądzie pięciokrotnym ms 10 Prąd zadziałania A ma 11 Prąd zadziałania A ma Wartość 12 Typ mierzonego wyłącznika RCD ustawionego prą- (wartość i kształt prądu n) du n 13 Czas zadziałania t A przy prądzie półkrotnym ms 14 Czas zadziałania t A przy prądzie półkrotnym ms 15 Czas zadziałania t A przy prądzie jednokrotnym ms 16 Czas zadziałania t A przy prądzie jednokrotnym ms 17 Czas zadziałania t A przy prądzie dwukrotnym ms 18 Czas zadziałania t A przy prądzie dwukrotnym ms 19 Czas zadziałania t A przy prądzie pięciokrotnym ms 20 Czas zadziałania t A przy prądzie pięciokrotnym ms 21 Prąd zadziałania A ma 22 Prąd zadziałania A ma 23 Napięcie dotykowe U B V 24 Rezystancja uziemienia R E Ω (kω) 25 mpedancja pętli zwarcia Z S Ω 26 Spodziewany prąd zwarciowy K A (ka) 31
7.13.3 Kasowanie zawartości pamięci W trybie odczytu z pamięci (patrz 7.13.2) specjalne znaczenie ma komórka o numerze 000. Nie można w niej zapisać wyniku pomiaru natomiast jej wybór powoduje zgaśnięcie głównego pola odczytowego 15 wyświetlacza. Naciśnięcie przycisku 12 spowoduje wyświetlenie na głównym polu odczytowym 15 napisu 32 co sygnalizuje gotowość miernika do skasowania pamięci. (W przypadku rezygnacji z kasowania należy wcisnąć klawisz wyboru kształtu prądu 8 ESC co spowoduje powrót do trybu przeglądania pamięci.) Przyrząd rozpoczyna kasowanie pamięci wyników pomiarów po ponownym naciśnięciu klawisza 12. Podczas kasowania na wyświetlaczu zapalają się numery kolejnych kasowanych komórek. Po skasowaniu wszystkich komórek przyrząd powróci do trybu odczytu z pamięci ustawiając komórkę pamięci nr 001 jako domyślną. Uwaga: Kasowanie pamięci powoduje nieodwracalną utratę zapamiętanych wyników pomiarów. Kasowanie pamięci trwa ok. 1 minuty. 7.14 Transmisja danych do komputera 7.14.1 Pakiet wyposażenia do współpracy z komputerem Do współpracy miernika z komputerem niezbędny jest pakiet wyposażenia dodatkowego: przewód do transmisji szeregowej i odpowiednie oprogramowanie. Jeżeli pakiet ten nie został zakupiony wraz z miernikiem to można go nabyć u producenta lub autoryzowanego dystrybutora. Posiadany pakiet można wykorzystać do współpracy z wieloma przyrządami produkcji SONEL S.A. wyposażonymi w łącze RS232. Szczegółowe informacje o oprogramowaniu dostępne są u producenta i dystrybutorów. 7.14.2 Połączenie miernika z komputerem Podłączyć przewód interfejsu Opto-RS do portu szeregowego (RS- 232) komputera i do miernika wsuwając jego wtyk w gniazda pomiarowe przyrządu (zgodnie z Rys.12) tak aby charakterystyczne karby znajdowały się na górze wtyku. Uruchomić program. Włączyć tryb transmisji danych włączając przyrząd klawiszem 5 jednocześnie trzymając wciśnięty klawisz 12 do czasu aż na wyświetlaczu pojawi się napis 38. Miernik pozostaje w trybie transmisji danych aż do wyłączenia zasilania. Wykonywać polecenia programu. 32
R U A CAT. 300V S UL U M E M AUTO Z K Rys.12. Połączenie interfejsu z miernikiem 7.15 Program Konfiguracja mierników Sonel Program umożliwia ustalenie jakie pomiary miernik będzie wykonywał w trybie AUTO oraz zmianę napięcia nominalnego sieci (220V lub 230V) do obliczania prądu zwarciowego. Aby skorzystać z programu należy połączyć miernik z komputerem PC wg punktu 7.14.2. W głównym okienku programu kliknąć klawisz Opcje. Rys.13 Wybrać port do transmisji szeregowej oraz typ miernika. Można też po wybraniu portu kliknąć klawisz Test transmisji (Rys.13). Wówczas program sam rozpozna typ miernika. Aby wybrać parametry do pomiaru w trybie AUTO należy: z menu Polecenia wybrać opcję Konfiguracja trybu AUTO zaznaczyć pola wyboru parametrów które mają być mierzone (Rys.14) 33
Uwaga: Musi zostać wybrany co najmniej jeden parametr którego pomiar spowoduje wyłączenie wyłącznika RCD. kliknąć klawisz Ustaw Rys.14 Aby zmienić napięcie nominalne sieci należy: z menu Polecenia wybrać opcję Zmiana napięcia znamionowego zaznaczyć wartość napięcia znamionowego (Rys.15) kliknąć klawisz Ustaw Rys.15 34