Sieci komputerowe Sieć jest zbiorem komputerów, połączonych ze sobą w celu wspólnego korzystania z informacji i zasobów sprzętowych. Sieć pozwala na łatwą wymianę plików i informacji, umożliwia wspólne korzystanie z wyposażenia: drukarki, modemu i urządzenia do przechowywania danych. Także połączenie z Internetem może być wspólnie wykorzystywane przez wszystkie komputery w sieci. Sieć może składać się tylko z dwóch połączonych kablem komputerów lub być tak duża, że łączy ze sobą setki komputerów i urządzeń peryferyjnych. 1
Urządzenia peryferyjne ang. peripheral device - dowolna część komputera inna niż procesor (CPU) i pamięć operacyjna, jak np.: klawiatura monitor mysz drukarka skaner mikrofon głośnik aparat fotograficzny dżojstik kamera internetowa. Podstawowe elementy sieci Karty sieciowe, służą jako połączenie między komputerem i siecią, przekształcając dane wychodzące z komputera do formatu danych sieci. Obecnie komputery mają wbudowane karty sieciowe przewodowe i bezprzewodowe. 2
Podstawowymi elementami sieci lokalnej są stanowiska robocze i serwery Stanowiska robocze (stacje robocze), z których korzystają użytkownicy sieci, np. uczniowie w szkole. Komputer traktowany jako stacja robocza musi mieć zainstalowane: pamięć, procesor, kartę sieciową oraz system operacyjny. Może natomiast nie mieć dysku twardego, gdyż wszystkie potrzebne programy i wyniki pracy mogą być przechowywane na pojemnym dysku sieciowym. Wszelkie działania są wykonywane w pamięci i procesorze naszego komputera i od jego parametrów zależy szybkość i możliwości pracy. Serwery, które obsługują jednostki sieciowe (stanowiska robocze). Jest to wydzielony komputer o dużej mocy obliczeniowej i pojemnym twardym dysku. Wyróżniamy dwa rodzaje serwerów: Serwer plików, który jest zarówno sprzętem jak i oprogramowaniem udostępniającym dane dyskowe innym obiektom sieci, Serwer drukowania, który jest tylko oprogramowaniem i steruje przekazywaniem wydruków przesyłanych ze stanowisk sieciowych na wybrane drukarki. Sieć obejmująca jeden budynek lub zakład pracy nazywana jest siecią lokalną LAN. Dzięki sieci możliwe jest współużytkowanie zasobów (dokumentów i programów) i urządzeń (np. drukarki, modemu). Oznacza to, że dzięki sieci z jednej drukarki, czy modemu, może korzystać 100 a nawet więcej komputerów. Jest to czysta oszczędność. Oprócz sieci lokalnych obejmujących jeden budynek lub firmę możemy wyróżnić także sieci miejskie MAN obejmujące jedno miasto lub sieci globalne WAN obejmujące całą kulę ziemską. Przykładem tej ostatniej może być Internet. 3
Sieć MAN (miejska) i WAN (globalna) Sieć MAN - Metropolitan Area Network - miejska sieć o zasięgu do 50 mil od serwera, łącząca komputery w obrębie miasta, kilku instytucji. Sieć WAN - Wide Area Network - rozległa sieć globalna np. Internet. Połączenia w takich sieciach mogą być realizowane przez linię telefoniczną (najbardziej popularne), bądź przez łącza podobne do telefonicznych (przewody miedziane), ale wykorzystywane tylko i wyłącznie do łączenia komputerów. Istnieją jeszcze łącza światłowodowe wykorzystywane do połączeń w sieciach miejskich (np. w warszawskiej sieci miejskiej WAR - MAN) lub do połączeń międzykontynentalnych. Stosuje się również połączenia satelitarne tak jak w zwyczajnej telefonii do połączeń międzykontynentalnych. 4
Układ sieci - zwany także jej "topologią" - oznacza jej fizyczny wygląd. Pod względem połączeń między komputerami wyróżnić można trzy typy budowy sieci: gwiaździsta, pierścieniowa i magistralowa. Intranet Sieć komputerowa ograniczająca się do komputerów w np. firmie lub organizacji. Po zamontowaniu serwera, umożliwiającego korzystanie w obrębie sieci LAN z usług takich, jak strony WWW, poczta elektroniczna itp., czyli usług typowo internetowych, można mówić o intranecie. Do intranetu dostęp mają zazwyczaj tylko pracownicy danej firmy. Intranet przypomina Internet, z tym jednak zastrzeżeniem, że jest ograniczony do wąskiej grupy osób (np. pracowników firmy). Kiedyś intranety działały tylko w zamkniętych sieciach wewnętrznych firm. W obecnych czasach intranet wychodzi poza firmę. Można się zalogować do zasobów firmy z Internetu np. poprzez login i hasło. 5
Ekstranet Jest to rozwiązanie sieciowe polegające na połączeniu dwóch lub większej liczby intranetów za pomocą internetu (protokołów sieciowych). Celem tworzenia ekstranetów jest udostępnienie własnych zasobów między współpracującymi firmami, przy zabronieniu powszechnego dostępu z sieci Internet. W ten sposób klienci mogą się lepiej i szybciej zapoznać z ofertą danej firmy, a firmy mogą między sobą lepiej współpracować. ARPANET - Advanced Research Projects Agency Network Arpanet powstał jako inicjatywa Departamentu Obrony USA (Pentagonu). W 1958 roku po szoku wywołanym wysłaniem Sputnika w kosmos przez ZSRR powołano rządową agencję ARPA, której zadaniem było obserwowanie i wspieranie inicjatyw powstających na uczelniach w USA, które miały szczególne znaczenie dla obronności Stanów Zjednoczonych. Przewodnią ideą pomysłu było ustalenie, czy możliwe jest za pomocą komputerów skonstruowanie takiej sieci łączności, która by nie posiadała central (które wróg może łatwo zniszczyć), lecz umożliwiała automatyczne wyszukiwanie połączeń między dowództwem i oddziałami polowymi nawet przy dużym stopniu zniszczenia infrastruktury telekomunikacyjnej kraju. Arpanet była prototypowym wdrożeniem sieci pakietowej, na podstawie którego opracowano protokół Internet (IP), a następnie ściśle powiązanych ze sobą protokołów TCP/IP. Uważana jest za poprzedniczkę i zalążek sieci globalnej Internet. 6
PROTOKOŁY INTERNETOWE 7
Internet Internet (ang. International - globalna, międzynarodowa; network - sieć) ogólnoświatowa sieć komputerowa, która jest połączona w jednolitą sieć adresową opartą na protokole IP (ang. Internet Protocol). 8
IP - Internet Protocol Model TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) protokół komunikacyjny. Model TCP/IP został stworzony w latach 70. XX wieku. Są to podstawowe protokoły umożliwiające przesyłanie danych (pakietów) w sieciach komputerowych. TCP/IP jest podstawą transmisji w Internecie. http://twojeip.wp.pl/ Linia komend iexplore mspaint Explorer msconfig narzędzie konfiguracji systemu (komenda do narzędzi startowych) Regedit uruchamia rejestr systemu cmd DOS 9
System operacyjny System operacyjny (ang. skrót OS Operating System) oprogramowanie zarządzające sprzętem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika. W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się: planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom, kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań, dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające komunikacje maszyny z użytkownikiem. 10
IP naszego komputera Sprawdzamy w linii komend Wpisz komendę : cmd a potem ipconfig Inne komendy przydatne Ping - sprawdzenie chodzenia internetu ping www.wp.pl ping www.wojnicka.edu.pl Tracert - służący do badania trasy pakietów w sieci tracert aph.gov.au tracert cnn.com 11
HTTP-Hypertext Transfer Protocol HTTP (protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych) to protokół sieci WWW. Zadaniem stron WWW jest publikowanie informacji natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia. Protokół HTTP jest tak użyteczny, ponieważ umożliwia komunikowanie się komputerów ze sobą. Hipertekst sposób organizacji danych (w szczególności tekstowych) polegających na połączeniu niezależnych fragmentów tekstu hiperłączami. To tekst, w którym niektóre słowa są specjalnie zaznaczone podkresleniem lub kolorem. Stanowia one hiperłacza, czyli odnośniki do innych dokumentów. 12
Pytanko z testu.. Czym jest hiperłącze w strukturze dokumentu hipertekstowego? a.jest to obiekt (tekst, grafika, klawisz), którego wybranie (kliknięcie) powoduje przejście, zwykle połączone z wczytaniem, do nowego dokumentu wskazanego we własnościach hiperłącza. b.fragment tekstu, który zmienia styl wyświetlania w momencie pojawienia się nad nim kursora myszy. c.adres URL do arkusza stylów, w którym zdefiniowane są własności prezentacji dokumentu. d.w strukturze hipertekstu nie występują hiperłącza. WWW-World Wide Web System prezentacji informacji oparty na hipertekście i hiperłączach, dający możliwość korzystania z informacji umieszczonych na komputerach (zwanych serwerami internetowymi) znajdującymi się w sieci Internet. Historyczne logo WWW 13
Strona internetowa Strona WWW jest zbiorem jednego lub wielu dokumentów tekstowych, hipertekstowych, graficznych, dźwiękowych lub zawierających animacje. Najczęściej strony WWW tworzone są przy użyciu języka HTML. World Wide Web Aby uzyskać dostęp do tak udostępnianej informacji, trzeba posłużyć się programem komputerowym, który nazywamy przeglądarką internetową. Przeglądarka łączy się z serwerem internetowym, skąd pobiera pewien zbiór informacji określany jako strona internetowa. Strona internetowa może zostać wyświetlona, przeczytana przez program czytający, zapisana w lokalnym systemie plików czy wydrukowana. 14
Przeglądarki a Polska Zauważalna jest wyraźnie mocniejsza pozycja Firefoksa i Opery. Użycie przeglądarek w Polsce w dniach 26 X - 1 XI 2009 r. 1. Mozilla Firefox 52,04% 2. Internet Explorer 33,61% 3. Opera 10,12% 4. Google Chrome 2,96% 5. Safari 0,62% 6. Opera Mini 0,18% 15
Procentowy udział przeglądarek w rynku światowym na przestrzeni lat 1994-2006 Pytanko z testu.. Co to jest przeglądarka internetowa i do czego jej używamy? a. Narzędzie wyszukujące informacje w sieci Internet według zadanych słów kluczowych. b. Program do tworzenia i edycji stron WWW. c. Program do obsługi poczty elektronicznej. d. Aplikacja umożliwiająca wizualny dostęp do zasobów World Wide Web (WWW). 16
Uniform Resource Locator URL oznacza ujednolicony format adresowania zasobów (informacji, danych, usług) stosowany w Internecie i w sieciach lokalnych. Najczęściej kojarzony jest z adresami stron WWW. np. www.wojnicka.edu.pl www.kaweczynska.pl www.wp.pl i.t.d, bo to tylko trzy z 205,368,103 stron świata (dane April 2010 http://news.netcraft.com) 17
Adresy www różne domeny www.wojnicka.edu.pl www.sejm.gov.pl pl.wikipedia.org www.mw.mil.pl grono.net Wejdź na http://pl.wikipedia.org/ Lista domen najwyższego poziomu Sprawdzanie budowy stron WWW Wpisz adres poniższy do wyszukiwarki http://validator.w3.org Jest to strona sprawdzającą poprawność zapisu w języku html stron internetowych. Wpisz w okno dowolny adres URL 18
Sprawdzanie budowy stron WWW Pytanko z testu.. Wskaż najistotniejszą cechę serwisów WWW z autoryzacją dostępu. a.dostęp do serwisu jest możliwy wyłącznie po wniesieniu opłaty rejestracyjnej. b.serwis WWW posiada zabezpieczenie antywirusowe. c.dostęp do serwisu jest możliwy po wprowadzeniu nazwy użytkownika i hasła dostępu. d.serwis WWW jest dostępny wyłącznie dla osób pełnoletnich. 19
Pytanko z testu.. Wskaż różnicę pomiędzy pojęciami Internet i World Wide Web (WWW)? a.sieć World Wide Web stanowi podzbiór zasobów dostępnych w Internecie poprzez aplikacje zwane przeglądarkami internetowymi. b.nie ma różnicy. Pojęcia: Internet i World Wide Web są synonimami. c.internetem zarządzają agendy rządowe, a World Wide Web jest platformą komercyjną. d.dostęp do serwisów World Wide Web jest darmowy, a usługi dostępu do sieci Internet są płatne. Ćwiczenie W pasku adresu przeglądarki internetowej wpisz: 213.180.141.140 A teraz spróbuj: 217.74.65.68 A teraz spróbuj: 202.14.81.88 20
IP - Internet Protocol Model TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) protokół komunikacyjny. Model TCP/IP został stworzony w latach 70. XX wieku. Są to podstawowe protokoły umożliwiające przesyłanie danych (pakietów) w sieciach komputerowych. TCP/IP jest podstawą transmisji w Internecie. Podpis elektroniczny Podpis cyfrowy (podpis elektroniczny) to dodatkowa informacja dołączona do wiadomości służąca do weryfikacji jej źródła. Podpis elektroniczny służy zapewnieniu między innymi następujących funkcji: * autentyczności, czyli pewności co do autorstwa dokumentu, * niezaprzeczalności nadania informacji, nadawca wiadomości nie może wyprzeć się wysłania wiadomości, gdyż podpis cyfrowy stanowi dowód jej wysłania, * pewności, że wiadomość nie została zmodyfikowana po złożeniu podpisu przez autora. 21
Każdy certyfikat można sprawdzić. Podpis elektroniczny Biometryczne dowody osobiste funkcjonują dzisiaj między innymi w Finlandii. Ale z zawartego w nich podpisu elektronicznego korzysta tylko kilka procent obywateli mających takie dokumenty. 22
Podpis elektroniczny Pytanko z testu.. Co to jest podpis elektroniczny? a. Stopka załączana do listów elektronicznych zawierająca nazwisko i adres nadawcy. b. Dane w postaci elektronicznej służące (przy wymianie informacji drogą elektroniczną) do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny i do potwierdzania autentyczności dokumentu. c. Cyfrowy zapis wartości iloczynu PESEL x NIP. d. Elektroniczna postać skanowanego obrazu podpisu autora wiadomości, włączanego w formie załącznika do korespondencji elektronicznej. 23
Pytanko z testu.. Co to jest certyfikat cyfrowy (ang. digital certificate)? a. Dokument elektroniczny potwierdzający kwalifikacje do budowy serwisów. b. Świadectwo cyfrowe stwierdzające brak wirusów komputerowych w serwisie. c. Karta chipowa lub dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby lub podmiotu składającego podpis elektroniczny. d. Zapis cyfrowy zawierający adres i rozmiar serwisu WWW. Wyszukiwarka internetowa Wyszukiwarka internetowa (ang. search engine) to program lub strona internetowa, której zadaniem jest ułatwienie użytkownikom znalezienie informacji w sieci. Gromadzą w sposób automatyczny informacje o dokumentach tekstowych oraz plikach zgromadzonych w sieci. 24
25
Koniec 26