Nauczyciel Zawodów Ekonomicznych

Efektywny Nauczyciel Zawodów Ekonomicznych Efektywny Nauczyciel Zawodów Ekonomicznych Istotą kształcenia zawodowego jest doprowadzenie uczących się do kwalifikacji zawodowych. Z perspektywy rynku pracy, a więc przede wszystkim pracodawców, istotna jest integracja obu systemów edukacji: szkolnego i pozaszkolnego. Dopiero dzięki integracji, która sprowadza się do realizacji idei uczenia się przez całe życie pracownik ma szanse na zdobycie kwalifikacji niezbędnych na rynku pracy. Właśnie edukacja ustawiczna jest warunkiem koniecznym zmian, niezbędną bazą umożliwiającą dynamiczny rozwój gospodarczy. Niniejsza publikacja służy doskonaleniu zawodowemu nauczycieli zawodów ekonomicznych, podniesieniu jakości kształcenia, a w efekcie podniesieniu poziomu wykształcenia społeczeństwa i jest dobrze przygotowanym materiałem dydaktycznym wspomagającym, wzbogacającym oraz uatrakcyjniającym nauczanie. Zagadnienia, które podejmują autorzy zarówno projektu jak i samej publikacji Efektywny Nauczyciel Zawodów Ekonomicznych wydają się być niezwykle istotne w dzisiejszej rzeczywistości zarówno edukacyjnej jak i gospodarczej. Zmiany w systemie edukacji, które zachodzą w Polsce od kilku lat, dotykają w dużej mierze elementu organizacyjno systemowego z częstym marginalizowaniem lub też wręcz pominięciem elementu ludzkiego, w postaci umiejętności nauczyciela. Na szczególną uwagę zasługują zarówno programy samych praktyk podnoszących kwalifikacje nauczycieli, jaki materiały poszerzające wiedzę, w szczególności artykuły Jacka Błońskiego i Tomasza Lajferta. Treści, które zostały zawarte w publikacji mogą być bardzo pomocne w procesie zarówno kształcenia jak i samokształcenia nauczycieli zawodów ekonomicznych Izabela Cymańska - Kasprzyk Dr Piotr Drygas Pod redakcją Marty Doroby i Edyty Borys człowiek - najlepsza inwestycja Projekt realizowany jest w ramach umowy podpisanej z Ministerstwem Edukacji Narodowej przez Fundację na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn, tel./fax +48 89 541 29 15, rekrutacja@fnm.pl www.enze.fnm.pl Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Pod redakcją Marty Doroby i Edyty Borys Olsztyn 2012

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek - najlepsza inwestycja. Projekt Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych zrealizowała Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media z Olsztyna. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie Niniejsza publikacja powstała dzięki współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Pewne prawa zastrzeżone Fundacja realizująca projekt oraz autorzy i autorki dopuszczają możliwość kopiowana i rozpowszechniania utworów na następujących zasadach: Uznanie autorstwa utwór należy oznaczyć w sposób określony przez twórców i realizatorów oraz a) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie publikacji i wszelkiej jej pochodnych, pod warunkiem informowania społeczeństwa o współfinansowaniu publikacji ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego; b) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję i użytkowanie publikacji i wszelkiej jej pochodnych pod warunkiem umieszczania informacji o twórcach i fundacji realizującej projekt. Recenzenci: Izabela Cymańska Kasprzyk, dr Piotr Drygas Wydawca: Studio Avalon sp. j., ul. Linki 3/4, 10-535 Olsztyn Nakład: 400 egz. ISBN: 978-83-931489-3-6 www.enze.fnm.pl

Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Projekt zrealizowany został przy udziale następujących osób: Twórcy projektu Krzysztof Lendzion i Maciej Witkowski Osoby zarządzające projektem i realizujące go Kierownicy projektu Joanna Wojtuń Witkowska, Aneta Czaplicka Koordynatorka merytoryczna Małgorzata Stańczak Koordynator merytoryczny Krzysztof Lendzion Prezes zarządu Maciej Witkowski Specjalistka biura projektu Karolina Sikora Specjaliści biura projektu Tomasz Kozłowski, Marek Sobierajski Specjalistki ds. promocji i rekrutacji Agnieszka Komła, Marlena Kalitka Specjalistka ds. monitoringu i ewaluacji Edyta Borys Specjalistka ds. rozliczeń finansowych Katarzyna Hoffman Specjalistka ds. obsługi księgowo-kadrowej Iwona Pufelska Eksperci i ekspertki projektu: Marta Doroba ekspertka dydaktyczna Tomasz Lajfert ekspert ekonomiczny Artur Rymarczyk ekspert ekonomiczny Dagmara Strzębicka ekspertka ekonomiczna Barbara Tyc ekspertka ekonomiczna Opiekunowie stażu: Magdalena Bieniek Daniel Błaszkiewicz Magdalena Dowgiałło Tomasz Dowgiałło Wanda Dowgiałło Danuta Gazdowska Krystyna Jarocka Mariusz Krassowski Paweł Lulewicz Katarzyna Maraszek-Zięba Małgorzata Markiewicz Ewa Matczuk Wiesław Miżołębski Helena Podgrudna Magdalena Skrzeszewska Łucja Spera Beata Zając Artur Żukowski Marcin Gosławski ekspert kluczowy Jacek Błoński ekspert kluczowy Bożena Chrostowska ekspertka dydaktyczna 3

4 spis treści spis treści Wprowadzenie Małgorzata Stańczak 7 Część I: Praktyki w ramach projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych : doświadczenia, perspektywy, wnioski Wyniki diagnozy wiedzy i umiejętności z zakresu ekonomii nauczycieli przedmiotów zawodowych zawodu technik ekonomista, rachunkowości, administracji (i pokrewnych), nabytych dzięki realizacji opracowanych programów doskonalenia zawodowego poprzez dwutygodniowe praktyki w przedsiębiorstwach w ramach projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Marcin Gosławski Przebieg dwutygodniowych praktyk odbytych przez nauczycieli przedmiotów zawodowych zawodu technik ekonomista, rachunkowości, administracji (i pokrewnych) w przedsiębiorstwach, na podstawie opracowanych programów doskonalenia zawodowego w ramach projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Marcin Gosławski Założenia i przebieg projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Edyta Borys Doświadczenie uczenia się nauczycieli poprzez praktyki w przedsiębiorstwach Edyta Borys 11 24 33 51

Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Część II Aktualia ekonomiczne a podążanie edukacji ekonomicznej za zmianą: dialogi, wskazówki, apele Gender mainstreaming i ekonomia: przelotny romans czy małżeństwo (z rozsądku)? O zasadności i konieczności uelastyczniania rynków pracy Marta Doroba 98 Rozwój rynków aniołów biznesu Jacek Błoński 127 Budżetowanie i controlling jako narzędzia wspierające procesy decyzyjne w przedsiębiorstwie Tomasz Lajfert Posag Siedmiu Panien, czyli o teraźniejszości marek z ich przeszłością Dagmara Strzębicka Pantha rei... i co z tego wynika dla dydaktyki? Apel pedagogiczny o metodach aktywizujące w nauczaniu (nie tylko) przedmiotów ekonomicznych! Marta Doroba 146 160 167 Część III: Programy praktyk doskonalenia zawodowego w ramach projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych finanse i marketing: model, rekomendacje, uwagi Marcin Gosławski, Jacek Błoński, Małgorzata Stańczak, Edyta Borys, Bożena Chrostowska, Barbara Tyc, Artur Rymarczyk, Dagmara Strzębicka, Tomasz Lajfert, Marta Doroba Modelowy program praktyk tydzień 1: część ogólna dotycząca struktury funkcjonowania przedsiębiorstwa 186 Modelowy program praktyk tydzień 2 finanse, księgowość, kadry 190 Dziennik praktyk. Finanse, księgowość, kadry 196 Modelowy program praktyk tydzień 2 sprzedaż, marketing, dział handlowy 209 5

6 spis treści Dziennik praktyk. Sprzedaż, marketing, dział handlowy 214 Rekomendacje 227 Uwagi dotyczące sposobu korzystania z praktyk 228 Aneks Rekomendacje dla organizatorów praktyk w ramach projektu Efektywny nauczyciel zawodów ekonomicznych Bożena Chrostowska 230 Przewodnik realizacji praktyk dla uczestników Bożena Chrostowska 231 Przewodnik realizacji praktyk dla opiekunów Bożena Chrostowska 233 Metoda autoewaluacji róża wiatrów 235 Metoda autoewaluacji szkielet ryby 236