IMAS International Polacy o wierze i Kościele Wrocław, luty/marzec 2009 Doceniamy ważność Kościoła katolickiego i darzymy go zaufaniem. Widzimy działania charytatywne Kościoła a niemalże połowa z nas chce słyszeć głos Kościoła w życiu społecznym. Doceniamy instytucję Kościoła ale nie rozumiemy jego istoty. Jesteśmy mocno podzieleni w ocenie relacji księża świeccy. Bardzo krytycznie oceniamy Kościół rozliczający się ze swoją przeszłością. To niektóre z wyników sondażu na temat Kościoła prowadzonego przez IMAS International pod koniec 2008 roku. IMAS International Polska, 53-238 Wrocław, ul. Ostrowskiego 30, tel.: 071 78 27 900 imas@imas.pl, ww.imas.pl
- 1 - We wrześniu 2008 Zespół Laboratorium WIĘZI, w oparciu o opinie ekspertów, opublikował raport o stanie polskiej wiary i Kościoła Katolickiego jako wspólnoty i instytucji. IMAS postanowił sprawdzić w jakim stopniu Polacy zgadzają się z wyrażonymi tam opiniami. Raport Więzi jest bardzo szeroki, w naszym badaniu pod ocenę poddaliśmy jedynie część wyrażanych w nim opinii. STOSUNEK DO WIARY I PRAKTYKI RELIGIJNE Spośród badanych 93% określiło się jako osoby wyznania katolickiego. Pytani o stosunek do swojej wiary, 6 Polaków deklaruje się jako osoby wierzące, natomiast 13% jako głęboko wierzące. Obojętni i niezdecydowani w kwestiach wiary stanowią odpowiednio 8% i ogółu badanych. Jaki jest Pana(i) stosunek do swojej wiary? Obojętny(a) Niezdecydowany(a) w kwestii wiary 8% Wierzący(a) 6 Głęboko (a) Odmowa odpowiedzi 1% 13% Niemal połowa respondentów (50%) określa się jak osoby praktykujące rzadko/niesystematycznie, praktykuje systematycznie, natomiast 11% deklaruje się jako niepraktykujące. Bliższa analiza grupy pokazuje dodatkowo duże zróżnicowanie w ramach podstawowych kategorii socjo demograficznych: do systematycznych praktyk religijnych przyznaje się mężczyzn i 48% kobiet; 47% mieszkańców wsi i mieszkańców miast powyżej 200 tys. mieszkańców; osób z wykształceniem podstawowym/zawodowym w porównaniu do osób z wykształceniem wyższym. Duże zróżnicowanie daje się zaobserwować w kategoriach wiekowych badanych w grupie systematyczne praktyki religijne deklaruje Polaków, w porównaniu do 70% w grupie wiekowej 65 lat i więcej. A jeśli chodzi o praktyki religijne, czy jest Pan(i) osobą Niepraktykujący(a) Praktykujący(a) rzadko Praktykujący(a) niesystematycznie Praktykujący(a) systematycznie Odmowa odpowiedzi 11% 1 2%
- 2 - CHARAKTER POLSKIEJ WIARY I RELIGIJNOŚCI Proszę powiedzieć, na ile zgadza się Pan(i) z tymi stwierdzeniami? WIARA I RELIGIJNOŚĆ Mocną stroną polskiej wiary jest jej tradycyjny charakter Poszukujący życia duchowego mogą znaleźć propozycje w Kościele Wierzący Polacy nie potrafią powiązać swojej wiary z codziennym życiem zgadzam się (4+5) 70% 53% nie zgadzam się (1+2) 16% 1 obojętne/ trudno powiedzieć W Polsce jest słaby poziom wiedzy religijnej KSIĘŻA I ŚWIECCY Przez Kościół rozumie się głównie księży Istnieje klimat zaufania pomiędzy świeckimi a duchownymi Kościół tłumi aktywność osób świeckich w Kościele Poziom intelektualny księży jest niski OPINIE O INSTYTUCJI KOŚCIOŁA Kościół katolicki jest ważny w życiu Polaków Polacy darzą Kościół szacunkiem i zaufaniem Kościół prowadzi wiele ważnych działań charytatywnych Polscy katolicy czują się odpowiedzialni za Kościół Kościół powinien zabierać głos w sprawach społecznych Parafia jest tylko instytucją świadczącą usługi religijne Kościół w Polsce mało interesuje się człowiekiem Kościół jest otwarty na zmiany Kościół jest nieufny wobec kobiet Kościół uczciwie rozlicza się ze swoją przeszłością 72% 62% 60% 58% 1 35% Mocną stroną polskiej wiary jest jej tradycyjny charakter 70% 58% 72% 92% 13% 3% 65% 75% 7% 87% 78% 4% 6% 85% 70% 4%, /, 71% 73% 7% 5%
- 3 - Kościół katolicki jest ważny w życiu Polaków 72% 62% 74% 91% 67% 77% 8% 5% 6% 91% 7 2% 6% 87% 72% 4% 7%, /, 71% 75% 10% Polacy darzą Kościół szacunkiem i zaufaniem 62% 50% 64% 84% 58% 66% 11% 3% 15% 82% 67% 3% 8%, /, 77% 60% 5 64% 6% 11% 11% Respondenci najbardziej zgodni są co do tego, że mocną stroną polskiej wiary jest jej tradycyjny charakter oraz zauważają ważność Kościoła katolickiego w życiu Polaków. Z takimi twierdzeniami zgadza się odpowiednio 70% i 72% Polaków. Szacunek i zaufanie Polaków do Kościoła potwierdza 62% respondentów. Wszystkie wymienione powyżej twierdzenia generują najwyższy odsetek pośród odpowiedzi zgadzam się a jednocześnie są dla Polaków najmniej kontrowersyjne (najniższe wskazania nie zgadzam się ). Opinie respondentów są mocno skorelowane z wiekiem, płcią oraz poziomem zaangażowania religijnego.
- 4 - OPINIE O KOŚCIELE JAKO INSTYTUCJI Kościół prowadzi wiele ważnych działań charytatywnych 60% 51% 60% 80% 58% 62% 83% 62% 4% 16% 8% 54% 35% 77% 7%, /, 55% 70% 16% W ramach opinii o instytucji Kościoła jedną z najmniej kontrowersyjnych kwestii jest zgoda co do tego, że Kościół prowadzi wiele ważnych działań charytatywnych działalność Kościoła na tym polu jest wyraźnie dostrzegana 60% respondentów zgadza się z tym twierdzeniem a tylko to kwestionuje. Przekonanie o działalności charytatywnej Kościoła rośnie, jak można oczekiwać, wraz z deklaracjami związanymi z praktykowaniem i osobistą wiarą, co zapewne przekłada się na większe związki z Kościołem i naturalne w tym wypadku dostrzeganie tego, co się w Kościele dzieje taką działalność Kościoła zauważa 83% wśród ch i 77% wśród osób praktykujących systematycznie, natomiast już tylko osób niezdecydowanych/ obojętnych co do wiary i 35% wśród osób ch. Kościół powinien zabierać głos w sprawach społecznych 47% 67% 35% 15% 65% 47% 50% 5 53%, /,
- 5 - Blisko połowa badanych () zgadza się, że Kościół powinien zabierać głos w sprawach społecznych. Mocno podzielone są jednak w tej kwestii osoby młode, w wieku w tej grupie mniej więcej po 1/3 dzieli się na tych, którzy się z tym zgadzają, nie zgadzają, bądź nie mają na ten temat zdania. W przypadku gdy wśród tak zdefiniowanej grupy młodych do analizy weźmiemy tylko osoby deklarujące się jako wierzące/głęboko wierzące, to i tak odsetek przekonanych o konieczności zabierania przez Kościół głosu w sprawach społecznych jest niższy niż dla ogółu Polaków (:). Parafia jest tylko instytucją świadczącą usługi religijne, /, 52% 48% 32% 43% 53% Przez Kościół rozumie się głównie księży, /, 48% 48% 32%
- 6 - Polaków uważa, że parafia jest tylko instytucją świadczącą usługi religijne, się z tym nie zgadza. Podobne wyniki uzyskujemy przy ocenie stwierdzenia przez Kościół rozumie się głównie księży (odpowiednio i ). Odpowiedzi w tych dwóch kwestiach pośrednio mogą wskazywać na niezrozumienie znaczącej grupy wiernych istoty Kościoła jako wspólnoty ch oraz przyjęcie pewnego dualizmu w stosunku do Kościoła, którego są członkami z jednej strony zdecydowana większość Polaków deklaruje się jako katolicy (93% populacji, jak wyżej), z drugiej strony tylko jedna trzecia nie zgadza się z tym, że Kościół to tylko księża lub z twierdzeniem, że parafia to tylko instytucja świadcząca usługi religijne. Kościół w Polsce mało interesuje się człowiekiem, /, 35% 4 11% 21% Kościół jest otwarty na zmiany 50% 10% 63% 48% 62%, /, 21%
- 7 - Kościół jest nieufny wobec kobiet 52% 1 57%, /, 1 43% Kościół uczciwie rozlicza się ze swoją przeszłością 48% 43% 4 64%, /, 15% 6% 48% 64% Zainteresowanie Kościoła człowiekiem, otwartość na zmiany i stosunek do kobiet to określenia, które dość mocno polaryzują opinie Polaków. Zaskakująco, tylko respondentów zgadza się, że Kościół uczciwie rozlicza się ze swoją przeszłością, szczególnie w kontekście dość otwartego przyznawania się Kościoła do różnych błędów minionych wieków i wyrażania stosownych przeprosin, czy też, bliższego naszej rzeczywistości, poważnego potraktowania przez Kościół instytucjonalny lustracji duchownych. Ta dość niska pozytywna ocena Kościoła w tej kwestii może wskazywać na to, że nasze oczekiwania wobec tej instytucji są w tej sprawie większe albo na fakt, że stosowne działania Kościoła nie przebiły się w mediach lub też pozostały niezrozumiałe.
- 8 - KSIĘŻA I ŚWIECCY Poziom intelektualny księży jest niski, /, 21% 21% 63% 61% 43% 53% Raczej nie sądzimy, aby poziom intelektualny księży był niski przekonanych o niskim poziomie intelektualnym księży jest Polaków, podczas gdy nie uważa aby tak było. Generalnie, pozytywna ocena poziomu intelektualnego duchowieństwa znacząco rośnie w stosunku do ogółu Polaków w przypadku grupy osób starszych 63% z nich nie zgadza się z twierdzeniem, że poziom ten jest niski. Podobnie jest w grupie osób ch i systematycznie praktykujących odpowiednio 61% i 53%. W powyższą prawidłowość nie wpisują się jednak osoby młode, w wieku 15-29 lat, nawet jeśli są to osoby wierzące/ głęboko wierzące lub praktykujące systematycznie. Oceny tych grup na temat poziomu intelektualnego księży są raczej porównywalne do ogółu Polaków.
- 9 - Istnieje klimat zaufania pomiędzy świeckimi a duchownymi 54% 21% 16% 63% 11%, /, 52% 16% 16% Ten bardziej krytyczny stosunek osób młodych do relacji pomiędzy księżmi i świeckimi widać także wyraźnie w pytaniu o to, czy istnieje klimat zaufania pomiędzy świeckimi a duchownymi. ogółu badanych zgadza się, że taki klimat zaufania istnieje, natomiast w grupie 15-29 pogląd ten podziela już tylko badanych. Poglądy grupy młodych ale deklarujących się jako wierzące a także grupy młodych praktykujących kształtują się na poziomie średniej dla wszystkich Polaków, z pewnym przesunięciem w stronę niezdecydowanych. Kościół tłumi aktywność osób świeckich w Kościele 32% 1 54% 32%, /, 32% 1 21%
- 10 - Na pytanie, czy Kościół tłumi aktywność osób świeckich w Kościele opinie Polaków są mocno spolaryzowane. się z tym twierdzeniem zgadza, się nie zgadza, natomiast reszta populacji jest w tej kwestii niezdecydowana. Ponownie, wart zauważenia jest fakt, że osoby młode () - wierzące lub praktykujące systematycznie istotnie różnią się od wszystkich badanych deklarujących się jako lub systematycznie praktykujący. U młodych daje się, jak poprzednio, zauważyć przesunięcie w kierunku osób niezdecydowanych.
- 11 - Informacje o badaniu Reprezentatywna próba N=1003 Polaków od 15 roku życia, dobór warstwowo kwotowy. Badanie zostało przeprowadzone w formie wywiadów kwestionariuszowych bezpośrednich (face-to-face in home) w listopadzie 2008. O IMAS International Nasza firma działa na rynku polskim od 1994 roku, w pierwszej 20 firm badawczych w kraju. Prowadzimy badania rynkowe i opinii społecznej zarówno w Polsce, jak też za granicą w Europie, Azji, Ameryce, Afryce. Nasi klienci producenci, sprzedawcy, instytuty badawcze, media, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe - doceniają w nas profesjonalizm, skuteczność i dopasowywanie oferty do ich możliwości i potrzeb. Oferujemy pełen zakres metod i technik, prowadzimy badania face to face, CATI, CAPI, CAWI, zarówno jakościowe jak też ilościowe. Więcej informacji można uzyskać na: www.imas.pl W przypadku cytowania wyników badania, prosimy podać pełną nazwę firmy oraz metodologię badania. Kontakt: imas@imas.pl, tel: (071) 78 27 900