PRAKTYKA REALIZACJI PROGRAMÓW OPTYMALIZACJI ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Janusz Mazur Prezes Zarządu POE ESCO Sp. z o.o
PLAN PREZENTACJI 1. Istota problemu gdzie oszczędzać? 2. Czy roztropnie wykorzystujemy energię? 3. Jak sprawdzić gdzie jest źle? 4. Oświetlenie ważny odbiornik energii 5. Czy warto wykonać audyt elektroenergetyczny? 6. Wnioski
ISTOTA PROBLEMU Zakupy grupowe to szybka metoda na osiągnięcie krótkoterminowych oszczędności kosztów, bez poprawy efektywności energetycznej oraz bez efektu ekologicznego. Najlepiej byłoby gdyby przygotowanie przetargu było poprzedzone wdrożeniem programów optymalizacyjnych tak w zakresie dostosowania mocy jak właściwego korzystania z energii. To model wzorcowy, którego realizacja na pewno zajmie dużo czasu zwłaszcza w dużych aglomeracjach. Katalog prostych działań ukierunkuje odbiorców na ocenę możliwości ich wdrożenia w porównaniu z posiadanym potencjałem i już realizowanymi pracami. Konieczna jest też znajomość podstawowych zagadnień technicznych, które w krótkim okresie przynoszą efekty ekologiczne i ekonomiczne.
CO CHCEMY OSZCZĘDZAĆ?
GDZIE OSZCZĘDZAĆ? Struktura opłat taryfy C Koszt energii biernej 2% Koszt opłat stałych za usługę dystrybucyjną 6% Koszt opłat zmiennych dystrybucyjnych 33% koszt energii czynnej 59%
ROZSTRZYGNIĘCIE PRZETARGU TO NIE KONIEC PRACY Zarządzanie grupą zakupową, organizacją działań podmiotów grupy w związku z nowymi obowiązkami i sytuacjami formalnymi i technicznymi: Nowe obowiązki i nowe faktury Kompensacja mocy biernej Kontrolowanie zużycia energii czynnej i biernej; Wykorzystanie wniosków z obserwacji i opracowaniem programu poprawy efektywności zużycia energii; Decyzją co do trybu zakupu na kolejny okres: negocjacje z dostawcami tam gdzie umożliwia to PZP, powtórzenie przetargu, przetarg na marżę (przykład AGH w Krakowie), grupa zakupowa bilansująca, spółka obrotu energią).
ZAKRES SKRÓCONEGO AUDYTU ELEKTRYCZNEGO 1. Pomiary parametrów zasilania obiektu i zużyć 2. Przegląd odbiorników energii i instalacji 3. Analiza danych pomiarowych 4. Analiza i weryfikacja faktur i umowy 5. Opracowanie rekomendacji w dotyczących poprawy efektywności energetycznej i wielkości mocy zamówionej.
DOBÓR MOCY Nadmiar mocy umownej - strata 7% kosztów ogólnych Pu[kW] umowna aktualna Pu[kW] umowna wykorzystana Pu[kW] umowna sugerowana 250 200 Pobór mocy 150 100 50 0 sty-07 lut-07 mar-07 kwi-07 maj-07 cze-07 lip-07 sie-07 wrz-07 paź-07 lis-07 gru-07 sty-08 lut-08 mar-08 Okres rozliczeniowy Warto w tym miejscu zastanowić się nad pojęciem mocy wirtualnej tej niepotrzebnie zamawianej stwarzającej wirtualne zapotrzebowanie w elektrowniach i u dystrybutorów. W literaturze oszczędności z optymalizacji i redukcji takiej mocy nazywamy NegaWatami (negatywny, ujemny Megawat). W sytuacji zapowiedzi budowy w Polsce kilkunastu elektrowni o łącznej mocy rzędu 15-20 tysięcy Megawatów warto rozważyć zobowiązanie podmiotów publicznych do weryfikacji zamawianych mocy. POWSTANIE W TEN SPOSÓB WIRTUALNA ELEKTROWNIA!!!
ANALIZA ZUŻYCIA DOBOWEGO [AS-Multi] RS232_MD / Analizator przenośny Mini Diagnoza Wykres średniej mocy czynnej Pt w okresie: Pt [ W ] Wyświetl Punkty danych P Limit P m ax Pt+ Pt- P m in Okres: 2011-10-12 00:00-2011-10-19 00:00 Zakresy zmian: 0,00... 0,00 [ W ] 2073,12... 42289,06 [ W ] 2028,32... 40398,44 [ W ] 0,00... 0,00 [ W ] 1911,50... 38617,19 [ W ] 45 000,0 40 000,0 35 000,0 Praca szkoły standardowy rozbiór Duże rozbiory popołudniu i w dni wolne Dlaczego? Aż 5 10 kw w nocy? Dlacz ego? 30 000,0 25 000,0 ` 20 000,0 15 000,0 10 000,0 5 000,0 0,0 Środa czwartek - piątek Dni wolne sobota-niedziela Poniedziałek - wtorek Obszary prawie beznakładowych oszczędności
JAK Z PRZETARGU SKONSTRUOWAĆ PROGRAM POPRAWY EFEKTYWNOŚCI Przygotowując inwentaryzację do przetargu warto dla własnych analitycznych celów zadać sobie niewiele trudu i do tabeli-ankiety inwentaryzacyjnej dopisać i uzupełnić kilka kolumn. Wśród wartości szczególnie zalecanych wymienić tu należy: Informacje o liczniku (tradycyjny/elektroniczny); Wartość faktury w podziale co najmniej na energię i na usługi dystrybucji a najlepiej każdą pozycję oddzielnie z podziałem na opłaty stałe i zmienne; Wszelkie koszty dodatkowe: płaty za energię bierną: indukcyjną, pojemnościową oraz ilość tej energii, opłaty za przekroczenia mocy, wartości tg fi, moce szczytowe jeśli są rejestrowane.
JAK Z PRZETARGU SKONSTRUOWAĆ PROGRAM POPRAWY EFEKTYWNOŚCI Dodatkowe wartościowe informacje: Powierzchnia budynku Powierzchnia zewnętrzna (jeśli jest oświetlana lub związana z innym rodzajem poboru energii) Główne odbiorniki energii (ogrzewanie, oświetlenie, klimatyzacja/wentylacja) Charakterystyka oświetlenia wewnętrznego (typ źródeł światła, liczba punktów jeśli jest dostępna) Charakterystyka oświetlenia zewnętrznego (typ źródeł światła, liczba punktów, system sterowania) Inne interesujące zagadnienia, np. duże obciążenia nocne, wyłącznie sezonowe wykorzystywanie obiektu itp.
JAK Z PRZETARGU SKONSTRUOWAĆ PROGRAM POPRAWY EFEKTYWNOŚCI Posiadanie tych danych pozwoli na wyliczenie szeregu wskaźników pozwalających na ocenę: Udziału kosztów energii czynnej w całkowitych kosztach energii 50-60% to zadowalający wynik, poniżej źle; stopnia wykorzystania zamówionej mocy, (KWh/kW/rok) dla C1x dobrze powyżej 1000 kwh/kw/rok, dla C2x powyżej 2000-3000 kwh/kw/rok; średniej jednoczłonowej łącznej ceny mocy i energii dla poszczególnych obiektów (PLN/KWh całkowita wartość faktur podzielona przez ilość energii),nie powinno być więcej niż 60-70 gr/kwh, jeśli jest ponad 1 zł to sygnał do badania, 2-3 zł ALARM! wskaźnikowego zapotrzebowania mocy i energii na jednostkę powierzchni użytkowej. (KW/m.kw, KWh/m.KW/rok) Zaleca się aby każdy z powyższych wskaźników wyliczyć dla wszystkich obiektów w grupie. Najlepiej porównywać je pomiędzy obiektami o podobnych funkcjach (szkoły, szpitale, instytucje kultury, budynki biurowe itd.). Zawsze najwięcej uwagi należy poświęcić wartościom skrajnym, najbardziej odbiegającym od średniej, dla danego wskaźnika i zlecić wyspecjalizowanym jednostkom wykonanie audytów elektroenergetycznych.
SKUTECZNOŚĆ ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA Typ źródła światła Skuteczność [Lm/W] Tradycyjna żarówka 10 15 Żarówka halogenowa 25 Lampa rtęciowa Świetlówka T8 zapłon indukcyjny 50 Świetlówka T5 zapłon elektroniczny 70-90 Lampa metahalogenkowa Lampa sodowa Lampy UTC (Ksenon) 80 140 Lampy indukcyjne Lampy LED 60-140 Bardzo ważne są również inne aspekty: Kolor ścian i sufitu, rozmieszczenie opraw, czyste klosze
OŚWIETLENIE ZEWNĘTRZNE I ULICZNE 1. Dlaczego jest jeszcze tak dużo oświetlenia rtęciowego? 2. Sterowanie zegarem astronomicznym dzisiaj to już tylko minimalny standard. 3. Współczesne sterowniki spełniają szereg funkcji wpływających na jakość oświetlenia i jego koszty. Zmierzają do jak najdokładniejszego odwzorowania poprawnych warunków fotometrycznych przy zminimalizowaniu ilości zużywanej energii oraz pełne, wieloaspektowe zarządzanie systemem oświetleniowym dając szereg korzyści: prawidłową wielkość strumienia światła, poprawę równomierności, zmniejszenie zużycia energii, wydłużenie żywotności źródła, zmniejszenie wielkości zamawianej mocy u dostawcy energii itd. (Kolejny element wirtualnej elektrowni).
EFEKTY AUDYTU ELEKTROENEGETYCZNEGO - przykład Przygotowanie audytów elektroenergetycznych dla kilku czy nawet kilkunastu budynków przez profesjonalnego doradcę zajmie mniej czasu niż przetargu dla kilkudziesięciu-kilkuset budynków. Zanim zostanie rozstrzygnięty przetarg na zakup energii, wdrożenie zaleceń audytu zacznie przynosić trwałe korzyści ekonomiczne a często również w zakresie ekologii dla zarządzających budynkami. Przykłady wniosków ekonomicznych z audytów elektroenergetycznych Wyniki badań (analiza faktur i pomiary) obiekty szkoły wyższej. Liczba przebadanych obiektów: 9. Moc umowna łączna obiektów: 8 344 kw. Racjonalizacji mocy umownej : 169 314,00 zł netto rocznie. Kompensacja mocy biernej: 23 741,49 zł netto rocznie. Znalezione błędy w naliczaniu opłat za energię elektryczną przez sprzedawcę: 19 787,51zł netto. Wyniki badań (analiza faktur i pomiary) obiekty administracyjne. Liczba przebadanych obiektów: 4. Moc umowna łączna obiektów: 673 kw. Racjonalizacji mocy umownej: 32 160,00 zł netto rocznie. Kompensacja mocy biernej: 4 764,00 zł netto rocznie. Oszczędności stanowią około 12% kosztów energii elektrycznej na badanych obiektach.
WNIOSKI dlaczego powinniśmy zrobić coś więcej niż przetarg Nawet duży grupowy przetarg nie zawsze musi zaowocować uzyskaniem atrakcyjnych cen, na co wpływ ma szereg niezależnych od nas czynników. Przy inwentaryzacji punktów poboru energii dla celów przetargu warto zadbać o analizę mocy umownej i ocenę wielkości zużycia energii przez poszczególne obiekty. Te wstępne dane pozwolą na podjęcie decyzji o działaniach pilnych i tych długofalowych. Otrzymujemy wówczas, niewiele zwiększając nakład pracy, analityczny materiał wskazujący, gdzie występuje potrzeba wykonania głębszych obserwacji i audytów. Przetarg tylko daje szanse korzystnej ceny na określony czas, systemowe podejście trwały efekt energetyczny i ekonomiczny. Ponadto efekt ekonomiczny przetargu może zostać skonsumowany przez wzrost cen usług dystrybucyjnych i wzrost konsumpcji co sprawi, że obciążenia budżetu nie zmniejszą się. Dlatego warto podchodzić modelowo do budowania programów efektywności energetycznej. Każdy zarządzający obiektami powinien odpowiedzieć sobie na pytanie czy potrafię takie informacje uzyskać od własnych służb, czy warto skorzystać z wiedzy specjalistów?
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Janusz.Mazur@esco.krakow.pl