Załącznik nr 1 do uchwały nr XLV/308/2005 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 30 listopada 2005 r. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Węgorzewo na 2006 rok
I. Postanowienia ogólne Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych stanowi spis zadań własnych gminy wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, które będą realizowane w 2006 r. Zadania w nim zawarte są w dużym stopniu kontynuacją dotychczas realizowanych przedsięwzięć. Jako zadanie nowe wprowadzono jedynie Uruchomienie Gminnego Punktu Konsultacyjnego i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych. II. Diagnoza problemów alkoholowych Według Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 2005 straty ekonomiczne związane z nadużywaniem alkoholu szacuje się w różnych krajach w wysokości do 5% globalnego produktu narodowego brutto. Polskie próby oszacowania tych strat wskazywały w 1998 roku na sumę około 25 mld zł rocznie przy wpływach fiskalnych z rynku alkoholowego w wysokości około 6,5 mld zł. Szkody wynikające z nadużywania alkoholu występują w bardzo różnych obszarach polskiej rzeczywistości. Nie można ich uniknąć, ale można zmniejszać ich rozmiary i dotkliwość. Do najważniejszych problemów wynikających ze spożywania i nadużywania alkoholu w Polsce można aktualnie zaliczyć; 1. Samo niszczenie osób uzależnionych od alkoholu, 2. Szkody zdrowotne nadużywających alkoholu osób dorosłych 3. Szkody występujące u nadużywającej alkoholu młodzieży 4. Przemoc domowa i inne szkody w rodzinie z problemem alkoholowym. 5. Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy. 6. Przestępstwa i wykroczenia popełniane przez osoby nietrzeźwe. 7. Łamanie prawa związane z handlem napojami alkoholowymi. Problem osób nadużywających alkoholu to nie tylko zjawisko ograniczone do danej jednostki. To także zjawisko, które z jednej strony pociąga za sobą konieczność ponoszenia przez społeczeństwo ogromnych kosztów ekonomicznych, np. w zakresie ochrony zdrowia, opieki społecznej, kosztów wypadków drogowych. Z drugiej strony stwarza ogromne niebezpieczeństwo skażenia społecznego i popularyzacji negatywnych wzorców. Szkody spowodowane alkoholem na naszym terenie z zakresu opieki społecznej, wykroczeń i przestępstw przedstawiają załączniki nr 1 i nr 2 do uchwały Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2004 roku rozpatrzyła 36 wniosków o leczenie odwykowe, z pośród których w stosunku do 26 osób wystąpiono do sądu o ustalenie przymusowego obowiązku leczenia odwykowego.
III. Zasoby umożliwiające prowadzenie działalności profilaktycznej w gminie Gmina prowadzi 3 świetlice dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych (Świetlica Socjoterapeutyczna Dom, Ognisko-Wychowawcze i świetlica w Węgielsztynie). Ponadto działają dwie świetlice przy Parafiach, pomagające głównie dzieciom w odrabianiu lekcji i rozwijaniu zainteresowań. W Węgorzewie funkcjonuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia, która jest czynna codziennie od poniedziałku do piątku, także w godzinach popołudniowych. Prowadzi leczenie osób uzależnionych od alkoholu oraz osób współuzależnionych. Starostwo Powiatowe uruchomiło Punkt Konsultacyjny dla uzależnionych, współuzależnionych oraz ofiar przemocy czynny 2-3 godziny dziennie (poniedziałek piątek), w którym na zmianę przyjmuje prawnik, psycholog lub terapeuta. W Mazurskim Centrum Zdrowia oraz w Szpitalu Psychiatrycznym funkcjonują oddziały detoksykacji dla osób uzależnionych. Leczenie osób uzależnionych od narkotyków prowadzone jest w Ośrodku DOREN w Różewcu. Ponadto terenie gminy funkcjonują 3 grupy Anonimowych Alkoholików. Ponadto w obszarze profilaktyki działają inne instytucje, takie jak: lekarze rodzinni, Komenda Powiatowa Policji, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, kościoły, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, kluby sportowe, Stowarzyszenie Stu dla Rodziny. IV. Cele strategiczne programu 1. Zapobieganie rozwojowi uzależnień, zwłaszcza alkoholowych, 2. Zmniejszenie rozmiaru problemów aktualnie występujących, 3. Zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami Podstawowymi warunkami osiągnięcia celów strategicznych jest: 1. objęcie dzieci z rodzin dysfunkcyjnych opieką, działaniami socjoterapeutycznymi i psychologicznymi w świetlicach, 2. udzielanie pomocy rodzinom, w których występują problemy uzależnień lub przemocy, 3. wsparcie szkół w prowadzeniu profilaktyki wśród dzieci i młodzieży, a także rodziców, 4. zwiększenie oferty różnych instytucji i organizacji dotyczącej spędzania czasu wolnego, 5. kontynuowanie szkoleń, zwłaszcza doskonalących umiejętności wychowawcze nauczycieli i innych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą,
6. zwiększenie dostępności i skuteczności terapii dla osób uzależnionych i współuzależnionych. Najważniejsze podmioty realizujące zadania: 1. Świetlica Socjoterapeutyczna Dom, Ognisko Wychowawcze i Świetlica w Węgielsztynie Zadania: - opieka, - indywidualna i grupowa praca z dziećmi na podstawie sporządzonych diagnoz, - pomoc w nauce, - prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dzieci i rodziców, - prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, - rozwijanie zainteresowań, - prowadzenie imprez okolicznościowych, - dożywianie dzieci, Zatrudnienie: 4 osoby umowa o pracę 2 osoby umowa zlecenie (Świetlica w Węgielsztynie), 1 osoba (psycholog ) umowa o pracę (nowy etat od 2006 r.) 1 osoba (pedagog) umowa zlecenie (5 godzin w tygodniu) Zadaniem psychologa oprócz pracy w świetlicach, będzie praca w szkołach (porady, dyżury, zajęcia socjoterapeutyczne itp.) Pedagog prowadzi zajęcia korekcyjno-kompensacyjne z dziećmi mającymi trudności w pisaniu i czytaniu. Czas pracy: - Świetlica Dom i Ognisko:8.00 16.00 - Świetlica w Węgielsztynie 16 godzin w tygodniu Ilość dzieci: 117. 2. Gminny Punkt Konsultacyjny i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych Zadania punktu: Świadczenie specjalistycznej pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji kryzysowej (pomoc nastawiona na rozwiązanie kryzysy, zminimalizowanie jego kosztów i zapewnienie bezpieczeństwa osobom zgłaszającym się do punktu), Udzielanie informacji o możliwości podjęcia leczenia w placówkach leczenia odwykowego, Wstępne rozpoznanie problemu z jakim klienci zgłaszają się do punktu (picie szkodliwe, uzależnienie, współuzależnienie, przemoc) i kierowanie do odpowiednich placówek, Motywowanie do podjęcia leczenia, Udzielanie wsparcia,
Uruchomienie interwencji w przypadku zdiagnozowania przemocy domowej, Czas pracy: od poniedziałku do piątku w godz. 16.00-17.00. 3. Szkoły (podstawowe, gimnazja, ponadpodstawowe) realizują własne programy profilaktyczne. Realizowane przez szkoły programy profilaktyczne wymagają wsparcia ze środków gminnego programu profilaktyki, zwłaszcza w zakresie realizacji standartowych programów profilaktycznych Spójrz Inaczej, Nasze Spotkania, zajęć sportowych i innych zajęć umożliwiających młodzieży zdrowe spędzanie czasu wolnego. Szkoły posiadają nauczycieli uprawnionych do realizacji standartowych programów profilaktycznych Spójrz Inaczej, Nasze Spotkania. Zgłaszają liczne postulaty w sprawie przeszkolenia nauczycieli w następnym programie profilaktycznym pt.: Trzy Koła oraz innych szkoleń podnoszących umiejętności wychowawcze nauczycieli. Dotychczas w pierwszych klasach gimnazjum i szkół podstawowych prowadzony jest program Spójrz Inaczej. W Szkole Podstawowej nr 2 realizacja tego programu dotyczy także drugich klas. W Liceum Ogólnokształcącym w Węgorzewie prowadzony jest programu Nasze Spotkania w czterech grupach. V. Zadania szczegółowe 1. Zwiększanie dostępności terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu: 1) Udzielanie specjalistycznej pomocy osobom uzależnionym od alkoholu w Gminnym Punkcie Konsultacyjnym i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych, 2) Zwrot pacjentom kosztów dojazdu na leczenie do Poradni Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Węgorzewie lub do Gminnego Punktu Konsultacyjnego i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych, 3) Objęcie pomocą terapeutyczną lub socjoterapeutyczną uzależnionej młodzieży, 4) Prowadzenie rozmów motywujących do podjęcia leczenia, 5) Współpraca z instytucjami, które prowadzą działalność z zakresu leczenia osób uzależnionych, 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie: 1) Finansowanie działalności Świetlicy Socjoterapeutycznej DOM, Ogniska Wychowawczego i Świetlicy w Węgielsztynie, 2) Objęcie rodzin z problemem alkoholowym oraz rodzin w których występuje przemoc bezpłatną pomocą terapeutyczną, psychologiczną i prawną w Gminnym Punkcie Konsultacyjnym i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych, 3) Udzielanie wsparcia osobom współuzależnionym i ofiarom przemocy oraz uruchomienia interwencji w przypadku zdiagnozowania przemocy, 4) Prowadzenie grup socjoterapeutycznych rodziców, prowadzenie zajęć terapeutycznych dla uczniów z zaburzeniami emocjonalnymi, zajęć wyrównawczych oraz grupowej terapii zajęciowej, 5) Szkolenia osób mających w swojej pracy kontakt z rodzinami dysfunkcyjnymi (uzależnienia, przemoc), 6) Organizowanie obozów, kolonii socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych,
7) Informowanie społeczeństwa o adresach instytucji niosących pomoc w sytuacjach kryzysowych w rodzinie, 8) Kierowania na badania przez biegłych sądowych osób w stosunku do których prowadzone jest postępowanie w sprawie leczenia odwykowego, 9) Kierowanie wniosków do sądu o orzeknięcie wobec osób uzależnionych obowiązku podania się leczeniu odwykowemu, 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych, zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących, w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych: 1) Prowadzenie zwłaszcza na terenie szkół programów profilaktycznych odpowiadającym standardom wyznaczonym przez technologie profilaktyczne: m.in. profesjonalnie przygotowani realizatorzy, kompletny, godzinowy scenariusz zajęć, zaplanowana ewaluacja; 2) Finansowanie szkoleń dotyczących rozwijania umiejętności wychowawczych oraz prowadzenia zajęć profilaktycznych wśród nauczycieli, trenerów i innych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą; 3) Finansowanie i wspieranie pozalekcyjnych zajęć sportowych i innych alternatywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży (także w wakacje i ferie), zakup materiałów i sprzętu umożliwiającego ich prowadzenie, w tym także doposażenie w sprzęt sportowo-rekreacyjny miejsc ogólnodostępnych do spędzania czasu wolnego; 4) Wspieranie lokalnych imprez profilaktycznych dla dzieci i młodzieży promujących zdrowy styl życia; 5) Zakup i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy, 6) Zakup literatury dotyczącej problematyki profilaktyki, promocji zdrowia itp., 7) Utworzenie internetowej strony popularyzującej i promującej działania profilaktyczne i dostarczającej informacji o adresach instytucji oferujących pomoc z zakresu problemów uzależnień i przemocy, 8) Współpraca z lokalnymi mediami w zakresie popularyzacji i promocji działań profilaktycznych. 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych: 1) Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałaniu przemocy, 2) Szkolenia osób w zakresie promocji zdrowia osób zaangażowanych w realizację zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałaniem przemocy, 3) Udostępnianie literatury i innych materiałów edukacyjno-informacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy, 4) Pomoc osobom fizycznym w zakresie rozwiązywania osobistych problemów alkoholowych, 5) Zakup nagród uczestnikom konkursów odbywających się w czasie imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych promujących zdrowy, trzeźwy styl życia w czasie wolnym oraz użyczanie sprzętu instytucjom i stowarzyszeniom do ich realizacji,
6) Współpraca z ruchami samopomocy (AA i innymi). 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. VI. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie. Członkowie Komisji otrzymują diety w następujący sposób: 1) Przewodniczący Komisji otrzymuje dietę w wysokości 240 zł miesięcznie, 2) Sekretarz Komisji otrzymuje dietę w wysokości 160 zł miesięcznie. 3) Pozostali członkowie otrzymują dietę w wysokości 80 zł miesięcznie. 4) Członkom Komisji ( z wyjątkiem przewodniczącego i sekretarza), którzy w danym miesiącu uczestniczą w pracy zespołu kontrolującego lub rozpatrującego sprawy z zakresu kierowania osób na przymusowe leczenie odwykowe wysokość diety podwyższa się o 50 zł za dany miesiąc. 5) Każda nieobecność na posiedzeniu komisji lub zespołu komisji skutkuje zmniejszeniem diet, o których jest mowa w niniejszym punkcie 3 o 25 %. VII. Realizatorzy zadań 1. Burmistrz Węgorzewa, 2. Członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie, 3. Jednostki gminne, 4. Podmioty wyłonione w drodze konkursu ofert, o którym jest mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie lub zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, 5. Osoby fizyczne, z którymi zawarto umowę zlecenia lub umowę o dzieło. VIII. Środki finansowe przeznaczone na realizację programu Na realizację zadań Programu przeznacza się środki pobierane przez gminę z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie Gminy Węgorzewo. Wysokość ww. środków określa uchwała Rady Miejskiej w Węgorzewie w sprawie budżetu gminy na 2005 r. Preliminarz wydatków stanowi załącznik nr 3 do niniejszego Programu.
Liczba wykroczeń i przestępstw na terenie działania Komendy Powiatowej Policji w Węgorzewie Załącznik nr 1 do programu L. Lata p. Rodzaj wykroczeń lub przestępstw 1997 1998 2001 2002 2003 2004 1 2 3 4 5 6 7 8 1 595 599 473 489 811 828 Liczba wykroczeń ogółem 2 w tym przeciwko: - bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu lądowym, popełnionych przez osoby 287 277 112 99 94 114 3 będące pod wpływem alkoholu - porządkowi i spokojowi publicznemu 101 76 78 80 49 41 popełnionych przez osoby będące pod 4 - wpływem alkoholu ustawie o wychowaniu w trzeźwości (spożywanie alkoholu w miejscach 2 4 9 27 31 16 zabronionych), popełnionych przez osoby będące pod wpływem alkoholu 5 Liczba interwencji domowych mających związek z nadużywaniem 457 340 322 350 482 513 alkoholu 6 Liczba Ofiar przemocy, którym założono Niebieską Kartę X X X X 106 179 Liczba przestępstw ogółem 627 844 638 677 640 799 7 w tym: - przestępstwa popełnione przeciwko rodzinie popełnione pod wpływem alkoholu 17 16 32 25 27 22 - bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu lądowym, popełnionych przez osoby będące pod wpływem alkoholu 4 1 185 143 130 103 - przestępstwa popełnione przeciwko rodzinie popełnione pod wpływem narkotyków, 1 0 0 0 0 0 - przestępstwa popełnione pod wpływem narkotyków 0 0 0 0 0 0 - przestępstwa polegające na posiadaniu, bądź rozprowadzaniu x 33 2 9 95 18 narkotyków, - inne przestępstwa popełnione pod wpływem narkotyków 13 42 5 0 0 0 X brak danych Niższa liczba wykroczeń w latach 2001-2003 w punkcie 2 nie świadczy o ich spadku, lecz jest spowodowana tym, że od 15.12.2000 r. jazda pod wpływem alkoholu jest przestępstwem.
Załącznik nr 2 do programu Dane dotyczące udzielanej pomocy na terenie Gminy Węgorzewo w zakresie problemów związanych z uzależnieniami zebrane z Miejsko -Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Węgorzewie. L. p. Rodzaj świadczeń Ilość rodzin Poniesione koszty przez MGOPS w tys. zł 1 2 3 5 Świadczenia w formie zasiłków jednorazowych, okresowych, pokrycie kosztów leczenia, opłaty, zakup żywności, opłaty rachunków za gaz, energię itp. ogółem - w tym: - - rodzinom, w których istnieją problemy związane ze spożywaniem alkoholu - - rodzinom, w których istnieją problemy związane z zażywaniem narkotyków Zakup przyborów szkolnych, obuwia, pościeli itp. dla rodzin w tym dla rodzin, w których istnieją problemy związane ze spożywaniem alkoholu 1997 1998 2001 2002 2003 2004 1997 1998 2001 2002 2003 2005 2.280 1.540 1.140 1.075 994 110 140 160 170 132 10 20 22 20 15 930 573,0 845,0 569,6 606,7 520,3 507,0 124 171,5 205,0 210,0 232,0 212,4 208,0 18 1,6 4,8 5,0 4,8 4,5 5,2 120 160 231 245 197 10 14,5 18,7 19,7 18,6 9,8 5,3 Ilość dzieci
6 7 8 Posiłki dla dzieci w szkołach ogółem - w tym: - rodzinom, w których istnieją problemy związane ze spożywaniem alkoholu - rodzinom, w których istnieją problemy związane z zażywaniem narkotyków 592 190 3 621 245 10 518 242 8 677 251 6 675 243 9 593 216 7 142,1 65.5 0,6 146,8 75,0 2,8 155,0 83,0 2,7 214,1 89,0 2,5 252,1 94,0 2,6 197,5 87,1 1,5
Załącznik nr 3 do programu Preliminarz Wydatków Gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2006 r. L.p. Kategoria zadania Wydatki (zł) 1 2 3 Prowadzenie Gminnego Punktu Konsultacyjnego i Interwencji Kryzysowej dla Uzależnionych i Współuzależnionych, 11.500 Prowadzenie Świetlicy Socjoterapeutycznej DOM, Ogniska Wychowawczego i Świetlicy w Węgielsztynie 156.000 Realizacja programów profilaktycznych (m.in. Spójrz Inaczej, Nasze Spotkania, Trzy Koła, Śnieżna Kula ) 24.000 4 Prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i innych alternatywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży, w tym zakup materiałów i sprzętu 31.000 5 Szkolenia 11.000 Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów 6 Alkoholowych (diety członków komisji, badania lekarskie 16.000 i psychologiczne osób kierowanych na leczenie odwykowe, zakup materiałów i artykułów do bieżącej pracy komisji itp.) 6 Zwrot pacjentom kosztów dojazdu na leczenie odwykowe 500 R a z e m 250.000