Rodzaj dokumentu interpretacja indywidualna Sygnatura IPTPB2/415-3/11-2/MP Data 2011.06.03 Autor Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi Temat Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Zwolnienia przedmiotowe Słowa kluczowe emerytura odszkodowania szkody utracone korzyści (lucrum cessans) wyrok zwolnienia przedmiotowe Istota interpretacji Czy otrzymane odszkodowanie jest na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Wniosek ORD-IN 275 kb INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz 2 i 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 5 kwietnia 2011r. (data wpływu 7 kwietnia 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego jest prawidłowe.
UZASADNIENIE W dniu 7 kwietnia 2011r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego. W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny. Wyrokiem z dnia 4 marca 2010r. Sąd Rejonowy Wydział Pracy zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Powyższe było wynikiem tego, iż w okresie od 1 stycznia 2005r. do 30 czerwca 2007r., na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę wykonywanej przez Wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Spółce, pobierał zaniżone świadczenie emerytalne. Spółka w wystawionym na rzecz Wnioskodawcy świadectwie pracy nie wykazała, iż wykonywana przez Wnioskodawcę praca miała charakter pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego organ rentowy przyznając mu prawo do emerytury górniczej, do jej wysokości nie zastosował przelicznika 1.8 lecz 1.2 i w konsekwencji pobierał niższą emeryturę niż powinien. Wnioskodawca, nie zgadzając się z wysokością przyznanego świadczenia emerytalnego, ponownie wystąpił o przeliczenie przyznanej emerytury. W konsekwencji, organ rentowy decyzją z dnia 10 marca 2008r., ponownie przeliczył wysokość przyznanej mu emerytury, tym razem z zastosowaniem przelicznika 1.8. Ponownie naliczona emerytura była znacznie wyższa od tej pierwotnie mu przyznanej. Z uwagi zatem na fakt, iż w okresie od 1 stycznia 2005r. do 30 czerwca 2007r. Wnioskodawca otrzymywał zaniżone świadczenie emerytalne, to wystąpił do Sądu Rejonowego z powództwem przeciwko Spółce o zapłatę stosownego odszkodowania za okres pobierania zaniżonej emerytury. Podstawą dochodzonego przez Wnioskodawcę roszczenia był art. 471 kodeksu cywilnego w związku z treścią art. 300 kodeksu pracy, zgodnie z którymi: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zasady ustalania odszkodowania wynikają zatem wprost z art. 471 kodeksu cywilnego w związku z art. 300 kodeksu pracy. Wysokość należnego odszkodowania stanowiła zaś różnicę między emeryturą, którą faktycznie Wnioskodawca otrzymał, a tą którą powinien był otrzymywać, gdyby pracodawca wystawił mu prawidłowe dokumenty. Różnicę tę ustaliła opinia biegłego sądowego, dopuszczona przez Sąd Rejonowy. Zasądzone na rzecz Wnioskodawcy przez Sąd Rejonowy w odszkodowanie w kwocie zł stanowiło kwotę netto, bowiem
zostało uprzednio pomniejszone o podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zdaniem Sądu Rejonowego, Spółka nie wykonała ciążących na niej obowiązków w sposób należyty, bowiem w wystawionym Wnioskodawcy świadectwie pracy nie wskazała, iż Wnioskodawca wykonywał pracę górniczą podlegającą zaliczeniu do wysokości emerytury w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego poniósł szkodę w postaci obniżonej wysokości emerytury. W konsekwencji Spółka była zobligowana do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Wypłacona na rzecz Wnioskodawcy kwota odszkodowania była kwotą netto i stanowiła różnicę pomiędzy faktycznie otrzymaną emeryturą w kwocie netto, a tą którą powinien otrzymać, gdyby otrzymał prawidłowe świadectwo pracy również w kwocie netto. W związku z powyższym zadano następujące pytanie. Czy otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest - zgodnie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych... Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone wyrokiem z dnia 4 marca 2010r. przez Sąd Rejonowy na Jego rzecz odszkodowanie w kwocie zł netto, które zostało pomniejszone o obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wynika bowiem, iż: "wolne od podatku dochodowego są: inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: a. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą b. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono". Zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zostało pomniejszone o należny podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zasądzone wyrokiem z dnia 4 marca 2010r. przez Sąd Rejonowy odszkodowanie stanowiło zatem kwotę netto. W ocenie Wnioskodawcy, odszkodowanie stanowiło emeryturę netto, której w okresie od 1 stycznia 2005r. do 30 czerwca 2007r. został faktycznie pozbawiony, z uwagi na fakt, iż pracodawca nienależycie wywiązał się ze swoich obowiązków i nieprawidłowo zakwalifikował wykonywaną przez Niego pracę. Szkoda, którą w wyniku nienależytego wywiązania się przez pracodawcę ze swoich obowiązków
poniósł spowodowała, iż w spornym okresie otrzymał emeryturę niższą od tej, do której faktycznie był uprawniony. Szkoda ta mieści się w Jego ocenie w tzw. damnum emergens szkody rzeczywiście poniesionej i w związku z tym jej naprawienie powinno obejmować stratę, którą w jej wyniku poniósł, czyli wypłatę kwoty, o którą została pomniejszona faktycznie wypłacona przez organ rentowy emerytura. Zasadą jest bowiem, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik odpowiada tak jak w niniejszej sprawie pracodawca, odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową Wnioskodawcy do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie zostało wykonane, a zatem obejmuje wszystko to, co poszkodowany uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania (vide pismo z dnia 03.08.2007r. IS w W-wie, 1401/BF-II/415-46/07/JO). Wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie stanowiło jedynie kwotę, o którą w okresie od 1 stycznia 2005r. do 30 czerwca 2007r. została pomniejszona jego emerytura. Szkoda, o której naprawienie wnosił, z całą pewnością nie miała zatem charakteru korzyści. Gdyby bowiem pracodawca wystawił na Jego rzecz prawidłowe dokumenty, to od momentu przejścia na emeryturę otrzymywałby wyższą emeryturę. Wyrządzona przez pracodawcę szkoda polegała na zmniejszeniu tego, co się należało, a więc na zaniżeniu należnego świadczenia emerytalnego, zasądzone zaś przez Sąd odszkodowanie miało na celu zrekompensowanie tej szkody. Jak wynika zaś z utrwalonej w tym zakresie linii orzeczniczej: ( ) funkcja społecznogospodarcza odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego. Stratą (damnum emergens) jest zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów majątku, utraconym zaś zyskiem (lucrum cessans) udaremnienie zwiększenia się majątku. (.) istotą zwolnienia podatkowego jest fakt, iż świadczenie takie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę w tym także w sferze niematerialnej. W konsekwencji uznania, że kwota, o której mowa w interpretacji stanowi odszkodowanie dla skarżącego, jej wysokość została określona w orzeczeniu Sądu i nie dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej ani korzyści oznacza, że spełnione są warunki zwolnienia przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy (vide wyrok WSA/Bydgoszcz z dnia 17 lutego 2010r., I SA/BD 680/09). Skoro tak, to przedmiotowe odszkodowanie zdaniem Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia podatkowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Takie stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy, który na skutek wniesienia przez Spółkę skargi kasacyjnej w analogicznej sprawie, wypowiedział się wprost, iż zasądzone odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania do wystawienia dokumentu w celu
udowodnienia pracy górniczej z mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest wolne od podatku (vide wyrok SN z dnia 25 maja 2010r., I PK 190/09). Powyższe stanowisko jest tym bardziej zasadne, iż wypłacone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zostało już na etapie wyliczania jego wysokości przez biegłego sądowego pomniejszone o podatek dochodowy oraz składki zdrowotne i stanowi wyrównanie straty, którą rzeczywiście poniesiono. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jednakże, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem: a. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, b. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, c. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, d. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, e. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, f. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c, g. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, b. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie: 1. szkody, która jest albo źródłem zobowiązania przy tzw. Odpowiedzialności ex delicto (art. 415 Kodeksu cywilnego), albo stanowi następstwo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu (art. 471 k.c.), 2. szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt (działanie lub inne zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, 3. między szkodą a faktem, który ją spowodował musi istnieć związek przyczynowy. Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Natomiast w art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998r. Nr 21 poz. 94 ze zm.) wskazano, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Jak wskazano we wniosku, odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem sądu rejonowego. Podstawą wypłaty ww. odszkodowania były postanowienia art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Wysokość odszkodowania stanowiła różnica pomiędzy emeryturą jaką Wnioskodawca winien otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty, a emeryturą otrzymaną w okresie objętym żądaniem. Obejmuje ono wyłącznie stratę, jakiej doznał Wnioskodawca w związku z błędami popełnionymi przez byłego pracodawcę, a nie utratę zarobku, który byłby się urzeczywistnił gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych. W konsekwencji jego wypłata nie rodzi u Wnioskodawcy obowiązku podatkowego. Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu
prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.