NOTATKA z posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej Data posiedzenia: 8 kwietnia 2014 r. r. Nr posiedzenia: 108 Posiedzeniu przewodniczył/li: przewodniczący komisji Mieczysław Augustyn. Porządek posiedzenia: 1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (druk senacki nr 605; druki sejmowe nr 2049 i 2237). 2. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (druk senacki nr 606; druki sejmowe nr 2254 i 2257). 3. Rozpatrzenie ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (druk senacki nr 607; druki sejmowe nr 1766, 1767, 2252, 2278 i 2278-A). W posiedzeniu uczestniczyli: senatorowie członkowie komisji: Anna Aksamit, Tadeusz Arłukowicz, Mieczysław Augustyn, Stanisław Kogut, Waldemar Kraska, Jan Filip Libicki, Robert Mamątow, Jan Michalski, Andrzej Pająk, oraz senator Jan Rulewski; goście: Rządowe Centrum Legislacji: wiceprezes Jacek Krawczyk, wicedyrektor Departamentu Prawnego i Orzecznictwa Joanna Knapińska, Ministerstwo Obrony Narodowej: zastępca dyrektora Departamentu Spraw Socjalnych Kamila Gralik, szef Oddziału Emerytalnego w Departamencie Spraw Socjalnych Anita Rzepecka, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej: podsekretarz stanu Elżbieta Seredyn, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Rodzinnej Olgierd Podgórski, specjalista w Departamencie Polityki Rodzinnej Ewa Kidyba, zastępca dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Krzysztof Kosiński,
- 2 - Ministerstwo Finansów: radca ministra w Departamencie Finansowania Sfery Budżetowej Violetta Walewska-Pucuła, Zakład Ubezpieczeń Społecznych: starszy specjalista w Departamencie Realizacji Dochodów Agnieszka Ziętarska-Łaszcz, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego: zastępca prezesa Janina Pszczółkowska, wicedyrektor Biura Świadczeń Anna Garbowska, Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych: doradca prezesa Roman Uhlig, Bussines Centre Club: ekspert ds. niepełnosprawności Anna Maria Dukat, NSZZ Solidarność : członek Prezydium Komisji Krajowej Henryk Nakonieczny, pełnomocnik Komisji Krajowej ds. osób niepełnosprawnych Krzysztof Rowiński, Koalicja na rzecz Osób z Niepełnosprawnością: wiceprezes zarządu Magdalena Bojarska, Krajowa Rada Konsultacyjna ds. Osób Niepełnosprawnych: przedstawiciel Jerzy Szreter, Fundacja im. Brata Alberta: prezes zarządu ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym: prezes honorowy stowarzyszenia Krystyna Mrugalska, Stowarzyszenie Opiekunów Osób Niepełnosprawnych Stop Wykluczeniom : przewodniczący Rady Przedstawicieli Mirosław Sobolewski, rzecznik Roman Hajduga, Stowarzyszenie na rzecz Osób Niepełnosprawnych Mam Przyszłość : prezes zarządu Iwona Hartwich, Maja Szulc, Marzena Stanewicz, Aneta Rzepka, Wojciech Kalinowski, Łódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych: wiceprezes Jerzy Płókarz, Ogólnopolski Pracowniczy Związek Zawodowy Porozumienie Pracownicze : wiceprezes Piotr Kret, Organizacja Środowiskowa Opiekunów Osób Niepełnosprawnych przy Ogólnopolskim Pracowniczym Związku Zawodowym Porozumienie Pracownicze : przewodnicząca organizacji Marzena Kaczmarek, pozostali przedstawiciele opiekunów osób dorosłych protestujących przed Sejmem:
- 3 - Roger Marcin Berent, Dorota Berent, Danuta Bodzioch, Piotr Rybak, Rafał Bakalarczyk, Daniel Sobczyk, Sejm RP: poseł Jacek Kwiatkowski. Kancelaria Senatu: Biuro Legislacyjne: ekspert do spraw legislacji Katarzyna Konieczko i główny legislator Bożena Langner. Przebieg posiedzenia: Ad 1. Ustawę, która była przedłożeniem rządowym, przedstawił wiceprezes Rządowego Centrum Legislacji Jacek Krawczyk. Ustawa jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność z Konstytucją RP rozwiązania dotyczącego zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy i żołnierzy w zakresie wypłaty wstrzymanych świadczeń. Według zakwestionowanych przepisów nowelizowanej ustawy wypłata funkcjonariuszom i żołnierzom emerytury zawieszonej z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego była wprawdzie możliwa za okres od miesiąca, w którym ustała przyczyna wstrzymania wypłaty, ale za okres sprzed miesiąca złożenia wniosku o jej wznowienie już nie. Tymczasem emeryci w powszechnym systemie emerytalnym mają uprawnienie do takiej wypłaty w tym systemie wypłata emerytury obejmuje także okres od miesiąca, w którym wstrzymano wypłatę, ale nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty. Przedstawicielka Biura Legislacyjnego nie zgłosiła uwag do ustawy. Ustawa nie budziła zastrzeżeń senatorów i nikt nie zgłosił się do dyskusji. Wniosek senatora Mieczysława Augustyna o przyjęcie ustawy bez poprawek został przyjęty przez komisję jednogłośnie. Na sprawozdawcę komisji wybrano senatora Jana Michalskiego. Konkluzja: Komisja wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek (druk senacki nr 605A). Ad 2. Ustawę, która była projektem poselskim, przedstawiła wiceminister pracy Elżbieta Seredyn. Ustawa ustala wysokość świadczenia pielęgnacyjnego na kwotę 1300 zł w roku 2016 oraz sposób dochodzenia do niej przez kolejne lata. Począwszy od 1 maja 2014 r do końca tego roku świadczenie wyniesie 800 zł miesięcznie, a w roku 2015 1200 zł. Przedstawicielka Biura Legislacyjnego nie miała uwag o charakterze legislacyjnym. Zwróciła jednak uwagę, że zapewnienie minimalnego 14-dniowego okresu vacatio legis będzie trudne. Senatorowie Jan Filip Libicki i Waldemar Kraska zgłosili wnioski o wprowadzenie poprawek, które gwarantowałyby waloryzację świadczenia pielęgnacyjnego. Senator Libicki zaproponował, aby świadczenie od 2016 r. przysługiwało w wysokości 1300 zł oraz aby wskaźnikiem waloryzacji, począwszy od roku 2017, był procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę. Senator Kraska z kolei postulował, aby wysokość świadczenia odpowiadała 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu coroczna waloryzacja przeciętnego wynagrodzenia przeciwdziałałaby spadkowi realnej wartości świadczenia pielęgnacyjnego. Senator Jan Rulewski zgłosił propozycje kilku poprawek. Postulował m.in., aby świadczenie osiągnęło wysokość płacy minimalnej już od 2015 r. i aby źródłem pokrycia tego wzrostu
- 4 - było podwyższenie podatku akcyzowego na piwo z 3 do 5 gr. Ponadto postulował wprowadzenie bezpłatnej pomocy lekowej, ortopedycznej i na zakup środków higienicznych, a także zwiększenie liczby ośrodków pomocy dziennej. Senator nie przedstawił jednak zapisu treści tych propozycji, a więc z przyczyn formalnych nie mogły one być rozpatrzone jako wnioski. W dyskusji głos zabrała Iwona Hartwich, przedstawicielka protestujących w Sejmie rodziców opiekunów dzieci niepełnosprawnych, którzy domagają się podniesienia wypłacanych świadczeń dla opiekunów dzieci. Podkreśliła, że protest nie był polityczny, a żaden z protestujących rodziców nie jest związany z jakąkolwiek partią polityczną. Protest został zawieszony po zapowiedzi ministra pracy o zorganizowaniu okrągłego stołu z udziałem środowiska rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych oraz dorosłych osób niepełnosprawnych. Poprawki senatora J.F. Libickiego zostały pozytywnie ocenione przez przedstawicieli rządu. W wyniku głosowania komisja odrzuciła wniosek senatora W. Kraski o wprowadzenie proponowanych przez niego poprawek do ustawy. Komisja przyjęła poprawki senatora J.F. Libickiego. Na sprawozdawcę komisji wybrano senatora J.F. Libickiego. Na sprawozdawcę mniejszości komisji wybrano senatora W. Kraskę. Konkluzja: Komisja wnosi o wprowadzenie dwóch poprawek do ustawy. Także mniejszość komisji wnosi o wprowadzenie dwóch poprawek do ustawy (druk senacki nr 606 A). Ad 3. Ustawę, którą uchwalono z inicjatywy rządowej, przedstawiła wiceminister pracy Elżbieta Seredyn. Ustawa jest realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Określa ona warunki nabywania prawa do zasiłków dla opiekunów oraz zasady ustalania i wypłacania takich zasiłków osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z dniem 1 lipca 2013 r. Zasiłek dla opiekuna (520 zł miesięcznie) będzie przysługiwał za okres od 1 lipca 2013 r. do wejścia ustawy w życie i później. Na wypłatę mogą liczyć osoby, które spełniały warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych i obowiązujące w dniu 31 grudnia 2012 r. oraz wystąpią ze stosownym wnioskiem. W dyskusji senator S. Kogut zgłosił wniosek o zwiększenie wysokości zwracanego świadczenia o 100 zł. Postulował wypłatę zaległych świadczeń wraz z odsetkami. Senator J. Rulewski apelował o jednakowe traktowanie opiekunów dzieci niepełnosprawnych i opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych oraz o wyrównanie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Zdaniem senatorów W. Kraski i R. Mamątowa rząd w proponowanej ustawie nadal w nieuzasadniony sposób różnicuje zasiłki i grupy świadczeniobiorców, zwłaszcza osoby niepełnosprawne. Senator W. Kraska wnosił o wprowadzenie poprawek do ustawy. Postulował m.in., aby wysokość świadczenia pielęgnacyjnego odpowiadała kwocie 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (podobnie jak wysokość specjalnego zasiłku dla opiekuna), a przejściowo do końca 2014 r. wynosiłaby 800 zł. Zdaniem przedstawicielki Biura Legislacyjnego zarówno poprawki senatora S. Koguta, jak i senatora W. Kraski, ze względu na proponowane podwyższenie wysokości świadczeń, budzą wątpliwości, bowiem TK nie odnosił się w swoim wyroku do tej kwestii. Podobną opinię przedstawiła wiceminister pracy E. Seredyn. Wyjaśniała, że rząd zaproponował rozwiązania odnoszące się jedynie do wyroku TK. Zaległe składki na ubezpieczenie społeczne, z wyjątkiem zdrowotnych, oraz odsetki będą zwrócone. Obecni na posiedzeniu przedstawiciele opiekunów dzieci i osób dorosłych domagali się równego traktowania opiekunów, niezależnie od wieku osób niepełnosprawnych, które są pod ich opieką. Ich zdaniem wniosek senatora S. Koguta o podwyższeniu do 620 zł świadczeń, które nakazał zwrócić TK, jest uzasadniony. Nadto zwracali uwagę na nieodwracalne dla wielu rodzin skutki finansowe powstałe w następstwie zakwestionowanej
- 5 - przez TK ustawy z 2012 r. Wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek zgłosił senator Jan Michalski i to ten wniosek poddano pod głosowanie jako pierwszy. Został on przyjęty większością głosów. Mniejszość komisji nie zgłosiła wniosków. Na sprawozdawcę komisji wybrano senatora Mieczysława Augustyna. Konkluzja: Komisja wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek (druk senacki nr 607A). Opracowano w BPS