BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA DO PREZENTACJI MATURALNEJ OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA
Jesteśmy na FACEBOOKU Opracowanie broszury: Anna Nurska Dział Informacji Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Pawła II w Opolu ul. Minorytów 4 45-017 Opole www.mbp-opole.art.pl Dział Informacji MBP ul. Minorytów 4, II piętro tel. 77 454 80 30 w. 302 czytelnia@mbp-opole.art.pl Str. 2
Zasady tworzenia bibliografii załącznikowej określają następujące normy: * PN-ISO 690-2: 1999. Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części; * PN-ISO 690: 2002. Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. BIBLIOGRAFIA uporządkowany wg określonych kryteriów spis dokumentów ( książek, czasopism, artykułów) z najważniejszymi informacjami o każdej pozycji. BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA zawiera skrócone opisy bibliograficzne dokumentów, na które powołuje się autor pracy (cytowanych lub tylko związanych z tematem). Bibliografia załącznikowa: ukazuje warsztat naukowy wykonanej pracy, pozwala ocenić znajomość tematyki i oryginalność pracy, umieszcza się ja na końcu pracy. UKŁAD BIBLIOGRAFII jest umowny; zazwyczaj występuje podział na trzy grupy: 1. Literatura podmiotu utwory literackie oraz inne teksty kultury, wybrane do analizy i omówienia podczas prezentacji. 2. Literatura przedmiotu opracowania ogólne (słowniki, leksykony, encyklopedie) i szczegółowe (książki, artykuły, szkice krytycznoliterackie), pozwalające zgłębić stan badań nad tematem wybranym do prezentacji. 3. Materiały pomocnicze obrazy, filmy, utwory muzyczne, ilustrujące omawiany temat. OPIS BIBLIOGRAFICZNY uporządkowany zespół danych o książce (artykule), służący do jej identyfikacji. Str. 3
Uwagi dotyczące opisu bibliograficznego: Dane do opisów bibliograficznych książki należy czerpać z karty tytułowej. W przypadku ich braku korzystamy z informacji umieszczonych na okładce. Dane dotyczące dokumentów dźwiękowych można spisać z etykiety, okładki lub opakowania. Każdy element opisu bibliograficznego należy wyraźnie oddzielić znakiem interpunkcyjnym ( kropką, przecinkiem, dwukropkiem). Norma nie precyzuje tych znaków, należy jednak stosować je konsekwentnie! Opisy bibliograficzne można uporządkować alfabetycznie (wg pierwszego elementu opisu - autora lub tytułu pracy zbiorowej), tematycznie (wg kryteriów treściowych) lub z uwagi na rodzaj dokumentu ( źródła i opracowania, wydawnictwa zwarte i ciągłe). W dwóch ostatnich grupach należy zachować także porządek alfabetyczny lub chronologiczny. Od niedawna w opisie całości dokumentu zwartego (książki) obowiązkowo umieszcza się także ISBN, czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki, (w Polsce numer ten wprowadzono w 1974 r., więc wcześniej wydane publikacje nie będą go zawierać), a dokumentu ciągłego ( czasopisma, zeszyty, serie wydawnicze) - ISSN, czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego (w Polsce od 1977 r.). Opis bibliograficzny może mieć zarówno formę skróconą, zawierając tylko elementy niezbędne, jak i rozszerzoną uzupełnioną o dodatkowe elementy. ELEMENTY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO ELEMETY NIEZBĘDNE: Autor/Autorzy zamiast pełnego imienia można podać tylko inicjał, o ile nie utrudni to późniejszej identyfikacji osoby; pomijamy informacje o stopniach naukowych i funkcjach autora ( mgr, prof., dr, doc., płk, ks.); jeśli autorów jest dwóch lub trzech, to podajemy ich personalia, oddzielając je od siebie przecinkami; jeśli jest więcej niż trzech autorów, to podajemy personalia pierwszego z dopiskiem [i in.] - i inni. Redaktor opis pracy zbiorowej pod redakcją rozpoczynamy od tytułu, po którym umieszczamy skrót,,red., a następnie personalia redaktora. Str. 4
Tytuł może być napisany kursywą; tytułu książki nie ujmujemy w cudzysłów; jedynym elementem opisu bibliograficznego, który umieszczamy w cudzysłowie jest tytuł czasopisma; za tytuł główny przyjmujemy ten, który jest wyróżniony graficznie, podtytuł zapisujemy po dwukropku; zbyt długi tytuł można skracać, umieszczając na końcu zapisu wielokropek. Wydanie jeżeli jest to wydanie pierwsze lub brak jest informacji, które to wydanie pomijamy ten element opisu bibliograficznego; informacje o wydaniach należy uzupełnić skrótami oznaczającymi zmiany dokonane w wydaniu,,,popr.,,,uzup.,,,rozszerz.,,,skr.,,,zmien.. Tom/Część informacje zapisujemy za pomocą skrótów, cz. 1, T. 2. Rok wydania jeżeli nie jest podany, zaleca się podanie daty copyright (,,cop. 1963 ), daty druku (,,druk 1950 ) lub przypuszczalną datę wydania (,,ok. 1988 ). ISBN oraz ISSN patrz wyżej; przy opisie fragmentu książki czy też wydawnictwa zwartego numery te nie są wymagane. Rodzaj dokumentu w przypadku elementów audiowizualnych i elektronicznych zapisujemy w kwadratowym nawiasie rodzaj dokumentu/nośnika, [płyta DVD], [CD- ROM], [kaseta VHS], [online]. ELEMENTY NIEOBOWIĄZKOWE: Miejsce wydania jest to nazwa miasta, w którym dokument został opublikowany; jeżeli podano kilka miejsc wydania, podajemy tylko pierwsze z nich; jeżeli brak jest miejsca wydania, można podać wyrażenie,,brak miejsca wydania lub odpowiedni skrót,,,b.m.w. nazwę miejsca wydania podaje się w zapisie oryginalnym. Wydawca można skracać nazwę wydawcy, ale tylko jeśli ten skrót jest powszechnie znany, WSiP zamiast Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; jeżeli brak jest wydawcy, można zastosować wyrażenie,,wydawca nieznany lub odpowiedni skrót,,,w.n.. Str. 5
SCHEMATY OPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH WRAZ Z PRZYKŁADAMI OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI 1. Książka autorstwa maksymalnie trzech osób Autor/Autorzy: Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. ISBN. Nosowska D.: Słownik motywów literackich. Bielsko-Biała : Wydawnictwo Park, 2004. ISBN 83-7266-299-1. Łukaszczyk E., Pluta N.: Historia literatur iberoamerykańskich. Wrocław : Zakł. Nar. im. Ossolińskich Wydawnictwo, 2010. ISBN 978-83-04-04995-6. 2. Praca zbiorowa/redakcyjna/antologia (redaktor książki jest wyróżniony) Tytuł. Redaktor/Redaktorzy. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. ISBN. Słownik literatury popularnej. Red. T. Żabski. Wyd. 2 popr. i uzup. Wrocław : Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006. ISBN 978-83-229-2767-0. Wiek kobiet w literaturze. Red. J. Zacharska i M. Kochanowski. Białystok : Trans Humana, 2002. ISBN 83-89190-04-4. 3. Książka autorstwa powyżej trzech osób (żadna z nich nie jest wyróżniona graficznie) Tytuł. Pierwszy autor z dopiskiem i in. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. ISBN. Mickiewicz encyklopedia. J. M. Rymkiewicz i in. Warszawa : Horyzont, cop. 2001. ISBN 83-7311-012-7. Antologia tekstów 2 : dla uczniów drugiej klasy szkoły średniej. M. Brudzyńska i in. Warszawa : Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-461-7. Str. 6
4. Książka wielotomowa Autor/Autorzy: Tytuł. Numer tomu i jego tytuł (w opisie pojedynczego tomu). Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. Liczba tomów (w opisie wydawnictwa wielotomowego). ISBN. Sienkiewicz H.: Nowele. T. 6. Lwów: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1933. Janion M.: Prace Wybrane. T. 4. Romantyzm i jego media. Kraków : Universitas, cop. 2001. ISBN 83-7052-623-3. 5. Książka autora obcojęzycznego Autor: Tytuł. Tłumacz. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. ISBN. Golding W.: Władca much. Tłum. W. Niepokólczycki. Wyd. 9. Warszawa : Czytelnik, 2003. ISBN 83-07-02923-6. Proust M.: W poszukiwaniu straconego czasu. T. 5: Uwięziona. Tłum. Tadeusz Żeleński -Boy. Warszawa : Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-411-0. 6. Fragment książki ( rozdział, opowiadanie, wiersz ze zbioru jednego autora) Autor: Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania. Tytuł fragmentu, strony na których fragment jest zamieszczony. Herling-Grudziński G.: Opowiadania zebrane. Poznań : W drodze, 1990. Wieża, s. 9-34. Szymborska W.: Dwukropek. Kraków : Wydawnictwo a5, 2006. Labirynt, s. 30-32. 7. Fragment pracy zbiorowej/redakcyjnej/antologii ( rozdział, opowiadanie, wiersz ze zbioru wielu autorów) Autor fragmentu: Tytuł fragmentu. [w:] Tytuł pracy zbiorowej. Główny autor i in./ Redaktor. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania, strony na których fragment jest zamieszczony. Str. 7
Ostrowska J.:,,Pianista Romana Polańskiego, czyli Holocaust Story po polsku. [w:] Kino polskie 1989-2009 : historia krytyczna. Red. A. Wiśniewska i P. Marecki. Warszawa : Wydaw. Krytyki Politycznej, 2010, s. 157-170. 8. Wstęp do książki Autor wstępu: Tytuł wstępu. [w:] Autor książki. Tytuł książki. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania, strony na których wstęp jest zamieszczony. Budzyńska J.: Wstęp. [w:] M. Konopnicka. Mendel Gdański. Wyd. 4. Wrocław : Zakł. Nar. im. Ossolińskich Wydawnictwo, 1958, s. 5-30. OPIS BIBLIOGRAFICZNY CZASOPISMA 1. Artykuł z czasopisma Autor/Autorzy: Tytuł artykułu.,,tytuł czasopisma rok wydania, numer, strony na których artykuł jest zamieszczony. Nycz R.: Realistyczny, fantastyczny, ironiczny, alegoryczny : Lem a literatura.,,tygodnik Powszechny 2006, nr 15, s. 21. 2. Recenzja Autor/Autorzy pracy recenzowanej: Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok. ISBN. Rec. Autor recenzji: Tytuł recenzji.,,tytuł czasopisma rok, numer, strony na których recenzja jest zamieszczony. Bator J.: Chmurdalia. Warszawa : W.A.B., 2010. ISBN 978-83-7414-737-8. Rec. Sobolewska J.: Przemiana matki Polki : finaliści Nike 2011.,,Gazeta Wyborcza 2011, nr 215, s. 13. 3. Wywiad Osoba udzielająca wywiadu: Tytuł. Rozmowę przepr. Osoba przeprowadzająca wywiad.,,tytuł czasopisma rok, numer, strony na których wywiad jest zamieszczony. Str. 8
Stasiuk A.: Afryka mnie nie kręci. Rozmowę przepr. S. Bereś.,,Dziennik 2006, nr 145, s. 30-31. OPIS BIBLIOGRAFICZNY PUBLIKACJI INTERNETOWEJ 1. E-book internetowa wersja utworu książki Autor/Autorzy: Tytuł [typ nośnika]. Miejsce wydania : Wydawca, rok [data dostępu dla dokumentów online]. Warunki dostępu. Numer ISBN/ISSN (jeśli istnieje) Burkot S.: Literatura polska 1939-2009 [online]. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 [dostęp: 25 stycznia 2012]. Dostępny w Internecie dla zarejestrowanych na platformie ibuk.pl (wykupiony przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Opolu): http://korpo.ibuk.pl/fiszka.php?id=5621. Zapolska G.: Moralność pani Dulskiej [online]. Oprac. T. Weiss. Wrocław : w. n., 1966 [dostęp: 22 stycznia 2012]. Dostępny w Internecie: http://literat.ug.edu.pl/dulska/ index.htm. 2. Artykuł w Internecie Autor/Autorzy: Tytuł [typ nośnika]. Miejsce publikacji: Instytucja sprawcza, data publikacji [data dostępu]. Dostępny w Internecie: adres strony. Numer ISBN/ ISSN (jeśli istnieje). Łoziński Ł.: Demonologia Czesława Miłosza.,,Dolina Issy w perspektywie etnologicznej [online]. Polisemia 2011 [dostęp: 15 stycznia 2012]. Dostępny w Internecie: http:// www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-2-2011-6/demonologia. ISSN 2082-3053. OPIS BIBLIOGRAFICZNY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO ( dysk optyczny, kaseta VHS, płyta DVD, baza danych, program komputerowy) Autor/Autorzy: Tytuł [typ nośnika], wydanie. Miejsce wydania : wydawca, rok. Numer ISBN/ISSN (jeśli istnieje). Str. 9
Słownik języka polskiego PWN. T. 1. A-K [dysk optyczny]. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. OPIS BIBLIOGRAFICZNY FILMU Tytuł [film]. Reż. Dane reżysera. Nośnik ( 1 płyta DVD, 2 kasety VHS). Miejsce dystrybucji: wydawca, rok produkcji. Ferdydurke [film]. Reż. J. Skolimowski. [1 płyta DVD] Warszawa : Mediaprofit, cop. 2010. OPIS BIBLIOGRAFICZNY DOKUMENTU DŹWIĘKOWEGO/MUZYCZNEGO Autor: Tytuł [typ nośnika]. Miejsce wydania : wydawca, rok. Chopin F.: Etiudy [płyta CD]. Warszawa : Agora, 2009. OPIS BIBLIOGRAFICZNY ILUSTRACJI ( reprodukcji obrazów, rzeźb, dzieł architektury) Autor obrazu: Tytuł obrazu [il.]. [w:] Tytuł książki. Redaktor. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, rok wydania, strona na której zamieszczona jest ilustracja, nr ilustracji (jeśli istnieje). Mucha A.: Madonna z liliami [il.]. [w:] Alfons Mucha. Red. S. Mucha. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, cop. 2007, s. 107. WYKORZYSTANA LITERATURA PN-ISO 690 : 2002. Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. PN-ISO 690-2 : 1999. Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części. Antczak M., Nowacka A.: Przypisy, powołania, bibliografia załącznikowa : jak tworzyć i stosować : podręcznik. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2008. ISBN 978-83-61464-03-7. Rzędowska A.: Zasady tworzenia bibliografii załącznikowej : Praktyczny poradnik dla nauczycieli (bibliotekarzy) i uczniów.,,biblioteka w szkole 2012, nr 1, s. 15-17. Dokumenty, których opisy bibliograficzne zostały zamieszczone w broszurze, pochodzą ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu.