Ujęcie obywatelskie Art

Podobne dokumenty
Spis treści. Spis treści

Michał Wysocki. Rozdział 28 Środki zapobiegawcze. Art. 249 k.p.k. Art. 249a k.p.k.

ZAŁĄCZNIK NR 1 WYCIAG Z USTAWY Z DNIA 6 CZERWCA 1997 R. KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO 1

Podstawy procesu karnego. Środki przymusu procesowego

USTAWA z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Art. 1.

Etapy postępowania karnego. 1. Postępowanie przygotowawcze 2. Postępowanie sądowe 3. Postępowanie wykonawcze

USTAWA z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

Spis treści Wykaz skrótów Bibliografia Wykaz orzecznictwa Wprowadzenie

Instrukcja postępowania doradcy podatkowego w trakcie zatrzymania 1

POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Steckiewicz. Protokolant : Anna Krawiec. przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej Romana Szubigi

Zajęcia nr 17: Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze rozwiązywanie kazusów

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk nr 485)

1. Pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym jest stroną uprawnioną do. działania we własnym imieniu i zgodnie z własnym interesem (art kpk).

Środki zapobiegawcze. mgr Marta Pratkowiecka

Rozdział 27. Zatrzymanie

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący) SSN Dorota Rysińska SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)

Postępowanie karne. Cje. Postępowanie przygotowawcze II

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE. Sygn. akt: WZ 18/16. Dnia 12 grudnia 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Marek Pietruszyński

P O S T A N O W I E N I E

Warszawa, dnia 2 października 2012 r. Poz. 1091

POSTANOWIENIE. SSN Wiesław Błuś (przewodniczący) SSN Józef Iwulski (sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek

Art. 522 [Jednorazowe zaskarżenie] Kasację w stosunku do tego samego oskarżonego i od tego samego orzeczenia każdy uprawniony może wnieść tylko raz.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Andrzej Tomczyk. Protokolant : Agnieszka Kmieciak - Goławska. p o s t a n o w i ł: UZASADNIENIE

VI. Środki przymusu (zatrzymanie, środki zapobiegawcze) 1. Pojęcie i rodzaje. 2. Zatrzymanie

Kryminologiczna i prawna problematyka środków odurzających. Temat XVII Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, Część 3

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca) SSN Dorota Rysińska

P O S T A N O W I E N I E

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Henryk Gradzik (przewodniczący) SSN Krzysztof Cesarz SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Roman Sądej (przewodniczący) SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca) SSN Andrzej Stępka

POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Grubba (przewodniczący) SSN Dorota Rysińska SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Jan Bogdan Rychlicki. Protokolant : Marcin Szlaga. przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej ppłk. Ryszarda Witkowskiego

POSTANOWIENIE. SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca) SSN Andrzej Stępka

P O S T A N O W I E N I E

Rozdział XIII. Środki zabezpieczające

Dowodowe czynności poszukiwawcze. Mgr Paulina Ogorzałek


USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE. zasady przeciwdziałania przemocy w rodzinie. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący) SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca) SSN Włodzimierz Wróbel

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Puszkarski (przewodniczący) SSN Antoni Górski SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)

Postępowanie karne. Cje. Postępowanie przygotowawcze I

Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV

Opinia HFPC w przedmiocie stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący) SSN Michał Laskowski (sprawozdawca) SSN Barbara Skoczkowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Michał Laskowski (przewodniczący) SSN Rafał Malarski SSN Józef Szewczyk (sprawozdawca)

Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV

USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw 1)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca) SSN Andrzej Stępka

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Danuta Bratkrajc

POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE

WYROK Z DNIA 21 CZERWCA 2012 R. III KK 148/12

WYROK Z DNIA 15 GRUDNIA 2011 R. II KK 184/11

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II KK 88/17. Dnia 20 kwietnia 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Waldemar Płóciennik

Postępowanie karne. Cje. Postępowanie przygotowawcze I

Prawo i polityka penitencjarna warsztaty ze stosowania prawa

Moduł 5. Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Dorota Rysińska (przewodniczący) SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca) SSN Eugeniusz Wildowicz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Dorota Rysińska (przewodniczący) SSN Barbara Skoczkowska SSN Roman Sądej (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jacek Sobczak (przewodniczący) SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca) SSA del. do SN Dariusz Czajkowski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Józef Szewczyk (przewodniczący) SSN Rafał Malarski (sprawozdawca) SSN Andrzej Ryński

ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V KK 176/13. Dnia 13 sierpnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Protokolant Małgorzata Sobieszczańska

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r.

Pojęcie i cechy środków przymusu

POSTANOWIENIE. SSN Edward Matwijów (przewodniczący) SSN Wiesław Błuś SSN Antoni Kapłon (sprawozdawca) Protokolant Ewa Śliwa.

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Świecki

POSTANOWIENIE. SSN Andrzej Stępka

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV KK 274/14. Dnia 24 września 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Roman Sądej

POSTANOWIENIE. SSN Andrzej Tomczyk

USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

Spis treści. Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący) SSN Dorota Rysińska SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Henryk Gradzik (przewodniczący) SSN Józef Dołhy (sprawozdawca) SSN Zbigniew Puszkarski

UCHWAŁA Z DNIA 26 SIERPNIA 2004 R. I KZP 16/04

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Barbara Skoczkowska (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V KK 289/14. Dnia 19 listopada 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Roman Sądej

ZAGADNIENIE PRAWNE UZASADNIENIE

POSTANOWIENIE. SSN Tomasz Artymiuk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący) SSN Józef Szewczyk SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Puszkarski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Dariusz Świecki (przewodniczący) SSN Andrzej Ryński SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)

UCHWAŁA Z DNIA 19 LUTEGO 2003 R. I KZP 51/02

Środki przymusu. mgr Marta Pratkowiecka

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący) SSN Tomasz Artymiuk SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III KO 82/13. Dnia 6 lutego 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK Z DNIA 26 KWIETNIA 2012 R. II KK 268/11

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Grabowska

Spis treści. Wykaz skrótów Przedmowa do szóstego wydania... 15

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Włostowska

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Cesarz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Dorota Szczerbiak

Wyciąg z ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego i

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III KK 216/16. Dnia 14 grudnia 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący) SSN Michał Laskowski SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)

USTAWA z dnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw 1)

Transkrypt:

Ujęcie obywatelskie Art. 243. 1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji. Zatrzymanie obywatelskie nie zostaje pozbawione cech prawnie dopuszczalnego, w sytuacji jeśli dla zatrzymania sprawcy niezbędne jest użycie siły fizycznej (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 20 września 2012 r., XVI K 62/12, LEX nr 1237538). Pościg w ujęciu art. 243 1 k.p.k. należy rozumieć tak, jak to się przyjmuje w języku potocznym, jako podążanie za sprawcą, którego przestępne zachowanie dostrzegło się w celu uniemożliwienia mu oddalenia się. Wymóg bezpośredniości jest spełniony także wówczas, gdy sprawca nie został dostrzeżony w miejscu popełnienia przestępstwa, ale możliwe jest ustalenie kierunku oddalania się sprawcy, którego zatrzymujący dogoni. Tak samo będzie w sytuacji, gdy w czasie podążania za sprawcą dojdzie do utraty z nim kontaktu wzrokowego. Czas pościgu nie jest ograniczony, może on trwać zarówno kilkanaście sekund czy kilka minut, jak i kilka dni. Do ujęcia na podstawie art. 243 1 k.p.k. wystarczy dostrzeżenie zachowania wypełniającego ustawowe znamiona przestępstwa i to jedynie strony przedmiotowej. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 3 lipca 2008 r., II AKa 78/08, OSA 2010/6/3-25) Zatrzymanie policyjne Art. 244. 1. Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym. 1a. Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. 1b. Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo, o którym mowa w 1a, zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. Art. 245. 1. Zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także bezpośrednią z nimi rozmowę; w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy niej obecny. 1

Kontakt z adwokatem/radcą prawnym Niezwłoczne umożliwienie kontaktu z adwokatem, o którym stanowi art. 245 1 k.p.k., nie oznacza jednak, że kontakt ten ma nastąpić "natychmiast", ponieważ termin ten musi być interpretowany z uwzględnieniem realiów konkretnej sprawy, a przede wszystkim możliwości technicznych i uwarunkowań wynikających z obowiązujących regulacji prawnych, w tym wiążących się z ustanowieniem obrońcy z urzędu (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., III KK 64/11, LEX nr 1101660). Ustawa procesowa w rozdziale 27 nadaje zatrzymanemu szereg uprawnień mieszczących się w pojęciu prawa do obrony, wręcz typowych dla jego istoty, a realizowanych w sytuacji uzasadnionego przypuszczenia, wysuwanego przez organ dokonujący zatrzymania, że popełnił on przestępstwo. Tak więc nie formalne przedstawienie zarzutu popełnienia przestępstwa, lecz już pierwsza czynność organów procesowych skierowana na ściganie określonej osoby, czyni ją podmiotem prawa do obrony (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2004 r., V KK 194/03, Prok.i Pr.-wkł. 2004/7-8/11). Zatrzymanie w celu doprowadzenia na czynności procesowe: Art. 247. 1. Prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej albo podejrzanego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że: 1) nie stawią się na wezwanie w celu przeprowadzenia z ich udziałem czynności, o których mowa w art. 313 1 lub art. 314, albo badań lub czynności, o których mowa w art. 74 2 lub 3; 2) mogą w inny bezprawny sposób utrudniać postępowanie. 2. Zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie, o którym mowa w 1, może także nastąpić, gdy zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego. 3. W związku z zatrzymaniem można też zarządzić przeszukanie. Przepisy art. 220-222 i art. 224 stosuje się odpowiednio. 4. Niezwłocznie po doprowadzeniu przeprowadza się z udziałem zatrzymanego czynności wskazane w 1, a po ich dokonaniu należy zwolnić go, o ile nie zachodzi potrzeba stosowania środka zapobiegawczego. 5. Rozstrzygając w przedmiocie środka zapobiegawczego, prokurator niezwłocznie zwalnia zatrzymanego albo występuje do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. 6. Do zatrzymania, o którym mowa w 1, stosuje się odpowiednio art. 246. 7. Zarządzenia, o których mowa w 1, wykonuje Policja lub inne organy, o których mowa w art. 312, w zakresie swych właściwości, jeżeli ustawa uprawnia je do zatrzymywania osoby. Zarządzenia dotyczące zatrzymania i przymusowego doprowadzenia żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby 2

wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, w sprawach niezwiązanych z wykonywaniem obowiązków służbowych, wykonują właściwe organy wojskowe. Zażalenie na zatrzymanie: Art. 246. 1. Zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu zatrzymany może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania. 2. Zażalenie przekazuje się niezwłocznie sądowi rejonowemu miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania, który również niezwłocznie je rozpoznaje. 3. W razie uznania bezzasadności lub nielegalności zatrzymania sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. 4. W wypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub nieprawidłowości zatrzymania sąd zawiadamia o tym prokuratora i organ przełożony nad organem, który dokonał zatrzymania. 5 W razie zbiegu zażaleń na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie można rozpoznać je łącznie. Na pismo prokuratora o zatrzymaniu bez względu na fakt, czy do zatrzymania doszło, przysługuje zażalenie (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2012 r., I KZP 14/12, OSNKW 2012/12/125). Maksymalny czas trwania zatrzymania Art. 248. 1. Zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a także jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania; należy go także zwolnić na polecenie sądu lub prokuratora. 2. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania. 3. Ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej na podstawie tych samych faktów i dowodów jest niedopuszczalne. 3

Zatrzymanie Zatrzymanie Maksymalnie 48 godzin Maksymalnie 48 godzin Wniosek prokuratora musi zostać złożony przed upływem tego Wniosek prokuratora musi terminu. zostać złożony przed upływem tego terminu. Czas na zastosowanie TA Czas na zastosowanie TA i doręczenie postanowienia podejrzanemu. i doręczenie Okres postanowienia liczony od wpłynięcia podejrzanemu. wniosku Okres prokuratora. liczony od wpłynięcia wniosku prokuratora. Maksymalnie 48 h + Maksymalnie 24 h= Maksymalnie 72 h Tymczasowe aresztowanie Wniosek prokuratora Sąd Rejonowy ( w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny) Art. 250 2a. We wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania wymienia się dowody wskazujące na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo, okoliczności przemawiające za istnieniem zagrożeń dla prawidłowego toku postępowania lub możliwości popełnienia przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa oraz określonej podstawy stosowania tego środka zapobiegawczego i konieczności jego stosowania 2b. Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia albo wolności świadka lub osoby dla niego najbliższej, prokurator dołącza do wniosku, o którym mowa w 2a, w wyodrębnionym zbiorze dokumentów, dowody z zeznań świadka, których nie udostępnia się oskarżonemu i jego obrońcy. Art. 250. 1. Tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. (!!!) 2. Tymczasowe aresztowanie stosuje w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy. Po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowe aresztowanie stosuje sąd, przed którym sprawa się toczy. Przesłanki Przedmiotowe Tymczasowego aresztowania Przesłanki pozytywne Art. 249 1 k.p.k. Art. 258 1-3 k.p.k. Negatywne Art. 259 k.p.k. Art. 257 1 k.p.k. 4

Przesłanka podmiotowa TA : Art. 249 2. W postępowaniu przygotowawczym można stosować środki zapobiegawcze tylko względem osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów. (podejrzanego) Tymczasowe aresztowanie jest możliwe przy spełnieniu przesłanek z: art. 249 2 k.p.k. + 249 1 k.p.k.+ co najmniej jedna podstawa z art. 258 1-3 k.p.k. i pod warunkiem, że nie zachodzą podstawy o których mowa w art. 259 k.p.k. i art. 257 1 k.p.k. Wymóg ten odnosi się odpowiednio do pozostałych środków zapobiegawczych. Przesłanki przedmiotowe TA (pozytywne): Przesłanka ogólna: Art. 249. 1. Środki zapobiegawcze można stosować w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Przesłanki szczególne: Art. 258. 1. Tymczasowe aresztowanie i pozostałe środki zapobiegawcze można stosować, jeżeli zachodzi: I. Obawa matactwa: 1) uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu; 2) uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne. Sama znajomość podejrzanego ze świadkami czy współpodejrzanymi, nie rodzi jeszcze obawy, iż będzie on podejmował działania zmierzające do nakłaniania ich do składania fałszywych zeznań, czy też w inny bezprawny sposób będzie utrudniał postępowanie karne. Obawa, o której mowa w dyspozycji art. 258 1 pkt 2 k.p.k., co do zasady musi być uzasadniona konkretnymi okolicznościami wskazującymi na jej istnienie, a przede wszystkim wcześniejszym zachowaniem podejrzanego podjętym w tym właśnie celu, jak i zachowaniem innych osób i nie można jej istnienia jedynie wywodzić z hipotetycznego domniemania podejmowania przez podejrzanego takich działań (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 sierpnia 2016 r., II AKz 475/16, Prok.i Pr.-wkł. 2017/6/41). II. Groźba surowej kary: 2. Jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą. 5

III. Obawa popełnienia przestępstwa: 3. Środek zapobiegawczy można wyjątkowo zastosować także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził. Przesłanki negatywne: Art. 259. 1. Jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności: ale. 1) spowodowałoby dla jego życia lub zdrowia poważne niebezpieczeństwo; Art. 260. 1. Jeżeli stan zdrowia oskarżonego tego wymaga, tymczasowe aresztowanie może być wykonywane tylko w postaci umieszczenia w odpowiednim zakładzie leczniczym, w tym w zakładzie psychiatrycznym. 2) pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny. 2. Tymczasowego aresztowania nie stosuje się, gdy na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. 3. Tymczasowe aresztowanie nie może być stosowane, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku. 4. Ograniczenia przewidziane w 2 i 3 nie mają zastosowania, gdy oskarżony ukrywa się, uporczywie nie stawia się na wezwania lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie albo nie można ustalić jego tożsamości. Ograniczenie przewidziane w 2 nie ma również zastosowania, gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie zamkniętym. Wykazanie przesłanek z art. 259 1 i 2 k.p.k. obciąża stronę, która domaga się zastosowania wymienionego przepisu (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 sierpnia 2009 r., II AKz 470/09, LEX nr 528670). Kwestia prowadzenia firmy i niemożności kontaktów z najbliższymi, w tym przeżywającymi rozłąkę z ojcem dziećmi, nie należą do przyczyn, które obligowałyby do odstąpienia od aresztu (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2013 r., II AKz 194/13, LEX nr 1353602). Uniemożliwienie kontynuowania nauki, na skutek stosowanego izolacyjnego środka zapobiegawczego nie zalicza się do wyjątkowo ciężkich skutków dla ściganego w rozumieniu przepisu art. 259 1 pkt 2 k.p.k. (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 25 września 2012 r., II AKz 136/12, LEX nr 1237649) 6

Od stosowania tymczasowego aresztowania odstępuje się, gdy stosowanie go zagraża poważnie i rzeczywiście życiu aresztowanego bądź egzystencji jego najbliższych, lecz nie wtedy gdy powoduje jakiekolwiek niewygody czy zagrożenia, zwłaszcza gdy da się im inaczej zaradzić (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 października 2006 r., II AKz 393/06, KZS 2006/11/31). Nie należy do sądów chronienie przed zbyt ciężkimi skutkami zwierząt hodowanych przez oskarżonego. Przepis art. 259 1 k.p.k. chroni oskarżonych i członków ich najbliższej rodziny, ale nie chroni ich zwierząt (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 grudnia 2007 r., II AKz 623/07, KZS 2008/2/39). Jest rzeczą oczywistą, że warunki bytowania konkubiny podejrzanego pogorszyły się z powodu jej aresztowania, ale nie stwarza to sytuacji określonej w art. 259 1 k.p.k. (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 1999 r., III KZ 63/99, LEX nr 63471). Nie można uznać za przesłanki z art. 259 1 pkt 1 k.p.k. ani faktu posiadania przez oskarżonego zaległości czynszowych, ani też tego, że syn oskarżonego przebywa w Domu Dziecka (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 maja 2004 r., II AKz 302/04, LEX nr 142899). Skoro więzienna służba zdrowia nie ma oddziału szpitalnego, który mógłby oskarżonemu zapewnić leczenie ze schorzenia onkologicznego i nie ma też możliwości transportowania go na zaplanowane zabiegi do odpowiedniego instytutu publicznej służby zdrowia, Sąd Apelacyjny bierze to pod uwagę z urzędu, ponad treść zażalenia (art. 440 k.p.k.) i uchyla tymczasowe aresztowanie oskarżonego, choć został on skazany nieprawomocnie na 8 lat pozbawienia wolności (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 listopada 2009 r., II AKz 475/09, KZS 2010/1/25). Art. 257. 1. Tymczasowego aresztowania nie stosuje się, jeżeli wystarczający jest inny środek zapobiegawczy. TA jest środkiem zapobiegawczym ostatecznego zastosowania (ultima ratio). Czas trwania TA: Art. 265. Okres tymczasowego aresztowania liczy się od dnia zatrzymania. Art. 263. 1. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. 7

Bez względu na właściwość rzeczową będzie to sąd o którym mowa w art. 250 2 k.p.k. Art. 250 2 Tymczasowe aresztowanie stosuje w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy. Po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowe aresztowanie stosuje sąd, przed którym sprawa się toczy. Powyższy sąd może stosować TA tylko przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące (może być krótszy). Można stosować więcej niż raz, ale nie można przekroczyć tego terminu. 2. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie określonym w 1, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy. TA na okres od 3 do 12 miesięcy stosuje już sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy. Sformułowane w art. 263 2 k.p.k. "szczególne okoliczności sprawy", powodujące niemożność ukończenia postępowania przygotowawczego w terminie, to wszelkie obiektywne występujące przeszkody natury faktycznej, dowodowej i proceduralnej, tamujące przebieg postępowania przygotowawczego, których usunięcie nie było możliwe w terminie określonym w art. 263 1 k.p.k. (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 października 1999 r., II AKz 240/99, Prok.i Pr.-wkł. 2000/5/24) Zbieranie materiału dowodowego jest istotą każdego postępowania przygotowawczego i służy realizacji celów określonych w art. 297 1 k.p.k. i tym samym nie może być równoznaczne ze "szczególnymi okolicznościami sprawy" o jakich mowa w art. 263 2 k.p.k. (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 grudnia 2013 r., II AKz 492/13, LEX nr 1409142). Niedostatki organizacyjne postępowania nie mogą rodzić negatywnych skutków dla osób aresztowanych, gdy są od nich niezależne, a zwłaszcza gdy prokurator - powołujący się na "szczególne okoliczności" - nie podjął żadnych działań uzasadniających zwłokę w zakończeniu postępowania (Postanowienie Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 28 stycznia 2003 r., II Ko 5/03, KZS 2004/4/26). 3. Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat. 3a. W przypadku zbiegu tymczasowego aresztowania z wykonywaną karą pozbawienia wolności orzeczoną w innej sprawie do okresów, o których mowa w 2 i 3, zalicza się okres odbywania przez tymczasowo aresztowanego kary pozbawienia wolności. 4. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na okres oznaczony, przekraczający terminy określone w 2 i 3 może dokonać sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie na wniosek: 8

sądu, przed którym sprawa się toczy (właściwego do rozpoznania sprawy), a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora bezpośrednio przełożonego wobec prokuratora prowadzącego lub nadzorującego śledztwo.. jeżeli konieczność taka powstaje w związku z zawieszeniem postępowania karnego, czynnościami zmierzającymi do ustalenia lub potwierdzenia tożsamości oskarżonego, wykonywaniem czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kraju, a także celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego (lista numerus clausus) 4a. (uchylony). 4b. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania, o którym mowa w 4, nie stosuje się w odniesieniu do terminu określonego w 2, gdy kara realnie grożąca oskarżonemu za zarzucane mu przestępstwo nie przekroczy 3 lat pozbawienia wolności, a w stosunku do terminu wskazanego w 3, gdy nie przekroczy ona 5 lat pozbawienia wolności, chyba że konieczność takiego przedłużenia jest spowodowana celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego. 7. Jeżeli zachodzi potrzeba stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji, każdorazowe jego przedłużenie może następować na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Terminy TA wskazane w art. 263 k.p.k. mają charakter gwarancyjny. Kauczor VS Polska 7 lat 10 miesięcy 3 dni TA Sposoby zwalczania decyzji w przedmiocie środka zapobiegawczego: 1. Możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego : (zastosowania środka zapobiegawczego/ odmowa zastosowania, przedłużenia/odmowy przedłużenia środka zapobiegawczego, uchylenia/ odmowy uchylenia lub zmiany/ odmowy środka zapobiegawczego) 9

Art. 252. 1. Na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego przysługuje zażalenie na zasadach ogólnych, chyba że ustawa stanowi inaczej. Na zasadach ogólnych to znaczy do organu wyższej instancji. Od postanowienia wydanego przez SR do SO, od SO do SA. Ustawa stanowi inaczej przy TA: np. art. 254 3 k.p.k., art. 263 5 k.p.k. tzw. instancja pozioma- ten sam sąd w składzie trzech sędziów 2. Wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego: Art. 254. 1. Oskarżony może składać w każdym czasie wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego; w przedmiocie wniosku rozstrzyga, najpóźniej w ciągu 3 dni, prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu - sąd, przed którym sprawa się toczy. 2. Na postanowienie w przedmiocie wniosku oskarżonemu zażalenie przysługuje tylko wtedy, gdy wniosek został złożony po upływie co najmniej 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia w przedmiocie środka zapobiegawczego. 3. Zażalenie na postanowienie sądu rozpoznaje ten sam sąd w składzie trzech sędziów. 3. Wniosek na podstawie art. 9 2 k.p.k. w zw. z art. 253 1 k.p.k. w zw. z art. 256 1 k.p.k. Art. 253. 1. Środek zapobiegawczy należy niezwłocznie uchylić lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę. Art. 256. Nadzór nad prawidłowością zatrzymania i wykonania środków zapobiegawczych sprawuje sąd, a w postępowaniu przygotowawczym - także prokurator. 10