Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z OI w Dzierżoniowie Rok szkolny: 2015/2016 Przedmiot: j. polski Nauczyciele j. polskiego Obszary PSO wynikające z Ustawy o systemie oświaty (tekst jednolity D. U. z 2004 roku nr 256, poz. 2572 ze zmianami) oraz Rozporządzenia MEN z dnia 10.06.2015r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015r. poz. 843). I. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów II. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. III. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania ocen klasyfikacyjnych. Ustalenia szczegółowe 1. Sposoby Określa ZWO: 5 Techniki sprawdzania wiadomości i umiejętności ucznia. sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów czyli obszary aktywności ucznia podlegające ocenianiu. 2. Wagi ocen Wagi ocen z j. polskiego: wypracowania klasowe, sprawdziany - 4 kartkówki - 3 ustne - 3 pisemne, tj. wypracowania napisane w domu - 3 3. Procentowe kryteria oceny z kontrolnych prac pisemnych. 5. Wagi ocen klasyfikacyjnych 1. Warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 2.Tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 1. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych pozostałe prace domowe, aktywność - 1 Określa ZWO: Załącznik nr 1. Określa ZWO: 8 Klasyfikacja śródroczna, roczna i końcowa p.8. Określa ZWO: 4 Wymagania edukacyjne ustęp 2 i 3. Określa ZWO: 4 Wymagania edukacyjne ustęp 3. Załącznik nr 1 klasa 4, 2 klasa 5, 3 klasa 6 1
Załącznik nr 1 i rocznych ocen klasyfikacyjnych. KRYTERIA OCENIANIA KLASA IV Sprawności I. Odbiór i wykorzystani e zawartych w nich informacji konieczne (ocena: dopuszczający) czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań słucha uważnie nauczyciela i uczniów podstawowe (ocena: dostateczny) czyta poprawnie tekst, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie całości nauczyciela i uczniów Wymagania rozszerzone (ocena: dobry) UCZEŃ czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa nawiązuje do innych we własnej pracy określa temat tekstu określa główną myśl tekstu samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje zna pojęcia autor, narrator, odróżnia autora od narratora określa relacje autor narrator czytelnik, słuchacz czytelnik (słuchacz) rozpoznaje tekst literacki rozpoznaje tekst informacyjny odróżnia tekst literacki od informacyjnego rozpoznaje formy gatunkowe rozróżnia formy gatunkowe zna funkcje różnych form (zaproszenie, gatunkowych życzenia, ogłoszenie, przepis) wydobywa z tekstu porządkuje informacje z tekstu odróżnia informacje ważne od wskazane informacje drugorzędnych wyszukuje w tekście odczytuje informacje wyrażone dostrzega w tekście treści informacje wyrażone wprost wprost wyrażone wprost i pośrednio rozumie treść pytań, poleceń rozumie dosłowne znaczenia rozumie proste przenośne i nieskomplikowanych informacji wyrazów znaczenia wyrazów zna pojęcie prawda, fałsz określa prawdziwość informacji wyodrębnia przesłanki dotyczącej tekstu w tekście zna pojęcie tytuł, wstęp, zna pojęcie akapit wyodrębnia w tekście cząstki rozwinięcie, zakończenie kompozycyjne korzysta ze słownika zna budowę słownika korzysta ze słownika wyrazów ortograficznego ortograficznego bliskoznacznych potrafi odnaleźć wskazane wyszukuje hasła w encyklopedii korzysta z informacji hasło w encyklopedii zawartych w encyklopedii zna pojęcia podmiot, rozpoznaje podmiot i orzeczenie rozróżnia wyrazy określane orzeczenie, określenia w zdaniu, wyodrębnia związek i określające główny zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje dopełniające (ocena: bardzo dobry) czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych wyciąga wnioski z tekstu określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia określa funkcje słowników korzysta z różnych źródeł informacji wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu wyodrębnia równoważnik zdania w tekście wie, na jakie pytania rozpoznaje w ach odróżnia rzeczowniki własne wskazuje różnice między 2
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy odczytuje proste znaki i piktogramy rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rozpoznaje w tekście formy czasów i rodzajów gramatycznych rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej odróżnia dzieło literackie od filmu określa sytuację bohatera literackiego i filmowego od pospolitych rozpoznaje w tekście formy osób rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera wskazuje pozytywne prezentuje swój pogląd na posługuje się argumentami, wyrażając i negatywne cechy bohatera temat bohatera swój stosunek do postaci rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia prozę od poezji wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu zna pojęcie fikcja literacka odróżnia fikcję literacką od odróżnia fikcję filmową od określa rolę autora tekstu w kreowaniu rzeczywistości rzeczywistości fikcji literackiej wymienia prawdopodobne wymienia nieprawdopodobne wypowiada się na temat wypowiada się na temat elementów (realistyczne) elementy świata (fantastyczne) elementy świata fantastyki w baśniach fantastycznych w utworach współczesnych przedstawionego przedstawionego zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu posługuje się terminami scena, aktor w kontekście widowiska teatralnego przedstawia wybrane fakty dotyczące historii kina odróżnia film od programu informacyjnego wyodrębnia wydarzenia w tekście wie, że bohater jest jednym z elementów świata przedstawionego w utworze identyfikuje opowiadanie, komiks, baśń, przysłowie odróżnia uosobienie od ożywienia odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów posługuje się terminami kostium, rekwizyt w kontekście widowiska teatralnego posługuje się pojęciami związanymi z filmem (aktor, reżyser, kadr, plan filmowy) rozpoznaje wybrane gatunki filmowe wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia) objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych określa rolę rymów w wierszu używa pojęć wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy podczas analizy wiersza wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne rozpoznaje poszczególne plany filmowe wyjaśnia różnicę między filmem animowanym a innymi gatunkami filmowymi rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla pantomimy określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) omawia wydarzenia w tekście analizuje przebieg zdarzeń stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń krótko prezentuje najistotniejsze wypowiada się na temat uczuć określa motywy działania bohatera informacje o bohaterze i przeżyć bohatera odróżnia wiersz od innych tekstów kultury wymienia cechy opowiadania, komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej wyjaśnia funkcję przysłowia odczytuje teksty literackie na odbiera różne teksty kultury na odczytuje przenośne sensy odczytuje proste symbole i alegorie 3
poziomie dosłownym poziomie dosłownym utworu opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych używa pojęcia przesłanie wie, że obecność przesłania jest odczytuje przesłanie baśni formułuje samodzielnie przesłanie w odniesieniu do baśni jedną z cech baśni baśni posługuje się pojęciami dobro zło w odniesieniu do treści baśni rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury III. Tworzenie czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania przedstawia się w kilku zdaniach formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list prywatny (tradycyjny i e-mail), kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, przepis kulinarny, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu, opis miejsca wydziela margines i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy słucha z uwagą uczestników rozmowy czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością dostosowuje sposób przedstawiania do sytuacji komunikacyjnej formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu i miejsca wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia SMS) formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i miejsca tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje opowiadanie charakteryzujące się bogactwem językowym oraz opis przedmiotu i miejsca rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego reaguje na innych rozmówców 4
czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji rozróżnia wypowiedzenia używa świadomie wypowiedzeń używa wypowiedzeń oznajmujące, pytające oznajmujących, pytających wykrzyknikowych ze i rozkazujące i rozkazujących świadomością ich funkcji buduje logiczne zdania tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych tworzy przysłówki od przymiotników zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uwzględnia w ach różne natężenie cech i właściwości stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat tworzy rodziny wyrazów odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych czytając głośno, przekazuje intencję tekstu głosowo interpretuje tekst zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie, ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych stosuje świadomie w swoich ach związki frazeologiczne 5
Załącznik nr 2 KRYTERIA OCENIANIA KLASA V Wymagania Sprawności konieczne (ocena: dopuszczający) podstawowe (ocena: dostateczny) rozszerzone (ocena dobry) dopełniające (ocena: bardzo dobry) UCZEŃ I. Odbiór i wykorzystanie zawartych w nich informacji czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie nauczyciela i uczniów określa temat oraz kategorie dotyczące podstawowych elementów świata przedstawionego tekstu zna pojęcia: autor, narrator, czytelnik, słuchacz, nadawca, odbiorca rozpoznaje tekst literacki oraz tekst informacyjny czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa słucha uważnie wszystkich nauczyciela i uczniów wydobywa istotne informacje z tekstu odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy odróżnia tekst literacki od informacyjnego czyta płynnie tekst, podkreślając odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów nawiązuje do innych we własnej pracy samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) oraz nadawca odbiorca porównuje wybrane elementy tekstów literackich i informacyjnych czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję) odróżnia formy gatunkowe zna funkcje różnych form gatunkowych wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych porządkuje informacje z tekstu odróżnia informacje ważne od drugorzędnych wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost rozumie treść pytań, poleceń oraz prostych informacji dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio rozumie dosłowne i niektóre przenośne znaczenia wyrazów w hierarchizuje informacje ocenia wpływ porządkowania informacji na proces zapamiętywania wyszukuje w tekście treści odczytuje treści wyrażone wyrażone pośrednio wprost i pośrednio rozumie przenośne znaczenia wyrazów w odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od przenośnych w 6
zna pojęcia prawda i fałsz określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu wyodrębnia przesłanki w tekście wyciąga wnioski z tekstu zna pojęcia: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne określa relacje między częściami składowymi określa funkcje części składowych II. Analiza i interpretacja tekstów kultury korzysta ze słownika ortograficznego zna budowę słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych wyszukuje hasła w encyklopedii zna budowę hasła encyklopedycznego rozpoznaje podmiot i zna pojęcia: przydawka, orzeczenie w zdaniu dopełnienie, okolicznik sposobu, okolicznik czasu, okolicznik miejsca odróżnia zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zna pojęcia zdanie pojedyncze i zdanie złożone rozpoznaje w ach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki oraz niektóre liczebniki i przyimki rozpoznaje w tekście formy liczb, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdanie pojedyncze i złożone, odróżnia zdanie i wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika rozpoznaje w tekście liczebniki oraz przyimki odróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej oraz niektóre czasowniki dokonane i niedokonane odczytuje proste znaki, w tym rozpoznaje emocje na emotikony podstawie wyrazu twarzy nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich wypowiada się na temat określa sytuację bohatera sytuacji bohatera literackiego i literackiego i filmowego filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej, wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera odróżnia dzieło literackie od innych tekstów kultury prezentuje swój pogląd na temat bohatera korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych, słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych korzysta z informacji zawartych w encyklopedii rozpoznaje podmiot gramatyczny, szeregowy, towarzyszący oraz orzeczenie czasownikowe i orzeczenie wyrażone wyrazami typu można, warto z bezokolicznikiem rozpoznaje równoważnik zdania, określa typy zdań złożonych współrzędnie wskazuje różnice między różnymi częściami mowy rozpoznaje rzeczowniki żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe oraz formy przypadków rzeczownika i przymiotnika rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami określa funkcje różnych słowników korzysta z różnych źródeł informacji wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu określa funkcję zdań współrzędnie złożonych różnego typu określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu określa funkcje różnych form gramatycznych odmiennych części mowy w wypowiedzeniu nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera ocenia bohatera literackiego posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia prozę od poezji wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla 7
zna pojęcie fikcja literacka odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wymienia prawdopodobne wymienia nieprawdopodobne (realistyczne) elementy świata (fantastyczne) elementy świata przedstawionego przedstawionego zna pojęcia: epitet, porównanie, przenośnia (w tym uosobienie i ożywienie), wyraz dźwiękonaśladowczy, neologizm rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu, zna pojęcie rytm posługuje się terminami: lalki, kostium, rekwizyty, dekoracja w kontekście widowiska teatralnego posługuje się pojęciami związanymi z filmem: aktor, reżyser, scenariusz filmowy rozpoznaje w tekście niektóre epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienie i ożywienie), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów posługuje się terminami związanymi z teatrem lalkowym, zna pojęcie znaki teatru wie, jak zbudowany jest scenariusz filmowy odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w mitach i legendach wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy rozpoznaje wiersz wolny, zna pojęcia: rymy męskie i żeńskie oraz dokładne i niedokładne wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne, określa funkcje znaków teatralnych posługuje się ze zrozumieniem terminem ujęcie różnych tekstów kultury określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych używa funkcjonalnie pojęć: wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy, wolny oraz rymy i rytm podczas analizy wiersza rozpoznaje znaki teatru i środki wyrazu charakterystyczne dla teatru lalkowego określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego odróżnia film od programu informacyjnego wyodrębnia wydarzenia w tekście wymienia cechy programu telewizyjnego o charakterze konkursowym omawia wydarzenia w tekście, używa pojęć wątek i akcja wyraża opinię na temat programów telewizyjnych o charakterze konkursowym analizuje przebieg zdarzeń w ujęciu przyczynowo-skutkowym nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) stosuje bogate słownictwo określające następstwo zdarzeń prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze identyfikuje opowiadanie, powieść podróżniczą, baśń, legendę, podanie, klechdę, mit, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks odbiera teksty literackie na poziomie dosłownym używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do legendy i mitu posługuje się pojęciami: dobro zło, przyjaźń wrogość, prawda kłamstwo, pokój wojna w wypowiada się na temat uczuć i przedstawia opinię na temat przeżyć bohatera bohatera odróżnia mit i legendę od baśni wymienia cechy charakterystyczne różnych gatunków literackich odbiera niektóre teksty kultury na poziomie metaforycznym odczytuje przesłanie niektórych legend i mitów rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych odczytuje przesłania legend i mitów zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu określa motywy działania bohatera omawia funkcję mitów i legend odczytuje proste symbole i alegorie formułuje samodzielnie przesłanie legendy i mitu odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury 8
III. Tworzenie odniesieniu do treści omawianych utworów czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania rozpoznaje oficjalną i nieoficjalną sytuację komunikacyjną formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeprosiny redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list, kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, gratulacje, instrukcję, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie wydziela margines i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje) formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego reaguje na innych rozmówców czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym, opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego i szczegółowego prezentuje własne stanowisko w rozmowie czytając głośno, przekazuje intencję tekstu 9
wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji odróżnia wypowiedzenia używa świadomie wypowiedzeń używa wypowiedzeń oznajmujące, pytające i oznajmujących, pytających i wykrzyknikowych ze świadomością rozkazujące rozkazujących ich funkcji buduje logiczne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych tworzy przysłówki od przymiotników zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie stara się przestrzegać zasad dotyczących oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń, zna zasady dotyczące użycia przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zdania i odwrotnie stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uwzględnia w ach różne natężenie cech i właściwości stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie stosuje w większości wyrazów zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie stosuje w większości wypowiedzeń poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym głosowo interpretuje tekst zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie stosuje we wszystkich wyrazach zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie stosuje we wszystkich wypowiedzeniach poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym 10
operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych, tworzy rodziny wyrazów używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach archaizmów i neologizmów 11
Załącznik nr 3 KRYTERIA OCENIANIA KLASA VI Wymagania Sprawności konieczne (ocena: dopuszczający) podstawowe (ocena: dostateczny) rozszerzone (ocena dobry) dopełniające (ocena: bardzo dobry) UCZEŃ I. Odbiór i wykorzystanie zawartych w nich informacji czyta sprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie nauczyciela i uczniów określa temat oraz główną myśl tekstu używa ze zrozumieniem pojęć: autor, narrator, czytelnik, słuchacz do określenia nadawcy i odbiorcy czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa słucha uważnie wszystkich nauczyciela i uczniów samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji wyjaśnia na przykładach, co odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy czyta płynnie tekst, podkreślając odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów nawiązuje do innych we własnej pracy funkcjonalnie wykorzystuje informacje zawarte w tekście określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) oraz nadawca odbiorca czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu rozpoznaje tekst informacyjny, literacki i reklamowy objaśnia różnice między tekst informacyjnym, literackim i reklamowym porównuje wybrane elementy tekstów informacyjnych, literackich i reklamowych określa funkcje tekstu informacyjnego, literackiego i reklamowego odczytuje informacje zawarte w tekście reklamowym rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, przepis) wskazuje opinie w tekście reklamowym odróżnia formy gatunkowe rozpoznaje różne środki językowe i pozajęzykowe użyte w tekście reklamowym objaśnia funkcje różnych form gatunkowych określa funkcję różnych środków językowych i pozajęzykowych w tekście reklamowym wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych hierarchizuje informacje określa funkcję różnych informacji w tekście wykorzystuje umiejętność selekcjonowania informacji podczas korzystania z różnych źródeł (m.in. internetu) 12
wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio rozumie dosłowne i przenośne znaczenia wyrazów w wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście wyodrębnia w tekście części składowe i dostrzega relacje między nimi odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od znaczeń przenośnych w odróżnia kłamstwo od fikcji literackiej określa relacje między częściami składowymi funkcjonalnie wykorzystuje informacje wyrażone pośrednio do opisu różnych elementów świata przedstawionego w utworze określa wpływ przenośnych i dosłownych znaczeń wyrazów na odbiór rozpoznaje elementy manipulacji językowej określa funkcje części składowych wyszukuje informacje wyrażone wprost i pośrednio w tekstach o wyższym stopniu organizacji określa funkcję przenośnych znaczeń wyrazów w różnych tekstach (informacyjnych, literackich, reklamowych) odróżnia perswazję od manipulacji funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o budowie tekstu do odczytywania jego sensu samodzielnie korzysta z informacji zawartych w słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego oraz wyrazów bliskoznacznych zna budowę i funkcję słowników wyrazów obcych, frazeologicznego oraz poprawnej polszczyzny korzysta ze słowników frazeologicznego oraz poprawnej polszczyzny korzysta z różnych typów słowników odpowiednio do potrzeb samodzielnie wyszukuje hasła w encyklopedii tradycyjnej oraz internetowej rozpoznaje podmiot orzeczenie, przydawkę, dopełnienie i okolicznik w zdaniu rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdania pojedyncze i złożone oraz równoważniki zdań rozpoznaje w ach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, liczebniki, zaimki, przyimki i spójniki rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy korzysta z informacji zawartych w encyklopedii odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego i zna ich funkcję określa funkcję w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, zdań pojedynczych i złożonych oraz równoważników zdań objaśnia różnice między podstawowymi częściami mowy określa funkcje form przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów w korzysta z informacji zawartych na tematycznych portalach internetowych objaśnia funkcję różnych części zdania rozpoznaje różne typy zdań złożonych współrzędnie i określa ich funkcję określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu używa form strony biernej i czynnej czasownika dla uzyskania jednoznaczności treści korzysta z różnych źródeł informacji odpowiednio do potrzeb funkcjonalnie wykorzystuje różne typy podmiotów i orzeczeń oraz inne części zdania w swoich ach celowo wykorzystuje różne typy wypowiedzeń dla osiągnięcia zamierzonych efektów wykorzystuje wiedzę o funkcjach zaimków w swoich ach ustnych i pisemnych funkcjonalnie stosuje różne formy trybu czasownika w swoich ach rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała) nazywa emocje postaci literackich, komiksowych, filmowych wyrażane mimiką, gestami i postawą nazywa emocje postaci ukazanych w różnych tekstach kultury (m.in. obraz, rzeźba, fotografia), wyrażane za pomocą różnych form ekspresji wykorzystuje wiedzę na temat niewerbalnych środków komunikowania się w opisie postaci ukazanych w różnych tekstach kultury 13
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich i filmowych wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego określa sytuację bohatera literackiego i filmowego opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury obiektywnie komentuje sytuację bohatera wyraża swój stosunek do postaci ukazanych w różnych tekstach kultury rozpoznaje różne teksty kultury (tekst literacki, film, przedstawienie teatralne, balet, dzieło muzyczne, obraz, rzeźbę, fotografię, przedmioty sztuki użytkowej) odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wskazuje prawdopodobne (realistyczne) i nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego rozpoznaje w tekście literackim porównanie, przenośnię, epitet (w tym uosobienie i ożywienie) i wyraz dźwiękonaśladowczy rozpoznaje wers, zwrotkę, rym, rytm, refren w utworze literackim rozpoznaje wiersz rymowany i wiersz biały wyodrębnia elementy składające się na widowisko teatralne (gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty) wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, scena, gra aktorska) odróżnia telewizyjny program informacyjny od programu rozrywkowego ocenia postać prezentowaną w tekście kultury odróżnia tekst literacki od publicystycznego odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w utworach fantasy i science fiction objaśnia funkcję porównania, przenośni, epitetu i wyrazu dźwiękonaśladowczego w tekście literackim objaśnia czynniki wpływające na rytm utworu rozpoznaje wiersz ciągły i stroficzny posługuje się ze zrozumieniem terminami związanymi ze sztuką teatru używa ze zrozumieniem pojęć kino familijne, serial telewizyjny nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) posługuje się odpowiednimi argumentami, wyrażając swoją ocenę postaci wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury charakteryzuje świat fikcji artystycznej wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni, utworu fantasy i science fiction rozpoznaje w tekście instrumentację głoskową, przerzutnię, neologizmy, archaizmy i określa ich funkcję rozpoznaje rymy męskie i żeńskie oraz dokładne i niedokładne oraz określa ich funkcję w utworze wyjaśnia, czym charakteryzuje się wiersz wolny wyjaśnia, czym różni się kabaret od innych widowisk teatralnych w ocenie postaci literackiej bierze pod uwagę motywy jej postępowania używa pojęć charakterystycznych dla wybranej dziedziny sztuki w opisie tekstu kultury określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji artystycznej wskazuje elementy fantastyczne jako jedną z cech gatunkowych ballady objaśnia funkcję różnych językowych środków stylistycznych używa funkcjonalnie pojęć wers, zwrotka, rym,rytm, refren podczas analizy wiersza objaśnia związki między budową i znaczeniami utworu poetyckiego określa elementy charakterystyczne dla widowiska baletowego objaśnia cechy filmu kultowego określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego identyfikuje talk-show jako program rozrywkowy wyraża opinię na temat programów telewizyjnych o charakterze rozrywkowym 14
wyodrębnia wątki i wydarzenia w tekście oraz omawia akcję przedstawia informacje i formułuje opinie na temat bohatera identyfikuje opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym wskazuje wydarzenia zawiązujące akcję, punkt kulminacyjny oraz rozwiązanie akcji charakteryzuje bohatera określa motywy działania bohatera wymienia najbardziej charakterystyczne cechy różnych gatunków literackich odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych objaśnia morał bajki wskazuje różnice między bajką i baśnią odczytuje wartości oraz antywartości wpisane w teksty kultury, np. dobro zło, przyjaźń wrogość, prawda kłamstwo, pokój wojna, miłość nienawiść, wierność zdrada, zdrowie choroba czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego wypowiada się na tematy poruszane na zajęciach dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej i zamierzonego celu formułuje poprawnie zbudowane i logiczne pytania do tekstu tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony wypowiada się poprawnie i logicznie na podane tematy związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje) formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się werbalnymi i pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do odróżnia fabułę od akcji określa funkcję retrospekcji w utworze literackim rozpoznaje różne odmiany powieści, np. przygodową, podróżniczą, obyczajową, psychologiczną, historyczną odczytuje proste symbole i alegorie przytacza i objaśnia przesłanie przypowieści podejmuje próby definiowania wartości wpisanych w teksty kultury czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostrzega związki między dostosowaniem sposobu wyrażania się i skutecznością komunikacji formułuje pytania związane z metaforycznymi znaczeniami utworu podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się używa ze zrozumieniem pojęć usposobienie, charakter, temperament podczas charakterystyki bohatera objaśnia cechy charakterystyczne wybranych konwencji literackich, np. fantasy, science fiction interpretuje teksty kultury na poziomie kontekstualnym objaśnia uniwersalny charakter przesłania bajek, baśni, mitów, legend i przypowieści interpretuje teksty kultury przez pryzmat wartości wpisanych w te dzieła czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami funkcjonalnie używa różnych środków językowych w swoich ach świadomie i celowo stosuje elementy stylizacji językowej w swoich ach pisemnych formułuje pytania o charakterze filozoficznym stosuje świadomie w swoich ach elementy perswazji językowej 15
przeproszenie okoliczności redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list oficjalny, list prywatny, kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, gratulacje, instrukcję, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie redaguje użytkowe formy, stosując funkcjonalnie i celowo różnorodne środki językowe redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie wydziela margines, stosuje akapity i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy samodzielnie rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego używa różnych rozwiązań kompozycyjnych i graficznych eksponujących ważne treści w tekście dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego i szczegółowego słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, prezentuje własne zdanie włącza się do rozmowy w kulturalny sposób formułuje poprawnie zbudowane argumenty i kontrargumenty w dyskusji przestrzega wszystkich zasad kultury dyskusji czytając głośno, przekazuje intencję utworu, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne w tekście opowiada o wybranych wydarzeniach z fabuły utworu czytając głośno, stosuje odpowiednią intonację i właściwie akcentuje wyrazy opowiada fabułę krótkiego utworu epickiego lub fragmentu powieści wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki oraz fragmenty prozy funkcjonalnie używa akcentu zdaniowego do wyeksponowania znaczeń świadomie wykorzystuje tempo mówienia i intonację podczas opowiadania artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji czytając tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną funkcjonalnie używa różnych środków językowych i pozajęzykowych w celu zainteresowania słuchaczy głosowo interpretuje tekst rozróżnia i poprawnie zapisuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie oraz zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących wykorzystuje wiedzę o odmianie wyrazów do tworzenia poprawnych wypowiedzeń używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji wykorzystuje funkcjonalnie równoważniki zdań w swoich ach wykorzystuje wiedzę o wypowiedzeniach mających charakter pytań retorycznych w interpretacji tekstu funkcjonalnie tworzy zdania współrzędnie i podrzędnie złożone różnego typu 16
przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje poprawnie i celowo różne formy gramatyczne wyrazów odmiennych funkcjonalnie używa różnych stopni przysłówka w swoich ach poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie prawidłowo stopniuje trudne formy przymiotników zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h,ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przedrostków i przyrostków, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych i stara się ich przestrzegać zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych i stara się je stosować zna zasady użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika i stara się je stosować w zapisie zdań złożonych i pojedynczych operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: stosuje zasady ortograficzne w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h,ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przedrostków i przyrostków, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie stosuje zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie stosuje zasady dotyczące użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika w zapisie zdań złożonych i pojedynczych odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych oraz synonimy od antonimów poprawnie zapisuje większość wyrazów zawierających trudności w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h,ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przedrostków i przyrostków, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie poprawnie oznacza większość spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie poprawnie używa poznanych znaków interpunkcyjnych używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów poprawnie zapisuje wszystkie wyrazy zawierające trudności w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h,ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przedrostków i przyrostków, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie poprawnie oznacza wszystkie spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne w zestawie celowo i funkcjonalnie używa różnych znaków interpunkcyjnych używa zdrobnień, zgrubień oraz wyrazów nacechowanych emocjonalnie odpowiednio do 17
dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze, społeczne i kulturowe przyjętego celu Stopień celujący otrzymuje uczeń, który twórczo i samodzielnie rozwija swoje zainteresowania, umiejętnie wykorzystując wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych. Jego osiągnięcia wykraczają poza wymagania dopełniające. Posługuje się bogatym i różnorodnym słownictwem. Wykazuje aktywność i pomysłowość twórczą. Z dużym zaangażowaniem pracuje podczas zajęć języka polskiego. Z powodzeniem bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim. Chętnie czyta i posiada szerokie kompetencje w zakresie odbioru tekstów kultury. Potrafi analizować i interpretować je w sposób pogłębiony i wnikliwy, posługując się terminologią z podstawy programowej. Swobodnie korzysta z wielu źródeł w docieraniu do informacji. Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia nawet minimalnego postępu. 18