RYNEK PŁATNOŚCI ZBLIŻENIOWYCH

RYNEK PŁATNOŚCI ZBLIŻENIOWYCH Monika Hunia, Edyta Pająk Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie Streszczenie Referat dotyczy płatności zbliżeniowych wykonywanych za pomocą kart zbliżeniowych, a także innych gadżetów: telefonów komórkowych, breloczków lub naklejek. Taka forma płatności ma za zadanie stać się alternatywą dla gotówki, która jest znacznie wolniejszym, bardziej ryzykownym i mniej wygodnym środkiem płatniczym. Innowacyjne rozwiązanie cieszy sie coraz to większym zainteresowaniem zarówno ze strony banków jak i klientów. Niniejszy referat skupia się na pokazaniu zalet i wad kart bezstykowych oraz na technologii ich działania. Wstęp Dotychczas najczęściej wybieranym przez klientów środkiem płatniczym jest gotówka. Jednak środek ten niesie ze sobą ryzyko oraz koszty. Ryzyko związane np. z kradzieżą, a koszty z przechowywaniem oraz z transportem. Zaczęto więc szukać takiej formy płatności, która byłaby w stanie zastąpić gotówkę. Pierwszą innowacją, którą zastosowano w dokonywaniu transakcji płatniczych były karty płatnicze. Jednak z czasem okazało się, że są one wykorzystywane tylko podczas operacji płatniczych o wysokich wartościach. Kupujący przekonali się że, znacznie mniej czasu zabiera im transakcja dokonywana gotówką niż kartą. Płacąc za pomocą tradycyjnego pieniądza nie musimy czekać na autoryzację transakcji przez bank ani sami jej dokonywać za pomocą kodu PIN czy składania podpisu. Biorąc więc pod uwagę transakcje nisko-kwotowe karty płatnicze nie są dobrym rozwiązaniem. Co więcej narzekają na nie, nie tylko kupujący ale także sprzedawcy, ponieważ są one źródłem dodatkowych kosztów, które muszą ponosić. Często klienci płacąc kartą płatniczą za zakupy nie przekraczające kwoty 10 zł spotykają się z odmową jej przyjęcia ponieważ taka forma płatności jest dla sprzedawcy po prostu nieopłacalna. Skoro karty płatnicze nie do końca spełniały wymagania ich użytkowników zaczęto zastanawiać się nad inna formą płatności. Poszukiwano takiej, która byłaby znacznie szybsza, wygodniejsza oraz bezpieczniejsza od dotychczas istniejących. W tym momencie pomocne okazały się innowacje technologiczne, które pozwoliły na www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 2 (6) 2011, s. 99-108

stworzenie nowych oraz ulepszenie dotychczas stosowanych metod płatności. W taki sposób pojawiły się na rynku karty zbliżeniowe dzięki którym możemy dokonywać płatności zbliżeniowych, nazywanych także bezstykowymi. 1. Płatności zbliżeniowe Płatności zbliżeniowe zwane inaczej bezstykowymi stały się alternatywą dla gotówki i kart płatniczych. Wykorzystanie nowoczesnych technologii umożliwiło dokonywanie transakcji płatniczych za pomocą karty zbliżeniowej. Transakcje te mogą być realizowane bez podawania karty sprzedawcy co znacznie skraca czas trwania płatności do kilkunastu sekund. Jednak taka forma ma pewne ograniczenia. Jednym z nich jest limit kwoty zakupów, która nie może przekroczyć 50 zł. Mimo paru niedoskonałości płatności zbliżeniowe maja ogromna szansę na całkowite wyparcie gotówki w transakcjach nisko-kwotowych. 1.1. Inspiracja Inspiracją do powstania płatności zbliżeniowych był dynamiczny rozwój płatności elektronicznych w wielu krajach, spowodowany wprowadzaniem innowacji technologicznych. Bardzo szybko rozwijająca się technologia pozwoliła na dokonywanie płatności w sposób bezgotówkowy co sprawiło, że transakcje płatnicze stały się szybsze, wygodniejsze i bezpieczniejsze. Podczas tworzenia sposobu płatności zbliżeniowych kierowano się dwoma głównymi kierunkami rozwoju instrumentów płatniczych na świecie. Jednym z nich było podniesienie bezpieczeństwa płatności, a drugim zastąpienie gotówki w transakcjach o niewielkiej wartości 1. Pomysł transakcji bezstykowych został zaczerpnięty z istniejącego od kilku lat systemu rejestracji czasu pracy. W tym systemie pracownicy posiadają własne karty zbliżeniowe z indywidualnym, niepowtarzalnym numerem. W zakładzie pracy znajdują się rejestratory wyposażone w wyświetlacze i klawiatury umożliwiające ustawianie trybów: Wejście, Wyjście, Prywatne,Służbowe. Pracownik po przyjściu do pracy przykłada kartę do czytnika i od tego momentu liczony jest czas jego pracy. Przy następnym przyłożeniu karty do czytnika i wcześniejszym naciśnięciu trybu wyjście naliczanie czasu pracy zostaje zatrzymane. Wszystkie dane zapisywane są w buforze rejestratora, a następnie przesyłane do podłączonego komputera. W ten sposób kontrola godzin pracy poszczególnych pracowników stała się bardzo prosta i nie zabierająca wiele czasu 2. Mechanizm ten okazał się bardzo skuteczny i zaczęto się zastanawiać czy nie można by było wykorzystać go do przeprowadzania transakcji płatniczych. Jak się później okazało wykorzystano go i to z dużym powodzeniem do stworzenia technologii płatności zbliżeniowych. 1 http://www.polasik-research.pl,z dnia 12.02.2010 2 http://www.rcp.unicard.pl/opisystrcp.php, z dnia 15.04.2010 100

1.2. Historia Technologię płatności zbliżeniowych opracowano w USA w 2002 roku. Wprowadziła ją firma Master- Card za pośrednictwem karty PayPass. Pierwotnie płatności zbliżeniowe wprowadzono wyłącznie do punktów, gdzie dokonywano transakcji tylko za pomocą gotówki. Okazało się, że system ten cieszy się dużym powodzeniem wśród klientów i w styczniu 2003 roku MasterCard zdecydował się na wprowadzenie programu pilotażowego karty PayPass w Orlando na Florydzie. W założeniu program miał potrwać do końca czerwca, lecz przedłużono go do września. W programie brały udział 3 amerykańskie banki: JP Morgan Chase, Citibank oraz MBNA. Wydały one w sumie 16 000 kart zbliżeniowych, którymi można było dokonać płatności w 60 punktach handlowych na terenie całego miasta. Program był szeroko promowany w mediach, prasie, radiu i na billboardach. Promocji służyły również darmowe bilety do kina dla wszystkich użytkowników karty PayPass, którzy do 15 czerwca dokonali nią co najmniej 5 płatności. Program pilotażowy spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem i okazał się ogromnym sukcesem dlatego MasterCard postanowił wprowadzić kartę na rynki innych krajów. Karty PayPass zostały wydane w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Japonii, Korei, Malezji, Australii, Tajwanie oraz na Filipinach 3. W 2006 roku dotarły również do Europy, a na początku 2007 zostały wprowadzone przez BZ WBK w Polsce. Na początku w postaci bezstykowej została wprowadzona karta przedpłacowa (pre-paid) służąca wyłącznie do mikropłatności, lecz z czasem wprowadzono również karty kredytowe i debetowe 4. Równolegle do systemu PayPass funkcjonował również system PayWave stworzony przez Visa International. Pierwsze karty zostały tego systemu zostały wydane w 2003 roku w Korei Południowej, Tajwanie oraz w Malezji. W 2004r. w Malezji właśnie uruchomiony został program pilotażowy, który dotyczył płatności zbliżeniowych dokonywanych za pomocą chipa umieszczonego w telefonie komórkowym. Program odniósł sukces i Visa w 2005 roku przystąpiła do sprzedaży karty PayWave w Malezji i Tajwanie. Kolejnym krokiem Visy było wprowadzenie karty PayWave na rynek Ameryki Północnej. Pomogły jej w tym banki: Chase Bank oraz Wells Fargo, które wprowadziły w 2006r. karty do swojej oferty. W Polsce karty Visy pojawiły się końcem 2008r 5. Visa koncentruje się przede wszystkim na płatnościach zbliżeniowych dokonywanych za pomocą telefonu. W Europie zostało wydanych już ponad 8 mln takich kart i przeprowadzono programy pilotażowe w Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Szwajcarii, Finlandii i Hiszpanii. W Polsce pierwsza transakcja zbliżeniowa przeprowadzona telefonem komórkowym z sieci Plus przy użyciu karty PayWave miała miejsce w czerwcu 2009 roku 6. 2. Karta zbliżeniowa Karta zbliżeniowa jest kartą płatniczą (debetową, kredytową bądź przedpłacową) za pomocą której możemy dokonać płatności bezstykowej do kwoty nie większej niż 50 zł. Karta ta działa w trybie offline co oznacza, że podczas transakcji nie wymagana jest jej autoryzacja w banku, podawanie kodu PIN, czy 3 K. Żwiruk, Karty bezstykowe, http://www.bankier.pl, z dnia 04.09.2005 4 M. Chruściel, PayPass,payWave? Co to są płatności zbliżeniowe?, http://www.bankier.pl/wiadomosc/paypasspaywave-co-to-sa-platnosci-zblizeniowe-2152338.html, z dnia 31.05.2010 5 K. Żwiruk,, Karty bezstykowe, http://www.bankier.pl, z dnia 04.09.2005 6 http://www.telix.pl/artykul/platnosci-zblizeniowych-nfc-w-plusie-3,34053.html, z dnia 28.04.2010 101

składanie podpisu. Karta posiada mikroprocesor wraz z mikroanteną, służącą do przesyłania i odbierania danych poprzez fale radiowe. Zbieranie i transmisja danych następuje zgodnie ze standardem ISO/IEC 14443, który zapewnia bezpieczeństwo przesyłanych informacji 7. Karta bezstykowa służy nie tylko do płatności zbliżeniowych, można nią zapłacić również w sposób tradycyjny dzięki umieszczonemu w niej paskowi magnetycznemu bądź chipowi. Funkcja ta staje się bardzo przydatna, gdy dokonane przez nas zakupy przekroczą sumę 50 złotych, wtedy to nie musimy sięgać do portfela po inna kartę płatnicza tylko możemy użyć zbliżeniowej. Wykorzystanie w ten sposób karty bezstykowej tak jak forma tradycyjna wymaga podania karty sprzedawcy a później autoryzacji transakcji. Karty zbliżeniowe możemy podzielić na aktywne i pasywne. Do aktywnych zaliczamy te, które posiadają własne zasilanie w postaci baterii. Pasywne stanowią karty, które generują energię z zewnętrznego pola elektromagnetycznego, są zasilane tzw. prądem indukcyjnym 8. Najbardziej popularnymi elektronicznymi kartami zbliżeniowymi są: karty Philips MIFARE i Philips HI- TAG, karty Indala, karty Unique oraz karty HID. Jednak najczęściej stosowanym standardem do obsługi kart zbliżeniowych jest MIFARE wprowadzony przez firmę Philips 9. 2.1. Standard EMV W kartach zbliżeniowych wykorzystywany jest standard EMV, który został stworzony w 1995 roku. Nazwa standardu pochodzi od pierwszych liter nazw firm: Europay International, MasterCard International oraz Visa International. Są to przedsiębiorstwa, które ten system opracowały. Standard EMV określa wzajemne oddziaływanie danych i aplikacji umieszczonych na karcie z urządzeniami do ich odczytu i przetwarzania podczas dokonywania transakcji finansowej. Został stworzony w celu poprawy bezpieczeństwa oraz obniżeniu liczby oszustw związanych z transakcjami płatniczymi. Karty w niego wyposażone są trudniejsze do podrobienia od tradycyjnych. Standard oparty jest na interfejsie karty zawartym w ISO/IEC7816 10. Bazuje również na technologii,, smart card, która związana jest z kartami chipowymi. W tej technologii wszystkie informacje o uprawnieniach zapisane są na karcie i udostępniane są dopiero po uprzednim sprawdzeniu. 2.2. System RFID Działanie kart zbliżeniowych oparte jest na systemie RFID (Radio frequency identification), który powstał w 1970 roku. System ten wykorzystuje fale radiowe do automatycznej identyfikacji osób lub obiektów. Istnieje kilka metod identyfikacji, lecz do transakcji bezstykowych wykorzystywana jest identyfikacja numeru przechowywanego w mikroprocesorze na karcie. Antena i mikrochip wbudowane w kartę umożliwiają przesyłanie informacji potrzebnych do przeprowadzenia transakcji do czytnika. Do komuni- 7 K. Żwiruk, Karty bezstykowe, http://www.bankier.pl, z dnia 04.09.2005 8 http://students.mimuw.edu.pl/so/projekt02-03/temat4-g2/miroslaw_szymanski/sc.htm, z dnia 23.05.2009 9 http://karty-plastikowe.info/content/blogcategory/24/46/, z dnia 18.03.2009 10 http://www.en.wikipedia.org/wiki/emv, z dnia 07.04.2010 102

kacji karty z czytnikiem wykorzystywana jest technologia ISO 14443. Karty tego standardu używają do komunikacji częstotliwości 13,56 MHz 11. Cała operacja wygląda w następujący sposób: Czytnik wysyła fale elektromagnetyczne, które są odbierane przez antenę. Wytwarzane w taki sposób pole elektromagnetyczne stanowi zasilanie dla karty zbliżeniowej. Dzięki temu wbudowany w kartę mikroprocesor może za pomocą anteny przesłać do czytnika informacje z karty potrzebne do przeprowadzenia transakcji. Czytnik zapisuje te informacje w postaci danych cyfrowych i przesyła je do komputera w kasie. System RFID składa się przeważnie z 2 części: z układu scalonego ( którego zadaniem jest przetwarzanie informacji, modulacja i demodulacja częstotliwości radiowej) z anteny ( która przyjmuje i przekazuje sygnał) 12. 2.3. Transakcja kartą zbliżeniową Transakcja dokonywana kartą zbliżeniową wygląda w następujący sposób: 1. Po dokonaniu zakupów sprzedawca wprowadza kwotę zakupu do terminala, a czytnik wyświetla kwotę płatności. 2. Zbliż kartę do czytnika, w miejscu oznaczonym symbolem na odległość nie większą niż 5 cm. 3. Poczekaj na sygnał dźwiękowy i zapalenie się zielonej diody, informującej o przyjęciu transakcji. 4. Zabierz rachunek z kasy po dokonaniu płatności. Na życzenie możesz otrzymać także paragon z terminala z potwierdzeniem dokonania płatności (tzw. slip). W zależności od tego, jakiej karty jest się posiadaczem, jeśli dokonuje się płatności na kwotę wyższą niż 50 zł, można zostać poproszony o potwierdzenie swojej płatności poprzez wprowadzenie numeru PIN lub złożenie podpisu na wydruku z terminala lub dokonanie płatności w tradycyjny sposób Ze względu bezpieczeństwa co pewien czas można zostać poproszonym o podanie karty kasjerowi, który dokona transakcji tak, jak dokonuje się jej tradycyjną kartą płatniczą. Jak widać transakcja dokonywana za pomocą karty zbliżeniowej jest bardzo prosta i zabiera niewiele czasu bo tylko około 6 sekund 13. 2.4. Zalety i wady związane z korzystaniem z kart zbliżeniowych. 11 K. Żwiruk, Karty bezstykowe, http://www.bankier.pl, z dnia 04.09.2005 12 http://alphacard.com/id-cards/rfid-cards.html, z dnia 12.11.2003 13 http://indywidualni.bzwbk.pl/przewodniki/karty-zblizeniowe/karty-zblizeniowe-przewodnik.htm, z dnia 19.05.2010 103

Szybko, bezpiecznie i wygodnie to najczęściej wymieniane zalety związane z wykonywaniem transakcji za pomocą kart bezstykowych. Posiadacze takich kart przede wszystkim oszczędzają swój cenny czas. Dokonując zapłaty za zakupy nie muszą wpisywać kodu PIN bądź podpisywać się, ani też czekać na autoryzację karty przez bank. Zwiększenie bezpieczeństwa możliwe jest dzięki temu, że posiadacz ma pełną kontrolę nad kartą. Nie ma potrzeby podawania jej sprzedawcy. Klient dokonuje zapłaty poprzez zbliżenie karty do czytnika. Karty zbliżeniowe są także bardzo proste w użyciu. Jak sama nazwa wskazuje, taką kartę wystarczy jedynie zbliżyć do czytnika i gotowe. Mówiąc o zaletach, powinno się także wspomnieć o dualności takiej karty. Dzięki temu, że posiada ona chip i standardowy pasek magnetyczny, można dokonywać transakcji zarówno tych o niskich jak i wysokich kwotach zakupu oraz wypłacać pieniądze w bankomacie. Zaletą jest także trwałość kart zbliżeniowych. Możliwe jest to dzięki temu, że nie ulegają one mechanicznemu zużyciu, tak jak jest to w przypadku kart płatniczych z paskiem magnetycznym. Co więcej, karty zbliżeniowe akceptowane są także za granicą. Znajdując terminal z logo MasterCard pay- Pass lub Visa PayWave mamy pewność, że w tych miejscach możemy dokonać transakcji zbliżeniowej. Powinno się jednak pamiętać o tym, że wartość transakcji ustalana jest przez dany kraj. Tym samym w krajach strefy euro kwota ta nie może przekroczyć 20 euro, natomiast limit jaki obowiązuje w Wielkiej Brytanii to 10 funtów 14. Dokonywanie transakcji za pomocą kart bezstykowych to nie tylko zalety dla klientów. W wyniku wprowadzenia nowej technologii płatniczej znaczne korzyści odnoszą także punkty handlowe. Szybkość transakcji zmniejsza czas obsługi klienta. Sprzedawca/ kasjer nie musi wydawać reszty, wystarczy że wprowadzi kwotę za zakupy do terminala. Dzięki temu w sklepach można będzie dostrzec zmniejszenie się kolejek przy kasach. Zmniejszenie gotówki przechowywanej w kasie to także wielka zaleta, gdyż następuje redukcja ryzyka gotówkowego. Właściciele punktów handlowych nie powinni obawiać się, że kwota nie zostanie ściągnięta z konta klienta, gdyż gwarancja sfinalizowania transakcji jest taka sama jak w przypadku płatności standardowymi kartami płatniczymi. Po mimo wielu zalet, należy wspomnieć także o wadach związanych z wykonywaniem płatności zbliżeniowych. Po pierwsze, to niska maksymalna kwota zakupów, co może zniechęcać klientów do korzystania z takiego typu kart. Wadą jest także możliwość kradzieży bądź zgubienia karty zbliżeniowej. Osoba, która jest w posiadaniu takiej karty nie ma żadnych przeszkód w dokonaniu transakcji na kwotę 50 zł. Jak wiemy karty zbliżeniowe nie są jeszcze rozpowszechnionym środkiem płatniczym. Pociąga to za sobą nadal niewielką liczbę banków wydawców oraz niewielką (lecz wzrastającą) liczbę placówek akceptujących karty zbliżeniowe. 2.5. Zabezpieczenia W celu maksymalizacji bezpieczeństwa płatności zbliżeniowych zastosowano specjalne zabezpieczenia, dzięki którym karty zbliżeniowe będą chronione przed złodziejami, oszustami oraz fałszerzami. Po pierwsze, specjalna technologia zapisu danych na karcie zbliżeniowej jest znacznie trudniejsza do skopiowania niż w przypadku tradycyjnych kart z paskiem magnetycznym. Zaawansowane zabezpieczenia 14 http://infolinia.org/poradnik/news/5224/karty-zblizeniowe-czyli-jak-szybko-zaplacic-karta.html, z dnia 05.08.09 104

chronią przed przypadkowym obciążeniem płatnością. Wykluczają także możliwość, że oszuści przechodząc obok poprzez użycie terminalu ściągną z karty pieniądze i w ten sposób dokonają kradzieży. Pieniądze pobrać można jedynie za pomocą specjalnego terminalu, który musi być zarejestrowany. Co więcej, karta zbliżeniowa posiada specjalne zabezpieczenie, które chroni przed kilkakrotnym zapłaceniem za dokonaną transakcję. Płatność dokonywana jest przez klienta indywidualnie. Nie podaje on karty sprzedawcy. W ten sposób chroni się przed tzw. skimmingiem, czyli nieuprawnionym skopiowaniem danych z karty. Zabezpieczeniem jest także Card-carrier. Jest to karta, posiadająca numer identyfikacyjny naszej karty zbliżeniowej. Dzięki temu w chwili kradzieży bądź zgubienia karty można ją zablokować, a następnie zidentyfikować i odzyskać środki jakie znajdowały się na karcie zbliżeniowej. Istotnym zabezpieczeniem jest także kwota do której można dokonywać transakcji bezstykowych. Jest ona niewielka. Wynosi 50 zł, co nie powinno być przynętą dla złodziei. Oprócz tego, każdy posiadacz karty zbliżeniowej indywidualnie ustala w banku dzienny limit na dokonanie transakcji zbliżeniowych 15. 3. Polska a karty zbliżeniowe Technologia płatności zbliżeniowej pojawiła się na świecie po raz pierwszy w USA w 2002 r. W 2006 r. zawitała ona do Europy. Końcem 2007 r. karty zbliżeniowe udostępnione zostały w ofercie banków w Polsce. Jesteśmy pierwszym krajem w Europie Środkowo-Wschodniej, który wprowadził tego typu udogodnienia. W skali światowej zajmujemy trzecią pozycję tuż za Turcją oraz Wielką Brytanią 16. 3.1. Wydawcy kart zbliżeniowych Twórcami kart zbliżeniowych są dwie organizacje: MasterCard i Visa. MasterCard w ramach płatności zbliżeniowych stworzył system MasterCard Paypass, natomiast Visa stworzyła konkurencyjny system Visa PayWave. Organizacje te nie wydają kart. Rywalizują między sobą o banki. Dopiero banki umieszczając karty w swoich ofertach udostępniają je klientom. I tak, pod koniec 2008 r. na rynku na rynku pojawiło się 19,5 tysiąca kart zbliżeniowych. Jedynym ich wydawcą był bank BZ WBK, który początkiem 2008 r. wprowadził karty MasterCard PayPass, a końcem roku karty Visa PayWave. W kolejnym roku sytuacja wyglądała znacznie inaczej. Otóż karty zbliżeniowe zostały wprowadzone jeszcze do 4 innych banków takich jak: ING Bank Śląski, Alior Bank, mbank oraz MultiBank. Udział kart zbliżeniowych poszczególnych banków na rynku pod koniec 2009 r. przedstawiony został na poniższym wykresie. 15 http://transakcje.pl/artykul,zblizmy_sie_do_kart_zblizeniowych,164990924.html, z dnia 07.02.10 16 http://forsal.pl/artykuly/376519,karty_zblizeniowe_na_dobre_wejda_na_rynek_w_2010_roku.html, z dnia 07.12.09 105

Wykres 1. Wydawcy kart zbliżeniowych w Polsce liczba kart oraz udział w rynku. 108,8 34% 9,2 3% 0,9 0% 175,9 55% BZ WBK AliorBank ING Bank mbank MultiBank 26,2 8% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego W sumie na koniec 2009 r. na rynku znalazło się 321 tys. kart zbliżeniowych 17. Liczba kart zbliżeniowych znacznie się zwiększa. Już w tym roku (2010) kolejne banki: Invest Bank, Millennium Bank, Polbank EFG, Deutsche Bank PBC, Citi Handlowy wprowadziły do swojej oferty karty zbliżeniowe 18. Natomiast już wkrótce takie banki jak: Pekao, BGŻ, Raiffeisen Bank, PKO SA zamierzają udostępnić swoim klientom możliwość korzystania z kart zbliżeniowych. 3.2. Punkty akceptujące karty zbliżeniowe W Polsce jest 4 tysiące punktów akceptujących karty MasterCard PayPass i 2,5 tysięcy punktów akcep- tujących karty Visa PayWave. Różnica ta spowodowana jest tym, że sieć sklepów Żabka nie dostosowała swoich terminali płatniczych do standardów Visy. Jednak w pozostałych punktach handlowych można zapłacić zarówno kartą MasterCarda jak i Visy. Do punktów akceptujących płatności zbliżeniowe w Polsce zaliczamy: restauracje i kawiarnie (tj. Coffee Heaven, Mc Donald s, MC Cafe, Eurest, Sodexo) księgarnie i kioski( tj. Księgarnie Matras, Empik, Saloniki Prasowe Kolporter czy kioski Ruchu SA) 17 www.polasik-research.pl, z dnia 12.02.10 18 http://gospodarka.gazeta.pl/pieniadze/1,29577,7939427,karty_zblizeniowe_mastercard_ma_juz_11_bankow.ht ml, z dnia 26.05.10 106

imprezy i festiwale (m.in. Selector Festival, Heineken Open er Festival, Coke Live Music Festival, Era Nowe Horyzonty) 6 stadionów ekstraklasy (RUCH Chorzów, GKS Bełchatów, Lechia Gdańsk, Odra Wodzisław, Polonia Bytom oraz Polonia Warszawa) stacje benzynowe Shell sieć taksówek Wawa w Warszawie. Sieć punktów akceptujących płatności zbliżeniowe stale się rozszerza i za kilka lat z pewnością transakcje bezstykowe realizowane będą już we wszystkich sklepach w Polsce. 4. Gadżety Płatności zbliżeniowe to nie tylko płatności wykonywane za pomocą kart bezstykowych. Możliwość stworzenia miniaturowych rozmiarów chipa, który odpowiada za autoryzację płatności sprawiła, że forma karty płatniczej nie jest konieczna. Powstały więc zbliżeniowe gadżety, które zastępują karty. 4.1. Telefon komórkowy Telefon komórkowy nie służy już tylko do wykonywania połączeń telefonicznych, czy robienia zdjęć. Od pewnego czasu za jego pośrednictwem można dokonywać płatności zbliżeniowych. Możliwe jest to dzięki zbliżakom oraz minikartom. Zbliżak po raz pierwszy wydany został w listopadzie 2009 r. Tym samym był to pierwszy gadżet płatniczy w Polsce. Wydał go ING Bank Śląski. Zbliżak skonstruowany jest w formie naklejki RFID, która może zostać umieszczona na dowolnym noszonym przez posiadacza przedmiocie: telefonie komórkowym, ipod zie, mp3, itp. Sama transakcja wygląda identycznie jak w przypadku kart bezstykowych. Zbliżeniowy gadżet wystarczy zbliżyć do czytnika. Minikarta po raz pierwszy została wydana w Polsce w grudniu 2009 r. Była ona przykładem współpracy MasterCard PayPass, banku Polbank EFG oraz operatora telefonii komórkowej Era 19. W ślad za nimi poszli: Visa PayWave, Bank Zachodni WBK oraz Plus. Płatności zbliżeniowe za pomocą telefonu komórkowego możliwe są dzięki specjalnej aplikacji umieszczonej bezpośrednio na karcie SIM 20. 19 http://news.pasjagsm.pl/minikarta-era-paypass-innowacyjny-projekt-platnosci-zblizeniowych-6752.html, z dnia 02.12.09 20 http://www.bankier.pl/wiadomosc/paypass-paywave-co-to-sa-platnosci-zblizeniowe-2152338.html, z dnia 31.05.10 107

4.2. Zegarek Innowacyjnym pomysłem jest także umieszczenie karty chipowej w zegarku. Główną zaletą korzystania z takiego gadżetu jest fakt, że posiadacz ma go stale przy sobie. Nosząc go na ręku, podczas wykonywania transakcji wystarczy wyciągnąć rękę do czytnika. Pierwszy zegarek tego typu został wydany przez Bank Zachodni WBK, a jego twórcą był MasterCard 21. 4.3. Inne Płatności za pomocą telefonu komórkowego oraz zegarka to nie wszystko. Miniaturową kartę można zainstalować w wielu innych podręcznych przedmiotach. Spotkać można się z tym, że dokonywać transakcji można także za pomocą breloczka czy bransoletki. Zakończenie Celem niniejszego referatu było przybliżenie tematu związanego z płatnościami zbliżeniowymi. Choć Polska jest w ścisłej czołówce krajów wprowadzających tego typu innowację to nadal jest to temat, o którym wielu Polaków nie słyszało. System płatności zbliżeniowych sprawdza się jako alternatywa wobec gotówki dlatego zapewne będzie się on bardzo szybko rozwijał na całym świecie. 21 http://www.finanse.egospodarka.pl/47608,zegarek-z-funkcja-mastercard-paypass,1,48,1.html, z dnia 09.12.09 108