Zeszyty Naukowe nr 842 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2010 Katedra Gospodarki Regionalnej Ocena funkcji turystycznej miast wojewódzkich w Polsce 1. Znaczenie turystyki w rozwoju miast Rozwój turystyki ma istotny wpływ na funkcjonowanie miast i zmiany w przestrzeni miejskiej. Turystyka w wielu wypadkach odgrywa niebanalną rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym przestrzeni miast. Planiści funkcję turystyczną miast traktują jako jeden z ważniejszych czynników decydujących o przemianach funkcjonalnych miast, zwłaszcza w ich śródmieściach i terenach centralnych. W strategii rozwoju wielu miast funkcja turystyczna wybija się na pierwsze miejsce. Od początków rozwoju turystyki miasta stanowiły jeden z głównych celów podróży turystycznych. Ruch turystyczny kieruje się zarówno do metropolii i historycznych centrów wielkich miast, jak i miast średnich i małych, które mogą zaoferować przyjezdnym różne formy spędzania czasu wolnego. Turystyka rozwija się w różnych typach ośrodków miejskich, m.in.: stolicach państw, dużych metropoliach, w miastach historycznych, miastach o charakterze wypoczynkowym, miastach uzdrowiskowych, ośrodkach przemysłowych, centrach administracyjnych, kongresowych i biznesowych, w centrach wystaw i targów, a także w małych miasteczkach. Turystyka miejska jest pojęciem określającym złożony system turystyki w mieście, na który składają się wszystkie uwarunkowania i przejawy aktywności turystycznej występujące na tym obszarze, tak z punktu widzenia atrakcyjności turystycznej przestrzeni miasta, form ruchu turystycznego, jak i infrastruktury turystycznej 1. Turystyka może mieć dla gospodarki miejskiej znaczenie podstawowe, uzupełniające, jak i poboczne. O roli, jaką odgrywa ona w systemie gospo- 1 Turystyka, red. W. Kurek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 320.
54 darki lokalnej, decydują nie tylko walory turystyczne oraz wielkość zagospodarowania i ruchu turystycznego, ale również wielkość miasta. W dużych miastach centrach turystycznych, decydujące znaczenie w rozwoju turystyki przypada podmiotom branży turystycznej, w tym szczególnie ponadnarodowym koncernom turystycznym. Inaczej proces ten przebiega w miastach małych i średniej wielkości, w których rola stymulatora i propagatora rozwoju funkcji turystycznej jest domeną władz lokalnych. Wielkość i struktura ruchu turystycznego zależą w dużej mierze od elementów atrakcyjności turystycznej miast, wśród których za najważniejsze należy uznać: zasoby architektury zabytkowej oraz dzielnice nowoczesne; obiekty i spotkania kulturalne, takie jak: teatry, kina, galerie, wystawy, muzea, opery i operetki, koncerty, festiwale; obiekty sakralne; dzielnice etniczne; potencjał naukowy i akademicki miasta; centra handlowe i konferencyjne; centra rozrywkowe; obiekty sportowe; obiekty noclegowe i gastronomiczne oraz ważne węzły komunikacyjne. Na atrakcyjność miasta wpływają z jednej strony walory turystyczne miasta, z drugiej zaś zróżnicowane funkcje, jakie pełni miasto. Możliwe jest więc równoległe występowanie wielu form turystyki wiążących się z różnymi motywami odwiedzenia miasta. Zwiedzanie miasta może się łączyć z załatwianiem spraw osobistych, z zakupami czy wizytą u specjalisty, może wiązać się z uczestnictwem w spotkaniach biznesowych, w konferencjach czy odwiedzinami u rodziny lub znajomych. Ważnym czynnikiem decydującym o przyjazdach do dużych miast są pełnione przez nie funkcje metropolitalne, takie jak: funkcja polityczna, administracyjna, naukowa, kulturalna, gospodarcza, finansowa, komunikacyjna. Związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy podstawowymi funkcjami aglomeracji a strukturą ruchu turystycznego przedstawia tabela 1. Tabela 1. Związki przyczynowo-skutkowe między podstawowymi funkcjami aglomeracji a strukturą ruchu turystycznego Centrum historyczno-kulturalne i centrum współczesne Centrum naukowe Centrum gospodarcze i centrum współczesne Centrum administracyjno-polityczne Centrum transportowe Mieszkańcy miasta Przyjazdy w celach poznawczych zwiedzanie, uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych Przyjazdy naukowe, szkoleniowe Turystyka biznesowa, zakupy, przyjazdy w interesach Przyjazdy służbowe Przyjazdy tranzytowe Przyjazdy w odwiedziny Źródło: S. Liszewski, Przestrzeń turystyczna miasta przykład Łodzi, Turyzm 1999, nr 9, za: Turystyka, s. 321.
Ocena funkcji turystycznej miast 55 W dobie globalnej gospodarki i transportu szczególne znaczenie mają miasta pełniące funkcje węzłów komunikacyjnych. Z punktu widzenia międzynarodowego ruchu turystycznego szczególnie ważne są miasta dysponujące portami lotniczymi. Zakres oddziaływania miasta na obszary źródłowe ruchu turystycznego ma bezpośredni związek ze skalą atrakcyjności turystycznej i motywami przyjazdu. Oddziaływanie grawitacyjne miasta można rozpatrywać w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej. Zasięg regionalny przyciągania ruchu turystycznego do miasta obejmuje strefę podmiejską oraz obszary sąsiednie o dobrych warunkach dostępności komunikacyjnej. Są to jednodniowe lub kilkugodzinne pobyty, głównie w celach handlowych, administracyjnych, rozrywkowych, religijnych, naukowych itp. Zakres oddziaływania danego miasta w skali krajowej wynika z rangi walorów (zabytki, zbiory muzealne itd.) oraz z pozycji w systemie społeczno- -gospodarczym kraju (np. stolica kraju). Zakres oddziaływania miasta w skali międzynarodowej wiąże się z jego atrakcyjnością postrzeganą w skali światowej. Międzynarodowy ruch turystyczny przyciągają miasta historyczne, centra kultu religijnego oraz wielkie metropolie będące ośrodkami gospodarczymi, naukowymi, kulturowymi, politycznymi, komunikacyjnymi. Masowy ruch turystyczny w miastach może prowadzić do powstania konfliktu między funkcją turystyczną a innymi funkcjami miast lub ich dzielnic, np. funkcją mieszkaniową, przemysłową. Prawidłowy rozwój turystyki w miastach wymaga pełnego, aktywnego zaangażowania się władz samorządowych w prowadzenie miejskiej polityki turystycznej, której głównym celem jest stworzenie warunków do trwałego rozwoju turystyki i promowanie atrakcyjności turystycznej miasta. 2. Wskaźniki funkcji turystycznej miast Miastotwórcza funkcja turystyki jest odzwierciedleniem rangi, jaką turystyka posiada w strukturze funkcjonalnej danego miasta. Jednym z mierników oceny rozwoju turystyki w danym mieście jest liczba miejsc noclegowych, w tym miejsc w hotelach, oraz liczba turystów korzystających z noclegów w stosunku do powierzchni i liczby ludności miasta. Szczególnie popularne w badaniach empirycznych są wskaźniki Baretje a-deferta, oceniające funkcję turystyczną miejscowości. Jednym z nich jest wskaźnik T bd, który oblicza się według wzoru 2 : T bd = 100 N L, 2 T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski, Geografia turystyki Polski, PWE, Warszawa 1998, s. 23.
56 gdzie: N liczba turystycznych miejsc noclegowych w hotelach, motelach i pensjonatach, L liczba ludności miejscowej. Miernik ten określa liczbę miejsc noclegowych przypadającą na 100 mieszkańców. Przyjmuje się, że dla miejscowości o niewielkim zagospodarowaniu turystycznym wskaźnik Baretje a-deferta jest stosunkowo niski, od 1 do 100. Zgodnie z tym wskaźnikiem funkcja turystyczna miejscowości zaczyna się wykształcać, gdy ma on wartość 100, a przy wskaźniku od 100 do 500 funkcja turystyczna miejscowości jest już dobrze rozwinięta. Wartość 100 oznacza, że pojemność bazy noclegowej jest równa liczbie mieszkańców. W dużych miastach o dużej liczbie ludności wskaźnik ten jest niski. Przy obliczaniu tego wskaźnika dla poszczególnych państw, a także dla dużych miast, uzasadnione jest obliczanie liczby miejsc noclegowych przypadających na 1 tys. mieszkańców. Wśród innych popularnych wskaźników wyznaczających funkcję turystyczną obszaru wymienić należy wskaźnik Schneidera T s, który wyrażany jest wzorem 3 : T s = 100 T L, gdzie: T liczba turystów korzystających z noclegów w hotelach, L liczba ludności miejscowej. W analizie ruchu turystycznego i zagospodarowania turystycznego w odniesieniu do powierzchni stosuje się wskaźniki 4 : G t = T S, G b = N S, gdzie: T liczba osób korzystających z noclegów w hotelach, N liczba miejsc hotelowych, S powierzchnia w ha. Wskaźnik G t określa gęstość ruchu turystycznego na danym obszarze, natomiast wskaźnik G b gęstość bazy noclegowej. 3 Ibidem, s. 24. 4 Ibidem, s. 25.
Ocena funkcji turystycznej miast 57 3. Wskaźniki funkcji turystycznej miast wojewódzkich w Polsce Baza noclegowa uznawana jest za główny wskaźnik zdolności recepcyjnej danego regionu czy miejscowości. Wielkość oraz struktura rodzajowa i przestrzenna podaży miejsc noclegowych wiąże się przede wszystkim z występowaniem walorów turystycznych i ich rangą oraz rodzajem popytu. Rozmieszczenie zasobów bazy noclegowej w Polsce nie jest równomierne. Blisko połowa wszystkich miejsc noclegowych jest zlokalizowana w czterech województwach o dużych walorach turystycznych; są to: zachodniopomorskie, małopolskie, pomorskie i dolnośląskie. Warto zwrócić uwagę, że w poszczególnych województwach miasta wojewódzkie mają bardzo zróżnicowany udział w podaży miejsc noclegowych. Przykładowo w Warszawie koncentruje się 82,2% całej podaży miejsc hotelowych województwa mazowieckiego. Znaczna koncentracja bazy hotelowej występuje także w Krakowie 67,9% miejsc hotelowych województwa małopolskiego, w Poznaniu 46,8% miejsc hotelowych województwa wielkopolskiego, w Łodzi 45,9% miejsc hotelowych województwa łódzkiego i w Białymstoku 44,1% miejsc hotelowych województwa podlaskiego. W Zielonej Górze znajduje się zaledwie 13,5% miejsc hotelowych województwa lubuskiego, w Katowicach 17,9% miejsc hotelowych województwa śląskiego, w Rzeszowie 18,1% miejsc hotelowych województwa podkarpackiego, zaś w Gdańsku 21,8% miejsc hotelowych województwa pomorskiego. W innych dużych miastach, takich jak: Bydgoszcz, Wrocław, Szczecin, Opole, Lublin, skupia się od 25% do 40% miejsc hotelowych danego województwa 5. Działalność hotelowa jest szczególnie podatna na oddziaływanie czynników rynkowych. Wszelkie zmiany zachodzące w sytuacji gospodarczej czy politycznej oddziałują na popyt na usługi hotelowe i turystyczne. Załamania koniunktury gospodarczej wywołują tendencję do oszczędności w wydatkach zarówno prywatnych, jak i całej sfery gospodarczej, w tym szczególnie związanych z podróżami służbowymi i turystycznymi. W latach 2000 2007 liczba obiektów hotelowych w Polsce wzrosła o 48,3%, zaś w miastach wojewódzkich przybyło w tym okresie 151 obiektów hotelowych, czyli nastąpił wzrost o 63%. W miastach wojewódzkich największą dynamikę wzrostu (ponadsześciokrotny wzrost) odnotowano w kategorii obiektów o najwyższym standardzie, czyli hoteli kategorii 5-gwiazdkowych. Podobne tempo wzrostu liczby obiektów hotelowych występowało w kategorii hoteli 4-gwiazdkowych (69,6%) i hoteli 3-gwiazdkowych (63,5%). W badanym okresie zmalała natomiast liczba hoteli o najniższym standardzie, czyli 1-gwiazdkowych (o 13,1%). 5 Turystyka w 2007 roku. Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2008.
58 Tabela 2. Obiekty hotelowe według kategorii w miastach wojewódzkich w latach 2000 i 2007 Wyszczególnienie Obiekty ogółem Obiekty 5-gwiazdkowe 4-gwiazdkowe 3-gwiazdkowe 2-gwiazdkowe 1-gwiazdkowe 2000 2007 2000 2007 2000 2007 2000 2007 2000 2007 2000 2007 Polska 924 1370 6 24 40 84 333 547 285 450 260 157 Miasta wojewódzkie ogółem 240 391 3 20 23 39 104 170 64 101 46 40 Warszawa 37 63 3 8 5 6 15 16 6 16 8 9 Białystok 5 8 1 2 2 2 2 3 Bydgoszcz 13 15 2 2 3 4 4 8 4 Gdańsk 9 17 2 2 2 6 10 1 3 Katowice 12 14 1 1 2 4 3 6 3 1 2 Kielce 7 17 - - 1 1 5 5 9 1 2 Kraków 45 99 6 5 9 19 53 13 21 8 6 Lublin 5 11 1 2 5 2 2 1 1 Łódź 17 16 4 7 8 7 5 2 Olsztyn 9 11 5 5 2 4 2 2 Opole 6 9 3 7 - - 3 1 Poznań 23 40 1 1 3 15 22 6 11 1 2 Rzeszów 6 9-2 5 1 2 3 2 Szczecin 13 18-1 4 7 5 2 4 3 5 Wrocław 27 36 2 5 7 14 17 5 7 3 3 Zielona Góra 6 8-2 4 1 1 3 3 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Turystyka w 2000 roku. Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2001; Turystyka w 2007 roku
Ocena funkcji turystycznej miast 59 W ciągu siedmiu lat objętych badaniami najwięcej nowych hoteli przybyło w Krakowie, Warszawie i Poznaniu. W Krakowie otwarto 54 nowe hotele, w tym 6 obiektów 5-gwiazdkowych, 4 hotele 4-gwiazdkowe, 34 hotele 3-gwiazdkowe, 8 hoteli 2-gwiazdkowych i 2 hotele 1-gwiazdkowe. W Warszawie powstało 26 nowych obiektów hotelowych, w tym 5 hoteli najwyższej kategorii, 10 obiektów 2-gwiazdkowych oraz po jednym obiekcie w pozostałych kategoriach. Poznań wzbogacił się o 1 hotel 5-gwiazdkowy, 2 hotele 2-gwiazdkowe i 1 hotel 1-gwiazdkowy. Dane na temat obiektów hotelowych według kategorii w miastach wojewódzkich w 2000 r. i 2007 r. przedstawia tabela 2. Wśród miast wojewódzkich największą liczbę miejsc noclegowych ogółem (21 048) oraz miejsc hotelowych (18 084) posiada Warszawa. Drugie miejsce zajmuje Kraków (17 013 miejsc noclegowych ogółem) i (13 862 miejsc hotelowych). Kolejne lokaty w rankingu pod względem miejsc noclegowych ogółem zajmują Gdańsk, Poznań i Wrocław, natomiast pod względem miejsc hotelowych Poznań, Wrocław oraz Szczecin. Liczba turystów korzystających z noclegów ogółem oraz turystów zagranicznych korzystających z noclegów w hotelach potwierdza znaczenie funkcji turystycznej stolicy kraju oraz kolejno Krakowa, Wrocławia, Poznania i Szczecina. Średni czas pobytu turystów korzystających z noclegu w hotelach w miastach wojewódzkich wynosi ok. 2 dni i jest tylko nieznacznie wyższy dla turystów zagranicznych. Wskaźnik określający stopień wykorzystania pokoi w hotelach jest najwyższy we Wrocławiu (67,5), w Krakowie (60,6), Gdańsku (60,4) i Warszawie (60,1). Dane dotyczące miejsc noclegowych oraz liczby turystów korzystających z noclegów w hotelach w miastach wojewódzkich w 2007 r. przedstawiają tabele 3 i 4 oraz rys. 1 i 2. Tabela 3. Miejsca noclegowe w miastach wojewódzkich w 2007 r. Miasto Powierzchnia (w km 2 ) Ludność ogółem Liczba miejsc noclegowych ogółem a Liczba miejsc noclegowych w hotelach Warszawa 51 722 1 706 624 21 048 18 084 Białystok 10 212 294 143 1 554 1 025 Bydgoszcz 17 457 361 222 2 045 1 447 Gdańsk 26 162 455 717 9 789 2 542 Katowice 16 468 312 201 2 614 2 025 Kielce 10 965 205 902 1 589 1 446 Kraków 32 680 756 583 17 013 13 862 Lublin 14 745 351 806 2 753 1 328 Łódź 29 325 753 192 3 358 2 405
60 cd. tabeli 3 Miasto Powierzchnia (w km 2 ) Ludność ogółem Liczba miejsc noclegowych ogółem a Liczba miejsc noclegowych w hotelach Olsztyn 8 833 175 710 5 366 1 531 Opole 9 655 126 748 747 543 Poznań 26 185 560 932 7 730 5 490 Rzeszów 9 154 166 454 1 784 615 Szczecin 30 077 407 811 5 205 3 155 Wrocław 29 282 632 930 7 303 5 143 Zielona Góra 5 820 117 523 1 011 592 a Dane za 2006 r.; miejsca noclegowe ogółem w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Turystyka w 2007 r. ; Miasta wojewódzkie. Podstawowe dane statystyczne, GUS, Poznań 2008; Miasta w liczbach 2005 2006, GUS, Warszawa 2008; stat.gov.pl. Tabela 4. Korzystający z noclegów w hotelach w miastach wojewódzkich w 2007 r. Miasto Korzystający z noclegów ogółem a Korzystający z noclegów w hotelach Korzystający z noclegów w hotelach turyści zagraniczni Warszawa 1 762 507 1 759 075 731 095 Białystok 130 271 103 833 30 331 Bydgoszcz 106 559 104 431 13 640 Gdańsk 372 562 195 621 109 331 Katowice 180 208 166 966 58 672 Kielce 85 790 85 010 9 047 Kraków 1 319 736 1 168 227 722 639 Lublin 166 790 129 905 42 781 Łódź 283 554 231 926 63 237 Olsztyn 132 356 104 913 25 271 Opole 48 800 42 925 13 209 Poznań 482 219 436 539 148 361 Rzeszów 92 103 55 959 12 450 Szczecin 352 415 305 131 141 820 Wrocław 655 197 511 765 214 626 Zielona Góra 53 157 49 808 11 934 a Dane dla 2006 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Turystyka w 2007 r. ; Miasta wojewódzkie ; Miasta w liczbach 2005 2006; stat.gov.pl.
Ocena funkcji turystycznej miast 61 20000 15000 10000 5000 0 Warszawa Kraków Poznań Wrocław Szczecin Gdańsk Łódź Katowice Olsztyn Bydgoszcz Kielce Lublin Białystok Rzeszów Zielona Góra Opole Rys. 1. Miejsca noclegowe w hotelach w miastach wojewódzkich w 2007 r. Źródło: dane tabeli 3. Rys. 2. Korzystający z noclegów w hotelach w miastach wojewódzkich w 2007 r. (w tys.) Źródło: dane tabeli 4. O rozwoju funkcji turystycznej miasta świadczy wzrost liczby miejsc noclegowych w stosunku do liczby stałych mieszkańców. Obliczony wskaźnik T s dla 2007 r. wskazuje, że miastem, w którym funkcja turystyczna wyrażona relacją
62 turystów (zarówno ogółem, jak i zagranicznych) korzystających z noclegów do stałej ludności miasta jest zaznaczona najwyraźniej wśród miast wojewódzkich w Polsce, jest Kraków. Na kolejnych miejscach znalazły się Warszawa, Wrocław, Szczecin, Poznań i Gdańsk (zob. tabela 6). Tabela 5. Udzielone noclegi w hotelach w miastach wojewódzkich w 2007 r. Miasto Udzielone noclegi w hotelach ogółem Udzielone noclegi turystom zagranicznym w hotelach Średni czas pobytu w hotelach Średni czas pobytu turystów zagranicznych w hotelach Stopień wykorzystania pokoi w hotelach Warszawa 3 207 131 1 410 642 1,82 1,93 60,1 Białystok 172 009 49 286 1,66 1,62 51,1 Bydgoszcz 179 136 32 492 1,72 2,38 41,9 Gdańsk 404 833 256 106 2,07 2,34 60,4 Katowice 306 391 126 343 1,84 2,15 51,4 Kielce 138 936 20 869 1,63 2,31 32,3 Kraków 2 405 698 1 648 109 2,06 2,28 60,6 Lublin 192 875 62 196 1,48 1,45 44,4 Łódź 390 282 127 001 1,68 2,01 52,6 Olsztyn 176 693 62 707 1,68 2,48 43,2 Opole 66 512 27 076 1,55 2,05 42,8 Poznań 680 353 254 854 1,56 1,72 45,7 Rzeszów 95 042 28 091 1,70 2,26 51,3 Szczecin 505 006 263 624 1,66 1,86 54,1 Wrocław 898 585 430 746 1,76 2,01 67,5 Zielona Góra 80 346 20 459 1,61 1,71 43,0 Źródło: Turystyka w 2007 r. oraz obliczenia własne. Wskaźnik Baretjeʼa-Deferta T bd, odnoszący liczbę miejsc noclegowych ogółem do liczby ludności, jest najwyższy dla Olsztyna, a następnie kolejno dla Krakowa, Gdańska, Poznania, Szczecina, Warszawy i Wrocławia. Natomiast wskaźnik T bd uwzględniający miejsca noclegowe w hotelach w stosunku do liczby stałych mieszkańców jest najwyższy dla Krakowa, a następnie dla Warszawy, Poznania, Wrocławia i Olsztyna. Obliczone dla miast wojewódzkich wskaźniki T s i T bd prezentują tabela 6 oraz rys. 3 i 4.
Ocena funkcji turystycznej miast 63 Wskaźniki G t i G b wskazują na nasilenie rozmiarów ruchu turystycznego i miejsc noclegowych w stosunku do powierzchni danego miasta. Tabela 6. Wskaźniki T s i T bd obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Miasto T s ogółem T s hotele T s turyści zagraniczni T bd ogółem T bd hotele Warszawa 103,27 103,07 42,84 1,23 1,06 Białystok 44,29 35,30 10,31 0,53 0,35 Bydgoszcz 29,50 28,91 3,78 0,57 0,40 Gdańsk 81,75 42,93 23,99 2,15 0,56 Katowice 57,72 53,48 18,79 0,84 0,65 Kielce 41,67 41,29 4,39 0,77 0,70 Kraków 174,43 154,41 95,51 2,25 1,83 Lublin 47,41 36,93 12,16 0,78 0,38 Łódź 37,65 30,79 8,40 0,45 0,32 Olsztyn 75,33 59,71 14,38 3,05 0,87 Opole 38,50 33,87 10,42 0,59 0,43 Poznań 85,97 77,82 26,45 1,38 0,98 Rzeszów 55,33 33,62 7,48 1,07 0,37 Szczecin 86,42 74,82 34,78 1,28 0,77 Wrocław 103,52 80,86 33,91 1,15 0,81 Zielona Góra 45,23 42,38 10,15 0,86 0,50 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych tabel 3 i 4. Wskaźnik G t, określany jako wskaźnik gęstości ruchu turystycznego, najwyższy jest dla Krakowa, a następnie Warszawy, Wrocławia i Poznania. Wskaźnik G b, określany jako wskaźnik gęstości bazy noclegowej, bierze po uwagę liczbę miejsc noclegowych w stosunku do powierzchni miasta. Największe zagęszczenie bazy hotelowej występuje w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Olsztynie. Natomiast wskaźnik G b uwzględniający liczbę miejsc noclegowych ogółem w stosunku do powierzchni miasta jest najwyższy dla Olsztyna, Krakowa, Warszawy, Gdańska, Poznania i Wrocławia. Poziom wskaźników G t i G b przedstawiają tabela 7 i rys. 5 i 6.
64 T s T s T s Rys. 3. Wskaźniki T s obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Źródło: dane tabeli 6. T bd T bd Rys. 4. Wskaźniki T bd obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Źródło: dane tabeli 6.
Ocena funkcji turystycznej miast 65 Tabela 7. Wskaźniki G t i G b obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Miasto G t ogółem G t hotele G t turyści zagraniczni G b ogółem G b hotele Warszawa 34,08 34,01 14,14 0,41 0,35 Białystok 12,76 10,17 2,97 0,15 0,10 Bydgoszcz 6,10 5,98 0,78 0,12 0,08 Gdańsk 14,24 7,48 4,18 0,37 0,10 Katowice 10,94 10,14 3,56 0,16 0,12 Kielce 7,82 7,75 0,83 0,14 0,13 Kraków 40,38 35,75 22,11 0,52 0,42 Lublin 11,31 8,81 2,90 0,19 0,09 Łódź 9,67 7,91 2,16 0,11 0,08 Olsztyn 14,98 11,88 2,86 0,61 0,17 Opole 5,05 4,45 1,37 0,08 0,06 Poznań 18,42 16,67 5,67 0,30 0,21 Rzeszów 10,06 6,11 1,36 0,19 0,07 Szczecin 11,72 10,14 4,72 0,17 0,10 Wrocław 22,38 17,48 7,33 0,25 0,18 Zielona Góra 9,13 8,56 2,05 0,17 0,10 Źródło: obliczenia własne na podstawie danych tabel 3 i 4. G t G t G t Rys. 5. Wskaźniki G t obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Źródło: dane tabeli 7.
66 G b G b Rys. 6. Wskaźniki G b obliczone dla miast wojewódzkich w 2007 r. Źródło: dane tabeli 7. 4. Wnioski Przeprowadzone badania i analiza wskaźników upoważniają do wysunięcia następujących wniosków: na pierwsze miejsce wśród miast wojewódzkich pod względem znaczenia funkcji turystycznej w rozwoju miasta wysuwa się Kraków, miasta, w których funkcja turystyczna odgrywa bardzo ważną rolę, to: Warszawa, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin i Olsztyn, w pozostałych miastach wojewódzkich, tj.: Białymstoku, Bydgoszczy, Katowicach, Kielcach, Lublinie, Łodzi, Opolu, Rzeszowie i Zielonej Górze, w porównaniu z wyżej wymienionymi miastami, turystyka odgrywa mniej znaczącą rolę. Literatura Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J., Geografia turystyki Polski, PWE, Warszawa 1998. Miasta w liczbach 2005 2006, GUS, Warszawa 2008. Miasta wojewódzkie. Podstawowe dane statystyczne, GUS, Poznań 2008. Turystyka, red. W. Kurek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Turystyka w 2000 roku. Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2001. Turystyka w 2007 roku. Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2008.
Ocena funkcji turystycznej miast 67 An Evaluation of the Role of Tourism in Provincial Cities in Poland The city-building function of tourism is a reflection of the significance of tourism in the functional structure of a city. Cities have been major tourist destinations since tourism began. The scope of a city s interaction on an international scale can be attributed to its perceived attractiveness in the world. Historical cities, religious centres, and large cities that serve as economic, scientific, cultural, political, and communication centres attract international tourist traffic. The role tourism plays in a local economic system is decided not only by the tourist amenities and the extent of tourism (in terms of both the offer and number of visitors), but also the size of the city. Tourist traffic is pulled in by both metropolises and historical centers of large cities, as well as medium and small cities that offer visitors various ways to spend their leisure time. The role and importance of tourism in the development of cities are revealed by indicators applying the numbers of beds and tourists visiting the city to the number of permanent residents and the area of the city itself. Tourism in many Polish voivodship capital cities plays an enormous role in their socio-economic development.