Działania Samorządu na rzecz rozwoju energetyki obywatelskiej Seminarium: Energetyka obywatelska Grażyna Gilewicz Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej Oddział Rozwoju Gospodarczego Lublin, 19 listopada 2015 r.
AKTY PRAWNE Akty prawne i dokumenty strategiczne Na poziomie unijnym Pakiet klimatyczno-energetyczny (3x20) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25.10.2012 r. w sprawie efektywności energetycznej Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21.05.2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy Na poziomie krajowym Ustawa Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. Ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 20 lutego 2015 r. Ustawa z 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska
PAKIET KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNY Unia Europejska +20% udział OZE w zużyciu energii +20% efektywność energetyczna -20% ograniczenie emisji CO 2 Polska +15% udział OZE w zużyciu energii - 20% ograniczenie emisji CO 2 +20% wzrost efektywności energetycznej
AKTY PRAWNE Akty prawne i dokumenty strategiczne Na poziomie wojewódzkim Strategia Rozwoju na lata 2014-2020 z perspektywą do 2030 r. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Lubelskiego do roku 2020
INTELIGENTNE SPECJALIZACJE REGIONU
K L I E N C I INTELIGENTNE SPECJALIZACJE REGIONU Specjalizacja kluczowa Produkcja pierwotna Sektor rolno-spożywczy Sektor farmaceutyczny Sektor chemiczny BIOGOSPODARKA Sektor energetyczny Przetwórstwo biozasobów Sektor papierniczy Sektor meblarski Produkcja żywności Sektor kosmetyczny Produkty biomedyczne Specjalizacja uzupełniająca Łańcuch produkcji żywności żywność funkcjonalna żywienie i dietetyka USŁUGI MEDYCZNE I PROZDROWOTNE produkcja farmaceutyków i probiotyków Bioenergia Specjalizacja wyłaniająca się Wytwarzanie energii z paliw kopalnych Przechwytywanie i składowanie CO 2 Smart grids ENERGETYKA NISKOEMISYJNA Energia z OZE Instalacje do produkcji biogazu i biopaliw Czyste technologie węglowe i gazowe Ogniwa wodorowe i paliwowe Specjalizacja wspomagająca Komputery INFORMATYKA I AUTOMATYKA Oprogramowani e Maszyny i urządzenia elektryczne Usługi telekomunikacyjne Robotyka Usługi Internetowe
PRODUKCJA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM 2010-2015 7,65 MW Energetyka wiatrowa 6 obiektów 1,49 MW elektrownie wodne 21 obiektów 1,36 MW Biogaz z oczyszczalni ścieków 4 obiekty OZE Lubelskie ok. 61,9 MW kolektory słoneczne 6,59 MW Biogazownie rolnicze 6 obiekty 17,2 MW Instalacje fotowoltaicz ne 0,75 MW Biogaz ze składowiska odpadów 2 obiekty stan 30.10.2015 r.
LOKALIZACJA INSTALACJI OZE - będące w trakcie budowy Energetyka wiatrowa 1.Abramów (9,6 MW) 2.Michów (41,6 MW) 3.Tyszowce (32 MW) 4.Jarczów (30,6 MW) kolektory słoneczne Projekty w trakcie realizacji w ramach RPO, LAWP, PROW (98,9 MW) Koszt całkowity: 244 746 264,31 zł Dofinansowanie UE: 187 676 121,54 zł Instalacje fotowoltaiczne Projekty w trakcie realizacji w ramach RPO, LAWP, PROW - (13,29 MW) Koszt całkowity: 78 277 327,87 zł Dofinansowanie UE: 32 993 281,53 zł
WYDANE WARUNKI PRZYŁĄCZENIA INSTALACJI OZE stan 30.03.2015 r. Rodzaj energii Ilość instalacji Moc przyłączana [MW] wiatrowa 36 412,00 fotowoltaika 128 81,95 biogazownie 28 24,22 wodna 1 0,055 Razem 193 886,25 Źródło: PGE Dystrybucja S.A.
DZIAŁANIA SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA NA RZECZ ROZWOJU OZE ORAZ EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ Publikacje Programy Opracowania studialne Raporty Konferencje Konferencje Seminaria Projekty Projekty finansowane i współfinansowane ze środków krajowych i europejskich
PUBLIKACJE Opracowania studialne i raporty z dziedziny OZE opracowane w latach 2009 2014 r. Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Stan i perspektywy rozwoju hydroenergetyki w województwie lubelskim Przestrzenne aspekty lokalizacji energetyki wiatrowej w Województwie Lubelskim
PUBLIKACJE Opracowania studialne i raporty z dziedziny OZE opracowane w latach 2009 2014 r. Wstępna analiza potencjału biomasy możliwej do wykorzystania na cele energetyczne w Województwie Lubelskim Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu województwa lubelskiego na lata 2012-2032
KONFERENCJE Konferencje i seminaria organizowane przez samorząd województwa lub przy jego udziale W latach 2014-2015 zorganizowano kilkadziesiąt konferencji, seminariów, warsztatów, których zasadniczym celem była wymiana doświadczeń i promocja wykorzystywania OZE w regionie. W 2014-2015 r. odbyły się, między innymi: 1. Konferencja podsumowująca projekt Innowacyjne metody i możliwości pozyskiwania odnawialnych źródeł energii na Lubelszczyźnie na przykładzie dobrych praktyk i doświadczeń partnera szwajcarskiego pt. NEO Nowa Energia dla Lubelszczyzny - Lublin, wrzesień 2014 r. 2. IX Konferencja Polskiego Kongresu Energii Odnawialnej - Energia Jutra - Lublin, maj 2014 r. 3. Efektywne gospodarowanie energią - możliwości finansowania zewnętrznego inwestycji w sferze publicznej, prywatnej, spółdzielczej i przedsiębiorczości - Lublin, maj 2014 r. 4. Konferencja Prosument - budujemy niezależność energetyczną gospodarstw i gmin - - Grabanów, maj 2014 r. 5. Seminarium: Ustawa o odnawialnych źródłach energii Lublin, luty 2015 6. Konferencja ECOFORUM Po pierwsze środowisko - Lublin, czerwiec 2015 r.
KONFERENCJE Konferencja w ramach kampanii edukacyjno-informacyjnej pod hasłem: Bezpieczeństwo energetyczne województwa lubelskiego
KONFERENCJE Seminarium: Konsultacje społeczne kamień milowy w procesie inwestycyjnym BIOGAZOWNIE podczas VII Targów Energetycznych ENERGETICS 2014.
KONFERENCJE Seminarium: Instalacje zielonych dachów i żyjących ścian jako innowacyjne działania uwzględniane w lokalnych Planach Gospodarki Niskoemisyjnej Głównym celem seminarium było przekazanie miastom i gminom doświadczeń oraz zwiększenie ich świadomości w zakresie opracowywania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej.
WIZYTY STUDYJNE Wyjazd szkoleniowo-inwestorski do Szwajcarii Celem wizyty było zapoznanie się z najnowszymi technologiami stosowanymi w instalacjach do produkcji biogazu rolniczego, takimi jak: - zapoznanie z technologią systemów hydraulicznych reaktorów bezobsługowych, - zapoznanie z systemem III generacji biogazowni, - zapoznanie z systemem oczyszczania frakcji ciekłej pofermentu za pomocą procesu odwróconej osmozy.
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Przykładowe projekty realizowane przez Samorząd REGIONALNY SYSTEM ZARZĄDZANIA ZMIANĄ GOSPODARCZĄ Cel projektu: pozyskiwanie i koordynacja badań i analiz gospodarczych oraz sprawne zarządzanie informacją gospodarczą w regionie podstawa do opracowania Regionalnej Strategii Innowacji do roku 2020 Pilotażowy system gospodarowania odpadami azbestowymi na terenie wzmocniony sprawnym monitoringiem ilości oraz kontroli ich usuwania i unieszkodliwiania Cel projektu: poprawa warunków życia i zdrowia mieszkańców oraz stanu środowiska naturalnego województwa lubelskiego poprzez demontaż, transport oraz unieszkodliwianie odpadów azbestowych. W 2009 roku inwentaryzacja wykazała ok. 800 tyś ton wyrobów zawierających azbest. Do dnia 31.08.2015 r. zostało usuniętych 44 543 ton odpadów azbestowych
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Przykładowe projekty realizowane przez Samorząd Budowa oferty inwestycyjnej województwa lubelskiego w oparciu o zidentyfikowany potencjał odnawialnych źródeł energii Cel projektu: promocja gospodarki regionu województwa lubelskiego poprzez opracowanie i udostępnienie kompleksowej oferty inwestycyjnej województwa lubelskiego (studia celowości) Innowacyjne metody i możliwości pozyskiwania odnawialnych źródeł energii na Lubelszczyźnie na przykładzie dobrych praktyk i doświadczeń partnera szwajcarskiego Rezultat projektu: Zidentyfikowane 10 lokalizacji farm wiatrowych o łącznej mocy 480 MW w tym 2 lokalizacje poddane zostały pomiarom przepływu wiatru za pomocą samolotu typu DRON
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Innowacyjne metody i możliwości pozyskiwania odnawialnych źródeł energii na lubelszczyźnie na przykładzie dobrych praktyk i doświadczeń partnera szwajcarskiego Projekt realizowany w ramach Funduszu Partnerskiego Grantu Blokowego Szwajcarsko Polskiego Programu Współpracy Kopuła Wizualizacyjna partycypacyjna przestrzeń doświadczenia, zaprojektowana jako narzędzie do obniżenia poziomu obaw społeczności lokalnych dotyczących wizualnego i akustycznego wpływu energetyki wiatrowej.
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Przykładowe projekty realizowane przez Samorząd Stworzenie sieci ekspertów w zakresie rozszerzonych konsultacji społecznych ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji w biogazownie Rezultaty projektu: - Stworzenie sieci neutralnych ekspertów (75 osób) w zakresie prowadzenia rozszerzonych konsultacji społecznych w lokalnych JST. - Raport końcowy z badań lokalnych społeczności objętych różnymi poziomami konfliktu wywoływanego pojawieniem się inwestycji w biogazownie 3
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Przykładowe projekty realizowane przez Samorząd Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego i mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE Cel projektu: - Zwiększenie świadomości w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej. - Wsparcie gmin w przygotowaniu i wdrażaniu Planów Gospodarki Niskoemisyjnej i/lub Planów Rozwoju Zrównoważonej Energii. - Wsparcie w przygotowaniu i wdrażaniu inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. 3
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Planowanymi obszarami działań specjalistów ds. doradztwa energetycznego w ramach projektu będzie: Promowanie wśród gmin idei posiadania planów gospodarki. Identyfikacja projektów możliwych do wsparcia ze środków publicznych w tym z funduszy UE. Wspieranie w zakresie weryfikowania audytów energetycznych. Informowanie w zakresie nowych wymogów Komisji Europejskiej (KE) dotyczących pomocy publicznej. Wspieranie w zakresie wymogów korzystania z instrumentów finansowych wspieranych ze środków funduszy Unii Europejskiej (UE). Doradztwo w zakresie montażu finansowego projektu. Wspieranie w przygotowaniu dokumentacji aplikacyjnej o środki funduszy Unii Europejskiej (UE) zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju (MIiR). 3
PROJEKTY WŁASNE SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych m.in. poprzez organizowanie i przeprowadzanie spotkań informacyjnych/edukacyjnych, informacja i wymiana doświadczeń z wykorzystaniem systemów informatycznych, przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń energetyków gminnych. Informowanie o możliwych źródłach finansowania w obszarze efektywności energetycznej (EE) oraz odnawialnych źródeł energii (OZE), m.in. w ramach POIiŚ 2014-2020, RPO 2014-2020 i krajowych źródeł finansowania. Doradztwo w zakresie opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej przez gminy z terenu województwa lubelskiego 3
PLANY GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Plan Gospodarki Niskoemisyjnej - dokument strategiczny, w którym opisane są działania inwestycyjne i nieinwestycyjne zaplanowane do realizacji na terenie gminy przyczyniające się do: - redukcji emisji gazów cieplarnianych - zwiększenia udziału energii pochodzącej z OZE - zwiększenia efektywności energetycznej - poprawy jakości powietrza - zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii
PRZYKŁADOWA INWESTYCJA OZE DOFINANSOWANA Z RPO WL 2007-2013 BUDOWA FARMY FOTOWOLTAICZNEJ O MOCY 1,4 MW W DOLINIE ZIELAWY wartość projektu 7,8 mln PLN, dofinansowanie z RPO 3,1 mln PLN (uruchomiona w listopadzie 2014 r.). BUDOWA FARMY FOTOWOLTAICZNEJ O MOCY 1,32 MW w Tomaszowie Lubelskim wartość projektu 8,8 mln PLN, dofinansowanie z RPO 2,9 mln PLN (uruchomiona w październiku 2015 r.). BUDOWA FARMY FOTOWOLTAICZNEJ O MOCY 1 MW w Kopytniku Gmina Łomazy wartość projektu 6,3 mln PLN, dofinansowanie z RPO 1,7 mln PLN (uruchomiona w listopadzie 2015 r.). Źródło: RPO Lubelskie
PROGRAMY FINANSOWANIA NA NAJBLIŻSZE LATA W POLSCE 2014-2020 Odnawialne Źródła Energii RPO WL 2014-2020 oś 4 środki ogółem 150 866 891 EUR Działanie 4.1 Wsparcie wykorzystania OZE Działanie 4.2 Produkcja energii z OZE w przedsiębiorstwach PROSUMENT Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie BOCIAN Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie PROW WL 2014-2020
PROSUMENT PROSUMENT linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Mikroinstalacja instalacja OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej do 40 kw, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kv lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu do 120 kw Beneficjenci Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, stowarzyszenia, spółki osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym wspólnoty mieszkaniowe spółdzielnie mieszkaniowe Tryb składania wniosków Tryb ciągły prowadzony przez banki lub WFOŚiGW, które zawarły umowę z NFOŚiGW. 3
PROSUMENT Rodzaje przedsięwzięć Zakup i montaż mikroinstalacji OZE do produkcji energii elektrycznej lub ciepła przeznaczone dla budynków mieszkalnych: źródła ciepła opalane biomasą pompy ciepła kolektory słoneczne systemy fotowoltaiczne małe elektrownie wiatrowe mikrokogeneracja Maksymalny koszt kwalifikowany inwestycji: od 100 do 500 tys. zł Forma i warunki dofinansowania a) Pożyczka i dotacja udzielana samorządom b) Kredyty i dotacje udzielane przez banki ze środków udostępnionych przez NFOŚiGW. c) Pożyczki i dotacje udzielane przez WFOŚiGW ze środków udostępnionych przez NFOŚiGW. 3
PROGRAMY FINANSOWANIA NA NAJBLIŻSZE LATA W POLSCE 2014-2020 Termomodernizacja budynków RPO WL 2014-2020 oś 5 środki ogółem 258 939 368 EUR Działanie 5.1 Poprawa efektywności energetycznej przedsiębiorstw Działanie 5.2 Efektywność energetyczna sektora publicznego Działanie 5.3 Efektywność energetyczna sektora mieszkaniowego RYŚ Prace termomodernizacyjne dla osób fizycznych tryb składania wniosków: ciągły, nabór prowadzony przez banki LEMUR Projekt i budowa nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej tryb składania wniosków: ciągły (NFOŚiGW) PO Infrastruktura i Środowisko Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
PROGRAMY FINANSOWANIA NA NAJBLIŻSZE LATA W POLSCE 2014-2020 Wymiana źródeł ciepła RPO WL 2014-2020 Działanie 5.1 Poprawa efektywności energetycznej przedsiębiorstw Działanie 5.2 Efektywność energetyczna sektora publicznego Działanie 5.3 Efektywność energetyczna sektora mieszkaniowego KAWKA Likwidacja lokalnych źródeł ciepła przez jednostki samorządu terytorialnego tryb składania wniosków: konkursowy (WFOŚiGW) RYŚ Wymiana instalacji źródeł ciepła dla osób fizycznych tryb składania wniosków: ciągły, nabór prowadzony przez banki PO Infrastruktura i Środowisko Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
PROGRAMY FINANSOWANIA NA NAJBLIŻSZE LATA W POLSCE 2014-2020 Wymiana oświetlenia ulicznego RPO WL 2014-2020 Działanie 5.5 Promocja niskoemisyjności Działanie 5.6 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego SOWA Modernizacja oświetlenia ulicznego i montaż urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem JST, tryb składania wniosków: konkursowy (NFOŚiGW)
Dziękuję za uwagę Grażyna Gilewicz Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej Oddział Rozwoju Gospodarczego Tel. 81 537 16 51 www.lubelskie.pl www.neo.lubelskie.pl www.oze.lubelskie.pl www.ozekonsultacje.lubelskie.pl