Redakcja: Zespół pracowników Obserwatorium Integracji Społecznej w składzie: Wojciech Goleoski Adam Kijak Krystian Mesjasz Aleksandra Walas

Redakcja: Zespół pracowników Obserwatorium Integracji Społecznej w składzie: Wojciech Goleoski Adam Kijak Krystian Mesjasz Aleksandra Walas

[Wpisz tekst] Samorząd Województwa Opolskiego REGIONALNY OŚRODEK POLITYKI SPOŁECZNEJ W OPOLU Obserwatorium Integracji Społecznej 45 3 1 5 O P O L E ul. Głogowska 25C TEL. 077 44 15 250 FAX 077 44 15 259 ROPS w Opolu Informator o instytucjach pomocy i integracji społecznej województwa opolskiego Obserwatorium Integracji Społecznej Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Opolu Stan na 30 listopada 2009 r. Opole, grudzień 2009

4 Spis treści 1. Wstęp.. 4 2. Zadania pomocy społecznej.... 5 2.1 Zadania gminy.... 5 2.1.1 Zadania własne o charakterze obowiązkowym... 5 2.1.2 Pozostałe zadania własne gminy 5 2.1.3 Zadania zlecone gminy z zakresu administracji rządowej.. 6 2.2 Zadania powiatu.. 6 2.2.1 Zadania własne powiatu.. 6 2.2.2 Zadania powiatu z zakresu administracji rządowej 7 2.3 Zadania samorządu województwa 7 2.4 Zadania wojewody 8 2.5 Zadania ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego 9 3. Pomoc społeczna w Polsce struktura 11 4. Województwo opolskie podstawowe informacje. 12 5. Pomoc społeczna w woj. opolskim w latach 2007 2008 wybrane zagadnienia.. 13 5.1 Klienci pomocy społecznej...... 13 5.2 Powody przyznania pomocy 14 5.3 Kadra pomocy społecznej woj. opolskiego... 15 5.4 Struktura organizacyjna pomocy społecznej. 16 5.5 Koszt świadczeń pomocy społecznej woj. opolskie w 2008 r.... 17 5.6 Instytucje i placówki pomocy społecznej w woj. opolskim tabele i wykresy. 24 6. Instytucje pomocy i integracji społecznej woj. opolskiego 29 Powiat brzeski (Gminy: Brzeg, Skarbimierz, Grodków, Lewin Brzeski, Lubsza, Olszanka) 30 Powiat głubczycki (Gminy: Baborów, Branice, Głubczyce, Kietrz) 48 Powiat kędzierzyńsko-kozielski (Gminy: Kędzierzyn-Koźle, Bierawa, Cisek, Pawłowiczki, Polska Cerekiew, Reńska Wieś) 65 Powiat kluczborski (Gminy: Byczyna, Kluczbork, Lasowice Wlk., Wołczyn)...... 85 Powiat krapkowicki (Gminy: Gogolin, Krapkowice, Strzeleczki, Walce, Zdzieszowice)..... 103 Powiat namysłowski (Gminy: Domaszowice, Namysłów, Pokój, Świerczów, Wilków). 122 Powiat nyski (Gminy: Głuchołazy, Kamiennik, Korfantów, Łambinowice, Nysa, Otmuchów, Paczków, Pakosławice, Skoroszyce).. 137 Powiat oleski (Gminy: Dobrodzień, Gorzów Śl., Olesno, Praszka, Radłów, Rudniki, Zębowice). 171 Powiat opolski (Gminy: Chrząstowice, Dąbrowa, Dobrzeń Wlk., Komprachcice, Łubniany, Murów, Niemodlin, Ozimek, Popielów, Prószków, Tarnów Op., Tułowice, Turawa)... 193 Powiat prudnicki (Gminy: Biała, Głogówek, Lubrza, Prudnik). 226 Powiat strzelecki (Gminy: Izbicko, Jemielnica, Kolonowskie, Leśnica, Strzelce Op., Ujazd, Zawadzkie). 239 Miasto Opole.... 260

5 Wstęp Niniejszy informator o instytucjach pomocy i integracji społecznej województwa opolskiego został opracowywany z myślą o osobach poszukującym podstawowych informacji o placówkach pomocowych znajdujących się na Śląsku Opolskim. Informator ma także służyć instytucjom publicznym i organizacjom pozarządowym, które działają w sferze pomocy i integracji społecznej. Oprócz danych teleadresowych publikacja zawiera informacje o najważniejszych zjawiskach i problemach społecznych województwa, w tym bezrobocia, migracji, klientów pomocy społecznej czy środków finansowych przeznaczonych na świadczenia społeczne. Informator powstał w Obserwatorium Integracji Społecznej - nowej jednostce analityczno- -badawczej Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu. W publikacji wykorzystano dane Urzędu Statystycznego w Opolu, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu, sprawozdawczości wojewódzkiej z zakresu pomocy społecznej (Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej pieniężnych, w naturze i usługach), a także materiałów własnych. Szczególne podziękowania należą się pracownikom ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie, którzy przekazali informacje o instytucjach pomocowych działających w gminach i powiatach. Wierzę, że Informator usprawni komunikację między podmiotami zajmującymi się pomocą i integracją społeczną w regionie, a także przyczyni się do poprawy skuteczności pomocy oferowanej osobom potrzebującym. Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu mgr Adam Różycki

6 2. ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (teks jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 175 poz. 1362) 2.1 ZADANIA GMINY 2.1.1 Zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka; 2) sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej; 3) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym; 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych; 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; 7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 8) przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; 9) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; 10) praca socjalna; 11) organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; 13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną; 14) dożywianie dzieci; 15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; 16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu; 16a)pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 17) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 18) utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników; 19) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych; 20) opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; 2.1.2 Pozostałe zadania własne gminy 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; 3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki; 4) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;

7 5) współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. 2.1.3 Zadania zlecone gminy z zakresu administracji rządowej 1) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 2) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; 3) prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 4) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a; 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 7) wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki. Środki na realizację i obsługę zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa. Koszty obsługi zadania, o którym mowa w ust. 1 pkt 9, wynoszą 1,5 % otrzymanej dotacji celowej na wypłacanie wynagrodzeń za sprawowanie opieki. 2.2 ZADANIA POWIATU 2.2.1 Zadania własne powiatu 1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami; 2) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa; 3) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym; 4) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjnoopiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie; 5) pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu; 6) przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze; 7) pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze,

8 specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się; 8) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji ze środowiskiem; 9) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób; 10) prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 11) prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej; 12) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach; 13) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu; 14) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu; 15) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; 16) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 17) sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej; 18) utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. 2.2.2 Zadania powiatu z zakresu administracji rządowej 1) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 2) prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 3) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; 4) udzielanie cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a, pomocy w zakresie interwencji kryzysowej; 5) finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców niewymienionych w art. 5; 6) realizacja zadań z dziedziny przysposobienia międzynarodowego dzieci, w tym zlecanie realizacji tych zadań podmiotom prowadzącym niepubliczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze wyznaczone przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Środki na realizację zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa. Do zlecania realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 6, nie stosuje się przepisów dotyczących otwartego konkursu ofert. 2.3 ZADANIA SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA 1) opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej będącej integralną częścią strategii rozwoju województwa obejmującej w szczególności programy: przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, wyrównywania szans osób niepełnosprawnych, pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, współpracy z organizacjami pozarządowymi - po konsultacji z powiatami; 2) organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej; 3) rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego zjawiska; 4) inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej; 5) organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej; 6) prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych na terenie województwa; 7) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

9 8) sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie go wojewodzie do dnia 1 marca każdego roku; 9) utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. 2.4 ZADANIA WOJEWODY 1) ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego; 2) stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia ich realizacji; 3) wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej; 3a) wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych; 4) prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, placówek opiekuńczowychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych; 5) koordynowanie działań w zakresie integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w szczególności w zakresie wskazania im miejsca zamieszkania; 6) wyznaczanie, w uzgodnieniu ze starostami powiatów prowadzących ośrodki adopcyjnoopiekuńcze, ośrodka prowadzącego bank danych o dzieciach oczekujących na przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz o rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka; 7) realizacja lub zlecanie jednostkom samorządu terytorialnego lub podmiotom niepublicznym zadań wynikających z programów rządowych; 8) nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił standardy, w tym standardy opieki i wychowania, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z wymaganymi kwalifikacjami; 8a) nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela; 9) kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez podmioty niepubliczne na podstawie umowy z organami administracji rządowej i samorządowej; 9a) kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez domy pomocy społecznej prowadzone nie na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4; 10) kontrola placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, w zakresie standardów usług socjalno-bytowych i przestrzegania praw tych osób; 11) ocena stanu i efektywności pomocy społecznej, z uwzględnieniem bilansu potrzeb sporządzonego przez samorząd województwa; 12) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 13) realizacja zadań określanych przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwie oraz współfinansowanie i sprawowanie nadzoru nad jego funkcjonowaniem; 14) finansowe wspieranie programów w określonym przez wojewodę obszarze pomocy społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione, o których mowa w art. 25 ust. 1; do wyboru programów stosuje się odpowiednio art. 25, 26, 28-35.

10 2.5 ZADANIA MINISTRA WŁAŚCIWEGO DO SPRAW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO 1) tworzenie koncepcji i określanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy społecznej; 2) zlecanie i finansowanie badań, ekspertyz i analiz w obszarze pomocy społecznej; 3) monitorowanie standardów, o których mowa w art. 22 pkt 8; 4) analiza skuteczności pomocy społecznej; 5) inspirowanie i promowanie nowych form i metod działania, a także szkolenie kadr; 6) nadzór merytoryczny nad szkoleniem w zakresie organizacji pomocy społecznej i specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny; 7) opracowywanie i finansowanie programów osłonowych; 7a) finansowe wspieranie programów w określonym przez ministra obszarze pomocy społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione, o których mowa w art. 25 ust. 1; 8) zatwierdzanie w drodze decyzji administracyjnej programów szkolenia rodzin zastępczych; 9) określanie zadań administracji publicznej w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwach, przekazywanie środków na współfinansowanie oraz sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem tego systemu; 10) współdziałanie z organizacjami pozarządowymi. 1a. Do wyboru programów, o których mowa w ust. 1 pkt 7a, stosuje się odpowiednio art. 25, 26, 28-33 i art. 35. 1b. Minister może dokonywać kontroli i oceny realizacji programów, które wspiera finansowo. 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1. sposób funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, standardy dla poszczególnych rodzajów usług, kwalifikacje osób wykonujących te usługi oraz termin dostosowania do wymaganych standardów, uwzględniając zakres usług, miejsce i sposób ich realizacji oraz konieczność zapewnienia respektowania praw osób korzystających z usług; 2. standardy działalności zawodowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, uwzględniając aspekty etyczne tej działalności i konieczność zapewnienia wysokiej jakości działań; 3. tryb kierowania i przyjmowania do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych w ramach wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej, warunki i tryb ustalania i pobierania odpłatności, jak również warunki całkowitego lub częściowego zwalniania z odpłatności za pobyt w tych jednostkach i korzystanie z ich usług, uwzględniając sytuację materialną kierowanych osób. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji, określi, w drodze rozporządzenia: 1) opis systemów teleinformatycznych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 17, art. 19 pkt 17, art. 21 pkt 7 i art. 22 pkt 12, stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, zawierający strukturę systemu, wymaganą minimalną funkcjonalność systemu oraz zakres komunikacji między elementami struktury systemu, w tym zestawienie struktur dokumentów elektronicznych, formatów danych oraz protokołów komunikacyjnych i szyfrujących, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, 2) wymagania standaryzujące w zakresie bezpieczeństwa, wydajności i rozwoju systemu, 3) sposób postępowania w zakresie stwierdzania zgodności oprogramowania z opisem systemu - mając na uwadze zapewnienie jednorodności zakresu i rodzaju danych, która umożliwi ich scalanie w zbiór centralny, a także zachowanie zgodności z minimalnymi wymaganiami i sposobem stwierdzania zgodności oprogramowania, określonymi na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. 4) W przypadku gdy realizacja zadań określonych w ustawie jest związana z przekazywaniem informacji za pomocą systemu teleinformatycznego, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego nieodpłatnie udostępni podmiotom obowiązanym do przekazywania informacji na podstawie niniejszej ustawy oprogramowanie, które jest zgodne z wymaganiami określonymi przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w przepisach wydanych na podstawie ust. 3. 4a) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może utworzyć rejestr centralny obejmujący dane dotyczące jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, a także dane

11 dotyczące osób i rodzin, którym udzielono świadczeń pomocy społecznej, oraz form udzielonej pomocy społecznej, gromadzone przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej na podstawie przepisów ustawy, oraz może przetwarzać te dane na zasadach określonych w przepisach o ochronie danych osobowych. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej przekazują dane do rejestru centralnego, wykorzystując oprogramowanie, o którym w mowa w ust. 4. 5) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, realizując zadania określone w ustawie związane z przekazywaniem informacji za pomocą środków komunikacji elektronicznej, uwzględnia zasadę równego traktowania wszystkich powszechnie użytkowanych w kraju systemów operacyjnych oraz uwzględnia potrzebę umożliwienia wszystkim podmiotom obowiązanym do przechowywania informacji w formie dokumentu elektronicznego, stosowania oprogramowania dostosowanego do używanych systemów informatycznych bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów licencyjnych.

12 3. POMOC SPOŁECZNA W POLSCE - STRUKTURA Rada Pomocy Społecznej MI NI STE R DS. Z AB E Z PIECZE NIA SPOŁE C Z NEGO Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Pomocy i Integracji Społecznej Samorząd Wojewódzki M AR S Z AŁ E K WOJEWOD A Urząd Wojewódzki Urząd Marszałkowski Wydział Polityki Społecznej Departament Zdrowia i Polityki Społecznej REGIONALNY OŚRODEK POLITYKI SPOŁECZNEJ Powiat S T AR O ST A Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Domy Pomocy Społecznej - ponadgminne Placówki opiekuńczowychowawcze Ośrodki Adopcyjno- Opiekuńcze Ośrodki Interwencji Kryzysowej Rodziny zastępcze ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Gmina P RE Z YDE NT B U R MISTRZ WÓJT Ośrodek Pomocy Społecznej Domy Pomocy Społecznej - gminne Środowiskowe Domy Samopomocy Dzienne Domy Pomocy / Pobytu inne Ośrodki Wsparcia nadzór współdziałanie

13 4. WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE PODSTAWOWE INFORMACJE Województwo opolskie zajmuje powierzchnię 9 412 km 2 (3,01 powierzchni kraju), z czego użytki rolne zajmują 60, lasy ok. 27, a pozostałe grunty 13 Śląsk Opolski graniczy z województwami: dolnośląskim, wielkopolskim, łódzkim i śląskim. Na południu sąsiaduje z Republiką Czeską. Stolicą województwa jest Opole, liczące 126 203 mieszkańców (w 2008 r.). Woj. opolskie jest najmniejszym obszarowo regionem kraju. Pod względem liczby ludności znajduje się na 15 miejscu (mniej ludności mieszka jedynie w województwie lubuskim). W 2008 r. woj. opolskie zamieszkiwało 1 033 040 mieszkańców (2,21 mieszkańców Polski). Wskaźnik urbanizacji wynosi 52,4 (średni wskaźnik ludności miejskiej w kraju wynosi 61,1 ). Na terenie woj. opolskiego zlokalizowanych jest 71 gmin, z czego: - 3 gminy miejskie, - 32 gminy miejsko-wiejskie, - 36 gmin wiejskich. Od 2000 r. w woj. opolskim występuje ujemny przyrost naturalny. W 2008 r. wskaźnik przyrostu naturalnego wyniósł -0,6 (średni wskaźnik w kraju -0,9). W 2008 r. ze Śląska Opolskiego wyjechało 14 411 osób. Oznacza to, iż średnio na 1000 mieszkańców wyjechały 3 osoby (ok. 25 to migracje zagraniczne). Wykres 1. Migracje ludności w woj. opolskim ogółem w 2008 w tys. 14 411 15 000 10 000 11 076 napływ odpływ 5 000 0 odpływ napływ Źródło: Portrety powiatów województwa opolskiego, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2009 Przeciętne dalsze trwanie życia w woj. opolskim jest porównywalna do średniej w kraju i wynosi odpowiednio 71,94 lat dla mężczyzn (średnia 71,26 lat) oraz 80,00 lat dla kobiet (średnia 79,96 lat). W latach 90-tych XX wieku zaobserwowano istotny postęp w wydłużaniu się przeciętnego trwania życia w skali całego kraju. Szczególnie dotyczy to mężczyzn, dla których średnie trwanie życia na Opolszczyźnie wydłużyło się o 5,6 roku w latach 1990-2007, co jest najwyższym wzrostem tego wskaźnika w kraju. aktywnych zawodowo (liczba ludzi zdolnych do pracy w wieku produkcyjnym) stanowi 39,9 ogólnej liczby mieszkańców woj. opolskiego (średnia w kraju - 44,6 ). Przeciętne wynagrodzenie brutto w 2008 r. przypadające na 1 pracującego mieszkańca województwa wynosiło 2 873 zł. W porównaniu ze średnią krajową zarobki są o 9 niższe. Jednocześnie wydatki na 1 osobę w gospodarstwie domowy wynoszą 1016 zł i są o 12,4 wyższe od średnich wydatków gospodarstwa domowego w Polsce. Przyczyną takiego stanu rzeczy są m.in. sezonowe migracje zarobkowe części mieszkańców Śląska Opolskiego. Woj. opolskie należy do grupy województw o średnim natężeniu zjawiska bezrobocia (spadek bezrobocia w ostatnich latach był wynikiem dużej dynamiki rozwojowej Polski oraz licznej emigracji zarobkowej).

14 W 2008 r. stopa bezrobocia w woj. opolskim wynosiła 9,9 i była o 0,4 punktu wyższa od krajowej stopy bezrobocia. Wskaźnik zatrudnienia wyniósł 47,5 (średnia dla kraju - 50,4 ). Wykres 2. Stopa bezrobocia w powiatach woj. opolskiego wg stanu na 31.12.2008 r. Wskaźnik stopy bezrobocia w listopadzie 2009 r. wyniósł 12,0 (w stosunku do grudnia 2009 r. wzrósł o 2.1 pkt ). Najwyższą stopę bezrobocia zarejestrowano w powiatach: brzeskim (17,7 ), namysłowskim (16,7 ) i nyskim (16,6 ). Najniższą w Opolu mieście (5,9 ) i powiecie oleskim (7,9 ). Śląsk Opolski należy do grupy regionów kraju, w których notuje się stosunkowo niski wskaźnik osób pomocą społeczną. W 2008 r. na 10 tys. mieszkańców województwa korzystało ze świadczeń pomocy społecznej 406 osób, podczas gdy średni wskaźnik dla Polski wyniósł 551 osób. 5. POMOC SPOŁECZNA W WOJ. OPOLSKIM W LATACH 2007-2008 WYBRANE ZAGADNIENIA 5.1 KLIENCI POMOCY SPOŁECZNEJ W 2008 r. z różnych form pomocy społecznej skorzystały ogółem 45 574 osoby i rodziny, tj. 4,4 mieszkańców województwa (średnia dla Polski - 5,5 ). W rodzinach pomocą było 75 990 członków tych rodzin (7,4 ludności województwa). W 2008 r. wśród ogółem pomocą było: 39 653 osoby w ośrodkach pomocy społecznej (pomoc środowiskowa), 1 959 osób w powiatowych centrach pomocy rodzinie, 2 812 osób - w domach pomocy społecznej, 612 dzieci i młodzieży - w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, 538 osób w środowiskowych domach samopomocy.

15 Tabela 1. Klienci pomocy społecznej woj. opolskiego w latach 2007-2008 OSOBY OBJĘTE POMOCĄ SPOŁECZNĄ ogółem Rok Porównanie 2007 r. 2007 2008 do 2008 r. osób i rodzin 2007= 100% 54 772 45 574 83 w tym: w ośrodkach pomocy społecznej 48 655 39 653 81 w powiatowych centrach pomocy rodzinie 2 047 1 959 96 w domach pomocy społecznej (gminne i ponadgminne) 2 875 2 812 98 w placówkach opiekuńczo-wychowawczych 636 612 96 w środowiskowych domach samopomocy 559 538 96 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r. Tabela 2. Klienci pomocy społecznej na tle mieszkańców woj. opolskiego Rok mieszkańców woj. ogółem osób i rodzin pomocą pomocą do liczby mieszkańców woj. opolskiego (w ) 2007 1 037 088 54 772 5,3 2008 1 033 040 45 574 4,4 2007=100% 99,6 83,2 x Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r. z tego: W 2008 r. liczba miejsc w domach pomocy społecznej Śląska Opolskiego wyniosła 2 812, w 10 domach dla osób w podeszłym wieku - 544 miejsca, w 3 domach o podwójnej funkcji (dla osób w podeszłym wieku i przewlekle somatycznie chorych) 212 miejsc, w 2 domach dla osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych i niepełnosprawnych fizycznie 375 miejsc, w 5 domach dla osób przewlekle psychicznie chorych 647 miejsc, w 4 domach dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 302 miejsca, w 4 domach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 355 miejsc, w 2 domach dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 163 miejsca, w 1 domu dla niepełnosprawnych Intelektualnie i przewlekle somatycznie chorych 214 miejsc. Spośród 16 województw w kraju Śląsk Opolski zajmuje pierwsze miejsce pod względem liczby miejsc w domach pomocy społecznej przypadających na 10 tys. mieszkańców. Wskaźnik ten dla województwa wynosi 27,2 przy średnim dla Polski 20,9 (najniższy występuje w woj. podlaskim 17,4 miejsca). Także pod względem liczby miejsc w dziennych domach pomocy woj. opolskie zajmuje najwyższe miejsce w kraju. Na każde 10 tys. mieszkańców województwa przypada 11,4 miejsca w tych domach (średnia dla kraju 3,5). Najbardziej liczną i zróżnicowaną grupę świadczeniobiorców stanowią osoby i rodziny korzystające z pomocy środowiskowej (w ośrodkach pomocy społecznej). W 2008 r. pomocą środowiskową w woj. opolskim objęto ogółem 39 653 osoby i rodziny. W porównaniu do 2007 r. liczba pomocą środowiskową spadła o 19, co wynikało z poprawy ogólnej sytuacji społecznogospodarczej kraju (spadek bezrobocia, zarobkowe wyjazdy zagraniczne, wzrost dochodów rodzin dotychczas korzystających z pomocy, które utraciły prawo do świadczeń z pomocy społecznej poprzez przekroczenie kryterium dochodowego).

16 5.2 POWODY PRZYZNANIA POMOCY Najczęściej występującym powodem udzielenia pomocy jest ubóstwo. W 2008 r. pomoc z tego tytułu otrzymało ogółem 13 795 rodzin, tj. o 9 mniej niż w 2007 r. Następnym powodem udzielania pomocy jest bezrobocie 13 694 rodziny (o 16 mniej niż w 2007 r.), a kolejne miejsca zajmują: długotrwała choroba (8 477 rodzin) i niepełnosprawność 7 384 rodziny. Lp. Tabela 3. Powody trudnej sytuacji życiowej w latach 2007-2008 Rok Porównanie 2007 r. do Powód trudnej sytuacji życiowej 2007 2008 2008 r. w liczba rodzin 2007=100% 1 Ubóstwo 15 149 13 795 91 2 Sieroctwo 142 393 277 3 Bezdomność 707 993 140 4 Potrzeba ochrony macierzyństwa 1 329 2 051 154 w tym wielodzietność 551 1 284 233 5 Bezrobocie 16 296 13 694 84 6 Niepełnosprawność 7 601 7 384 97 7 Długotrwała choroba 8 538 8 477 99 8 Bezradność w sprawach prowadzenia gospodarstwa domowego 5 122 4 717 92 w tym : rodziny niepełne 3 459 3 162 91 rodziny wielodzietne 1 762 1 533 87 9 Przemoc w rodzinie 419 323 77 10 Potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi x 0 X 10 Alkoholizm 2 564 2 206 86 11 Narkomania 84 66 79 12 13 Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze 367 341 93 56 38 93 14 Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy 0 0 X 15 Zdarzenie losowe 610 451 74 16 Sytuacja kryzysowa 82 2 225 2 713 17 Klęska żywiołowa lub ekologiczna 8 155 1 938 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r. 5.3 KADRA POMOCY SPOŁECZNEJ WOJ. OPOLSKIEGO Wg stanu na 31 grudnia 2008 r. kadra pomocy społecznej woj. opolskiego liczyła ogółem 3 659 osób, z tego: 1 759 w domach pomocy społecznej, 233 w ośrodkach wsparcia, z tego: o 123 w środowiskowych domach samopomocy, o 76 - w dziennych domach pomocy, o 7 w noclegowniach, o 19 w ośrodkach interwencji kryzysowej,

17 o 8 osób w innych ośrodkach wsparcia (np. pracownicy specjalistycznych ośrodków dla ofiar przemocy w rodzinie). 145 w powiatowych centrach pomocy rodzinie, 1 190 w ośrodkach pomocy społecznej, 312 w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, 12 w Wydziale Polityki Społecznej Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, 8 w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Opolu. Tabela 4. Zatrudnienie w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej woj. opolskiego Jednostka organizacyjna pracowników w latach 2007 2008 Porównanie 2007 r. do 2008 r. w 2007=100% Ogółem w tym: 3 556 3 659 103 Domy pomocy społecznej 1 772 1 759 99 Środowiskowe domy samopomocy 134 123 92 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 255 312 122 Ośrodki pomocy społecznej 1 125 1 190 106 Powiatowe centra pomocy rodzinie 138 145 105 Inne ośrodki wsparcia (domy dziennego pobytu, noclegownie, ośrodki dla ofiar przemocy w rodzinie) 112 110 98 Wydział Polityki Społecznej OUW 12 12 100 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Opolu 8 8 100 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r. Na jednego zatrudnionego w systemie pomocy społecznej woj. opolskiego w 2008 r. przypadało średnio 12 osób pomocą, tj. o 20 mniej niż w 2007 r. Tabela 5. Wskaźniki zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej woj. opolskie w latach 2007-2008 Jednostki organizacyjne pomocy społecznej podopiecznych przypadająca na 1 zatrudnionego w 2007 r. 2008 r. podopiecznych przypadająca na 1 zatrudnionego w 2008 r. do 2007 r. w Ogółem 15 12 80 Ośrodki pomocy społecznej 43 33 77 w tym pracownicy w rejonach opiekuńczych 204 127 62 Domy pomocy społecznej 1,6 1,6 100 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 2,5 1,9 76 Środowiskowe domy samopomocy 4,2 4,4 105 Źródło: obliczenia własne na podstawie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach w 2007 r. i 2008 r. 5.4 STRUKTURA ORGANIZACYJNA POMOCY SPOŁECZNEJ Na terenie woj. opolskiego funkcjonują obecnie (stan na 31.12.2008 r.) następujące jednostki organizacyjne pomocy społecznej: 31 domów pomocy społecznej, w tym 30 ponadgminnych i 1 gminny (37 domów razem z filiami) - 2 812 miejsc, 4 placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku (liczba miejsc 136), 17 placówek opiekuńczo-wychowawczych - dla 612 dzieci, z tego:

18 12 placówek socjalizacyjnych, 1 placówka rodzinna (Rodzinny Dom Dziecka Bona Familia w Ozimku), 1 Pogotowie Opiekuńcze w Opolu, 3 placówki wielofunkcyjne, łączące działania interwencyjne i socjalizacyjne, 11 środowiskowych domów samopomocy dla 538 podopiecznych (osoby z zaburzeniami psychicznymi), 12 dziennych domów pomocy dla 1 560 osób, 16 schronisk i noclegowni na ok. 750 miejsc, 8 ośrodków interwencji kryzysowej (w 2008 r. pomocy udzielono 6 557 osobom); 3 ośrodki adopcyjno-opiekuńcze (w tym 1 niepubliczny) dla 896 osób, a także : 2 specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie (udzieliły pomocy 836 osobom), 2 jednostki specjalistycznego poradnictwa rodzinnego (udzieliły porad dla 458 osobom), 145 organizacji pozarządowych, działających na rzecz pomocy osobom niepełnosprawnym, bezdomnym, długotrwale chorym, starszym oraz dzieci i młodzieży. 5.5 KOSZT ŚWIADCZEŃ POMOCY SPOŁECZNEJ - WOJ. OPOLSKIE W 2008 r. Łączny koszt świadczeń udzielonych z pomocy społecznej wyniósł 167 mln zł, z czego: - koszt zadań zleconych 112 mln zł (budżet państwa sfinansował 67 kosztu świadczeń ogółem), - koszt zadań własnych 55 mln zł (budżet gmin sfinansował 33 kosztu świadczeń ogółem). Tabela 6. Koszt pomocy społecznej w latach 2007-2008 Środki finansowe przeznaczone na pomoc społeczną (bez kosztów utrzymania OPS i PCPR) Ogółem z tego: Koszt świadczeń w tys. zł w latach 2007 2008 Koszt świadczeń w 2008 r. do 2007 r. w 140 861 166 995 119 finansowane z budżetu państwa 90 390 111 868 124 finansowane ze środków własnych samorządu 50 471 55 127 109 udział procentowy środków własnych samorządu 36 % 33 % X w tym: Pomoc środowiskowa Formy pomocy Koszt świadczeń w tys. zł w latach 2007 2008 Koszt świadczeń w 2008 r. do 2007r. w Ogółem 72 429 95 412 * 132 w tym: Zadania zlecone (finansowane z budżetu państwa) 38 975 57 626 148 Zadania własne (finansowane z budżetu gminy) 33 454 37 786 113 Pomoc stacjonarna i półstacjonarna Koszt utrzymania domów pomocy społecznej (dofinansowanie budżetu państwa) 44 220 46 981 106 Koszt utrzymania placówek opiekuńczo-wychowawczych (dofinansowanie budżetu państwa) 781 600 77 Koszt utrzymania środowiskowych domów samopomocy (budżet państwa) 5 444 5 526 102 Koszt utrzymania innych ośrodków wsparcia m.in. dla ofiar przemoc w rodzinie (budżet państwa) 970 1 135 117 Koszt utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych (środki własne powiatu) 17 017 17 341 102 *w kwocie ogółem ujęto środki przeznaczone na wypłatę zasiłków z tytułu klęski żywiołowej łącznie 15.880 tys. zł. Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r. oraz układ wykonawczy budżetu wojewody w latach 2007-2008

19 w tym: Tabela 7. Koszt świadczeń pieniężnych przypadających na jednego podopiecznego i mieszkańca w 2008 r. (bez środków przeznaczonych na usuwanie skutków klęski żywiołowej) Rok 2008 osób pomocą środowiskową Koszt świadczeń Roczna wysokość pomocy przypadająca na 1 podopiecznego w zł Roczna wysokość pomocy przypadająca na 1 mieszkańca w zł Ogółem 39 653 77 668 353 1 959 (163 zł miesięcznie) 75 Zasiłki stałe 3 310 10 968 274 3 314 (276 zł miesięcznie) X Zasiłki okresowe 11 046 20 048 543 1 815 (151 zł miesięcznie) X Zasiłki celowe i specjalne zasiłki celowe 20 317 17 039 147 839 (70 zł miesięcznie) X Usługi opiekuńcze - własne 2 062 8 210 686 X X Specjalistyczne usługi opiekuńcze 251 967 599 X X Pomoc w formie zakupu posiłku 17 088 8 318 814 487 (41 zł miesięcznie) X Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej 1 024 11 305 622 11 041 (920 zł miesięcznie) X Inne formy X 809 668 x X * uwzględniono osoby, które otrzymały zasiłki okresowe sfinansowane z budżetu państwa (minimalna wysokość zasiłku okresowego) ** koszt pomocy w ramach zadań zleconych z uwzględnieniem pomocy na skutki klęski żywiołowej w wysokości 10.326.851 zł *** koszt pomocy w ramach zadań własnych z uwzględnieniem pomocy na skutki klęski żywiołowej w wysokości 5 553 178 zł. Źródło: Sprawozdanie MPiPS-03 z udzielonych świadczeń pomocy społecznej, pieniężnych, w naturze i usługach za 2007 r. i 2008 r..

20 Tabela 8. Główne powody udzielonej pomocy w 2008 r. Lp. Gmina (ośrodek pomocy społecznej) 1 Powiat brzeski ludności osób, którym przyznano decyzją świadczenia osób, którym przyznano decyzję do liczby ludności w Ubóstwo Proc. Bezrobocie Proc. Główne powody udzielania pomocy Niepełnosprawność Proc. Rodziny niepełne Proc. Rodziny wielodzietne Proc. pracowników socjalnych ludności gminy na 1 pracownika socjalnego 2 MOPS Brzeg 37 625 1502 4,0 644 42,9 615 40,9 446 29,7 168 11,2 72 4,8 18 2 090 3 GOPS Skarbimierz 7 412 211 2,8 110 52,1 87 41,2 64 30,3 12 5,7 3 1,4 2 3 706 4 MGOPS Grodków 19 753 943 4,8 415 44,0 328 34,8 199 21,1 98 10,4 4 0,4 7 2 822 5 MGOPS Lewin Brzeski 13 587 955 7,0 111 11,6 360 37,7 146 15,3 18 1,9 13 1,4 5 2 717 6 GOPS Lubsza 8 817 322 3,7 115 35,7 92 28,6 73 22,7 31 9,6 24 7,5 3 2 939 7 GOPS Olszanka 4 910 127 2,6 40 31,5 55 43,3 20 15,7 13 10,2 11 8,7 3 1 637 8 Powiat głubczycki 9 MGOPS Baborów 6 466 921 14,2 268 29,1 212 23,0 86 9,3 42 4,6 24 2,6 3 2 155 10 GOPS Branice 7 461 590 7,9 203 34,4 164 27,8 102 17,3 8 1,4 1 0,2 4 1 865 11 MGOPS Głubczyce 23 892 1443 6,0 656 45,5 581 40,3 265 18,4 113 7,8 92 6,4 13 1 838 12 MGOPS Kietrz 11 761 480 4,1 208 43,3 149 31,0 91 19,0 41 8,5 26 5,4 4 2 940 Powiat kędzierzyńskokozielski 13 14 MOPS Kędzierzyn-Koźle 64 960 2442 3,8 1091 44,7 960 39,3 655 26,8 339 13,9 163 6,7 23 2 824 15 GOPS Bierawa 7 943 168 2,1 85 50,6 80 47,6 38 22,6 4 2,4 2 1,2 2 3 972 16 GOPS Cisek 6 607 185 2,8 81 43,8 59 31,9 36 19,5 13 7,0 11 5,9 2 3 304 17 GOPS Pawłowiczki 8 270 332 4,0 113 34,0 110 33,1 62 18,7 24 7,2 8 2,4 2 4 135 18 GOPS Polska Cerekiew 4 529 211 4,7 19 9,0 79 37,4 24 11,4 12 5,7 4 1,9 1 4 529 19 GOPS Reńska Wieś 8 561 140 1,6 2 1,4 55 39,3 25 17,9 6 4,3 11 7,9 2 4 281 20 Powiat kluczborski 21 MGOPS Byczyna 9 703 654 6,7 229 35,0 228 34,9 43 6,6 40 6,1 16 2,4 5 1 941 22 MGOPS Kluczbork 37 917 1488 3,9 829 55,7 381 25,6 265 17,8 71 4,8 11 0,7 20 1 896 23 GOPS Lasowice Wielkie 7 055 206 2,9 57 27,7 39 18,9 40 19,4 12 5,8 8 3,9 2 3 528 24 MGOPS Wołczyn 14 315 880 6,1 233 26,5 332 37,7 125 14,2 73 8,3 42 4,8 6 2 386

21 Lp. Gmina (ośrodek pomocy społecznej) ludności osób, którym przyznano decyzją świadczenia osób, którym przyznano decyzję do liczby ludności w Ubóstwo Proc. Bezrobocie Proc. Główne powody udzielania pomocy Niepełnosprawność Proc. Rodziny niepełne Proc. Rodziny wielodzietne Proc. pracowników socjalnych ludności gminy na 1 pracownika socjalnego 25 Powiat krapkowicki 26 MGOPS Gogolin 11 856 480 4,0 191 39,8 143 29,8 98 20,4 58 12,1 21 4,4 6 1 976 27 MGOPS Krapkowice 24 232 944 3,9 303 32,1 280 29,7 205 21,7 127 13,5 47 5,0 11 2 203 28 GOPS Strzeleczki 7 727 129 1,7 83 64,3 53 41,1 16 12,4 17 13,2 10 7,8 2 3 864 29 GOPS Walce 5 797 140 2,4 39 27,9 43 30,7 14 10,0 17 12,1 7 5,0 1 5 797 30 MGOPS Zdzieszowice 17 193 491 2,9 57 11,6 182 37,1 72 14,7 63 12,8 21 4,3 6 2 866 31 Powiat miasto Opole 126 203 2657 2,1 687 25,9 985 37,1 845 31,8 310 11,7 99 3,7 42 3 005 32 Powiat namysłowski 33 GOPS Domaszowice 3 765 344 9,1 110 32,0 120 34,9 37 10,8 3 0,9 4 1,2 3 1 255 34 MGOPS Namysłów 26 120 956 3,7 400 41,8 327 34,2 177 18,5 71 7,4 40 4,2 11 2 375 35 GOPS Pokój 5 555 750 13,5 131 17,5 126 16,8 95 12,7 25 3,3 12 1,6 2 2 778 36 GOPS Świerczów 3 682 359 9,8 150 41,8 139 38,7 31 8,6 26 7,2 20 5,6 3 1 227 37 GOPS Wilków 4 659 385 8,3 150 39,0 137 35,6 40 10,4 22 5,7 46 11,9 3 1 553 38 Powiat nyski 39 MGOPS Głuchołazy 25 468 781 3,1 334 42,8 321 41,1 230 29,4 89 11,4 37 4,7 8 3 184 40 GOPS Kamiennik 3 706 517 14,0 284 54,9 215 41,6 40 7,7 24 4,6 0 0,0 2 1 853 41 MGOPS Korfantów 9 648 370 3,8 104 28,1 184 49,7 26 7,0 12 3,2 16 4,3 3 3 216 42 GOPS Łambinowice 8 062 357 4,4 2 0,6 102 28,6 69 19,3 23 6,4 0 0,0 3 2 687 43 MGOPS Nysa 59 326 2060 3,5 1245 60,4 1 051 51,0 529 25,7 208 10,1 81 3,9 24 2 472 44 MGOPS Otmuchów 14 157 559 3,9 120 21,5 272 48,7 25 4,5 14 2,5 13 2,3 4 3 539 45 MGOPS Paczków 13 532 442 3,3 402 91,0 362 81,9 86 19,5 63 14,3 35 7,9 6 2 255 46 GOPS Pakosławice 3 892 396 10,2 149 37,6 122 30,8 35 8,8 1 0,3 0 0,0 1 3 892 47 GOPS Skoroszyce 6 493 192 3,0 91 47,4 76 39,6 33 17,2 9 4,7 3 1,6 2 3 247 48 Powiat oleski 49 MGOPS Dobrodzień 10 344 259 2,5 96 37,1 46 17,8 58 22,4 21 8,1 10 3,9 4 2 586

22 Lp. Gmina (ośrodek pomocy społecznej) ludności osób, którym przyznano decyzją świadczenia osób, którym przyznano decyzję do liczby ludności w Ubóstwo Proc. Bezrobocie Proc. Główne powody udzielania pomocy Niepełnosprawność Proc. Rodziny niepełne Proc. Rodziny wielodzietne Proc. pracowników socjalnych ludności gminy na 1 pracownika socjalnego 50 MGOPS Gorzów Śląski 7 589 380 5,0 50 13,2 104 27,4 23 6,1 26 6,8 16 4,2 3 2 530 51 MGOPS Olesno 18 649 558 3,0 116 20,8 93 16,7 115 20,6 13 2,3 1 0,2 6 3 108 52 MGOPS Praszka 13 834 466 3,4 61 13,1 62 13,3 87 18,7 28 6,0 2 0,4 6 2 306 53 GOPS Radłów 4 558 101 2,2 1 1,0 41 40,6 30 29,7 23 22,8 16 15,8 2 2 279 54 GOPS Rudniki 8 513 249 2,9 13 5,2 44 17,7 50 20,1 15 6,0 25 10,0 3 2 838 55 GOPS Zębowice 3 932 368 9,4 60 16,3 30 8,2 61 16,6 17 4,6 22 6,0 2 1 966 56 Powiat opolski 57 GOPS Chrząstowice 6 695 173 2,6 45 26,0 25 14,5 16 9,2 11 6,4 1 0,6 3 2 232 58 GOPS Dąbrowa 9 606 332 3,5 84 25,3 81 24,4 46 13,9 32 9,6 9 2,7 4 2 402 59 GOPS Dobrzeń Wielki 14 316 782 5,5 5 0,6 94 12,0 117 15,0 58 7,4 11 1,4 5 2 863 60 GOPS Komprachcice 11 331 261 2,3 101 38,7 72 27,6 44 16,9 26 10,0 15 5,7 3 3 777 61 GOPS Łubniany 9 251 272 2,9 129 47,4 46 16,9 39 14,3 18 6,6 17 6,3 2 4 626 62 GOPS Murów 5 753 196 3,4 68 34,7 70 35,7 12 6,1 3 1,5 0 0,0 2 2 877 63 MGOPS Niemodlin 13 858 950 6,9 463 48,7 417 43,9 120 12,6 52 5,5 27 2,8 4 3 465 64 MGOPS Ozimek 20 711 557 2,7 137 24,6 138 24,8 46 8,3 35 6,3 17 3,1 7 2 959 65 GOPS Popielów 8 437 421 5,0 94 22,3 135 32,1 22 5,2 10 2,4 6 1,4 3 2 812 66 MGOPS Prószków 9 847 163 1,7 12 7,4 41 25,2 34 20,9 5 3,1 5 3,1 4 2 462 67 GOPS Tarnów Opolski 9 806 385 3,9 82 21,3 92 23,9 45 11,7 26 6,8 30 7,8 4 2 452 68 GOPS Tułowice 5 447 245 4,5 62 25,3 60 24,5 52 21,2 36 14,7 31 12,7 3 1 816 69 GOPS Turawa 9 558 192 2,0 17 8,9 36 18,8 9 4,7 14 7,3 11 5,7 2 4 779 70 Powiat prudnicki 71 MGOPS Biała 11 359 306 2,7 164 53,6 135 44,1 34 11,1 6 2,0 1 0,3 6 1 893 72 MGOPS Głogówek 14 141 492 3,5 150 30,5 201 40,9 80 16,3 71 14,4 34 6,9 6 2 357 73 GOPS Lubrza 4 425 251 5,7 125 49,8 50 19,9 15 6,0 0 0,0 0 0,0 1 4 425 74 MGOPS Prudnik 29 107 1469 5,0 504 34,3 762 51,9 104 7,1 78 5,3 46 3,1 10 2 911

23 Lp. Gmina (ośrodek pomocy społecznej) ludności osób, którym przyznano decyzją świadczenia osób, którym przyznano decyzję do liczby ludności w Ubóstwo Proc. Bezrobocie Proc. Główne powody udzielania pomocy Niepełnosprawność Proc. Rodziny niepełne Proc. Rodziny wielodzietne Proc. pracowników socjalnych ludności gminy na 1 pracownika socjalnego 75 Powiat strzelecki 76 GOPS Izbicko 5 542 122 2,2 51 41,8 43 35,2 31 25,4 9 7,4 5 4,1 1 5 542 77 GOPS Jemielnica 7 524 180 2,4 0 0,0 39 21,7 17 9,4 26 14,4 24 13,3 3 2 508 78 MGOPS Kolonowskie 6 127 204 3,3 78 38,2 43 21,1 50 24,5 22 10,8 10 4,9 2 3 064 79 MGOPS Leśnica 8 481 239 2,8 80 33,5 56 23,4 51 21,3 16 6,7 10 4,2 2 4 241 80 MGOPS Strzelce Opolskie 33 012 900 2,7 94 10,4 253 28,1 366 40,7 90 10,0 30 3,3 13 2 539 81 MGOPS Ujazd * 6 197 204 3,3 80 39,2 60 29,4 53 26,0 15 7,4 18 8,8 3 2 066 82 MGOPS Zawadzkie 12 473 467 3,7 232 49,7 119 25,5 49 10,5 40 8,6 25 5,4 4 3 118 RAZEM 1 033 040 39 653 3,8 13 795 34,8 13 694 34,5 7 384 18,6 3 162 8,0 1 533 3,9 393 2 629

24 5.6 INSTYTUCJE I PLACÓWKI POMOCY SPOŁECZNEJ W WOJ. OPOLSKIM TABELE I WYKRESY Tabela 9. Instytucje pomocy społecznej w woj. opolskim - liczba miejsc w domach pomocy społecznej w 2008 r. Lp. Dom pomocy społecznej dla: placówek brzeski głubczycki kędzierzyńskokozielski miejsc w powiatach kluczborski krapkowicki * namysłowski nyski oleski opolski ziemski prudnicki strzelecki Opole miasto miejsc (ogółem) 1. osób w podeszłym wieku 10 53 20 0 0 66 49 48 42 0 128 0 138 544 2. osób w podeszłym wieku oraz przewlekle somatycznie chorych 3 0 0 0 0 0 0 105 0 55 0 0 52 212 3. osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych i niepełnosprawnych fizycznie 2 0 0 0 140 0 0 0 0 0 0 235 0 375 4. 5. 6. 7. osób przewlekle psychicznie chorych 5 0 550 0 0 0 0 45 0 0 52 0 0 647 osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 4 97 0 70 70 0 0 0 65 0 0 0 0 302 dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 4 0 50 0 0 0 0 75 0 120 0 110 0 355 dorosłych oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 2 0 0 53 0 0 0 0 0 0 0 110 0 163 8. osób niepełnosprawnych intelektualnie i przewlekle somatycznie chorych 1 0 0 0 0 0 0 0 0 214 0 0 0 214 9. Razem 31 150 620 123 210 66 49 273 107 389 180 455 190 2 8 w tym gminny dom pomocy społecznej w Kamionku (gmina Gogolin)

25 Tabela 10. Instytucje pomocy społecznej w woj. opolskim - liczba rodzin zastępczych i miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych w powiatach w 2008 r. Lp. Powiat rodzin zastępczych miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych 1. brzeski 124 141 2. głubczycki 68 56 3. kędzierzyńsko-kozielski 176 30 4. kluczborski 93 48 5. krapkowicki 99 0 6. namysłowski 52 14 7. nyski 138 77 8. oleski 61 30 9. opolski 108 96 10. prudnicki 75 30 11. strzelecki 75 0 12. Opole miasto 170 90 Razem 1 239 612