GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOWYCH NA ROK 2015 I. Wstęp Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2015 jest kontynuacją programu z lat ubiegłych. Uzależnienie od alkoholu, jest poważnym problemem społecznym w wielu krajach, w Polsce a także w naszej gminie. Pomimo, iż problem zażywania substancji psychoaktywnych jest w opinii publicznej problemem uświadomionym, to nadal w niektórych grupach społecznych wydaje się być niedostrzegalny. Uzależnienia są istotną miarą ogólnego stanu zdrowia społeczeństwa i znajdują się w czołówce zagrożeń cywilizacyjnych i społecznych we współczesnym świecie. Spożywanie alkoholu przez młodzież może powodować różne problemy zdrowotne, wychowawcze, ale także społeczne, które bez odpowiedniej profilaktyki, będą przybierały na sile. Podstawą do opracowania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.). Program został opracowany w oparciu o rekomendacje Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, które zawierają praktyczne wskazówki dotyczące budowania i realizacji gminnych programów. II. Diagnoza problemu Placówki i instytucje objęte badaniem, celem postawienia diagnozy Picie alkoholu przez młodzież w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem a) Gimnazjum Publiczne (badaniem objęto 26 chłopców i 26 dziewcząt ) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% piwo cydr alkopop wino wódka nie piłem chłopcy dziewczęta Z powyższego wykresu wynika, iż z terenu naszej gminy piło piwo, 8% chłopców i 0% dziewcząt wino, 4% chłopców i 8% dziewcząt wódkę, 4% chłopców i 0% dziewcząt alkopop, 0% chłopców i 0% dziewcząt cydr. Spośród badanych 46% chłopców i 73% dziewcząt nie piło żadnego alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni. 1
Na postawione w ankiecie pytanie: Jak zdobyłeś/zdobyłaś Twój pierwszy alkohol? 15% chłopców i 23% dziewcząt pierwszym alkoholem zostało poczęstowanych przez rodziców, 27% chłopców i 15% dziewcząt przez kolegów lub koleżanki, a 8% chłopców i 4% dziewcząt przez innych dorosłych. Spośród badanych z terenu naszej gminy/ 8% chłopców i 0% dziewcząt podkradło alkohol dorosłym, a 23% chłopców i 0% dziewcząt kupiło alkohol samemu. b) Szkoła Podstawowa ( badaniem objęto 25 chłopców i 21 dziewcząt) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% piwo wino wódka szampan drink nie wiem nigdy nie piłem/piłam alkoholu chłopcy dziewczęta Odnosząc się jednak do badanych uczniów należy stwierdzić, że 16% chłopców i 19% dziewcząt nie wie jaki alkohol piło w ciągu ostatnich 30 dni. Z kolei co do pozostałych trunków, jakie spożywali uczniowie szkół podstawowych, należy stwierdzić, że 8% chłopców i 5% dziewcząt piło piwo, 0% chłopców i 0% dziewcząt wino, 0% chłopców i 0% dziewcząt wódkę, 0% chłopców i 5% dziewcząt szampana, 0% chłopców i 0% dziewcząt drinka. Na postawione w ankiecie pytanie: W jaki sposób zdobyłeś/zdobyłaś alkohol, który piłeś/piłaś? 28% chłopców i 38% dziewcząt przyznało, że pierwszym alkoholem zostali poczęstowani przez rodziców. Pozostali przyznają się do podkradania alkoholu dorosłym (chłopcy 16%, dziewczęta 5%), jak również tego, że alkoholem częstowali ich starsi koledzy (chłopcy 4%, dziewczęta 0%). Spośród wszystkich badanych uczniów szkół podstawowych 0% chłopców i 0% dziewcząt przyznało się do samodzielnego zakupu alkoholu. Z przeprowadzonej diagnozy w powyższych placówkach oświatowych wynika, iż to osoby dorosłe częstowali dzieci i młodzież alkoholem. W skali ogólnopolskiej wskazywano też na osoby dorosłe. Z powyższych informacji wynika, że należy jeszcze bardziej uświadomić nie tylko młodzieży ale i dorosłym o skutkach związanych z uzależnieniem od alkoholu. c) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 2
Ze sporządzonego na dzień 31.12.2013 roku sprawozdania wynika, iż z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej skorzystało 507 osób tj. 173 rodzin. Natomiast objętych pomocą z powodu uzależnienia od alkoholu było 6 osób, w których wspólnie gospodaruje 18 osób. d) Punkt Konsultacyjny W 2013 roku udzielono porad prawnych terapeutycznych i psychologicznych 109 rodzinom. Osobom z problemem alkoholowym 277 porad, dorosłym członkom rodziny osoby z problemem alkoholowym 53 porad oraz sprawcom przemocy- 55 porad i 30 porad osobom doznającym przemocy. e) Miejsko Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Do komisji w 2013 roku wpłynęło 34 wniosków o podjecie działań wobec osób nadużywających alkohol, natomiast do 30 listopada 2014 roku 16 wniosków. W związku z powyższym obserwujemy tendencję spadkową względem ubiegłego roku. f) Posterunek Policji W 2013 roku zatrzymano 47 nietrzeźwych osób (w tym kierujących rowerem, pojazdem mechanicznym oraz zaprzęgiem konnym). Wszczęto 8 postępowań dotyczących psychicznego znęcania się nad członkiem rodziny, gdzie sprawcy znajdowali się pod wpływem alkoholu. III. Zasoby Na terenie gminy Zwierzyniec rozwiązywaniem problemów alkoholowych zajmują się: Miejsko Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Zwierzyńcu, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zwierzyńcu, Zespół Szkół w Zwierzyńcu Zespół Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska w Zwierzyńcu Punkt Konsultacyjny w Zwierzyńcu Przychodnia Lekarska NOVAMED w Zwierzyńcu Posterunek Policji w Zwierzyńcu Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zwierzyńcu Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna Organizacje pozarządowe Cel programu: Rozdział I Cel główny i zadania programu Głównym celem programu jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych oraz minimalizowanie rozmiarów szkód zdrowotnych związanych z nadużywaniem alkoholu na terenie Gminy Zwierzyniec. Zadania programu: 3
Zgodnie z art. 4 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 ze zm.) nakłada następujące zadania, które w szczególności obejmują: 1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 2. Udzielanie rodzinom, w których występuje problem alkoholowy, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 6. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej. I. ZWIĘKSZANIE DOSTĘPNOŚCI POMOCY TERAPEUTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU 1. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych i członków ich rodzin oraz osób dotkniętych problemem przemocy w rodzinie poprzez: a) zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków b) motywowanie zarówno osób uzależnionych, jak i członków ich rodzin do podjęcia psychoterapii w placówkach leczenia uzależnień, c) motywowanie osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale nie uzależnionych do zmiany szkodliwego wzoru picia, d) udzielenie wsparcia osobom po zakończonym leczeniu odwykowym przez rozmowy wspierające, e) gromadzenie aktualnych informacji na temat dostępnych miejsc pomocy dla osób dotkniętych problemem alkoholowym. 2. Podnoszenie kwalifikacji członków MGKRPA oraz innych grup zawodowych poprzez udział w konferencjach, szkoleniach, warsztatach w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. 3. Kontynuowanie współpracy z Oddziałem Odwykowym Szpitala Psychiatrycznego w Radecznicy i Poradnią Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Zamościu. 4. Dofinansowanie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej zajmujących się leczeniem uzależnień. 5. Zapewnienie działania telefonu zaufania. II. UDZIELANIE WSPARCIA RODZINOM, W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ PROBLEMY ALKOHOLOWE, POMOCY PSYCHOSPOŁECZNEJ I PRAWNEJ, A W SZCZEGÓLNOŚCI OCHRONY PRZED PRZEMOCĄ W RODZINIE 1. Finansowanie pracy psychologa ds. dzieci i młodzieży, psychologa dla osób dorosłych, instruktora terapii odwykowej, prawnika i innych specjalistów, zgodnie z zapotrzebowaniem dyżurujących w Punkcie Konsultacyjnym. 4
2. Dofinansowanie obozu profilaktycznego dla rodzin z problemem alkoholowym. 3. Koordynowanie działań dotyczących pomocy ofiarom przemocy, poprzez współpracę z Policją, MOPS, Placówkami Opieki Zdrowotnej, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, szkołami oraz Organizacjami Pozarządowymi i osobami fizycznymi realizującymi programy przeciwdziałania przemocy domowej. III. PROWADZENIE PROFILAKTYCZNEJ DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNEJ I EDUKACYJNEJ W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII, A W SZCZEGÓLNOŚCI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 1. Dofinansowanie, koordynacja oraz nadzór i kontrola realizacji konkursów, warsztatów, spektakli programów profilaktycznych, kampanii edukacyjno - profilaktycznych i innych działań prowadzonych w szkołach na terenie gminy Zwierzyniec w zakresie problematyki alkoholowej. 2. Zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących problematyki uzależnień. 3. Udział w ogólnopolskich kampaniach edukacyjnych. 3. Wspieranie lokalnych imprez profilaktycznych, trzeźwościowych, organizacji festynów. 4. Ograniczenie możliwości zakupu i spożywania alkoholu przez nieletnich - kampanie edukacyjne. 5. Nawiązanie i prowadzenie współpracy z osobami, organizacjami i instytucjami prowadzącymi zajęcia pozalekcyjne dla młodzieży w zakresie profilaktyki alkoholowej promujących alternatywne formy spędzania wolnego czasu. IV. WSPOMAGANIE DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI, STOWARZYSZEŃ I OSÓB FIZYCZNYCH, SŁUŻĄCYCH ROZWIAZYWANIU PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH 1. Zlecanie do realizacji zadań wynikających z programu w formie powierzenia wykonania zadań lub wspieranie zadań. 2. Wymiana informacji. V. PODEJMOWANIE INTERWENCJI W ZWIAZKU Z NARUSZENIEM PRZEPISÓW OKREŚLONYCH W ART. 13 1 i 15 USTAWY O WYCHOWANIU W TRZEŹWOŚCI I PRZECIWDZIAŁANIU ALKOHOLIZMOWI ORAZ WYSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM W CHARAKTERZE OSKARZYCIELA PUBLICZNEGO 1. Podejmowanie interwencji oraz występowanie do sądu z aktem oskarżenia w przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu niepełnoletnim lub nietrzeźwym, sprzedaży pod zastaw i na kredyt oraz złamania zakazów promocji i reklamy napojów alkoholowych. VI. WSPIERANIE ZATRUDNIENIA SOCJALNEGO POPRZEZ ORGANIZOWANIE I FINANSOWANIE CENTRÓW INTEGRACJI SPOŁECZNEJ 1. Wspieranie inicjatyw samorządowych w kierunku organizowania i tworzenia zatrudnienia socjalnego. ROZDZIAŁ II Działalność Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 5
Miejsko Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powołana jest Zarządzeniem Burmistrza Zwierzyńca. Do zadań Miejsko - Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zwanej dalej "komisją" w zakresie realizacji programu należą w szczególności: a) inicjowanie działań w zakresie określonym w art. 4 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, b) przyjęcie zgłoszenia o przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu z jednoczesnym wystąpieniem przesłanek (tj. rozkład życia rodzinnego, demoralizacja małoletnich, uchylanie się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny) c) wezwanie na rozmowę osoby, co do której wpłynęło zgłoszenie i pouczenie jej o konieczności zaprzestania działań związanych z nadużywaniem alkoholu oraz motywowanie do podjęcia leczenia a także prowadzenie rozmów z wnioskodawcami i członkami ich rodzin. d) kierowanie osób na badania do biegłych sądowych (psychologa, psychiatry) w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego, e) przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym wraz z opinią wydaną przez biegłych, f) występowanie do Sądu Rejonowego III Wydział Rodzinny i Nieletnich z wnioskiem o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, Zasady wynagradzania członków Komisji: 1. Członkom Komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 115,00 zł (brutto) za udział w każdym posiedzeniu. Podstawą do wypłaty jest udział w posiedzeniu potwierdzony podpisaniem się na liście obecności. 2. Finansowanie stanowisk osób realizujących Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz niezbędnego wyposażenia i przygotowania tych osób. ROZDZIAŁ III Ograniczenie dostępności napojów alkoholowych oraz zasady kontroli przestrzegania warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych 1. Prowadzenie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych dotyczących przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia określonych przepisami prawa. 2. Kontrolę przeprowadzają zespoły co najmniej dwuosobowe składające się z przedstawicieli Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pracownika Urzędu Miejskiego i przedstawiciela Posterunku Policji. Kontrola jest przeprowadzana na podstawie pisemnego upoważnienia Burmistrza Zwierzyńca. 3. Zakres kontroli obejmuje przestrzeganie zasad i warunków art. 18 ust. 7 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 6
4. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej, innego pracownika kontrolowanego lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny niebędący pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę. 5. Z czynności kontrolnych zostaje sporządzony protokół. 6. Prowadzenie działań informacyjno - edukacyjnych dotyczących sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. 7. Opiniowanie wniosków i wydawanie postanowień co do zgodności lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałami Rady Miejskiej regulujących to zagadnienie. ROZDZIAŁ IV Realizatorzy Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. Miejsko - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Zwierzyńcu. 2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zwierzyńcu w zakresie zadań statutowych dotyczących realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 3. Punkt Konsultacyjny. 4. Inne podmioty, którym zlecone są zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. ROZDZIAŁ V Postanowienia końcowe 1. Monitorowanie problemów alkoholowych w gminie oraz ewaluacja prowadzonych działań profilaktycznych i naprawczych obejmuje: a) Stały monitoring programu prowadzony przez Przewodniczącego Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; b) Sprawozdanie z wykonania programu, które Miejsko Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przedstawi Radzie Miejskiej; 2. Finansowanie zadań programu odbywać się będzie ze środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wnoszonych przez prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych podmioty gospodarcze. Środki zaplanowane w budżecie gminy przeznaczone na realizację zadań własnych wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi na 2015 rok wynoszą 127 140,00 zł. Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr. 7
Rady Miejskiej w Zwierzyńcu z dnia... PRELIMINARZ WYDATKÓW REALIZOWANYCH W RAMACH GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2015 ROK L. p. Zadania do realizacji Kwota 1. Działalność Punktu Konsultacyjnego, Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, finansowanie osób zajmujących się realizacją GPPiRPA oraz niezbędnego wyposażenia i przygotowania tych osób. 2. Działalność informacyjno edukacyjna w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych dla społeczności lokalnej z terenu gminy w tym programy profilaktyczne warsztaty, konkursy itp. 97 850 zł. 29 290 zł RAZEM 127 140 zł. 8