RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO UCZNIÓW GIMNAZJÓW Z U NOWOSĄDECKIEGO I MIASTA W ROKU SZKOLNYM 2010/2011
SĄDECKIE OBSERWATORIUM RYNKU PRACY EDUKACJI I ZATRUDNIENIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO UCZNIÓW GIMNAZJÓW Z U NOWOSĄDECKIEGO I MIASTA W ROKU SZKOLNYM 2010/2011, GRUDZIEŃ 2011
Raport powstał w Powiatowym Centrum Funduszy Europejskich w Nowym Sączu w toku realizacji działań Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia utworzonego w ramach projektu pn. Nowe kwalifikacje Lepsza praca. Raport został opracowany, na podstawie wyników badania ankietowego preferencji edukacyjnych uczniów III klas gimnazjalnych przeprowadzonego przez Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia zwanego w dalszej części SORP Opracowanie i redakcja Zespół Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia: Zbigniew Czepelak Paulina Kulak Michał Kądziołka Agnieszka Zarotyńska Wydawca Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu ul. Jagiellońska 33 33-300 Nowy Sącz www.starostwo.nowy-sacz.pl www.lepsza-praca.pcfe.powiat-ns.pl ISBN: 978-83-62735-05-1 Copyright Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu, 2011 Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonywane za podaniem źródła. Skład i opracowanie graficzne Zespół Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia: Zbigniew Czepelak Paulina Kulak Michał Kądziołka Druk Centrum Druku, Poligrafia Małopolska ul. Traugutta 3, 33-300 Nowy Sącz
Spis treści Wstęp... 4 I. Metodologia badań... 6 1. Cele badania..6 2. Obszar badania 6 3. Sposób prowadzenia badania 7 II. Prezentacja wyników... 8 1. Preferencje uczniów dotyczące przyszłego kształcenia..8 2. Charakterystyka badanej grupy 21 III. WNIOSKI... 25 1. Preferencje uczniów dotyczące przyszłego kształcenia..25 Zakończenie... 27 Spis wykresów... 28 3
Wstęp Sądecczyzna to region, w którym swoją siedzibę ma wiele firm liczących się na rynku krajowym i światowym, mimo to stopa bezrobocia utrzymuje się na wysokim poziomie. Problem ze znalezieniem pracy mają przede wszystkim ludzie młodzi, dlatego głównym zadaniem Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia jest dostarczenie informacji na temat zjawisk i trendów zachodzących na sądeckim rynku pracy. Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia zostało utworzone w 2011 roku w ramach projektu Nowe Kwalifikacje Lepsza Praca. SORP utworzyło partnerstwo w skład, którego wchodzą jednostki samorządu terytorialnego, instytucje rynku pracy, samorządy gospodarcze i zawodowe, partnerzy społeczni, pracodawcy przechodzący procesy adaptacyjne i modernizacyjne, organizacje pozarządowe oraz uczelnie wyższe. Zadaniem badania ankietowego uczniów trzecich klas gimnazjum było poznanie ich planów dotyczących kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych oraz źródeł decyzji dotyczących dalszej ścieżki edukacyjnej. Niniejszy raport ma na celu ukazanie motywów decyzji młodzieży na temat dalszej drogi kształcenia. Wyniki badania prowadzonego przez SORP powinny zostać wykorzystane do zmiany nastawienia młodzieży wobec rynku pracy poprzez wdrażanie doradztwa i preorientacji zawodowej na wszystkich szczeblach edukacji. Działania te mają na celu przysłużyć się w przyszłości poprawie sytuacji na lokalnym rynku pracy. 4
Raport składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich opisuje metodologie prowadzenia badania ankietowego tj. cel badania, obszar oraz sposób prowadzenia badania. Rozdział drugi, opisuje wyniki przeprowadzonego badania w zakresie preferencji edukacyjnych uczniów III klas gimnazjalnych oraz charakterystykę badanej grupy. W trzecim rozdziale zostały zamieszczone wnioski wynikające z badania ankietowego. Oddając niniejszy raport pragniemy podziękować wszystkim uczniom, którzy poświęcili nam czas biorąc udział w badaniu. Szczególne podziękowania składamy Dyrektorom i Nauczycielom ze szkół z terenu Powiatu Nowosądeckiego i Miasta Nowego Sącza, za pomoc w dotarciu do respondentów oraz pozytywne odniesienie się do idei badania. 5
I. Metodologia badań 1. Cele badania Głównym celem badania ankietowego uczniów klas III gimnazjalnych było poznanie preferencji edukacyjnych oraz planów dotyczących kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej. Cel szczegółowy badania to przede wszystkim uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki wpływają na wybór dalszej drogi kształcenia wśród absolwentów? Ponadto przeprowadzona ankieta dostarczy informacji na temat znajomości rynku pracy wśród uczniów, a także pozwoli poznać opinie respondentów na temat potrzeby wprowadzenia do szkół doradców zawodowych. 2. Obszar badania Zakładano, iż badaniem zostaną objęci wszyscy uczniowie trzecich klas gimnazjalnych z Powiatu Nowosądeckiego oraz 20% uczniów z Miasta Nowy Sącz. Na terenie Powiatu rozdysponowano 2911 kwestionariuszy, natomiast w Mieście Nowy Sącz 977. Wskaźnik odpowiedzi uzyskany dla całej badanej grupy wyniósł 79%, w tym: w Powiecie 86% (2494 kwestionariuszy) w Mieście Nowy Sącz 58% (569 kwestionariuszy) 6
3. Sposób prowadzenia badania Badanie preferencji edukacyjnych uczniów trzecich klas gimnazjalnych zostało przeprowadzone przez Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia, które zostało utworzone w ramach projektu nr WND-POKL 08.01.02-12-025/10 Nowe Kwalifikacje -lepsza praca. Badanie odbyło się w czerwcu 2011 roku. Dane zostały zebrane za pomocą ankiety składającej się z 13 pytań dotyczących preferencji przyszłego kształcenia oraz 4 pytań opisujących badaną grupę. Ankiety zostały rozprowadzone przez pracowników SORP w szkołach gimnazjalnych znajdujących się na terenie Powiatu Nowosądeckiego oraz Miasta Nowy Sącz. Po wypełnieniu przez uczniów ankiety zostały wprowadzone do arkuszy i poddane analizie. 7
II. Prezentacja wyników 1. Preferencje uczniów dotyczące przyszłego kształcenia Uczniowie trzecich klas gimnazjalnych podczas badania zostali zapytani odnośnie preferencji dotyczących ich przyszłego kształcenia. Pierwsze pytanie dotyczyło podjęcia decyzji o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej. Z badania wynika, iż w momencie wypełniania ankiety prawie wszyscy uczniowie, podjęli już decyzję odnośnie swojej drogi kształcenia. 1.Czy podjęłaś/podjąłeś już decyzję o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej? tak 96% 98% nie 4% 2% 8
W Nowym Sączu większość respondentów (63%) zadeklarowała wybór liceum ogólnokształcącego, 27% technikum, a jedynie 10% uczniów wybrało zasadniczą szkołę zawodową. W Powiecie Nowosądeckim uczniowie preferują liceum ogólnokształcące oraz technikum, po 40% i 41% wskazań, natomiast do szkoły zawodowej chce uczęszczać 19% badanych. 2.Jeśli podjęłaś/podjąłeś już decyzję zaznacz tą szkołę, którą rozpatrujesz: Liceum ogólnokształcące 41% 63% Technikum 27% 40% Zasadnicza Szkoła Zawodowa 10% 19% 9
Uczniowie, którzy wybrali liceum ogólnokształcące wskazali swoje preferencje odnośnie rozszerzeń przedmiotowych. Jak wynika z poniższego wykresu, zdania na ten temat rozłożyły się bardzo podobnie zarówno w Powiecie Nowosądeckim jak i w Mieście Nowy Sącz. 3.Jakie rozszerzenia przedmiotowe będziesz preferować przy wyborze klasy w szkole ponadgimnazjalnej? fizyka i astronomia, matematyka, informatyka 18% 20% język polski, historia, wiedza o społeczeństwie, wiedza o kulturze biologia, fizyka i astronomia, chemia 22% 18% 15% 18% j. polski, j.angielski, historia 15% 18% inne 26% 30% 10
Respondenci odpowiedzieli również na pytanie odnośnie preferowanych kierunków kształcenia ogólnego. Wyniki przedstawia poniższy wykres: 4. Jakie kierunki kształcenia ogólnego preferujesz? humanistycznodziennikarski humanistyczno-prawny biologiczno-medyczny językowy informatyczny biologiczno- chemicznofizyczny matematycznoinformatyczny turystyczny 7% 8% 6% 6% 8% 9% 15% 15% 13% 13% 11% 13% 15% 13% 15% 14% inne 10% 9% 11
Uczniowie, którzy wyrazili chęć uczęszczania do technikum odpowiedzieli na pytanie dotyczące wyboru zawodu, który chcieliby uzyskać po ukończeniu wybranej szkoły. Odpowiedzi uczniów ze szkół powiatowych oraz miejskich były podobne, a szczególnym powodzeniem cieszy się zawód informatyk. Szczegółowe wyniki przedstawione zostały na poniższym wykresie. 5.Jaki zawód chciałabyś/chciałbyś zdobyć uczęszczając do Technikum? technik leśnik technik ekonomista technik budownictwa technik ochrony środowiska technik informatyk technolog technologii żywienia kelner technik logistyk technik mechatronik technik hotelarstwa kucharz technik technologii drewna inne 1% 2% 10% 10% 12% 7% 2% 1% 12% 15% 7% 11% 10% 8% 3% 5% 11% 11% 6% 3% 9% 9% 2% 1% 15% 15% 12
Badana grupa, która podjęła decyzję o wyborze zasadniczej szkoły zawodowej określiła swoje preferencje dotyczące wyboru zawodu. W Powiecie oraz w Mieście większość osób wskazała inne zawody niż podano w pytaniu ankietowym, co może świadczyć o potrzebie tworzenia w szkołach nowych kierunków nauczania. Poniżej przedstawiamy szczegółowy rozkład odpowiedzi: 6. Jaki zawód chciałabyś/chciałbyś zdobyć uczęszczając do Zasadniczej Szkoły Zawodowej? kucharz małej gastronomii 12% 14% stolarz murarz elektryk 6% 3% 9% 9% 9% 16% monter mechatronik fryzjer 7% 6% 11% 20% krawiec mechanik maszyn i urządzeń drogowych 2% 0% 14% 10% inne 24% 30% 13
Kolejne pytanie dotyczyło wyboru miejscowości, w której ankietowani chcieliby podjąć naukę w szkole ponadgimnazjalnej. Uczniowie pochodzący z Nowego Sącza, w zdecydowanej większości (83%) wybrali, naukę w szkołach na terenie Nowego Sącza. Ankietowani ze szkół w Powiecie Nowosądeckim w 53% zdecydowali się uczęszczać do Nowego Sącza, na drugim miejscu uplasował się Stary Sącz (10%), a na trzecim miejscu Grybów (9%). Pozostała grupa rozłożyła się na poszczególne miejscowości w sposób przedstawiony na poniższym wykresie: 7. Gdzie zamierzasz podjąć naukę w szkole ponadgimnazjalnej? Grybów Krynica Łącko Marcinkowice Muszyna Nawojowa Nowy Sącz Podegrodzie Stary Sącz Tęgoborze Złockie inne 9% 0% 6% 0% 3% 0% 3% 4% 3% 0% 3% 4% 1% 0% 10% 5% 2% 0% 1% 0% 8% 2% 53% 83% 14
Respondenci zostali zapytani również, czym kierują się przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej. Z badań wynika, iż zarówno w Powiecie Nowosądeckim, jak i w Mieście Nowy Sącz większość badanych kieruje się zainteresowaniami, ofertą szkoły ponadgimnazjalnej oraz perspektywą dalszego kształcenia. Wyposażenie sal dydaktycznych, nauka w systemie jednozmianowym oraz bezpieczeństwo odgrywa najmniejszą role w wyborze szkoły. 8. Czym się kierujesz przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej? zainteresowaniami bezpieczeństwem nauką na jedną zmianę wyposażeniem sal dobrymi wynikami uczniów w egzaminach maturalnych odległością od miejsca zamieszkania do szkoły ofertą szkoły perspektywą dalszej edukacji opinią na temat nauczycieli opinią kolegów inne 4% 4% 3% 3% 3% 3% 9% 10% 10% 7% 15% 15% 14% 16% 4% 7% 10% 10% 1% 1% 27% 26% NOWY SĄCZ 15
W kolejnym punkcie ankietowani określili, jakie nadzieje wiążą ze szkołą, którą wybierają. Z odpowiedzi wynika, że uczniowie oczekują, iż wybrana szkoła pozwoli im w przyszłości zdobyć dobrą prace. Kolejną bardzo ważną rzeczą, której oczekują od szkoły ponadgimnazjalnej jest dobre przygotowanie do matury oraz poszerzenie wiedzy i zainteresowań. 9.Jakie nadzieje wiążesz ze szkołą, którą wybierzesz? dobrze przygotuje mnie do matury 26% 29% pozwoli mi poszerzyć wiedzę i zainteresowania 25% 25% pozwoli mi w przyszłości na znalezienie pracy pozwoli spełnić ambicje moje i/lub moich najbliższych 11% 14% 33% 29% nie mam sprecyzowanych oczekiwań wobec szkoły 3% 2% 16
Respondenci pytani, czy po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej zamierzają kontynuować naukę w większości odpowiedzieli, że tak. Jak wynika z badania część osób jeszcze nie podjęła decyzji, a bardzo niewielki odsetek nie zamierza kontynuować nauki. 10.Czy po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej zamierzasz kontynuować naukę? Tak 64% 77% Nie 4% 11% Nie wiem 19% 25% 17
Ankietowani odpowiedzieli także na pytanie, czy przed wyborem szkoły analizowali potrzeby rynku pracy. 55% respondentów z Powiatu Nowosądeckiego oraz 59% z Nowego Sącza nie weryfikowało aktualnych danych pochodzących z rynku pracy. 11. Czy przed wyborem szkoły ponadgimnazjalnej analizowałaś/analizowałeś potrzeby miejscowego rynku pracy? tak 41% 45% nie 55% 59% 18
W kolejnym pytaniu badani wyrazili swoje zdanie na temat swojej oceny poziomu trudności w znalezieniu pracy w wybranym zawodzie. Zarówno w Powiecie jak i również w Mieście, duża liczba ankietowanych (38%-39%) nie wie czy łatwo znajdzie pracę. W podobnym przedziale ilościowym odpowiedzi znajdują się osoby, które sądzą, że znalezienie pracy w ich zawodzie będzie łatwe. Pozostałe wyniki przedstawia poniższy wykres: 12.Twoim zdaniem znalezienie pracy w wybranym przez ciebie zawodzie(kierunku) będzie: bardzo łatwe 5% 5% łatwe 31% 38% trudne 17% 21% bardzo trudne 2% 4% nie wiem 38% 39% 19
Na koniec ankiety badani uczniowie zostali zapytani czy chcieliby, aby gimnazjum zapewniło im pomoc doradcy zawodowego przed podjęciem decyzji o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej. Najwięcej respondentów (45%-49%) chciałoby skorzystać z pomocy takiego doradcy, duża część nie ma zdania na ten temat (33%-35%), a około 1/5 uczniów nie odczuwa potrzeby skorzystania z pomocy doradcy zawodowego przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej 13. Czy chciałabyś/chciałbyś, aby twoja szkoła zapewniła ci pomoc doradcy zawodowego przed podjęciem decyzji o wyborze szkoły? Tak 45% 49% Nie 18% 20% Nie mam zdania 33% 35% 20
2. Charakterystyka badanej grupy Wśród 2494 osób, które uczestniczyły w badaniu ankietowym z terenu Powiatu Nowosądeckiego, 49% stanowiły dziewczyny a 51% chłopcy. Na terenie miasta Nowy Sącz na 569 respondentów przypadało 47% chłopców i 53% dziewczyn. 14. Płeć dziewczyna 49% 53% chłopak 47% 51% 21
86% ankietowanych z terenu powiatu wskazało, jako miejsce stałego zamieszkania teren wiejski, 9% miasto do 10 tysięcy mieszkańców, a 6% miasto, które ma powyżej 10 tysięcy mieszkańców. W grupie badanych z Nowego Sącza sytuacja jest odwrotna, 89% respondentów mieszka w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców a tylko 11% na terenie wiejskim. 15. Miejsce zamieszkania Wieś 11% 86% Miasto do 10 tysięcy mieszkańców 0% 9% Miasto powyżej 10 tysięcy mieszkańców 6% 89% 22
Badani uczniowie określili poziom wykształcenia swoich rodziców. Najwięcej uczniów z terenu Powiatu wskazało, że ich matki posiadają wykształcenie średnie ogólne lub techniczne (38%). Wykształcenie zasadnicze zawodowe na terenie powiatu posiada 30% matek, natomiast w mieście tylko 13%. W Mieście również najwięcej jest mam uczniów z wykształceniem średnim ogólnym lub technicznym (41%). W drugiej kolejności znalazły się osoby z wykształceniem wyższym (34%). 16. Wykształcenie matki podstawowe 3% 11% zasadnicze zawodowe 13% 30% średnie ogólne lub techniczne 38% 41% policealne 6% 9% wyższe 15% 34% 23
Badani uczniowie z terenu Powiatu Nowosądeckiego zadeklarowali, że 42% ich ojców posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, 35% posiada wykształcenie średnie ogólne lub techniczne, a tylko 10% wyższe. W Mieście Nowy Sącz największą liczbę stanowią ojcowie z wykształceniem średnim ogólnym lub technicznym (42%), a następnie z wykształceniem wyższym (28%). 17. Wykształcenie ojca podstawowe 9% 4% zasadnicze zawodowe średnie ogólne lub techniczne 20% 42% 35% 42% policealne 4% 6% wyższe 10% 28% Z badań wynika, iż osoby zamieszkujące w Nowym Sączu kontynuujące naukę na studiach wyższych stanowią znacznie większą grupę niż osoby z terenu Powiatu. Również możemy zaobserwować, że wykształcenie wyższe posiada więcej kobiet niż mężczyzn. 24
III. WNIOSKI 1. Preferencje uczniów dotyczące przyszłego kształcenia Występują zdecydowanie różnice w preferencjach edukacyjnych uczniów gimnazjów z różnych środowisk. W Nowym Sączu aż 63% respondentów zdeklarowało wybór liceum ogólnokształcącego, 27% technikum a tylko 10% wybrało zasadniczą szkołę zawodową. W Powiecie Nowosądeckim uczniowie preferują liceum ogólnokształcące oraz technikum w takim samym stopniu (40%-41%) natomiast do szkoły zawodowej chce uczęszczać 19% badanych. Odnośnie wyboru lokalizacji szkoły ponadgimnazjalnej uczniowie z Nowego Sącza w zdecydowanej większości (83%) wybrali szkoły w swoim mieście, również 53% uczniów gimnazjów z terenu Powiatu zdecydowało się uczęszczać do Nowego Sącza. Wynik ten potwierdził się w trakcie naboru do szkół ponadgimnazjalnych na rok szkolny 2011/2012 Ponad połowa uczniów przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej nie bierze pod uwagę sytuacji na rynku pracy. Brak wiedzy o rynku pracy powoduje, że tylko 20% uczniów wyraża obawę o trudności ze znalezieniem w przyszłości pracy w zawodzie. Liczba odpowiedzi 25
uczniów, którzy są nadmiernie optymistyczni lub nie maja zdania na ten temat jest podobna i obejmuje po 40% respondentów Uczniowie gimnazjów deklarują dużą potrzebę dostępu pomocy ze strony doradcy zawodowego. Tylko, co piąty uczeń wskazał brak potrzeby pomocy doradcy zawodowego przy wyborze kierunku kształcenia. 26
Zakończenie Przedłożony raport jest efektem pracy Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia. Dane w nim zawarte dają informację o opiniach uczniów gimnazjów z terenu Powiatu Nowosądeckiego i Miasta Nowego Sącza na temat motywów i planów dotyczących wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. W wyniku badania ankietowego uzyskano wiedzę na temat znajomości zagadnień rynku pracy wśród gimnazjalistów oraz ich opinię na temat potrzeby wprowadzania do szkół doradców zawodowych. Dzięki tym badaniom możemy przewidzieć już na etapie gimnazjalnym dalszą drogę edukacyjną respondentów. Przedstawione dane mają stanowić jeden z elementów służących poprawie sytuacji na lokalnym rynku edukacji i pracy. Analizując odpowiedzi gimnazjalistów widać, że posiadają oni małą wiedzę na temat problemu rynku pracy i nie przywiązują należytej uwagi do właściwego wyboru zawodu, zgodnego z potrzebami rynku pracy. W związku z powyższym bardzo ważne jest przekazywanie uczniom informacji na temat problematyki lokalnego rynku pracy oraz zachęcanie do przemyślanego wyboru dalszej ścieżki edukacyjnej. W 2012 roku zostanie przeprowadzona po raz drugi ankieta na temat preferencji edukacyjnych uczniów III klas gimnazjalnych, co pozwoli na porównanie danych z obydwu roczników. 27
Spis wykresów 1.Czy podjęłaś/podjąłeś już decyzję o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej? 8 2.Jeśli podjęłaś/podjąłeś już decyzję zaznacz tą szkołę, którą rozpatrujesz: 9 3.Jakie rozszerzenia przedmiotowe będziesz preferować przy wyborze klasy w szkole ponadgimnazjalnej?... 10 4. Jakie kierunki kształcenia ogólnego preferujesz?... 11 5.Jaki zawód chciałabyś/chciałbyś zdobyć uczęszczając do Technikum?... 12 6. Jaki zawód chciałabyś/chciałbyś zdobyć uczęszczając do Zasadniczej Szkoły Zawodowej?... 13 7. Gdzie zamierzasz podjąć naukę w szkole ponadgimnazjalnej?... 14 8. Czym się kierujesz przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej?... 15 9.Jakie nadzieje wiążesz ze szkołą, którą wybierzesz?... 16 10.Czy po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej zamierzasz kontynuować naukę?... 17 11. Czy przed wyborem szkoły ponadgimnazjalnej analizowałaś/analizowałeś potrzeby miejscowego rynku pracy?... 18 12.Twoim zdaniem znalezienie pracy w wybranym przez ciebie zawodzie(kierunku) będzie:... 19 13. Czy chciałabyś/chciałbyś, aby twoja szkoła zapewniła ci pomoc doradcy zawodowego przed podjęciem decyzji o wyborze szkoły?... 20 14. Płeć... 21 15. Miejsce zamieszkania... 22 16. Wykształcenie matki... 23 17. Wykształcenie ojca... 24 28
Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu Powiatowe Centrum Funduszy Europejskich w Nowym Sączu Publikacja bezpłatna Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Informację na temat działań Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia można znaleźć na stronie internetowej projektu: www.lepsza-praca.pcfe.powiat-ns.pl