11.12.217 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 59 59 536 media@sedlak.pl ZAROBKI W KRAJACH BYŁEJ JUGOSŁAWII Leżące w zachodniej części Bałkanów kraje Słowenię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Serbię, Czarnogórę i Macedonię poza wspólną historią łączą także współczesne problemy ekonomiczne. Cały ten region boryka się z korupcją oraz wysokim bezrobociem, sięgającym nawet 4%. Jak zatem kształtuje się na tym tle wysokość zarobków mieszkańców poszczególnych państw? Inspiracją do stworzenia tego artykułu był raport opublikowany przez bałkańską stację telewizyjną N1. Ukazuje on duże rozbieżności między poziomem średnich zarobków mieszkańców poszczególnych państw tworzących dawną Socjalistyczną Federalną Republikę Jugosławii. Dane z raportu przedstawione zostały na wykresie 1. Wykres 1. Średnie miesięczne zarobki w krajach byłej Jugosławii w maju 217 roku (EUR netto) Słowenia Chorwacja Czarnogóra Bośnia i Hercegowina Serbia Macedonia 51 44 41 373 813 1 51 Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie raportu telewizji N1 Można powiedzieć, że im dalej na południe, tym poziom średnich wynagrodzeń jest niższy. Najwięcej zarabiają mieszkańcy, leżących najdalej na północ oraz należących
do Unii Europejskiej, Słowenii i Chorwacji. Aby uniknąć niejasności należy podkreślić, że prezentowane na wykresie wartości to kwoty netto, podczas gdy w dalszej części artykułu będziemy się posługiwać danymi dotyczącymi zarobków brutto. Słowenia Wśród państw byłej Jugosławii, najwyższym poziomem wynagrodzeń wyróżnia się Słowenia. Według danych Eurostatu, średnie miesięczne wynagrodzenie jej mieszkańców w 216 roku wyniosło 1 524 EUR brutto. Z kolei wysokość wynagrodzenia minimalnego w 217 roku ustalono na poziomie 85 EUR. Znajdujący się poniżej wykres ukazuje zmiany poziomu średnich wynagrodzeń Słoweńców na przestrzeni ostatnich 17 lat. 1 8 1 6 1 4 1 1 8 6 4 741 Wykres 2. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Słowenii w latach -216 (EUR brutto) 822 895 97 1 219 1 314 1 34 1 41 1 448 1 462 1 473 1 496 1 58 1 524 1 36 1 82 1 14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Eurostatu Słowenia weszła do Unii Europejskiej w 4 r., czyli w tym samym roku co Polska, natomiast od 7 r. jest również członkiem strefy euro. W chwili wstąpienia do UE średnie wynagrodzenia Słoweńców były dwukrotnie wyższe niż Polaków. Obecnie różnica ta uległa zmniejszeniu w 215 roku wyniosła 35%. Chorwacja Zarobki w tak chętnie odwiedzanej przez Polaków Chorwacji są niemal o 1/3 niższe niż w sąsiedniej Słowenii. Eurostat podaje, że w 215 roku średnie miesięczne
wynagrodzenie w tym kraju wyniosło 1 39 EUR brutto. To o 57 EUR więcej niż w tym samym okresie w Polsce. Od stycznia 217 roku minimalne wynagrodzenie w Chorwacji to 433 EUR (wzrost o 21 EUR względem roku 216). Natomiast średnie zarobki w poszczególnych latach zostały ujęte na wykresie 3. Wykres 3. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Chorwacji w latach -216 (EUR brutto) 1 1 8 649 683 725 759 88 844 896 952 1 19 1 41 1 37 1 53 1 63 1 72 1 74 1 28 1 47 6 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Croatian Bureau of Statistics Czarnogóra Czarnogóra to maleńki, liczący zaledwie 62 tys. mieszkańców, nadmorski kraj. Co ciekawe, pomimo że nie należy nawet do Unii Europejskiej, od lat traktuje Euro jako swoją oficjalną walutę. Średnie zarobki mieszkańców Czarnogóry wyniosły w 216 roku 751 EUR brutto. Stopa bezrobocia wynosi obecnie 21%, a inflacja 2,8% (stan na sierpień 217). Najstarsze dane dotyczące średnich rocznych wynagrodzeń, dostępne na stronie czarnogórskiego biura statystycznego, pochodzą z 4 roku. Jednak nawet taki przedział czasowy jest wystarczający, aby zobrazować ponad dwukrotny wzrost zarobków mieszkańców tego kraju (wykres 4). Wykres 4. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Czarnogórze w latach 4-216 (EUR brutto)
8 7 6 5 4 3 33 326 377 497 69 643 715 722 727 726 723 725 751 1 4 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Statistical Office of Montenegro Bośnia i Hercegowina Bośnia i Hercegowina wyróżnia się najwyższą stopą bezrobocia spośród opisywanych w artykule krajów. Obecnie jego poziom wynosi 4%, a w 6 roku sięgał aż 46%. Średnie zarobki w 216 roku wyniosły 67 EUR brutto, zaś minimalne miesięczne wynagrodzenie to 27 EUR. Wykres 5 nie przedstawia gwałtownych zmian wysokości średnich wynagrodzeń w ciągu ostatnich 8 lat wzrosły one zaledwie o 1%. 8 Wykres 5. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Bośni i Hercegowinie w latach 5-216 (EUR brutto) 7 6 55 68 619 634 654 66 657 662 67 5 4 383 435 46 3 1 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Agency of Statistics of Bosnia and Herzegovina
Serbia Serbia przez lata zmagała się z wysoką inflacją, sięgającą kilkunastu procent. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w 214 roku. Ma to swoje odbicie na wykresie prezentującym średnie wynagrodzenia w tym bałkańskim kraju na przestrzeni ostatnich 17 lat. Od momentu, kiedy inflacja w Serbii spadła poniżej 4%, zwolnił również wzrost poziomu średnich wynagrodzeń. Wykres 6. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Serbii w latach -216 (EUR brutto) 6 5 4 325 384 371 398 443 482 51 516 513 533 3 1 32 73 111 139 173 214 267 1 2 3 4 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Statistical Office of the Republic of Serbia Jak wynika z wykresu 6, średnie miesięczne wynagrodzenie mieszkańców Serbii w 216 roku wyniosło równowartość 533 EUR brutto. Z kolei płaca minimalna, obowiązująca od czerwca 217 r., to 25 EUR brutto miesięcznie. Macedonia W 215 roku Macedonia znalazła się w pierwszej dziesiątce listy najbardziej nieszczęśliwych (ze względów ekonomicznych) krajów świata, przygotowanej przez Business Insider. Głównym powodem obecności Macedonii w tym niechlubnym rankingu był wysoki poziom bezrobocia. Do dziś niewiele się pod tym względem zmieniło. Obecnie jego wskaźnik wynosi 23%, a w 6 roku siegało ono aż 37%. Jak przedstawia wykres 7, średnie zarobki w Macedonii na przestrzeni ostatnich 12 lat
powoli, ale sukcesywnie rosły. W 216 roku osiągnęły poziom 535 EUR brutto. Z kolei płaca minimalna w 217 roku w Macedonii wynosi 231 EUR miesięcznie. Wykres 7. Średnie miesięczne wynagrodzenie w Macedonii w latach 5-216 (EUR brutto) 6 5 488 493 499 5 56 51 524 535 4 348 375 393 427 3 1 5 6 7 8 9 21 211 212 213 214 215 216 Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Narodowego Biura Statystycznego Macedonii Opinia mieszkańców W przygotowanym na zlecenie Unii Europejskiej badaniu opinii publicznej Balkan Batometer 216 zapytano mieszkańców ujętych w artykule państw, czy są zadowoleni z panującej w ich kraju sytuacji ekonomicznej. Zaledwie 7% ankietowanych udzieliło odpowiedzi twierdzącej (w badaniu nie uwzględniono Słowenii). Co ciekawe, największe zadowolenie zadeklarowali mieszkańcy Macedonii aż 17%. Kontrastuje to bardzo ze wspomnianym wcześniej raportem Business Insider. Na drugim miejscu uplasowała się Czarnogóra, z wynikiem wynoszącym 15%. Wśród ankietowanych z Albanii, Serbi, Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny zadowolonych było mniej niż 5%.
Sedlak & Sedlak wyraża zgodę na publikację niniejszego opracowania pod warunkiem powołania się na źródło: wynagrodzenia.pl oraz zamieszczenie pod artykułem aktywnego linku do strony Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń (http://wynagrodzenia.pl/t/ogolnopolskie-badanie-wynagrodzen-np) czcionką nie mniejszą niż czcionka użyta w publikacji.