LISTA TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO W ROKU SZKOLNYM I. LITERATURA 1. Pożegnanie i rozłąka jako temat literacki. Omów na podstawie analizowanych tekstów. 2. Mistrzowie i ich uczniowie wśród twórców literatury. Przedstaw ujawniające się w dziełach związki między ich twórczością, interpretując wybrane utwory. 3. Oblicza romantycznego szaleństwa. Omów, analizując wybrane dzieła 4. Zjawy, duchy, sny w literaturze. Zbadaj ich funkcje w wybranych utworach literackich poprzez analizę stosownych tekstów. 5. Dworek szlachecki w polskiej tradycji literackiej. Omów różne ujęcia tego motywu na podstawie analizy utworów z różnych epok. 6. Bitwa jako temat literacki. Przedstaw, kto opisuje bitwy i jak kreuje wizje świata oraz człowieka, interpretując wybrane utwory 7. Samotność bohatera wybór czy konieczność? Omów, analizując wybrane utwory 8. Literatura jako diagnoza stanu społeczeństwa. Omów, analizując utwory z różnych epok literackich. 9. Dramaty małżeńskie w literaturze. Omów, analizując wybrane teksty 10. Analizując średniowieczną literaturę hagiograficzną i utwory innych epok, omów różne drogi do świętości. 11. Ocena kondycji człowieka żyjącego na przełomie XX i XXI wieku. Omów, analizując wybrane dzieła współczesnych twórców literatury 12. Tradycja i obyczaje Polaków utrwalone na kartach literatury. Omów, analizując wybrane utwory. 13. Biografia poety romantycznego jako tworzywo Omów, analizując wybrane utwory. 14. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów, analizując wybrane utwory 15. Jacy byliśmy, jacy jesteśmy? Myśli o Polsce i Polakach zawarte w literaturze staropolskiej i okresu oświecenia, wzbogacone Twoim komentarzem. Omów, analizując wybrane utwory z różnych epok. 16. Przedstaw dramat człowieka uwikłanego w historię, analizując wybrane utwory literackie różnych epok. 17. Obraz przemijającego świata w utworach romantyzmu, pozytywizmu i Młodej Polski. Omów, analizując wybrane teksty 1
18. Czy strój może wyrazić prawdę o wnętrzu człowieka i stać się manifestacją stosunku do świata? Omów, analizując wybrane utwory 19. Kamienica jako przestrzeń życia człowieka. Omów, analizując wybrane utwory z literatury polskiej i obcej. 20. Człowiek w poetyckim zwierciadle bajek. Omów zagadnienie, analizując utwory różnych twórców. 21. Literackie portrety matek. Omów, analizując wybrane utwory z różnych epok. 22. Postać kontrowersyjna. Omów jej miejsce i funkcję w literaturze, interpretując przykłady literackie z różnych epok. 23. Dekalog bohaterów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Omów, analizując wybrane teksty 24. Różne oblicza wsi w polskiej literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania, analizując wybrane utwory 25. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów, analizując wybrane utwory 26. Problem tragizmu w literaturze różnych epok. Omów, analizując wybrane dzieła 27. Klasycyzm w twórczości wybranych poetów. Omów, analizując wybrane przykłady 28. Nowatorstwo i tradycja w poezji XX-lecia międzywojennego. Omów na podstawie analizy wybranych tekstów poetyckich. 29. Filozofia świętego Franciszka w poezji XIX i XX wieku. Analizując wybrane teksty, omów sposoby jej wykorzystania. 30. Uniwersalność motywu życia jako teatru w literaturze. Omów zagadnienie, analizując celowo wybrane dzieła. 31. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów, analizując stosownie wybrane utwory 32. Jak literatura różnych epok kreuje obraz śmierci? Przedstaw, analizując wybrane dzieła 33. Porównaj różne sposoby tworzenia fantastycznych światów w literaturze, analizując wybrane utwory 34. Kostium i maska jako sposoby opowiadania o rzeczywistości w literaturze. Omów zagadnienie, interpretując wybrane utwory 35. Porównaj różne sposoby reinterpretacji mitów antycznych, analizując wybrane teksty 36. Indywidualizm jako wyraz dumy i wielkości człowieka. Analizując wybrane teksty literackie, przedstaw postawy bohaterów-indywidualistów. 2
37. Porównaj różne ujęcia motywu miłości w literaturze polskiej i światowej, analizując wybrane utwory 38. Porównaj różne spojrzenia na rolę sztuki i artysty, analizując wybrane dzieła 39. Wpływ domu rodzinnego na kształtowanie się postaw moralnych wybranych bohaterów literackich. Omów, analizując wybrane utwory. 40. Porównaj różne sposoby przedstawiania szlachty polskiej w dziełach Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza, analizując wybrane utwory 41. Jednostka a totalitaryzm. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory 42. Człowiek wobec zła. Omów wpływ zła na osobowość i system wartości człowieka, analizując wybrane utwory 43. Scharakteryzuj kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństwa II wojny światowej, analizując wybrane teksty 44. Dokument czy parabola? Który ze sposobów mówienia o współczesności wydaje Ci się bardziej przekonujący? Omów, na podstawie analizowanych tekstów. 45. Obóz jako autonomiczny system społeczny jego reguły i obyczaje. Zanalizuj wybrane dzieła, przedstawiające rzeczywistość lagrową i łagrową. 46. Omów różne realizacje motywu buntu jako formy niezgody na istniejącą rzeczywistość i panujące w niej zasady, analizując wybrane teksty 47. Człowiek poszukujący celu i sensu życia. Omów, analizując wybrane dzieła 48. Porównaj różne oblicza rewolucji, analizując wybrane teksty 49. Autobiografia jako tworzywo Przedstaw temat, analizując twórczość wybranego pisarza. 50. Omów przyczyny popularności niektórych książek i autorów, analizując utwory modnych twórców. 51. Różne wizje rodziny przedstawione w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty oraz zwracając szczególną uwagę na kontekst historyczny i społeczny. 52. Omów sposoby kreowania lekarzy jako bohaterów utworów literackich, analizując wybrane utwory. 53. Konflikty pokoleń w wybranych utworach literackich. Omawiając zagadnienie na podstawie analizy dzieł literackich, zwróć uwagę na źródło i przebieg sporu. 54. Relacja Bóg - człowiek w literaturze. Omów, analizując dzieła literackie z wybranych epok. 55. Omów różnorodne ujęcia Holokaustu w literaturze XX wieku, analizując wybrane utwory. 56. Przedstaw sposoby kreowania dwóch postaw bohaterów idealistów i realistów, analizując teksty z różnych epok literackich. 3
57. Przedstaw sposoby kreowania mężczyzny jako ojca i głowy rodziny, analizując wybrane utwory 58. Pieniądze - źródło sukcesu czy klęski bohaterów literackich? Omów na podstawie analizy wybranych dzieł. 59. Omów sposoby kreowania bohaterów, poszukujących trwałych wartości ludzkiej egzystencji, analizując wybrane dzieła 60. Omów, analizując wybrane utwory literackie, rolę tytułu, motta i ostatniej sceny w interpretacji dzieła. 61. Przedstaw sposoby prezentowania zbrodniarzy i ich ofiar w dziele literackim, analizując wybrane przykłady z różnych epok. 62. Drzewo świadek, uczestnik życia postaci literackich. Omów, analizując wybrane utwory. 63. Czy zawsze sielskie i anielskie? Omów różne obrazy dzieciństwa, analizując wybrane utwory 64. Omów, analizując wybrane utwory literackie, istotę tragizmu pokolenia Kolumbów. II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Omów problemy współczesnej młodzieży, analizując wybrane utwory literackie i inne teksty kultury. 2. Holokaust jako temat literacki i filmowy. Omów na podstawie analizowanych dzieł. 3. Omów wpływ kobiet na twórczość wybranych artystów, analizując utwory literackie i wybrane dzieła sztuki. 4. Katastroficzne wizje świata w poezji i malarstwie czasów wojny. Omów, analizując wybrane dzieła. 5. Porównaj literackie i malarskie obrazy Warszawy, analizując wybrane teksty kultury różnych epok. 6. Szekspir w oczach współczesnych. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i ich adaptacje. 7. Różne realizacje motywu piekła w literaturze i sztukach plastycznych. Omów, interpretując wybrane dzieła kultury. 8. Omów wpływ malarstwa symbolicznego i impresjonistycznego na literaturę młodopolską, analizując wybrane dzieła. 9. Realistyczne i naturalistyczne obrazy wsi polskiej. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie. 10. Jaką rolę spełnia pejzaż w literaturze i sztuce? Omów, analizując wybrane dzieła. 11. Żywotność toposów biblijnych w literaturze i sztuce. Omów ich funkcje i sposoby ujęcia, analizując wybrane dzieła z różnych epok. 4
12. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane przykłady. 13. Problem cierpienia w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła, zwracając uwagę na źródła, sens męki oraz artystyczne ukształtowanie motywu. 14. Echa mitu ikaryjskiego w literaturze i sztuce. Analizując wybrane dzieła, zwróć uwagę na ich symboliczny sens. 15. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Omów najciekawsze, Twoim zdaniem, wykorzystania, analizując wybrane utwory. 16. Mistrzowskie interpretacje utworów literackich w dziełach polskiej szkoły filmowej. Omów, analizując wybrane przykłady. 17. Realizm jako metoda twórcza w literaturze i malarstwie XIX wieku. Omów analizując wybrane dzieła. 18. Porównaj wzorce parenetyczne różnych epok, analizując wybrane przykłady z literatury, filmu i prasy. 19. Scharakteryzuj ideał kobiecego piękna w literaturze i sztuce różnych epok, analizując wybrane dzieła. 20. Omów rolę symboliki stroju, analizując wybrane dzieła literackie i innych dziedzin sztuki. 21. Kulinaria w literaturze i sztuce. Analizując wybrane dzieła, omów funkcje tego motywu w różnych epokach literackich. 22. Cztery pory roku w literaturze i sztuce. Omów sposób funkcjonowania motywu, analizując wybrane dzieła. 23. Przedstaw wizerunek Żyda w literaturze i malarstwie polskim, analizując przykłady z różnych epok oraz zwracając uwagę na jego postawę, pozycję społeczną i sposób kreacji. 24. Impresjonizm jako środek wyrazu w malarstwie i poezji. Omów, analizując wybrane utwory literatury i dzieła malarskie. 25. Portret kobiety epoki romantyzmu. Omów, analizując wybrane teksty literackie i dzieła malarskie. 26. Porównaj sposób realizacji motywu cierpiącej Matki Boskiej, analizując wybrane teksty literackie i inne dzieła kultury. 27. Omów obraz miasta (wsi), w którym żyjesz, analizując utwory literackie i inne teksty kultury. 28. Apokalipsa spełniona w literaturze i sztuce współczesnej. Omów, analizując wybrane dzieła. 29. Omów literacki i filmowy obraz miasta XIX i XX wieku, analizując wybrane dzieła i ekranizacje filmowe. 30. Artyści wobec zjawiska Holokaustu i II wojny światowej. Omów, analizując wybrane utwory literackie oraz dzieła z innych dziedzin sztuki. 5
31. Literacki i malarski obraz natury XIX wieku. Omów zagadnienie, interpretując dowolnie wybrane dzieła. 32. Obrzędy ludowe jako źródło różnorodnych inspiracji artystycznych. Omów, analizując wybrane dzieła z literatury i sztuki. 33. Malarstwo wielkich mistrzów inspiracją dla współczesnej literatury. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie. 34. Sposób kreowania rycerza w literaturze i filmie. Omów zagadnienie, analizując dzieła z różnych epok. 35. Obraz Tatr w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Analizując wybrane dzieła, zwróć uwagę na różne sposoby prezentacji krajobrazu tatrzańskiego. 36. Analizując wybrane dzieła literackie i malarskie, scharakteryzuj twórczość Witkacego - artysty prowokatora. 37. Dokonaj analizy porównawczej sposobów wykorzystania motywu tańca w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 38. Biografie wybitnych ludzi źródłem inspiracji dla twórców literatury i filmu. Przedstaw, analizując wybrane dzieła kultury. 39. Omów kreacje bohaterów w habitach, analizując wybrane dzieła z literatury i innych dziedzin sztuki. 40. Analizując wybrane utwory literackie i inne teksty kultury, przedstaw różne realizacje motywu początku i końca świata. 41. Motyw dziecka w literaturze i malarstwie XIX oraz XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła. 42. Porównaj różne realizacje motywu powstania styczniowego, analizując wybrane dzieła literatury i malarstwa XIX oraz XX wieku. 43. Różne sposoby portretowania samego siebie. Omów, analizując wybrane przykłady autobiografii w literaturze i autoportretu w malarstwie. 44. Przedstaw realizację motywu Madonny, analizując wybrane teksty literackie i inne dzieła sztuki. 45. Omów postać ascety w literaturze i malarstwie, analizując wybrane dzieła kultury. 46. Dekalog i jego funkcjonowanie w literaturze i filmie XX wieku. Omów zagadnienie, interpretując wybrane dzieła. 47. Porównaj portrety polskich władców ukazane w literaturze i malarstwie, analizując wybrane teksty kultury. 48. Przedstaw sposoby prezentacji anioła i szatana, analizując wybrane dzieła literatury i sztuki. 49. Katastroficzne wizje zagłady świata w literaturze i filmie. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 6
50. Powstanie warszawskie i powstanie w getcie warszawskim. Omów, analizując wybrane utwory literackie i inne teksty epoki (np. ulotki, plakaty, filmy, zdjęcia itp.). 51. Porównaj różne realizacje motywu macierzyństwa, analizując wybrane utwory literackie i dzieła sztuki. III. JĘZYK 1. Omów zjawisko internetowej mowy, analizując zebrany materiał językowy. 2. Scharakteryzuj język swoich rówieśników, analizując zgromadzony przez siebie materiał językowy. 3. Porównaj sposoby wykorzystania i funkcje gwary, analizując wybrane utwory młodopolskie. 4. Omów język i styl wybranej epoki literackiej, analizując teksty reprezentatywnych dla niej pisarzy. 5. Dokonując analizy i klasyfikacji błędów językowych w prasie i telewizji, omów najczęstsze przyczyny ich popełniania. 6. Omów funkcje i strukturę słowotwórczą neologizmów, analizując język utworów pisarzy dwudziestolecia międzywojennego. 7. Omów środki językowe i określ ich funkcje w tekstach proroczych z różnych epok, analizując wybrany materiał badawczy. 8. Jak mówią o uczuciach Polacy XXI wieku? Omów zagadnienie, analizując zgromadzony materiał językowy. 9. Funkcjonowanie związków frazeologicznych wywodzących się z Biblii i mitologii we współczesnym języku polskim. Omów zagadnienie, analizując zgromadzony materiał językowy. 10. Jakim językiem posługiwała się i posługuje współcześnie ludność zamieszkująca tereny wiejskie? Omów zagadnienie, analizując utwory literackie i zgromadzone wypowiedzi. 11. Analizując wybrane teksty, omów cele publicystyki oświeceniowej i współczesnej. Porównaj wykorzystane przez nie środki wyrazu. 12. Przywołując celowe przykłady reklam, zanalizuj ich język, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowanych środków perswazji. 13. Omów zjawisko wieloznaczności wyrazów i jego konsekwencje dla procesu komunikacji, analizując wybrane teksty kabaretowe. 14. Analizując język blogów, omów charakterystyczne cechy dzienników internetowych. 15. Funkcje języka mówionego w poezji współczesnej. Omów, analizując wybrane utwory liryczne. 16. Język miłości omów zagadnienie na podstawie analizy utworów literackich wybranych epok. 7
17. Analizując zgromadzony materiał językowy, oceń skróty stosowane we współczesnej polszczyźnie, uwzględniając komunikatywność i ekonomię języka. 18. Język jako źródło humoru we współczesnym kabarecie. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 19. Mowa ezopowa w literaturze rozwijającej się w warunkach cenzury. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty. 20. Język sprawozdawców sportowych. Na wybranych przykładach dokonaj analizy słownictwa, frazeologii oraz składni. 21. Ekspansja języków obcych do polszczyzny XXI wieku. Przedstaw zagadnienie na podstawie analizy języka internetu. 22. Scharakteryzuj język polityków, zwracając szczególną uwagę na sposób wypowiadania się i stosowane środki językowe. Omów, interpretując zebrany materiał językowy. 23. Scharakteryzuj sposób mówienia przedstawicieli wybranej grupy zawodowej, analizując zebrany materiał językowy. 24. Wpływ języków obcych na kształtowanie się polszczyzny na przestrzeni wieków. Analizując wybrane przykłady, omów typy zapożyczeń oraz zasadność ich stosowania. 25. Język polskich piosenek współczesnych. Omów zagadnienie na podstawie analizowanych tekstów. 8