Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach Pracownia Systemów Komputerowych Ćwiczenie Nr 25 ARCHITEKTURA SYSTEMU LINUX Opracował Sławomir Zieliński Suwałki 2012
Cel ćwiczenia Zapoznanie z budową i funkcjonowaniem systemu Linux Zadania 1. Korzystając z instrukcji do ćwiczenia pt. Instalacja i konfiguracja systemu Linux, na dodatkowej partycji dysku komputera zainstaluj system Linux Fedora, a następnie skonfiguruj nowo zainstalowany system do pracy w sieci i do korzystania z Internetu. Przy użyciu przeglądarki internetowej otwórz witrynę systemu Linux Fedora. Jednocześnie użyj polecenia ping do przetestowania poprawności połączenia z serwerem. Zademonstruj nauczycielowi wykonanie niniejszego polecenia. Podczas demonstracji na ekranie monitora należy wyświetlić jednocześnie okno przeglądarki oraz konsolę z poleceniem ping. 2. Na podstawie podręcznika [1] wyjaśnij, co to znaczy, że system operacyjny Linux jest system: a. wielozadaniowym, b. wielodostępowym. 3. Porównaj system Linux z systemem Windows pod kątem wielozadaniowości oraz wielodostępowości. 4. Wyjaśnij, czym jest w systemie Linux tzw. obszar wymiany i do czego jest wykorzystywany. 5. Przestudiuj w podręczniku rozdział zatytułowany System plików, a następnie na tej podstawie odpowiedz na następujące pytania: a. Jakie są nazwy katalogów w systemie Linux i co one reprezentują? b. Na czym polega zamontowanie w systemie nowego dysku? (podaj przykład) 6. Korzystając z podręcznika [1] wyjaśnij, czym jest jądro systemu Linux i na czym polega zaleta jego modularnej budowy. 7. Wyjaśnij, czym jest powłoka systemowa i do czego jest wykorzystywana. 8. Wyjaśnij, czym jest konsola systemu Linux (tzw. terminal). Ile konsol posiada użytkownik do swojej dyspozycji i w jaki sposób może się pomiędzy nimi przełączać? 9. Uruchom przeglądarkę internetową oraz jednocześnie dwie konsole tekstowe (dwa terminale). W każdej z nich zaloguj się jako administrator systemu (konto root z hasłem Meduza123). W pierwszej konsoli uruchom polecenie ping adres_ip, gdzie adres_ip jest adresem IP serwera pracowni. Zapisz w sprawozdaniu, jaki jest wynik działania powyższego polecenia. 2
W drugiej konsoli zbadaj obciążenie i wydajność komputera. Wypisz w sprawozdaniu szczegółowy opis trzech procesów najbardziej obciążających procesor. Dodatkowo, zapisz w sprawozdaniu, na którym miejscu pod względem obciążenia procesora znalazł się proces obsługujący przeglądarkę internetowa. 10. Podaj nazwę programu w systemie Fedora, który jest odpowiednikiem programu Windows Explorer. Następnie uruchom go i przy jego pomocy wyświetl i zapisz w sprawozdaniu nazwy wszystkich katalogów widzianych po otwarciu katalogu /boot. 11. Przy użyciu konsoli wyświetl strukturę katalogów znajdujących się w katalogu głównym i w katalogu /dev. Następnie zapisz w sprawozdaniu nazwy czterech wybranych katalogów z katalogu /dev. 12. W pewnej konsoli systemu Linux został wyświetlony poniższy tekst. Na jego podstawie napisz w sprawozdaniu, jakie uprawnienia do pliku procesy.txt posiada jego właściciel, grupa oraz wszyscy użytkownicy. 13. Wyjaśnij w sprawozdaniu, jaki będzie efekt wykonania następujących poleceń w odniesieniu do pliku procesy.txt z poprzedniego zadania. a. chmod 644 procesy.txt b. chmod o-r procesy.txt 14. Zapisz w pliku procesy.txt aktualnie uruchomione procesy [1]. Następnie przy użyciu edytora tekstu wyświetl zawartość pliku procesy.txt. 15. Zapisz w pliku users.txt zawartość katalogu /home [1]. Następnie przy użyciu edytora tekstu wyświetl zawartość pliku users.txt. Zademonstrować nauczycielowi zawartość plików procesy.txt oraz users.txt. 16. Załóż w systemie dwa nowa konta użytkowników zgodnie z danymi z poniższej tabeli. nazwa konta (login) jkowalski anowak hasło Q@wertyuiop pogodynka 3
Otwórz dwie nowe konsole. Na pierwszej z nich zaloguj się jako jkowalski, natomiast na drugiej jako anowak. Zademonstruj nauczycielowi wykonanie niniejszego zadania. 17. Zaloguj się do konsoli jako jkowalski, po czym wyświetl i zapisz w sprawozdaniu prawa dostępu do wszystkich elementów w katalogu /home. 18. Będąc zalogowanym w konsoli jako jkowalski utwórz plik tekstowy zawierający aktualnie uruchomione procesy o nazwie procesy.txt. Następnie zmodyfikuj uprawnienia do tego pliku w ten sposób, aby właściciel, czyli użytkownik jkowalski, miał prawa odczytu i zapisu do tego pliku. Wszyscy pozostali użytkownicy oraz grupy użytkowników nie powinni mieć ani prawa zapisu ani prawa odczytu. Wykonaj polecenie, dzięki któremu sam sprawdzisz poprawność wykonania powyższego polecenia, a następnie zapisz w sprawozdaniu, w jaki sposób zrealizowałeś niniejsze zadanie. Będąc zalogowanym w konsoli jako jkowalski odbierz właścicielowi pliku procesy.txt prawa do jego odczytu. Wykonaj polecenie, dzięki któremu sprawdzisz poprawność wykonania powyższego polecenia, a następnie zapisz w sprawozdaniu, w jaki sposób to zrobiłeś. 19. Odbierz użytkownikowi jkowalski prawo własności do pliku procesy.txt i przydziel je użytkownikowi anowak. Następnie zmień grupę pliku procesy.txt z grupy jkowalski na grupę uczniowie. W następnym kroku skonfiguruj uprawnienia do pliku procesy.txt w ten sposób, aby właściciel (obecnie anowak) miał zarówno prawo do odczytu i zapisu, członkowie grupy uczniowie prawo do odczytu, natomiast pozostali użytkownicy nie mieli uprawnień ani do odczytu ani do zapisu wspomnianego wyżej pliku. Uwaga! Wykonanie niniejszego zadania wymaga wpierw utworzenia grupy uczniowie. W tym celu należy użyć polecenia groupadd. Zademonstruj nauczycielowi wykonanie niniejszego zadania. 20. Uruchom w systemie przeglądarkę internetową. Następnie sprawdź i zapisz w sprawozdaniu, jaki numer procesu PID system nadał programowi przeglądarki. 21. Zadanie niniejsze jest punktowane trzykrotnie więcej niż pozostałe. Wykorzystując polecenia find oraz grep zapisz w pliku znalezisko.txt listę wszystkich plików na dysku twardym systemu Linux posiadających w nazwie słowo help oraz kończących się rozszerzeniem txt. find name *.txt grep help > znalezisko.txt 22. Korzystając z podręcznika odpowiedz na następujące pytania: a. Jak nazywa się system plików wykorzystywany w systemach Linux? b. W jaki sposób system Linux odwołuje się do urządzeń? 4
Opracowanie c. Jakie polecenia pozwalają na podłączenie i zdalną pracę w systemie Linux? d. Co oznaczają skróty PID, UID, GID? e. Jakie stany może przyjmować proces w systemie Linux? [1] Odpowiedzi do powyższych pytań należy przekazać nauczycielowi w postaci pisemnego sprawozdania na zakończenie danego ćwiczenia. Literatura [1] P. Bensel, Technik informatyk Systemy i sieci komputerowe. Podręcznik do nauki zawodu. Helion, Gliwice, 2010. 5