System rezerwy obowiązkowej w NBP

System rezerwy obowiązkowej w NBP

Instrumenty polityki pieniężnej NBP w latach 1990-2015

Rezerwa obowiązkowa Rezerwę obowiązkową banków i SKOK-ów stanowi wyrażona w złotych część środków pieniężnych w złotych i walutach obcych, zgromadzonych na rachunkach bankowych, oraz środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa są zobowiązane do naliczania rezerwy obowiązkowej od pozyskanych środków pieniężnych* - Uchwała weszła w życie z dniem 27 stycznia 2014 r. i miała zastosowanie począwszy od rezerwy obowiązkowej podlegającej utrzymaniu od dnia 31 marca 2014 r. * UCHWAŁA NR 42/2013 ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zasad i trybu naliczania oraz utrzymywania rezerwy obowiązkowej.

Ogólne, ustawowe ograniczenia wolumenu rezerwy obowiązkowej Suma rezerw obowiązkowych nie może przekroczyć: 30 % sumy środków pieniężnych od wkładów na żądanie; 20 % sumy środków pieniężnych od wkładów terminowych.

mln PLN WOLUMEN REZERWY OBOWIAZKOWEJ SEKTORA BANKOWEGO W POLSCE 31.12.2001 30.04.2002 31.08.2002 31.12.2002 30.04.2003 31.08.2003 31.12.2003 30.04.2004 31.08.2004 31.12.2004 30.04.2005 31.08.2005 31.12.2005 30.04.2006 31.08.2006 31.12.2006 30.04.2007 31.08.2007 31.12.2007 30.04.2008 31.08.2008 31.12.2008 30.04.2009 31.08.2009 31.12.2009 30.04.2010 31.08.2010 31.12.2010 30.04.2011 31.08.2011 31.12.2011 30.04.2012 31.08.2012 31.12.2012 30.04.2013 31.08.2013 % 350 6 300 250 Rachunki rezerw obowiązkowych Stopa rezerwy obowiązkowej 5 4 200 150 3 100 2 50 1 0 0

STOPA REZERW OBOWIĄZKOWYCH W POLSCE W LATACH 1998-2016 I kw.1998 III kw.1998 I kw.1999 III kw.1999 I kw. 2000 III kw.2000 I kw. 2001 III kw.2001 I kw. 2002 III kw.2002 I kw. 2003 III kw.2003 I kw. 2004 III kw.2004 I kw. 2005 III kw.2005 I kw. 2006 III kw.2006 I kw. 2007 III kw.2007 I kw. 2008 III kw.2008 I kw. 2009 III kw.2009 I kw. 2010 III kw.2010 I kw. 2011 III kw.2011 I kw. 2012 III kw.2012 I kw. 2013 III kw.2013 I kw. 2014 III kw.2014 I kw. 2015 III kw.2015 I kw. 2016 III kw.2016 % 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 stopa rezerw obow. od wkładów płatnych na żądanie stopa rezerw od wkładów terminowych stopa rezerw obow. od środków uzyskanych z tytułu operacji repo i sell-buy-back

EMISJA OBLIGACJI DLA BANKÓW W ZWIĄZKU Z OBNIŻENIEM STOPY REZERWY OBOWIĄZKOWEJ W związku z obniżeniem stóp rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki komercyjne, NBP wyemitował obligacje sześcio-, siedmio-, ośmio-, dziewięcio- i dziesięcioletnie, o terminach wykupu odpowiednio: 30 września 2005 r., 30 września 2006 r., 30 września 2007 r., 30 września 2008 r. oraz 30 września 2009 r., o łącznej wartości nominalnej 20 mld PLN, z której na obligacje poszczególnego rodzaju przypada kwota po 4 mld PLN; Emisja obligacji skierowana była do banków, w których wymagana i odprowadzana 30.06.1999 r. rezerwa obow. przekroczyła kwotę 5 mln PLN.* * UCHWAŁA Zarządu NBP Nr 36/28/PPK /1999

Podstawa naliczenia rezerwy obowiązkowej zasady wyznaczania Podstawę naliczania rezerwy obowiązkowej za dany miesiąc - stanowi średnia arytmetyczna ze stanów środków podlegających obowiązkowi naliczania rezerwy, na koniec każdego dnia tego miesiąca.

Organizacyjne zasady utrzymywania rezerw obowiązkowych w NBP Banki utrzymują rezerwę obowiązkową na swoich rachunkach bieżących prowadzonych w NBP. Banki spółdzielcze zrzeszone utrzymują rezerwę obowiązkową w banku zrzeszającym. Bank zrzeszający utrzymuje rezerwę obowiązkową zrzeszonych banków spółdzielczych na swoim rachunku w NBP w kwocie odpowiadającej sumie rezerw obowiązkowych zrzeszonych banków spółdzielczych i własnej rezerwy obowiązkowej. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe utrzymują rezerwę obowiązkową w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo- Kredytowej. Kasa Krajowa utrzymuje rezerwę obowiązkową kas na swoim rachunku w NBP, w kwocie odpowiadającej sumie rezerw obowiązkowych kas i własnej rezerwy obowiązkowej. (UCHWAŁA NR 40/2015 ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie zasad i trybu naliczania oraz utrzymywania rezerwy obowiązkowej)

Stopa rezerwy obowiązkowej Stopa rezerwy obowiązkowej może być zróżnicowana ze względu na: umowny okres przechowywania środków pieniężnych, rodzaj waluty, rodzaj dokonywanych operacji finansowych stanowiących źródło pozyskania środków.

Rodzaje stóp rezerwy obowiązkowej NBP dodania (3,5%) Środki objęte 3,5% stopą rezerwy obowiązkowej: wkłady płatne na każde żądanie; wkłady terminowe; bankowe papiery wartościowe sprzedane podmiotom sektora niefinansowego. zerowa (0%) Środki objęte zerową stopą rezerwy: uzyskane z tytułu operacji repo i sell-buy-back.

Pomniejszenia rezerwy obowiązkowej Banki pomniejszają kwotę naliczonej rezerwy obowiązkowej o kwotę stanowiącą równowartość 500.000, obliczoną według kursu średniego ogłaszanego przez NBP.

Pomniejszenia rezerwy obowiązkowej Jeżeli kwota naliczonej rezerwy obowiązkowej jest niższa od kwoty stanowiącej równowartość 500.000, to kwota pomniejszenia jest równa wysokości naliczonej rezerwy.

Zwolnienia z obowiązku naliczania rezerwy obowiązkowej zasady ogólne Rezerwy obowiązkowej nie nalicza się od: środków, które zostały wyłączone z podstawy jej naliczania zgodnie z przepisami ustawy o NBP; środków, które zostały wyłączone z podstawy jej naliczania na mocy ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2013 r. poz. 255) środków zwrotnych otrzymanych z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Zwolnienia rodzaje środków środków gromadzonych na rachunkach oszczędnościowokredytowych w kasach mieszkaniowych; środków pozyskanych na podstawie stosownych umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych (IKE);

Zwolnienia rodzaje środków środków przyjętych od banku zagranicznego na podstawie umów zawartych do dnia 31.XII.1997r.; środków pozyskanych z zagranicy, na okres dwóch lat i dłuższy: od banku zagranicznego (w tym środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wart. zabezpieczonych hipotecznie i listów zastawnych - o okresie wykupu powyżej 5 lat); od podmiotów niebankowych (w tym, jw.)

Zwolnienia rodzaje środków środków uzyskanych ze sprzedaży rezydentom - innym niż pozostałe monetarne instytucje finansowe papierów wartościowych zabezpieczonych hipotecznie oraz listów zastawnych, o okresie wykupu powyżej 5 lat.

Zwolnienia przesłanki Zarząd NBP może zwolnić bank z obowiązku utrzymywania rezerwy obowiązkowej w okresie realizacji programu postępowania naprawczego.

Oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej Wysokość oprocentowania środków rezerwy obowiązkowej, utrzymywanej przez banki na rachunkach bieżących lub rachunkach rezerwy obowiązkowej wynosi 0,9 stopy redyskontowej weksli.

Wykorzystanie odsetek z oprocentowania rezerwy obowiązkowej Środki pieniężne z tytułu oprocentowania rezerwy obowiązkowej przekazywane są bankom, za wyjątkiem poniższych wyłączeń: 1/ 80 % środków pieniężnych z tytułu oprocentowania rezerwy obowiązkowej utrzymywanej w 2004 r., 2/ 60 % w 2005 r., 3/ 50% w 2006 r., przeznaczonych było na zasilenie Funduszu Poręczeń Unijnych, utworzonego na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o Funduszu Poręczeń Unijnych.

Rezerwa obowiązkowa odsetki karne Jeżeli rezerwa obowiązkowa faktycznie utrzymana przez bank w danym okresie rezerwowym jest niższa od rezerwy wymaganej od brakującej kwoty naliczane są odsetki według stopy procentowej, stanowiącej dwukrotność stopy oprocentowania kredytu lombardowego.