zadłużenie samorządów

zadłużenie samorządów Ranking zadłużenia samorządów 2014 r. Fot. UM Elbląg

zadłużenie samorządów W Polsce nie ma przepisów pozwalających samorządom bankrutować. Ta pustka prawna powoduje, że jedynymi poszkodowanymi w wyniku zaciągania nadmiernych kredytów są społeczności lokalne i władze samorządowe. Wdrażane programy naprawcze mogą ograniczyć poziom usług lokalnych. Może nawet dojść do odwołania organów JST i powołania komisarza. A przecież winę ponoszą dwie strony pożyczkobiorca, ale i bank, który bez należytej rozwagi dawał pieniądze. Z powodu braku stosownych przepisów narażamy banki na coś, co w literaturze ekonomicznej określa się mianem moral hazard, a więc pokusę wciskania kredytów klientom będącym w kiepskiej kondycji finansowej. Bo przecież samorząd zbankrutować nie może Autorzy: Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska w pułapce łatwych kredytów 2 www.wspolnota.org.pl

Po trzech latach stagnacji zadłużenie samorządów w 2014 roku ponownie wzrosło, przekraczając już 70 mld zł (por. rys. 1.). Można to wiązać z pierwszym od kilku lat wzrostem poziomu inwestycji samorządowych, o którym pisaliśmy przy okazji innego rankingu Wspólnoty. W ostatnim roku dług rósł najszybciej w samorządach wojewódzkich (o prawie 10 proc.) i miastach na prawach powiatów (5 proc.), natomiast najwolniej w powiatach, gdzie niemal się nie zmienił (wzrost ledwie o 1 proc.). Tendencja do wzrostu udziału województw, a spadku udziału powiatów w ogólnym zadłużeniu samorządów utrzymuje się zresztą od kilku lat. 2014 rok był o tyle wyjątkowy z punktu widzenia analizowanego tutaj kryterium, że był pierwszym, w którym obowiązywały indywidualne limity zadłużenia, przyjęte kilka lat wcześniej w ustawie o finansach publicznych. Oczywiście, o planowanej zmianie wiedziano od dawna, a przy okazji naszych rankingów prezentowaliśmy analizy wskazujące, jak zmiana przepisów wpłynie na zdolność kredytową samorządów. Ale co innego zastanawiać się nad tym, co się wydarzy w przyszłości, a co innego funkcjonować już w ramach nowych regulacji. Warto przypomnieć, że wprowadzona zmiana była na początku wspierana przez znaczną część samorządów, zwłaszcza duże miasta skupione w Unii Metropolii Polskich. Nie chodzi mi tutaj o niektóre szczegółowe zapisy, od początku krytykowane przez skarbników, ale o kierunek zmian. Uważano, że obowiązujące wcześniej sztywne limity (łączny dług 60 proc. rocznych dochodów, przypadająca na dany rok spłata 15 proc. rocznych dochodów) są słabo powiązane z faktyczną zdolnością kredytową. Dla jednych samorządów nawet taki dopuszczalny przez prawo dług mógł się okazać trudnym do udźwignięcia ciężarem, inne zaś bez trudu mogłyby pozwolić sobie na wyższe kredyty i przyspieszyć swoje programy rozwojowe. Faktycznie, na samym początku liczba samorządów, których zdolność kredytowa liczona w oparciu o nowy indywidualny wskaźnik (odwołujący się do nadwyżki operacyjnej w ostatnich trzech latach) rosła, była znaczna. Dopiero w kolejnych latach sytuacja drastycznie się zmieniła na gorsze, co Rys. 1. Dług samorządowy (w mln złotych, ceny stałe z 2014 r.) 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 1995 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Województwa Miasta na prawach powiatu 2011 2012 2013 2014 Powiaty Gminy można było wiązać zarówno ze spowolnieniem gospodarczym (i mniejszymi wpływami z wielu podatków), jak i innymi czynnikami. W efekcie obecnie liczba samorządów, którym nowe regulacje zwiększają zdolność kredytową, jest minimalna. Najgorzej pod tym względem było w roku 2012 (mam na myśli wskaźniki liczone w oparciu o nadwyżkę operacyjną w latach 2010 2012). Potem sytuacja zaczęła się poprawiać, ale bardzo powoli, nie zbliżając się nawet do optymistycznych wartości wyliczanych w roku 2008. Dlaczego wskaźnik tak mocno pogorszył się w ciągu zaledwie kilku lat? To temat na odrębną dyskusję. Ale nie jest to wina samego wskaźnika, będącego raczej termometrem pokazującym symptomy choroby (niezadowalający stan finansów samorządowych), a nie wirusem czy bakterią. Syntetyczne podsumowanie wpływu zmiany ustawy o finansach publicznych, zwłaszcza sławnego art. 243, na zdolność kredytową pokazujemy na rys. 2. i 3 na str. 52. W największym skrócie kolorem niebieskim oznaczyliśmy te samorządy, których zdolność kredytowa po wprowadzeniu art. 243 wzrasta w porównaniu z regulacjami obowiązującymi wcześniej (im ciemniejszy kolor niebieski, tym większa poprawa). Zaś czerwonym te, w których możliwości zaciągania kredytów czy emisji obligacji pogarszają się. W momencie, kiedy ustawa była przygotowywana i uchwalana (najnowsze pełne dane o finansach dotyczyły wtedy 2008 roku), sytuacja nie wyglądała wcale źle. Potem nastąpiło znaczne pogorszenie, trwające jak już wspominaliśmy do 2012 roku. Lata 2013 2014 przyniosły minimalną poprawę w samorządach gminnych. Rok temu napisałem, że można mieć uzasadnioną nadzieję, że kolejne lata przyniosą kontynuację tego trendu. Teraz nie jestem już tego tak pewien. Powodem jest nie tylko niepewność tempa przyszłego wzrostu gospodarczego a od niego w znacznym stopniu zależą wpływy do budżetów samorządowych ale także inflacja wprowadzanych i zapowiadanych przepisów usztywniających, a czasem wprost podnoszących poziom niezbędnych wydatków bieżących samorządów na wiele zadań. Do tej pory mówiliśmy o długu budżetów samorządowych. Od dawna uważam, że na finanse (także długi) samorządów trzeba patrzeć całościowo, uwzględniając sytuację finansową innych podmiotów komunalnych, przede wszystkim spółek wykonujących zadania lokalne. Dlatego od ponad 10 lat staramy się z redakcją Wspólnoty zbierać dane odno- 3

zadłużenie samorządów szące się do zobowiązań zaciąganych przez spółki komunalne. Polegamy tu na informacjach przesyłanych nam przez skarbników JST w dobrowolnie wypełnianej ankiecie. Ponieważ skala działalności spółek jest najwyższa w dużych miastach, ankiety kierowaliśmy przede wszystkim do miast na prawach powiatu. Od dwóch lat objęliśmy nimi także miasta powiatowe. Znaczenie zobowiązań spółek w ogóle zobowiązań miast na prawach powiatu w ostatnich latach pokazuje rys. 4. Szczytowy okres aktywności kredytowej spółek to lata 2006 i 2007 (odpowiednio 41 i 31 proc. ogółu nowych zobowiązań zaciągniętych wtedy przez duże miasta). Potem nastąpił ostry spadek w latach 2010 2011 spółki pożyczały jakieś dziewięć razy mniej niż budżety miejskie. Ostatnie lata to znów wzrost znaczenia długu spółek w roku 2013 ich nowe zobowiązania stanowiły 16 proc. całości nowego zadłużenia. Szczególnie dynamiczna zmiana nastąpiła w roku 2014, kiedy to udział spółek w nowym długu powiatów grodzkich wzrósł do 26 proc. Zmiana ta wynikała przed wszystkim z dynamiki zmian długu spółek największych miast (wojewódzkich). Wielkość zaciąganych przez nie zobowiązań wzrosła ponaddwukrotnie z 679 mln zł w roku 2013 do ponad 1,5 miliarda w 2014. W miastach wojewódzkich udział spółek w generowaniu nowego długu miejskiego sięgnął w 2014 roku niemal 33 proc. Podobnej zmiany nie obserwowaliśmy wśród pozostałych miast na prawach powiatu, gdzie udział ten nie przekraczał 12 proc. W miastach powiatowych udział ten jest mniejszy w 2013 roku nowe zobowiązania spółek to nieco ponad 13 proc. całości nowego zadłużenia. Ale udział ten rośnie, w roku 2014 było to już ponad 16 proc. wszystkich nowo zaciąganych zobowiązań dłużnych w tej grupie miast. Ranking metoda i wyniki W tegorocznym rankingu zadłużenia podajemy dwa wskaźniki: 1. zadłużenie na koniec roku 2014 wyrażone jako procent łącznych dochodów budżetowych wskaźnik ten nawiązuje do limitów wynikających z ustawy o finansach publicznych w jej starym brzmieniu; 2. przeciętna wielkość nadwyżki ope- Rys. 2. Wpływ nowej ustawy o finansach publicznych na zdolność kredytową województw, powiatów i miast na prawach powiatów 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 2008 2010 2012 2014 województwa 2008 2010 2012 2014 powiaty 2008 2010 2012 2014 miasta wojewódzkie 2008 2010 2012 2014 miasta na prawach powiatu zmniejszenie zdolności kredytowej o >2 pkt. proc. zmniejszenie zdolności kredytowej o <2 pkt. proc. zwiększenie zdolności kredytowej o <2 pkt. proc. zwiększenie zdolności kredytowej o >2 pkt. proc. Rys. 3. Wpływ nowej ustawy o finansach publicznych na zdolność kredytową gmin 100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 2008 2010 2012 2014 2008 2010 2012 2014 2008 2010 2012 2014 miasta powiatowe miasta małe gminy wiejskie zmniejszenie zdolności kredytowej o >2 pkt. proc. zmniejszenie zdolności kredytowej o <2 pkt. proc. zwiększenie zdolności kredytowej o <2 pkt. proc. zwiększenie zdolności kredytowej o >2 pkt. proc. 4 www.wspolnota.org.pl

racyjnej (liczonej tak, jak przewiduje definicja w ustawie o finansach publicznych mimo że do samej defi nicji są zastrzeżenia) w latach 2012 2014, wyrażona jako procent łącznych dochodów budżetowych ten wskaźnik nawiązuje bezpośrednio do art. 243 nowej ustawy o finansach publicznych; w jednostkach, w których wskaźnik przekracza 15 proc. nowe brzmienie ustawy podniosło limit zdolności kredytowej samorządu. O ile w pierwszym wskaźniku wyższa wartość oznacza wyższy poziom zadłużenia, to w drugim wyższa pozycja to większa zdolność kredytowa samorządu. Trzeba jeszcze dodać, że w naszych wyliczeniach uwzględniamy całość długu, podczas gdy ustawa dopuszcza różne wyłączenia związane przede wszystkim ze współfinansowaniem projektów dofinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Uważamy jednak, że ekonomiczna istota zadłużenia jest jednakowa, bez względu na jego cel. Skoro w roku 2014 obowiązywały już nowe ograniczenia, wynikające z art. 243 ustawy o finansach publicznych, to nieco mniejszą wagę przywiązywano już do starego, 60-procentowego limitu łącznego poziomu zadłużenia. Może to właśnie przyczyniło się do tego, że liczba samorządów, w których wskaźnik 60 proc. został przekroczony, była wyższa niż kiedykolwiek wcześniej (por. tabela 1.). W 2014 takich jednostek było 107. Najwięcej gmin wiejskich (50) i gmin miejskich oraz miejsko-wiejskich (40). Ale w stosunku do ogółu jednostek w danej grupie stężenie przekroczenia limitu 60 proc. było najwyższe w miastach na prawach powiatu 60-procentowy poziom długu przekroczyło więcej niż co siódme duże miasto. Tabela 2. pokazuje przeciętne wartości obu stosowanych przez nas wskaźników dla poszczególnych grup jednostek samorządowych. Od razu widać, że wyniki nie pokrywają się. Najmniej zadłużone są powiaty, ale też mają najniższą nadwyżkę operacyjną, a zatem ich zdolność do spłaty długu jest najmniejsza. Wbrew powtarzanym często tezom, najlepszą sytuację finansową mają gminy wiejskie. Ich poziom zadłużenia jest stosunkowo niski (tylko nie- Rys. 4. Dług zaciągany przez miasta na prawach powiatu (ceny bieżące, mln zł) 10 000 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 kredyty i obligacje spółek komunalnych obligacje miejskie kredyty i pożyczki budżetu Uwaga: dane za rok 2014 nie pozwalają na jednoznaczne oddzielenie długu zaciągniętego jako kredyty i pożyczki od długu wynikającego z emisji nowych obligacji obie te kategorie przedstawione są na rysunku łącznie. Tabela 1. Liczba JST z zadłużeniem na koniec roku przekraczającym próg 60 proc. rocznych dochodów budżetowych 2014 2012 2010 2008 Województwa 1 1 0 0 Powiaty 6 5 0 0 Miasta na prawach powiatu 10 7 2 0 Gminy miejskie i miejsko-wiejskie 40 41 28 1 Gminy wiejskie 50 41 40 2 RAZEM 107 95 70 3 Tabela 2. Przeciętne wskaźniki zadłużenia i zdolności kredytowej w grupach jednostek samorządu terytorialnego Mediana zadłużenia jako procent dochodów w 2014 r. Mediana nadwyżki operacyjnej w latach 2012 2014 jako procent dochodów w 2014 r. Województwa 38,5 11,1 Powiaty 23,2 6,0 Miasta wojewódzkie 49,1 9,2 Inne miasta na prawach 40,6 7,7 powiatu Miasta powiatowe 33,6 9,4 Pozostałe gminy miejskie 32,8 9,0 i miejsko-wiejskie Gminy wiejskie 26,3 9,6 5

zadłużenie samorządów znacznie wyższy niż w powiatach, ale niższy niż w jakiejkolwiek innej grupie jednostek samorządowych). A równocześnie mają stosunkowo wysoki poziom nadwyżki operacyjnej (niższy tylko od wykazywanej w budżetach wojewódzkich). Najwyższy poziom zadłużenia od lat wykazują duże miasta (przede wszystkim miasta wojewódzkie). Mediana ich zadłużenia na koniec 2014 roku sięgała niemal 50 proc. rocznych dochodów. Ale równocześnie stosunkowo wysoka jest tam nadwyżka operacyjna, a zatem tak wysoki dług niekoniecznie musi stanowić znaczny problem dla zarządzających finansami miejskimi. Oba analizowane wskaźniki można zestawić za pomocą jednej miary stosunku zadłużenia do przeciętnej wielkości nadwyżki operacyjnej (por. tabela 3.). W pewnym uproszczeniu ten wskaźnik mówi nam, jak szybko bylibyśmy w stanie spłacić całe zadłużenie, gdybyśmy przeznaczali na ten cel całą nadwyżkę operacyjną (co oznaczałoby praktycznie wstrzymanie wszelkich inwestycji). Jak widać w tabeli 3., także w tym przypadku najlepiej wypadają gminy wiejskie. Przeciętna gmina wiejska mogłaby spłacić całe zadłużenie w 2,7 roku (pod warunkiem przekazywania na ten cel całej swojej nadwyżki operacyjnej). Jak widać, mimo najniższego zadłużenia wskaźnik ten wygląda znacznie gorzej w powiatach (3,9 roku), a najgorzej w miastach na prawach powiatu (ok. 5,3 roku). Z poziomu średnich dla dużych i wewnętrznie zróżnicowanych grup samorządów warto przejść na poziom indywidualny. W tabeli 3. wyróżniliśmy dwa poziomy wysokości zadłużenia: przekraczający pięciokrotność rocznej nadwyżki operacyjnej. Można w uproszczeniu przyjąć, że jest to próg znaczącego (z punktu widzenia zdolności do spłaty) zadłużenia; przekraczający piętnastokrotność rocznej nadwyżki operacyjnej. Innymi słowy nawet gdybyśmy całą nadwyżkę przeznaczali na spłatę długu, to pozbycie się zadłużenia zajęłoby ponad 15 lat. Gdybym był skarbnikiem takiej jednostki samorządowej, to byłbym zaniepokojony wysokością jej długu. Oczywiście wskaźniki tego typu mają charakter orientacyjny i w poszczególnych przypadkach mogą być mylące. Trzeba by przyjrzeć się dokładniej specyfice każdej jednostki samorządowej; Zadłużenie / mediana nadwyżki operacyjnej Odsetek jednostek, w których zadłużenie przekracza pięciokrotność nadwyżki operacyjnej Odsetek jednostek, w których zadłużenie przekracza piętnastokrotność nadwyżki operacyjnej Województwa 3,47 12,5 0 Powiaty 3,87 36,6 6,7 Miasta wojewódzkie 5,34 50,0 0 Inne miasta na prawach powiatu 5,27 33,3 8,3 Miasta powiatowe 3,57 27,7 1,8 Pozostałe gminy miejskie i miejsko-wiejskie 3,64 30,0 2,1 Gminy wiejskie 2,74 22,3 1,5 Choć może trudno w to uwierzyć, najlepszą sytuację finansową mają gminy wiejskie. Ich poziom zadłużenia jest stosunkowo niewielki tylko nieznacznie wyższy niż w powiatach, ale niższy niż w jakiejkolwiek innej grupie jednostek samorządowych. A równocześnie mają one stosunkowo wysoki poziom nadwyżki operacyjnej. Tabela 3. Ocena wielkości zadłużenia ze względu na potencjał jego spłaty w niektórych przypadkach mogłoby się okazać, że uwarunkowania lokalne sprawiają, że sytuacja nie jest tak poważna (albo tak dobra), jak sugeruje jeden wskaźnik. Ale takie uproszczenie to nieodłączna cecha zestawień rankingowych. Nieraz podkreślaliśmy, że pozycję konkretnej jednostki w naszych rankingach należy traktować jako wstępny materiał (dzwonek ostrzegawczy lub odwrotnie sygnał sukcesu). Ale materiał ten to raczej sugestia do dalszej, pogłębionej analizy, a nie gotowa diagnoza. W przypadku województw mamy tylko dwa (mazowieckie i lubelskie), w których poziom zadłużenia przekracza pięciokrotność rocznej nadwyżki operacyjnej. W żadnym przypadku nie notujemy natomiast poziomu długu, który określiliśmy wyżej jako niepokojący. W przypadku powiatów poziom pięciokrotności nadwyżki operacyjnej przekracza ponad co trzecia jednostka. Ale prawie 7 proc. przekracza poziom piętnastokrotnej rocznej nadwyżki. Najgorszą wartość wskaźnika notujemy w powiatach górowskim (dolnośląskie) i kościerskim (pomorskie). Gdyby nadwyżka operacyjna utrzymywała się dalej na poziomie z ostatnich trzech lat, a dochody nie uległyby znaczącej poprawie, to spłata dotychczasowego zadłużenia musiałaby tam trwać przynajmniej 100 lat. Poziom pięciu rocznych nadwyżek operacyjnych zadłużenie przekracza w połowie miast wojewódzkich. Najwyższe jest ono w Rzeszowie, Lublinie i Łodzi (wcale nie w Toruniu, który ma dług stanowiący znaczną część jego dochodów), a najniższe w Olsztynie i Białymstoku. Ale w żadnym z miast wojewódzkich dług nie osiąga poziomu, który określiliśmy tutaj mianem niepokojącego. Wśród pozostałych miast na prawach powiatu są trzy, w których dług definiujemy jako niepokojący. Są wśród nich Wałbrzych i Chełm. W nieco lepszej sytuacji znajduje się głośny ostatnio ze względu na swoje kłopoty Słupsk (ale trzeba dodać, że analizujemy dane na koniec 2014 roku, czyli przed niedawnym wyrokiem nakazują- 6 www.wspolnota.org.pl

ranking cym Słupskowi wypłatę znacznego odszkodowania dla jednej z firm budowlanych). Z kolei w świetle rozpatrywanych tu kryteriów najniższy poziom zadłużenia jest w Rybniku i Gliwicach. Wśród miast powiatowych znaleźliśmy pięć, w których poziom zadłużenia wydaje się niepokojący. Najtrudniejsza sytuacja zdaje się panować w Przeworsku, Brzozowie (oba w woj. podkarpackim), Kamieniu Pomorskim (zachodniopomorskie) i Piszu (warmińsko-mazurskie). Niepokojący poziom zadłużenia obserwujemy także w 12 pozostałych gminach miejskich i miejsko-wiejskich. Najtrudniejsza sytuacja jest chyba w Białym Borze, Pełczycach (oba w woj. zachodniopomorskim), Rucianem-Nidzie (warmińsko-mazurskie) i Przemkowie (dolnośląskie). Odsetek gmin z niepokojącym poziomem zadłużenia wśród gmin wiejskich jest stosunkowo niewielki (1,5 proc.). Ale to bardzo liczna grupa, dlatego w wartościach bezwzględnych liczba takich gmin zagrożonych jest dość znaczna przekra- cza 20. Najtrudniej będzie chyba rozwiązać problemy Smołdzina (woj. pomorskie), Wilkowa (lubelskie) i Piekoszowa (świętokrzyskie). Na czwartym miejscu w tym zestawieniu znajduje się znany z niedawnych doniesień prasowych, nawet wieszczących likwidację gminy, przypadek Ostrowic (woj. zachodniopomorskie). A może bankructwo samorządów? Na koniec pozwolę sobie na krótką refleksję dotyczącą samorządów z narastającym problemem nadmiernego zadłużenia. Nie rozumiem, dlaczego tak mało dyskutujemy w Polsce o wprowadzeniu przepisów dotyczących bankructwa jednostek samorządowych. Obecna pustka prawna w tym zakresie powoduje, że jedynymi poszkodowanymi w wyniku zaciągnięcia nadmiernych kredytów są społeczność lokalna i władze samorządowe. Wdrażane programy naprawcze mogą ograniczyć poziom usług lokalnych. Może nawet dojść do odwołania organów JST i powołania komisarza. Jak wynika z nie- dawnych enuncjacji prasowych, może wręcz skończyć się likwidacją nadmiernie zadłużonej gminy. A przecież wina za nadmierne zadłużenie rozkłada się na dwie strony pożyczkobiorcę, ale także bank, który bez należytej rozwagi pożyczał pieniądze, nie biorąc pod uwagę ryzyka niewypłacalności. Ryzyko powinno być więc podobne dla obu stron, a nie obciążać w całości pożyczkobiorcę. Nie da się tego zapewnić bez rozsądnych przepisów dotyczących bankructwa samorządu. Zaś bez tych przepisów narażamy banki na coś, co w literaturze ekonomicznej określa się mianem moral hazard, a więc pokusy wciskania kredytów będącym w słabej kondycji finansowej klientom. Bo przecież gmina albo powiat nie mogą zbankrutować. A jeśli pojawia się zagrożenie wypłacalności, to jest jeszcze przepis ustawowy o pożyczce z budżetu państwa na spłatę zagrożonych zobowiązań. Jakbyśmy faktycznie nie mieli pomysłów na bardziej pożyteczne wydawanie środków budżetowych. reklama 7

województwa Zadłużenie w końcu 2014 roku jako procent dochodów województwa 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Województwo % dochodów 14 15 16 15 10 3 1 1 1 2 1 1 mazowieckie 66,65 2 1 4 9 14 15 15 10 8 4 3 2 2 łódzkie 53,54 8 3 1 1 5 5 4 4 7 8 4 6 3 lubelskie 47,28 13 16 14 10 8 9 11 11 6 11 10 4 dolnośląskie 44,94 8 8 6 4 2 5 3 2 2 1 3 5 opolskie 44,30 4 5 6 5 6 13 11 15 14 14 14 9 6 wielkopolskie 43,91 5 6 7 10 1 1 1 2 3 3 5 4 7 kujawsko-pomorskie 43,12 3 4 5 4 7 6 7 7 6 9 10 7 8 małopolskie 38,38 16 13 7 11 12 10 12 12 10 12 8 9 zachodniopomorskie 38,30 6 9 9 12 12 14 12 8 4 5 7 5 10 pomorskie 37,18 15 14 15 16 16 16 14 13 13 13 12 11 śląskie 35,49 12 12 8 8 3 2 5 5 7 6 11 12 lubuskie 32,20 7 7 3 2 2 4 6 6 9 11 8 13 13 warmińsko-mazurskie 31,21 11 11 11 13 11 14 16 16 16 15 15 14 świętokrzyskie 27,23 10 10 13 9 9 13 9 10 12 9 14 15 podkarpackie 23,74 1 2 2 3 3 7 8 13 15 15 16 16 16 podlaskie 3,91 Województwa o najwyższej zdolności kredytowej w 2015 r. 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 Województwo % dochodów 2015* 3 5 9 9 4 1 1 pomorskie 16,79 10 14 8 6 8 6 2 wielkopolskie 14,38 13 9 3 2 2 3 3 podkarpackie 13,41 2 3 5 7 10 11 4 łódzkie 11,57 1 1 1 4 5 8 5 świętokrzyskie 11,44 7 4 2 1 3 5 6 podlaskie 11,25 4 2 10 14 12 7 7 małopolskie 11,24 16 16 16 16 16 14 8 opolskie 11,14 12 12 12 10 11 9 9 kujawsko-pomorskie 11,02 8 8 15 15 9 4 10 dolnośląskie 10,50 15 15 14 12 14 15 11 lubuskie 9,79 11 7 4 5 7 10 12 lubelskie 9,15 14 13 7 8 6 13 13 warmińsko-mazurskie 9,03 5 6 13 13 15 12 14 mazowieckie 8,38 6 11 6 3 1 2 15 śląskie 8,35 9 10 11 11 13 16 16 zachodniopomorskie 8,33 * jakiego nie mogą przekroczyć planowane spłaty rat kredytów i pożyczek wraz z odsetkami (średni udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem 2012 2014) 8 www.wspolnota.org.pl

miasta wojewódzkie ranking Zadłużenie miast wojewódzkich w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Miasto % dochodów 5 3 2 2 2 2 2 3 1 1 1 1 1 Toruń 95,34 6 6 6 5 5 4 5 7 6 7 5 4 2 Łódź 78,27 4 5 5 9 4 3 3 4 4 6 2 2 3 Bydgoszcz 70,58 3 2 3 8 12 16 4 1 2 5 4 5 4 Wrocław 64,10 13 12 14 13 14 7 6 5 5 8 8 7 5 Lublin 63,35 8 7 7 6 3 6 13 10 8 2 3 3 6 Poznań 57,78 11 11 10 4 6 5 9 11 13 13 13 11 7 Rzeszów 55,27 15 16 18 15 13 15 17 16 17 16 9 10 8 Kielce 53,89 10 10 11 10 10 10 16 17 14 9 7 8 9 Szczecin 49,39 1 1 1 1 1 1 1 2 3 4 6 9 10 Kraków 48,88 7 8 4 3 7 9 11 8 7 10 12 12 11 Warszawa 43,81 18 18 16 16 11 11 10 9 9 14 14 14 12 Zielona Góra 43,63 2 4 8 11 16 13 8 6 10 3 11 13 13 Gdańsk 43,37 16 15 15 17 18 18 15 18 18 18 16 15 14 Katowice 41,73 9 9 9 7 8 8 12 15 15 12 10 6 15 Białystok 39,23 17 17 17 18 17 12 7 12 16 17 17 17 16 Opole 35,81 12 13 13 14 15 14 14 14 11 11 15 16 17 Gorzów Wlkp 32,25 14 14 12 12 9 17 18 13 12 15 18 18 18 Olsztyn 24,73 Miasta wojewódzkie o najwyższej zdolności kredytowej w 2015 r. 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 Miasto % dochodów 2015* 4 3 2 2 3 3 1 Toruń 14,34 10 7 7 10 11 10 2 Białystok 12,94 1 1 1 1 1 1 3 Katowice 12,58 3 5 5 4 2 2 4 Wrocław 12,47 7 12 6 5 4 5 5 Gdańsk 12,42 14 14 11 7 5 4 6 Kraków 11,87 2 2 4 6 8 7 7 Poznań 11,77 5 4 3 3 6 6 8 Szczecin 11,59 13 13 14 17 18 12 9 Łódź 9,36 8 10 12 12 9 9 10 Olsztyn 9,02 18 17 17 14 14 11 11 Bydgoszcz 8,62 6 9 15 16 16 17 12 Warszawa 8,20 17 18 9 8 7 8 13 Opole 8,14 16 16 18 18 17 14 14 Lublin 7,57 9 6 13 15 15 16 15 Gorzów Wlkp 7,29 15 15 10 13 10 13 16 Kielce 6,55 11 8 8 11 12 15 17 Rzeszów 5,93 12 11 16 9 13 18 18 Zielona Góra 5,68 * jakiego nie mogą przekroczyć planowane spłaty rat kredytów i pożyczek wraz z odsetkami (średni udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem 2012 2014) 9

miasta na prawach powiatu Zadłużenie miast na prawach powiatu w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Miasto % dochodów 2 1 Wałbrzych 89,15 20 32 20 27 22 35 30 30 13 6 2 Elbląg 66,04 12 5 3 1 2 1 7 1 1 3 7 3 3 Żory 61,29 18 18 29 31 35 31 29 21 10 10 9 4 Koszalin 60,10 15 27 19 16 17 13 9 3 5 19 8 5 Płock 60,04 24 13 19 12 4 11 4 6 4 4 6 Słupsk 57,27 9 4 6 4 1 3 8 10 2 1 2 5 7 Włocławek 55,46 38 27 24 24 21 19 33 33 8 10 8 Przemyśl 53,23 13 13 8 10 6 15 12 32 15 3 11 9 Tarnobrzeg 51,31 3 2 1 3 5 4 2 7 5 7 11 13 10 Leszno 51,09 4 1 2 5 15 18 18 17 17 2 1 1 11 Siedlce 50,44 2 6 4 11 23 34 37 31 13 14 20 12 12 Gdynia 49,45 11 12 21 18 8 14 24 27 25 18 5 17 13 Grudziądz 47,59 17 16 30 32 29 24 8 9 12 14 14 Legnica 46,98 5 7 7 7 7 11 16 16 12 12 15 16 15 Chełm 46,54 1 8 11 2 6 15 19 14 28 27 9 7 16 Świnoujście 46,23 20 19 23 22 12 13 5 13 18 13 17 15 17 Jelenia Góra 44,20 30 36 40 38 34 25 14 22 24 24 18 Radom 43,65 26 40 44 46 46 32 34 17 6 21 19 Sopot 43,44 6 10 10 10 4 7 6 5 6 11 18 20 20 Tarnów 42,75 22 24 22 20 17 18 19 24 23 23 21 Krosno 41,99 7 3 8 12 11 8 3 8 10 16 14 18 22 Częstochowa 41,86 36 41 39 39 32 28 27 21 32 27 23 Zabrze 41,70 12 9 3 9 12 23 16 19 22 22 24 Suwałki 40,92 18 9 14 27 25 35 42 39 40 31 28 25 Ostrołęka 40,45 14 9 5 6 9 2 9 3 9 4 16 19 26 Biała Podlaska 39,92 17 29 28 35 19 11 6 11 8 21 26 27 Kalisz 39,64 37 39 33 40 41 44 40 31 29 34 28 Skierniewice 37,52 20 14 20 26 22 28 30 26 26 27 35 29 Świętochłowice 36,93 33 37 41 31 33 43 45 45 44 42 30 Dąbrowa Górnicza 36,33 19 40 33 42 43 45 41 42 37 28 25 31 Łomża 35,86 32 17 13 5 1 22 15 20 26 39 32 Piotrków Trybunalski 30,89 41 43 45 47 43 26 22 38 41 45 33 Tychy 29,63 43 44 36 29 23 33 35 36 34 31 34 Konin 29,60 8 16 25 26 18 21 10 2 7 23 36 29 35 Ruda Śląska 27,69 31 25 14 30 26 38 36 34 40 40 36 Mysłowice 27,08 17 15 15 17 16 25 21 20 29 35 33 37 Siemianowice Śl. 26,20 16 35 42 38 42 44 37 37 39 33 37 38 Sosnowiec 24,37 46 46 47 44 42 40 44 41 39 41 39 Bytom 24,33 42 21 32 33 36 39 41 32 38 38 40 Zamość 23,86 45 45 43 36 20 4 24 35 37 36 41 Jaworzno 23,76 19 30 37 41 40 36 31 28 30 30 42 Bielsko Biała 23,36 44 38 34 26 30 34 38 43 42 44 43 Nowy Sącz 22,82 15 28 34 28 23 27 20 23 25 25 32 44 Piekary Śląskie 21,80 34 35 25 37 39 45 43 44 45 46 45 Chorzów 21,52 47 47 46 45 47 47 46 46 46 43 46 Gliwice 17,78 13 11 16 23 21 10 14 15 29 42 43 47 47 Rybnik 12,74 39 31 29 28 38 46 47 47 47 48 48 Jastrzębie Zdr 9,21 10 www.wspolnota.org.pl

Miasta na prawach powiatu ranking Miasta na prawach powiatu o najwyższej zdolności kredytowej w 2015 r. 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 Miasto % dochodów 2015* 13 15 5 9 8 6 1 Dąbrowa Górnicza 16,26 8 8 6 5 7 3 2 Gliwice 14,70 11 9 3 3 4 8 3 Rybnik 14,67 1 2 1 1 1 2 4 Sopot 13,95 4 6 11 8 6 1 5 Żory 13,78 3 5 10 6 2 4 6 Świnoujście 13,36 9 10 12 11 12 9 7 Kalisz 13,15 5 7 9 10 13 11 8 Bielsko Biała 12,28 36 35 29 15 14 13 9 Piotrków Trybunalski 11,57 2 1 4 4 5 7 10 Tychy 11,09 18 11 7 7 9 10 11 Krosno 11,01 24 23 27 31 21 15 12 Jelenia Góra 10,81 32 28 22 24 17 16 13 Suwałki 10,30 25 33 20 35 34 47 14 Siedlce 9,96 40 34 24 29 23 18 15 Włocławek 9,66 16 25 17 13 11 12 16 Jaworzno 9,66 42 36 36 37 37 26 17 Piekary Śląskie 9,12 6 3 8 12 15 21 18 Skierniewice 8,56 33 38 41 40 33 19 19 Legnica 8,46 31 29 37 38 39 20 20 Chorzów 8,44 26 37 34 28 10 14 21 Ruda Śląska 8,43 34 32 28 18 16 17 22 Tarnów 8,19 39 39 32 25 20 22 23 Grudziądz 7,75 15 14 14 14 18 23 24 Leszno 7,67 28 24 25 21 25 25 25 Częstochowa 7,65 27 30 33 36 26 24 26 Biała Podlaska 7,40 14 19 31 30 24 30 27 Zabrze 7,00 19 16 15 17 22 28 28 Łomża 6,47 21 20 19 22 27 27 29 Zamość 6,43 17 26 35 34 30 29 30 Sosnowiec 6,38 7 12 13 16 19 31 31 Płock 6,37 44 44 42 41 45 35 32 Tarnobrzeg 6,21 30 27 21 26 31 33 33 Konin 5,93 38 31 47 45 44 39 34 Mysłowice 5,84 10 17 18 23 28 41 35 Gdynia 5,75 41 41 38 44 42 44 36 Siemianowice Śl. 5,66 12 13 16 19 29 32 37 Koszalin 5,55 23 22 30 33 38 34 38 Radom 5,47 35 40 43 43 43 40 39 Świętochłowice 5,24 20 4 2 2 3 5 40 Jastrzębie Zdr 5,02 37 42 39 39 40 38 41 Słupsk 4,92 43 42 Wałbrzych 4,77 22 21 23 20 35 36 43 Elbląg 4,29 47 46 44 42 41 45 44 Bytom 3,74 43 43 40 32 36 37 45 Nowy Sącz 3,59 45 47 46 46 46 48 46 Przemyśl 3,10 29 18 26 27 32 42 47 Ostrołęka 3,09 46 45 45 47 47 46 48 Chełm 2,64 * jakiego nie mogą przekroczyć planowane spłaty rat kredytów i pożyczek wraz z odsetkami (średni udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem 2012 2014) 11

powiaty Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 275 301 299 302 307 303 19 57 46 4 5 2 1 wałecki zachodniopomorskie 76,04 152 21 20 51 52 38 56 114 164 68 42 70 2 górowski dolnośląskie 63,93 66 61 65 153 165 160 81 16 15 1 3 1 3 tucholski kujawsko-pomorskie 63,43 204 218 275 278 304 300 239 14 60 69 37 13 4 wrocławski dolnośląskie 62,48 251 211 184 131 149 89 42 27 11 13 13 5 5 kościerski pomorskie 60,99 291 161 208 198 20 35 35 9 31 17 25 8 6 ząbkowicki dolnośląskie 60,40 111 105 45 4 4 3 2 7 30 52 27 12 7 leski podkarpackie 59,15 56 94 155 156 135 126 122 149 158 62 14 16 8 kielecki świętokrzyskie 58,33 1 1 2 3 5 2 4 70 49 16 12 11 9 gorzowski lubuskie 56,47 36 51 41 21 2 4 3 3 12 18 2 4 10 złotoryjski dolnośląskie 55,31 151 246 286 245 157 275 238 145 113 73 1 7 11 poddębicki łódzkie 55,00 80 110 106 100 113 100 88 55 10 3 6 9 12 mrągowski warmińsko-mazurskie 54,44 136 173 179 88 77 63 64 99 53 25 20 6 13 staszowski świętokrzyskie 53,99 240 152 97 40 76 80 12 30 4 24 7 18 14 słubicki lubuskie 52,53 38 36 23 2 3 1 1 2 8 5 9 41 15 kluczborski opolskie 52,36 158 196 240 206 250 220 152 234 256 266 299 3 16 łaski łódzkie 51,82 246 272 223 108 51 22 26 15 7 11 11 21 17 oleśnicki dolnośląskie 51,65 157 124 63 64 102 298 100 91 73 45 21 10 18 otwocki mazowieckie 51,63 132 98 40 19 12 15 27 56 25 2 17 17 19 pleszewski wielkopolskie 51,08 59 67 70 114 108 144 112 123 103 47 36 30 20 ełcki warmińsko-mazurskie 50,44 218 237 241 267 296 258 242 173 227 6 8 39 21 lipnowski kujawsko-pomorskie 50,30 9 8 19 38 8 23 23 4 5 60 10 14 22 żyrardowski mazowieckie 50,10 47 83 86 68 73 87 114 125 143 121 61 38 23 ostrołęcki mazowieckie 49,04 145 125 108 147 138 115 43 43 26 56 19 20 24 świdnicki dolnośląskie 48,74 187 227 62 42 36 37 38 51 57 54 98 69 25 sokołowski mazowieckie 48,30 296 231 239 163 33 69 10 18 9 8 15 77 26 myśliborski zachodniopomorskie 47,49 133 44 30 56 31 33 37 96 66 35 31 49 27 wschowski lubuskie 47,21 296 301 107 154 37 88 136 201 264 231 205 90 28 lubartowski lubelskie 47,20 89 100 115 126 97 60 30 26 16 39 23 23 29 kartuski pomorskie 47,18 11 9 8 9 27 27 31 6 19 7 33 56 30 kamieński zachodniopomorskie 47,09 93 120 168 174 221 211 205 229 120 27 40 26 31 tomaszowski łódzkie 46,93 186 169 134 138 86 72 49 48 36 41 39 33 32 gostyński wielkopolskie 46,72 239 256 217 268 207 256 275 256 176 124 86 34 33 skarżyski świętokrzyskie 46,69 200 149 153 59 84 45 39 29 3 71 70 46 34 świebodziński lubuskie 46,61 281 144 119 103 71 76 85 72 52 26 30 25 35 ostrowiecki świętokrzyskie 46,40 208 156 198 167 87 113 65 1 184 86 72 31 36 malborski pomorskie 46,34 241 270 288 297 266 233 236 187 131 82 24 29 37 tomaszowski lubelskie 46,02 272 248 92 178 124 132 135 88 91 166 170 22 38 pułtuski mazowieckie 46,01 10 12 7 8 25 53 80 62 21 36 26 19 39 przeworski podkarpackie 45,52 210 257 214 248 245 174 185 66 82 127 76 28 40 milicki dolnośląskie 45,25 127 214 113 150 137 121 134 21 37 29 56 82 41 częstochowski śląskie 44,78 128 107 64 53 40 65 20 34 27 19 22 36 42 hajnowski podlaskie 44,61 125 113 35 41 81 79 57 22 18 20 32 27 43 grójecki mazowieckie 44,28 153 170 215 229 128 117 98 128 56 28 48 35 44 wielicki małopolskie 44,21 61 52 9 6 1 12 5 10 41 49 69 45 45 pyrzycki zachodniopomorskie 44,20 63 66 49 37 38 28 22 36 58 61 58 71 46 nowosądecki małopolskie 43,75 39 41 100 92 14 18 36 52 35 30 43 24 47 człuchowski pomorskie 43,73 263 283 152 162 79 104 34 85 22 77 53 61 48 nakielski kujawsko-pomorskie 43,23 12 www.wspolnota.org.pl

powiaty ranking Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 45 80 88 195 175 77 128 126 134 114 79 37 49 kępiński wielkopolskie 42,88 58 40 55 72 47 42 24 35 33 37 35 32 50 nowomiejski warmińsko-mazurskie 42,61 270 114 135 120 98 119 123 147 142 90 110 58 51 szczecinecki zachodniopomorskie 42,45 120 43 27 1 17 24 52 44 23 21 18 40 52 nowodworski pomorskie 42,09 26 20 21 49 35 40 58 47 48 63 57 60 53 brzeski małopolskie 42,04 76 73 89 84 115 202 222 189 75 32 41 48 54 białogardzki zachodniopomorskie 41,97 42 55 56 76 90 62 67 113 74 115 29 57 55 sanocki podkarpackie 41,62 143 168 195 89 19 84 78 84 39 15 45 44 56 łukowski lubelskie 41,27 54 71 71 81 99 90 91 87 96 59 74 88 57 limanowski małopolskie 40,89 140 97 163 217 282 303 307 302 294 301 305 309 58 gostyniński mazowieckie 40,74 77 85 167 232 283 294 119 74 6 9 4 15 59 lubiński dolnośląskie 40,58 104 130 178 191 130 81 69 90 146 212 185 123 60 sępoleński kujawsko-pomorskie 40,45 4 14 26 17 54 48 54 61 101 140 78 102 61 elbląski warmińsko-mazurskie 40,39 257 42 57 63 61 43 29 24 14 14 16 43 62 sulęciński lubuskie 39,79 123 180 147 116 89 82 87 110 78 33 46 42 63 olkuski małopolskie 39,70 18 33 24 48 11 50 96 108 129 144 138 84 64 lubelski lubelskie 39,57 2 2 3 36 56 133 207 49 81 48 49 66 65 średzki dolnośląskie 39,25 85 109 84 70 72 75 89 23 32 46 59 68 66 legnicki dolnośląskie 38,87 13 18 32 34 59 56 63 75 90 99 82 51 67 ostródzki warmińsko-mazurskie 38,71 74 64 25 24 39 32 101 82 63 44 64 53 68 rawski łódzkie 38,65 124 158 118 109 126 140 186 100 80 70 67 47 69 sławieński zachodniopomorskie 38,60 296 286 171 203 200 177 200 176 157 147 88 80 70 kościański wielkopolskie 38,47 207 191 165 33 28 26 41 8 125 129 124 124 71 prudnicki opolskie 38,45 96 115 80 74 42 34 61 83 85 100 50 79 72 lubaczowski podkarpackie 37,90 23 58 52 67 92 105 111 105 54 23 38 76 73 bocheński małopolskie 37,68 7 4 17 35 63 78 28 13 44 38 65 52 74 żywiecki śląskie 37,50 53 62 90 82 62 36 48 73 77 85 68 65 75 jędrzejowski świętokrzyskie 37,40 34 84 161 222 156 153 77 40 20 12 28 55 76 piaseczyński mazowieckie 37,09 188 54 136 215 131 83 139 122 69 78 63 73 77 zielonogórski lubuskie 36,50 221 281 246 273 301 303 246 231 59 42 60 59 78 trzebnicki dolnośląskie 36,35 154 195 176 160 151 135 151 158 198 143 52 89 79 strzyżowski podkarpackie 36,16 27 10 10 12 45 57 32 45 65 65 75 74 80 olecki warmińsko-mazurskie 36,13 273 294 295 301 248 184 118 37 55 93 114 83 81 strzeliński dolnośląskie 35,91 29 15 18 29 34 25 25 42 47 40 54 85 82 węgrowski mazowieckie 35,83 183 182 258 261 222 159 79 79 117 105 80 64 83 sierpecki mazowieckie 35,75 230 133 158 183 189 191 184 94 71 58 81 50 84 chrzanowski małopolskie 35,69 178 93 149 94 136 183 203 207 153 84 77 72 85 nowosolski lubuskie 35,23 79 65 72 113 127 114 84 80 2 22 34 54 86 żarski lubuskie 35,05 296 301 299 128 125 136 140 133 28 79 71 97 87 brzeziński łódzkie 34,41 192 70 59 43 15 19 16 28 45 53 90 81 88 węgorzewski warmińsko-mazurskie 34,39 118 141 206 214 290 303 290 119 76 118 115 95 89 nowodworski mazowieckie 33,77 248 199 235 202 230 143 155 166 114 55 91 94 90 wolsztyński wielkopolskie 33,27 258 197 145 137 121 138 163 194 201 155 144 86 91 suski małopolskie 33,18 266 238 299 299 104 29 107 106 17 83 95 92 92 krośnieński lubuskie 33,06 46 79 117 105 190 172 137 135 93 88 89 75 93 złotowski wielkopolskie 32,76 185 200 254 275 286 280 260 258 182 106 112 115 94 ciechanowski mazowieckie 32,74 87 101 6 25 80 97 73 130 174 76 116 96 95 lidzbarski warmińsko-mazurskie 32,62 71 27 38 7 9 30 66 12 51 168 150 116 96 lubański dolnośląskie 32,61 13

powiaty Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 114 77 177 242 242 201 194 131 64 136 51 78 97 strzelecko-drezdenecki lubuskie 32,35 22 34 14 23 7 6 14 25 1 75 66 87 98 żagański lubuskie 32,25 17 31 79 136 163 141 174 95 40 57 62 93 99 stargardzki zachodniopomorskie 32,02 228 210 181 111 18 13 9 20 43 43 55 67 100 bieszczadzki podkarpackie 31,93 33 28 15 14 44 55 71 132 154 167 136 129 101 zduńskowolski łódzkie 31,52 100 148 205 168 68 7 55 46 38 50 83 100 102 jaworski dolnośląskie 31,50 159 157 146 110 172 164 148 184 212 125 105 127 103 kołobrzeski zachodniopomorskie 31,50 73 132 243 264 173 102 229 262 180 154 172 156 104 koniński wielkopolskie 31,48 31 53 54 85 60 46 74 59 108 31 44 63 105 wołowski dolnośląskie 30,76 103 103 48 10 10 9 6 19 42 66 87 101 106 kłodzki dolnośląskie 30,04 254 268 170 119 100 155 198 203 162 197 219 170 107 moniecki podlaskie 29,71 69 56 31 54 29 8 13 17 34 110 84 62 108 olsztyński warmińsko-mazurskie 29,39 137 117 74 58 43 5 11 11 13 51 73 91 109 wąbrzeski kujawsko-pomorskie 29,12 250 271 285 293 204 246 269 205 274 191 121 143 110 tarnobrzeski podkarpackie 29,06 12 19 60 52 85 118 104 121 112 67 93 99 111 goleniowski zachodniopomorskie 28,84 284 289 260 257 187 235 215 268 248 251 171 109 112 buski świętokrzyskie 28,79 41 38 50 61 26 54 97 77 83 102 100 103 113 mikołowski śląskie 28,72 64 68 81 13 6 10 7 5 67 131 151 111 114 jeleniogórski dolnośląskie 28,54 134 147 114 73 21 11 8 41 70 64 123 128 115 parczewski lubelskie 28,50 95 24 46 95 70 166 214 129 104 87 106 174 116 golubsko-dobrzyński kujawsko-pomorskie 28,22 65 48 53 69 101 120 159 150 137 104 119 106 117 wołomiński mazowieckie 28,15 279 291 299 295 298 296 302 160 98 122 155 136 118 inowrocławski kujawsko-pomorskie 28,03 252 266 293 204 95 122 99 156 29 186 148 134 119 żniński kujawsko-pomorskie 27,80 296 295 226 79 144 156 183 251 149 128 142 168 120 bolesławiecki dolnośląskie 27,76 213 284 291 218 192 129 125 102 102 74 96 117 121 nidzicki warmińsko-mazurskie 27,75 260 250 207 188 284 278 307 255 110 174 161 169 122 myszkowski śląskie 27,68 296 174 128 26 160 137 193 254 220 182 167 185 123 skierniewicki łódzkie 27,60 88 139 244 221 123 149 167 224 169 132 102 113 124 drawski zachodniopomorskie 27,51 190 151 194 189 147 187 143 154 106 80 94 105 125 ostrowski wielkopolskie 27,50 211 96 137 238 114 95 126 220 166 148 146 110 126 dąbrowski małopolskie 27,33 3 3 36 45 57 94 60 38 50 98 104 112 127 słupski pomorskie 27,24 43 23 22 27 24 66 40 109 24 109 47 153 128 kolbuszowski podkarpackie 27,17 102 126 120 123 109 303 109 127 86 94 107 119 129 średzki wielkopolskie 26,93 20 46 87 78 122 162 206 226 188 152 120 125 130 jarosławski podkarpackie 26,93 296 138 126 57 16 20 47 65 84 116 101 108 131 pińczowski świętokrzyskie 26,85 274 296 249 231 153 85 45 60 61 108 108 114 132 chodzieski wielkopolskie 26,65 296 277 255 253 184 208 162 139 140 120 149 190 133 gołdapski warmińsko-mazurskie 26,55 92 59 43 75 134 124 149 181 203 235 230 146 134 bełchatowski łódzkie 26,41 169 179 299 259 306 232 230 232 240 217 193 138 135 sandomierski świętokrzyskie 26,31 16 22 51 22 93 111 62 103 152 112 103 121 136 kwidzyński pomorskie 26,20 6 6 39 44 32 73 95 117 147 163 201 172 137 płocki mazowieckie 25,67 201 221 209 250 215 171 150 161 150 159 178 181 138 miechowski małopolskie 25,50 293 251 220 210 246 248 253 225 88 89 111 120 139 chojnicki pomorskie 25,48 296 301 299 302 279 284 219 169 136 81 92 107 140 kolneński podlaskie 25,24 142 108 33 5 13 16 15 33 92 165 183 175 141 kętrzyński warmińsko-mazurskie 25,11 261 287 299 302 300 231 21 31 107 203 200 126 142 lwówecki dolnośląskie 25,05 237 280 262 182 145 186 127 134 155 145 152 133 143 krakowski małopolskie 24,75 276 301 185 77 133 101 105 104 72 103 127 159 144 wągrowiecki wielkopolskie 24,74 14 www.wspolnota.org.pl

powiaty ranking Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 167 209 83 146 169 151 110 86 118 107 117 122 145 janowski lubelskie 24,65 227 244 159 132 205 71 92 136 223 238 97 130 146 bytowski pomorskie 24,35 256 235 154 157 198 206 116 257 224 195 147 155 147 starachowicki świętokrzyskie 24,30 70 87 73 104 112 91 59 137 132 138 130 135 148 słupecki wielkopolskie 23,97 83 35 34 18 46 64 46 54 99 119 168 218 149 bartoszycki warmińsko-mazurskie 23,81 191 167 173 173 191 179 156 144 116 72 85 118 150 jasielski podkarpackie 23,58 234 188 264 241 164 170 192 116 121 96 132 147 151 łobeski zachodniopomorskie 23,58 50 95 129 180 231 253 279 188 235 234 204 199 152 mielecki podkarpackie 23,56 295 276 267 286 299 244 141 152 160 117 109 145 153 pilski wielkopolskie 23,50 206 134 130 66 67 61 70 111 105 146 154 158 154 kazimierski świętokrzyskie 23,37 5 7 5 11 55 68 72 97 199 213 224 104 155 głogowski dolnośląskie 23,37 296 278 299 294 251 271 256 178 128 134 133 132 156 rawicki wielkopolskie 23,25 15 13 47 118 249 277 307 311 245 34 99 98 157 polkowicki dolnośląskie 23,18 198 164 164 155 185 181 176 140 172 176 163 217 158 zwoleński mazowieckie 23,06 21 26 16 39 22 47 68 71 62 113 113 131 159 obornicki wielkopolskie 23,00 171 208 160 151 82 98 121 89 192 180 157 176 160 pajęczański łódzkie 22,89 28 39 66 65 69 96 86 78 122 141 135 144 161 tarnowski małopolskie 22,87 220 171 197 194 211 157 165 217 239 199 162 167 162 makowski mazowieckie 22,55 229 262 231 193 117 93 82 69 94 126 145 141 163 głubczycki opolskie 22,18 35 78 77 135 146 195 224 179 202 204 212 182 164 krośnieński podkarpackie 21,69 44 75 93 127 202 254 267 279 231 220 229 219 165 ostrowski mazowieckie 21,47 97 146 151 170 159 168 189 206 100 183 179 148 166 cieszyński śląskie 21,40 177 213 222 186 155 303 233 151 126 91 125 151 167 wieruszowski łódzkie 21,21 209 229 251 212 228 204 212 180 170 150 165 193 168 łosicki mazowieckie 21,12 94 25 4 16 48 41 75 93 145 173 176 171 169 proszowicki małopolskie 20,99 222 258 277 255 277 259 257 290 123 153 122 152 170 biłgorajski lubelskie 20,95 173 233 256 269 259 221 204 118 167 156 131 196 171 grodziski mazowieckie 20,89 165 92 204 177 139 152 102 67 89 161 129 140 172 tarnogórski śląskie 20,68 203 285 212 302 307 303 307 68 115 142 118 139 173 krapkowicki opolskie 20,66 105 135 96 159 150 193 217 253 139 179 141 142 174 łańcucki podkarpackie 20,46 264 275 91 90 118 74 83 101 159 149 181 150 175 włodawski lubelskie 20,31 81 88 68 80 143 225 211 248 141 164 175 192 176 krotoszyński wielkopolskie 20,19 238 247 298 298 253 197 145 146 178 189 206 221 177 myślenicki małopolskie 20,15 265 293 227 262 241 103 115 177 217 175 199 198 178 lubliniecki śląskie 20,12 48 63 85 55 53 86 106 143 68 92 137 165 179 kłobucki śląskie 20,09 14 16 13 20 49 49 76 172 244 188 134 157 180 braniewski warmińsko-mazurskie 19,91 156 219 127 165 171 142 170 183 263 283 246 184 181 kozienicki mazowieckie 19,88 233 273 232 87 141 108 130 39 127 97 158 163 182 łęczyński lubelskie 19,82 287 223 257 274 261 217 232 235 185 178 210 230 183 tatrzański małopolskie 19,68 84 72 76 60 75 58 53 81 163 193 195 183 184 krasnostawski lubelskie 19,53 113 116 124 102 168 169 240 202 255 225 231 149 185 giżycki warmińsko-mazurskie 19,44 162 217 259 280 302 267 154 92 87 111 139 177 186 nowotomyski wielkopolskie 19,25 292 298 268 216 183 110 113 98 97 101 169 164 187 nowotarski małopolskie 19,20 236 236 280 213 267 272 288 305 253 202 209 222 188 koszaliński zachodniopomorskie 19,11 166 215 274 287 275 279 291 244 282 170 265 208 189 chełmski lubelskie 19,07 130 121 122 141 116 67 90 112 205 232 160 191 190 stalowowolski podkarpackie 19,00 8 47 78 107 132 203 249 293 303 256 126 162 191 kaliski wielkopolskie 18,99 215 253 166 99 182 178 164 164 124 177 221 220 192 śremski wielkopolskie 18,91 15

powiaty Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 174 241 234 143 119 150 120 222 225 208 215 160 193 poznański wielkopolskie 18,83 219 259 263 224 216 116 124 142 133 135 143 161 194 kraśnicki lubelskie 18,81 99 102 142 187 252 176 199 259 252 241 234 203 195 mławski mazowieckie 18,54 226 239 196 144 110 145 131 168 221 181 189 154 196 opolski lubelskie 18,49 131 301 139 71 30 17 94 115 148 123 153 173 197 radzyński lubelskie 18,48 182 224 294 300 305 301 305 310 304 228 227 244 198 policki zachodniopomorskie 18,32 75 45 42 50 120 39 44 64 135 130 140 166 199 gryfiński zachodniopomorskie 18,23 249 255 292 296 247 283 293 304 283 250 254 253 200 gryficki zachodniopomorskie 17,91 106 81 131 152 238 264 289 167 109 139 164 178 201 warszawski zachodni mazowieckie 17,84 212 240 271 281 213 173 138 159 175 198 197 137 202 garwoliński mazowieckie 17,81 286 119 186 209 226 198 147 182 195 158 190 206 203 świdwiński zachodniopomorskie 17,76 121 143 133 115 158 200 196 198 208 215 207 179 204 piotrkowski łódzkie 17,60 245 301 278 288 307 303 307 312 312 309 296 280 205 siedlecki mazowieckie 17,25 86 82 105 140 154 125 181 153 130 95 166 187 206 wrzesiński wielkopolskie 17,23 197 162 210 246 273 262 178 185 234 239 228 207 207 lęborski pomorskie 17,13 255 153 156 199 201 237 259 294 295 214 159 194 208 sejneński podlaskie 16,90 277 203 150 179 105 148 175 218 229 157 177 197 209 aleksandrowski kujawsko-pomorskie 16,79 280 150 125 201 274 302 306 285 278 261 251 200 210 tczewski pomorskie 16,71 193 220 245 185 294 293 297 303 275 299 281 236 211 miński mazowieckie 16,54 225 242 141 96 88 130 108 124 161 219 182 227 212 suwalski podlaskie 16,46 51 99 132 161 180 192 231 196 168 221 232 233 213 zgorzelecki dolnośląskie 16,31 170 194 193 91 65 107 129 148 197 196 186 212 214 przysuski mazowieckie 16,26 90 74 103 176 181 123 161 195 206 137 194 186 215 czarnkowsko-trzcianecki wielkopolskie 16,21 216 177 253 265 297 295 274 233 267 259 236 201 216 chełmiński kujawsko-pomorskie 16,19 282 301 224 226 148 214 182 141 173 211 218 235 217 strzelecki opolskie 16,18 231 207 221 249 256 249 258 238 171 162 180 188 218 choszczeński zachodniopomorskie 16,01 62 49 29 46 64 59 132 197 230 190 198 214 219 radomszczański łódzkie 15,98 155 145 121 172 218 189 228 242 218 222 187 189 220 łowicki łódzkie 15,96 278 243 283 302 220 270 188 236 187 207 233 232 221 kędzierzyńsko-kozielski opolskie 15,83 242 274 279 134 91 167 142 171 190 229 216 224 222 rycki lubelskie 15,79 138 165 213 247 233 250 277 292 290 246 202 202 223 szydłowiecki mazowieckie 15,72 119 104 44 31 41 52 51 76 144 169 191 209 224 pucki pomorskie 15,71 247 192 111 142 103 128 168 107 183 226 244 204 225 turecki wielkopolskie 15,70 175 142 102 86 94 106 144 175 138 223 220 195 226 namysłowski opolskie 15,66 244 292 189 190 174 161 201 260 251 265 256 258 227 zawierciański śląskie 15,41 296 234 282 302 227 228 266 240 191 10 214 213 228 zamojski lubelskie 15,31 149 183 218 234 194 230 237 230 228 194 196 225 229 oleski opolskie 15,17 180 175 225 225 229 242 191 208 233 192 174 215 230 gorlicki małopolskie 14,87 176 245 299 258 285 297 197 273 307 300 267 274 231 przasnyski mazowieckie 14,37 199 204 202 240 270 281 292 299 293 296 271 241 232 żuromiński mazowieckie 14,30 55 32 1 15 50 21 17 58 165 224 222 205 233 kamiennogórski dolnośląskie 14,07 110 131 144 166 208 213 227 267 207 258 249 239 234 starogardzki pomorskie 14,06 82 252 247 252 269 261 195 174 179 185 192 211 235 raciborski śląskie 14,05 129 205 211 230 234 212 177 212 216 245 243 243 236 oświęcimski małopolskie 14,01 32 30 58 83 140 165 172 209 249 253 253 249 237 ropczycko-sędziszowski podkarpackie 13,89 259 112 233 276 244 205 262 186 111 151 128 180 238 pruszkowski mazowieckie 13,76 25 89 98 124 210 139 117 32 151 172 203 240 239 przemyski podkarpackie 13,72 289 301 299 302 307 299 247 219 210 216 208 229 240 oławski dolnośląskie 13,65 16 www.wspolnota.org.pl

powiaty ranking Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 296 90 75 32 66 109 103 162 236 236 235 242 241 świecki kujawsko-pomorskie 13,62 60 37 61 125 203 223 276 301 265 274 292 271 242 zambrowski podlaskie 13,50 117 122 138 200 223 238 252 237 189 171 184 223 243 gnieźnieński wielkopolskie 13,31 49 50 116 175 206 209 216 200 209 230 242 210 244 toruński kujawsko-pomorskie 13,15 112 140 191 192 237 215 171 138 156 184 213 226 245 zgierski łódzkie 13,10 296 206 269 284 281 251 285 269 214 200 217 228 246 ostrzeszowski wielkopolskie 12,98 139 181 238 239 292 255 273 296 279 286 288 238 247 pszczyński śląskie 12,95 290 300 299 302 307 303 303 312 277 270 264 264 248 szamotulski wielkopolskie 12,80 285 159 157 101 78 134 180 252 246 279 268 266 249 jarociński wielkopolskie 12,77 164 184 242 236 258 257 278 193 211 209 225 251 250 międzyrzecki lubuskie 12,73 68 5 12 47 74 51 93 165 281 249 260 246 251 dzierżoniowski dolnośląskie 12,46 184 212 174 97 83 70 50 63 95 160 173 216 252 łęczycki łódzkie 12,26 168 172 169 235 240 158 179 190 204 247 248 250 253 pabianicki łódzkie 12,22 224 265 290 196 177 163 187 191 258 263 276 269 254 płoński mazowieckie 12,10 202 190 203 207 197 175 173 199 186 206 237 237 255 bialski lubelskie 12,09 296 155 37 28 107 112 153 239 280 244 261 285 256 grudziądzki kujawsko-pomorskie 11,92 30 11 11 30 111 127 157 157 181 205 226 231 257 sochaczewski mazowieckie 11,86 91 137 183 208 272 285 300 243 260 243 211 248 258 kutnowski łódzkie 11,73 268 189 123 122 106 92 146 241 215 255 238 234 259 niżański podkarpackie 11,67 109 106 182 205 199 224 234 170 247 260 250 257 260 radomski mazowieckie 11,24 146 185 187 228 186 199 158 221 261 285 274 272 261 piski warmińsko-mazurskie 11,18 115 128 109 129 196 190 209 245 250 257 257 259 262 wyszkowski mazowieckie 11,05 262 282 289 290 287 289 304 289 285 252 247 252 263 radziejowski kujawsko-pomorskie 10,89 24 17 28 62 23 14 18 50 119 210 223 260 264 iławski warmińsko-mazurskie 10,82 217 261 148 184 212 229 225 261 271 278 266 268 265 sieradzki łódzkie 10,71 296 129 82 158 162 154 208 228 200 240 240 247 266 sokólski podlaskie 10,12 67 76 94 106 96 182 213 277 268 262 245 255 267 wieluński łódzkie 9,95 235 263 237 263 260 252 264 272 287 284 278 263 268 wodzisławski śląskie 9,72 160 123 104 164 265 263 245 270 276 280 258 254 269 białobrzeski mazowieckie 9,54 57 29 99 169 142 131 169 204 177 187 188 245 270 gdański pomorskie 9,18 269 288 287 181 217 287 296 308 312 313 312 256 271 wysokomazowiecki podlaskie 8,60 205 264 284 302 307 303 301 309 310 291 286 295 272 bydgoski kujawsko-pomorskie 8,20 179 228 201 270 271 240 223 211 241 201 241 265 273 kolski wielkopolskie 8,16 141 198 230 256 268 269 283 291 286 303 309 275 274 będziński śląskie 8,10 40 118 190 243 255 216 263 223 196 248 275 270 275 bieruńsko-lędziński śląskie 8,02 267 201 216 112 178 147 166 192 219 218 239 261 276 sztumski pomorskie 7,84 294 299 297 220 235 247 271 213 222 268 277 262 277 włoszczowski świętokrzyskie 7,64 150 260 180 149 179 210 160 246 238 254 259 267 278 grodziski wielkopolskie 7,49 214 269 299 302 307 236 307 307 288 295 306 278 279 międzychodzki wielkopolskie 7,46 223 254 272 285 278 292 282 295 266 281 279 284 280 nyski opolskie 7,37 296 301 250 272 280 276 284 288 306 311 311 294 281 hrubieszowski lubelskie 7,20 189 226 236 244 262 268 202 163 194 242 289 276 282 lipski mazowieckie 6,88 144 222 276 266 224 234 244 276 301 272 273 283 283 brodnicki kujawsko-pomorskie 6,65 78 57 67 197 170 222 261 120 213 282 287 290 284 bielski śląskie 6,60 271 297 95 133 193 219 235 271 302 267 263 277 285 opolski opolskie 6,28 98 160 228 171 232 188 210 250 242 273 269 279 286 wejherowski pomorskie 5,85 122 176 252 277 276 282 298 306 259 233 255 273 287 rypiński kujawsko-pomorskie 5,78 243 290 296 292 291 291 270 264 226 275 280 287 288 puławski lubelskie 5,71 17

powiaty Zadłużenie powiatów w końcu 2014 roku jako procent dochodów budżetowych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Województwo % dochodów 37 86 69 139 166 207 254 282 297 307 283 288 289 brzozowski podkarpackie 5,68 126 163 219 233 236 245 251 247 243 264 270 282 290 brzeski opolskie 5,64 72 91 110 121 152 99 226 215 237 227 252 281 291 łódzki wschodni łódzkie 5,43 135 127 140 145 167 146 133 155 193 237 262 286 292 bielski podlaskie 5,41 19 60 101 98 58 44 33 53 79 133 156 311 293 wałbrzyski dolnośląskie 5,08 296 301 299 302 264 266 281 216 262 276 285 292 294 konecki świętokrzyskie 4,60 52 111 192 237 209 239 255 280 292 294 293 296 295 szczycieński warmińsko-mazurskie 4,55 101 166 172 219 263 274 287 287 308 297 300 305 296 rzeszowski podkarpackie 4,18 161 178 199 223 243 185 221 266 254 277 282 293 297 grajewski podlaskie 3,95 253 279 273 279 295 288 280 283 284 298 297 298 298 mogileński kujawsko-pomorskie 3,57 107 69 112 148 214 241 268 214 269 271 272 289 299 augustowski podlaskie 3,52 288 301 299 291 176 194 218 210 232 269 284 291 300 wadowicki małopolskie 3,16 181 225 175 211 188 218 272 298 311 289 290 299 301 opoczyński łódzkie 3,01 195 216 248 260 225 265 286 278 299 293 295 297 302 białostocki podlaskie 2,52 172 193 265 271 219 226 250 274 270 292 294 301 303 rybnicki śląskie 2,14 194 186 188 227 195 243 243 286 305 302 303 302 304 leżajski podkarpackie 2,01 147 154 162 117 129 180 190 249 289 304 302 303 305 dębicki podkarpackie 1,62 108 136 143 130 257 273 241 284 291 306 304 304 306 działdowski warmińsko-mazurskie 1,58 163 202 261 251 293 290 299 227 257 287 301 307 307 legionowski mazowieckie 1,02 232 301 281 289 288 227 248 281 300 310 308 308 308 opatowski świętokrzyskie 0,97 148 230 200 283 239 196 265 275 273 305 307 306 309 siemiatycki podlaskie 0,39 296 267 270 282 254 260 294 297 309 312 312 311 310 gliwicki śląskie 0,22 296 249 299 302 303 303 307 300 296 290 291 311 311 włocławski kujawsko-pomorskie 0,00 283 187 229 254 289 286 295 265 272 288 298 300 311 świdnicki lubelskie 0,00 296 301 299 302 307 303 307 312 312 313 312 311 311 łomżyński podlaskie 0,00 196 232 266 93 161 31 220 263 298 308 310 310 311 leszczyński wielkopolskie 0,00 18 www.wspolnota.org.pl

powiaty ranking Powiaty o najwyższej zdolności kredytowej w 2015 r. 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 Powiat Województwo % dochodów 2015* 95 274 314 313 197 9 1 lubiński dolnośląskie 18,37 25 8 2 2 1 1 2 leszczyński wielkopolskie 18,07 161 59 35 3 6 2 3 grudziądzki kujawsko-pomorskie 15,18 299 288 114 19 5 6 4 przemyski podkarpackie 14,75 4 1 1 1 3 5 5 siedlecki mazowieckie 14,22 10 6 3 46 41 35 6 wrocławski dolnośląskie 12,63 148 63 16 6 2 4 7 kętrzyński warmińsko-mazurskie 12,48 1 11 130 185 7 3 8 polkowicki dolnośląskie 12,32 92 144 125 78 20 10 9 rybnicki śląskie 12,14 6 3 4 9 8 7 10 wysokomazowiecki podlaskie 11,96 12 9 23 20 26 13 11 gdański pomorskie 11,83 67 31 39 28 23 11 12 kaliski wielkopolskie 11,59 141 127 79 48 27 20 13 nowotarski małopolskie 11,51 13 10 41 51 78 27 14 poznański wielkopolskie 11,32 36 25 24 14 14 14 15 piski warmińsko-mazurskie 11,19 2 4 9 21 60 48 16 pruszkowski mazowieckie 11,17 43 82 95 93 33 17 17 bydgoski kujawsko-pomorskie 11,12 33 21 11 7 9 15 18 białostocki podlaskie 11,09 264 244 158 54 30 30 19 gryfiński zachodniopomorskie 10,90 17 15 15 17 25 25 20 kościański wielkopolskie 10,80 19 13 21 36 42 28 21 wołomiński mazowieckie 10,48 246 212 210 203 263 179 22 bieszczadzki podkarpackie 10,33 230 134 135 94 89 36 23 skierniewicki łódzkie 10,05 23 19 29 22 15 8 24 wielicki małopolskie 9,99 54 27 14 25 28 32 25 grajewski podlaskie 9,97 21 39 78 225 141 46 26 łódzki wschodni łódzkie 9,92 5 2 7 8 12 16 27 ostrołęcki mazowieckie 9,89 87 93 91 115 72 70 28 opolski opolskie 9,84 75 88 58 62 39 37 29 świecki kujawsko-pomorskie 9,83 15 12 8 13 21 21 30 jarociński wielkopolskie 9,81 164 189 272 252 202 59 31 śremski wielkopolskie 9,80 22 17 6 4 4 19 32 radomski mazowieckie 9,73 174 162 139 72 56 18 33 suwalski podlaskie 9,69 239 228 242 284 311 257 34 pleszewski wielkopolskie 9,59 216 107 66 16 16 12 35 włocławski kujawsko-pomorskie 9,50 218 243 303 310 314 155 36 biłgorajski lubelskie 9,34 79 68 81 75 51 29 37 wadowicki małopolskie 9,34 229 223 218 131 66 39 38 olsztyński warmińsko-mazurskie 9,28 53 52 20 15 13 24 39 przysuski mazowieckie 9,21 31 46 85 113 144 112 40 trzebnicki dolnośląskie 9,18 71 34 33 23 43 26 41 ostrowski mazowieckie 9,12 37 67 121 125 183 102 42 lidzbarski warmińsko-mazurskie 9,09 57 56 44 29 19 22 43 brodnicki kujawsko-pomorskie 9,04 170 186 204 207 156 79 44 ostrowski wielkopolskie 9,02 50 55 38 44 31 52 45 działdowski warmińsko-mazurskie 8,99 16 29 30 30 24 23 46 limanowski małopolskie 8,89 90 204 258 259 122 68 47 częstochowski śląskie 8,83 89 148 176 212 164 86 48 bolesławiecki dolnośląskie 8,82 19

powiaty Powiaty o najwyższej zdolności kredytowej w 2015 r. 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 Powiat Województwo % dochodów 2015* 115 98 150 151 123 92 49 krakowski małopolskie 8,80 83 72 22 27 18 51 50 bielski podlaskie 8,75 202 277 282 306 251 149 51 kutnowski łódzkie 8,70 27 43 63 119 213 119 52 grodziski mazowieckie 8,63 135 195 215 266 173 57 53 wrzesiński wielkopolskie 8,57 200 229 274 183 90 38 54 słupski pomorskie 8,55 234 215 137 123 88 76 55 radomszczański łódzkie 8,53 66 51 18 12 10 60 56 bieruńsko-lędziński śląskie 8,52 112 42 17 11 17 33 57 szydłowiecki mazowieckie 8,51 123 102 59 137 85 67 58 dzierżoniowski dolnośląskie 8,45 44 35 43 64 67 69 59 strzyżowski podkarpackie 8,43 77 64 56 67 38 50 60 inowrocławski kujawsko-pomorskie 8,42 35 61 48 50 34 53 61 chełmiński kujawsko-pomorskie 8,40 108 75 47 47 53 54 62 koszaliński zachodniopomorskie 8,38 127 77 62 58 69 64 63 niżański podkarpackie 8,37 118 139 89 74 73 71 64 proszowicki małopolskie 8,36 78 115 140 152 113 96 65 oświęcimski małopolskie 8,35 276 220 227 135 103 41 66 choszczeński zachodniopomorskie 8,34 48 76 72 61 46 62 67 gliwicki śląskie 8,34 99 114 69 57 29 44 68 włoszczowski świętokrzyskie 8,30 134 113 97 108 157 104 69 kolneński podlaskie 8,20 14 14 12 40 45 73 70 kielecki świętokrzyskie 8,14 233 111 102 79 114 85 71 bartoszycki warmińsko-mazurskie 8,10 55 40 37 59 74 84 72 makowski mazowieckie 8,10 3 7 42 63 75 63 73 legionowski mazowieckie 8,08 32 36 46 49 48 55 74 miński mazowieckie 8,07 11 23 10 10 22 141 75 krapkowicki opolskie 8,06 231 181 103 120 111 107 76 żagański lubuskie 8,06 173 196 148 87 63 43 77 myślenicki małopolskie 8,05 205 169 116 105 71 42 78 sejneński podlaskie 8,02 7 5 5 5 11 34 79 szczycieński warmińsko-mazurskie 8,01 128 84 82 76 44 45 80 toruński kujawsko-pomorskie 7,95 85 69 67 66 58 74 81 kolski wielkopolskie 7,94 130 217 255 216 128 75 82 świdnicki lubelskie 7,90 193 213 233 174 132 77 83 jasielski podkarpackie 7,85 308 306 256 234 228 40 84 kluczborski opolskie 7,83 179 168 169 200 171 126 85 zamojski lubelskie 7,76 301 173 124 43 57 81 86 nakielski kujawsko-pomorskie 7,76 113 125 197 257 258 161 87 gostyński wielkopolskie 7,70 144 154 115 118 95 115 88 namysłowski opolskie 7,69 175 208 175 141 109 91 89 kwidzyński pomorskie 7,69 102 150 154 109 100 138 90 garwoliński mazowieckie 7,68 155 216 190 133 70 58 91 chojnicki pomorskie 7,68 73 91 88 187 253 228 92 bocheński małopolskie 7,67 214 201 119 84 68 82 93 międzychodzki wielkopolskie 7,66 116 118 128 97 105 90 94 oławski dolnośląskie 7,63 59 50 57 60 55 78 95 mławski mazowieckie 7,57 136 152 153 177 148 123 96 krośnieński podkarpackie 7,55 20 www.wspolnota.org.pl