SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI INSTYTUTU MARYJNO-KOLBIAŃSKIEGO KOLBIANUM ORAZ CENTRUM STUDIÓW MARIOLOGICZNYCH WYDZIAŁU TEOLOGICZNEGO UKSW KOLOBIANUM ZA ROK AKADEMICKI 2016-17 Rok Akademicki 2015-16 był ósmym rokiem istnienia Instytutu Maryjno- Kolbiańskiego Kolbianum w Niepokalanowie, a siódmym rokiem działalności dydaktycznej w ramach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, realizowanego przez Centrum Studiów Mariologicznych Kolbianum. Naszą działalnością staramy się wpisać w marzenia św. Maksymiliana o Akademii Maryjnej głoszącej cześć Matki Bożej i nadającej doktoraty z mariologii. Miniony Rok Akademicki był rokiem szczególnym ze względu na jubileusze: 100- lecia objawień fatimskich oraz 100-lecia założenia Rycerstwa Niepokalanej. Formą uczczenia pierwszego jubileuszu było zorganizowanie przez Mariologiczne Koło Naukowe sympozjum na UKSW poświęconego Aktualności przesłania sanktuariów maryjnych oraz udział części studentów Kolbianum w Międzynarodowym Kongresie Fatimskim w Zakopanem na Krzeptówkach we wrześniu tego roku. Drugi jubileusz świętujemy właśnie obecnie poprzez współorganizowanie niniejszej Konferencji. Jednakże najważniejszym wydarzeniem minionego roku akademickiego był Akt zawierzenia Instytutu Kolbianum Niepokalanemu Sercu Maryi, jakiego wspólnota Kolbianum dokonała 21 lutego tego roku. Jego błogosławione owoce już są dostrzegalne, chociażby w zwiększonej liczbie studentów, którzy rozpoczynają nowy rok akademicki. 1. Stan Personalny W minionym roku stan personalny osób zaangażowanych w bezpośrednie prowadzenie Instytutu nie uległ zmianie i wynosił: 7 osób: czterech franciszkanów i trzy panie świeckie. Byli to: - O. prof. UKSW dr hab. Grzegorz Bartosik dyrektor Instytutu i Kierownik Centrum Studiów Mariologicznych UKSW w Niepokalanowie. - O. dr hab. Paweł Warchoł profesor i wykładowca. - O. prof. dr hab. Celestyn Napiórkowski emerytowany profesor KUL. - O. mgr Grzegorz Szymborski gospodarz domu. - P. lic. Monika Adaszkiewicz sekretarz Instytutu. - P. mgr Iwona Krysiak bibliotekarz. - P. mgr Elżbieta Rutkowska księgowa. Serdecznie dziękuję całemu zespołowi za pełne zaangażowanie w działalność Instytutu! Na jesieni zeszłego roku łączyliśmy się w bólu z O. Grzegorzem Szymborskim, którego Mama odeszła do domu Ojca. Polećmy Zmarłą Mamę Ojca Grzegorza Miłosierdziu Bożemu. Wieczny odpoczynek racz Jej dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj Jej świeci! Ze względu na podjęcie nowych obowiązków wspólnotę Kolbianum opuścił o. Paweł Warchoł, któremu dziękujemy za jego pracę przez minione 5 lat. Z kolei serdecznie witamy o. dra Ireneusza Klimczyka, który od dnia 31 sierpnia 2017 roku objął funkcję 1
wicedyrektora Instytutu Kolbianum ds. administracyjno-ekonomicznych. O. Ireneusz będzie też wykładowcą duchowości maryjnej. Dziękuję za bardzo dobrą współpracę Klasztorowi Niepokalanów na czele z Ojcem Gwardianem Grzegorzem Szymanikiem. Dziękuję innym Ojcom i Braciom za wieloraką życzliwą pomoc! 2. Działalność naukowo-dydaktyczna Program studiów obejmuje kanon wykładów realizowanych na Papieskim Wydziale Teologicznym Marianum w Rzymie, z rozszerzeniem tematyki o elementy mariologii polskiej, zwłaszcza o duchowość i myśl mariologiczną św. Maksymiliana. Zajęcia dydaktyczne w minionym roku akademickim prowadziło 10 wykładowców, w tym: 1 profesor tytularny (zwyczajny), 5 profesorów nadzwyczajnych (uczelnianych), 1 doktor habilitowany oraz 3 doktorów. Wśród nich było: 3 franciszkanów, 1 saletyn, 1 marianin, 2 księży diecezjalnych. 1 ksiądz prawosławny oraz 2 panie świeckie. Swoją pracę kontynuowała Rada Naukowa Instytutu, która w minionym roku odbyła 1 posiedzenie w dniu 20 lutego 2017 roku. Celem obrad było głównie przygotowanie obecnej Konferencji Rycerstwo Niepokalanej odpowiedzią na znaki czasu, zorganizowanej w związku ze 100 leciem powstania MI. Ze względu na nowe rozporządzenia Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wprowadziliśmy od 1 października 2017 roku nową formę studiów doktoranckich. Pierwsze dwa lata mają status studiów podyplomowych predoktoranckich. Natomiast rok 3 i 4 są już w formalnie studiami doktoranckimi. Obie te formy stanowią całość i zapewniają studentom ciągłość kształcenia. Jesteśmy wdzięczni Panu Bogu za nowych studentów. W roku akademickim 2016-17 studia odbywały 54 osoby, z czego 43 na studiach doktoranckich i 11 na studiach podyplomowych. Wśród studentów byli także studenci z zagranicy: z Filipin, Francji, Kanady, Niemiec i Stanów Zjednoczonych. W obecnym nowym roku akademickim, dzięki wstawiennictwu Matki Bożej i orędownictwu św. Józefa, studia rozpoczęło 26 nowych studentów, w tym 1 doktorantka, 10 studentów studiów podyplomowych predoktoranckich oraz 15 studentów studiów podyplomowych. Łącznie w roku akademickim 2017-18 studia rozpoczęło 63 studentów. W minionym roku akademickim Studia doktoranckie ukończyło: 7 osób. Stopnie doktora uzyskało 5 doktorantów: O. dr Grzegorz Stroczyński OFMConv w oparciu o rozprawę: Mesjańska rodzina Jezusa w Ewangelii według św. Marka, napisaną pod kierunkiem ks. prof. dr hab. Janusz Kręcidły MS. Obrona: 09.12.2016. P. dr Paweł Wnuk w oparciu o rozprawę: Święty Józef wzorem powołania mężczyzny, małżonka i ojca w nauczaniu Papieży, napisaną pod kierunkiem o. dra hab. Pawła Warchoła OFMConv. Obrona: 10.3.2017. P. dr Alicja Święcicka w oparciu o rozprawę: Objawienia gietrzwałdzkie a współczesne objawienia maryjne, napisaną pod kierunkiem o. dra hab. Pawła Warchoła OFMConv. Obrona: 24.03.2017. S. dr Barbara Barylak w oparciu o rozprawę: Niewiasta z Apokalipsy 12 jako obraz Kościoła pielgrzymującego i prześladowanego, napisaną pod kierunkiem ks. prof. dra hab. Janusz Kręcidło. Obrona: 21.06.2017. Doktorat z wyróżnieniem. 2
O. dr Jacek Kamiński OCD w oparciu o rozprawę: Dziewictwo Maryi w debacie apologetycznej Ojców Kościoła IV wieku, napisanej pod kierunkiem o. prof. dra hab. Bogusław Kochaniewicz OP. Obrona: 28.06.2017. Nowym doktorom i promotorom z serca gratulujemy! W sumie do tej pory na Kolbianum powstało 10 rozpraw doktorskich z mariologii. Jak widać problematyka badawcza naszych doktorantów jest różnorodna, obejmując mariologię biblijną, patrystyczną, józefologię, a także problematykę objawień maryjnych, sanktuariów i ruchów maryjnych. Następna obrona doktorska będzie miała miejsce 9 listopada 2017. Będzie to obrona doktoratu p. Kasandry Witkowskiej, która napisała rozprawę pt. Formacja w Rycerstwie Niepokalanej w świetle Pism i Konferencji św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz dokumentów i materiałów formacyjnych Stowarzyszenia. Mam nadzieję, że ten doktorat będzie nie tylko skromnym wkładem Kolbianum w świętowanie 100-lecia założenia Rycerstwa Niepokalanej, ale że także będzie przydatny w kształtowaniu nowych programów formacyjnych w Rycerstwie. Licencjat kanoniczny z teologii ze specjalności Mariologia uzyskało 8 doktorantów. Dyplom ukończenia studiów podyplomowych z mariologii uzyskały 3 osoby. W okresie poprzedzającym coroczną rekrutację prowadzimy kampanię promocyjną, poprzez dystrybucję plakatów i folderów oraz informacje i wywiady w mediach drukowanych i elektronicznych. Szczególną pomocą w tej kampanii służyło nam i służy Radio Niepokalanów oraz Wydawnictwo OO. Franciszkanów w Niepokalanowie, za co składamy ich dyrektorom i pracownikom gorące podziękowanie. Funkcję informacyjno-reklamową pełni też strona internetowa Kolbianum i strona Instytutu na Facebooku, których koordynatorką jest Pani Monika Adaszkiewicz. Serdecznie Jej dziękuję za zaangażowanie w prowadzenie tych mediów. W ramach działalności dydaktyczno-naukowej Instytut Kolbianum we współpracy z Katedrą Mariologii oraz Katedrą Historii Biblijnej UKSW, Klasztorem Niepokalanów, Stowarzyszeniem Rycerstwo Niepokalanej oraz Katedrą Studiów Religijnych Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze (Słowacja) zorganizował w minionym roku akademickim ogólnopolską konferencję naukową, zatytułowaną: Kult Niepokalanego Serca Maryi darem dla współczesnego Kościoła i świata. Oprócz obecnej Konferencji Instytut Kolbianum jest także współorganizatorem Międzynarodowego Sympozjum, jakie odbędzie się w dniu 7 listopada 2017 r. na Wydziale Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z racji 140 rocznicy objawień Niepokalanej w Gietrzwałdzie. Tytuł sympozjum: Objawienia maryjne XIX i XX wieku wobec potrzeb duszpasterskich współczesnego pokolenia chrześcijan. Jedną z form poszerzania kompetencji mariologicznych było zaangażowanie tak profesorów, jak i niektórych studentów oraz absolwentów Instytutu Kolbianum, w prace Polskiego Towarzystwa Mariologicznego. W minionym roku status członka zwyczajnego PTM uzyskało czworo absolwentów Kolbianum, zaś w poczet członków korespondentów 3
zostało przyjętych jedenaścioro doktorantów i studentów Kolbianum. Nowym członkom PTM serdecznie gratulujemy! Wspomniani członkowie PTM uczestniczyli w tym roku w Międzynarodowym Kongresie Mariologiczno-Maryjny w Zakopanem na Krzeptówkach w dniach 13-17 września 2017 roku, poświęconym tematyce: Fatima w Bożym planie Zbawienia. Na zakończenie Kongresu odbyło się zebranie plenarne- sprawozdawczo wyborcze PTM. Ja zakończyłem pełnienie funkcji przewodniczącego Towarzystwa. Nowym przewodniczącym PTM został ks. prof. Marek Chmielewski z KUL. Natomiast do zarządu weszło też trzech profesorów Kolbianum: Pani Dr Anna Gąsior sekretarz, księża profesorowie: Janusz Królikowski i Janusz Kręcidło jako członkowie oraz Pani Iwona Krysiak, jako skarbnik PTM. Nowym członkom zarządu PTM serdecznie gratulujemy oraz życzymy obfitości Bożych darów w podejmowanym trudzie dla szerzenia czci Matki Bożej! Ważnym wydarzeniem w życiu Kościoła w Polsce było przywróceniu do istnienia (po 21 latach przerwy) Komisji Maryjnej Konferencji Episkopatu Polski. Wielką radością jest dla nas fakt, że w skład Komisji zostali powołani trzej wykładowcy Instytutu Kolbianum: ks. dr Janusz Kumala MIC jako sekretarz oraz ks. prof. dr hab. Janusz Królikowski oraz o. prof. UKSW dr hab. Grzegorz Bartosik OFMConv jako konsultorzy. Instytut Maryjno-Kolbiański Kolbianum we współpracy z Wydawnictwem OO. Franciszkanów w Niepokalanowie wydał w minionym okresie 3. tom serii wydawniczej Bibliotheca Kolbiana - Monografie, zatytułowany: Maryja Gwiazda Nowej Ewangelizacji. Teologia i duszpasterstwo, Niepokalanów 2017. Tom ten zawiera materiały wygłoszone na Konferencji zorganizowanej przez Mariologiczne koło Naukowe w roku 2015. Redaktorem tej publikacji jest p. dr Iwona Zielonka. W przygotowaniu jest kolejny tom tej serii. Formą samokształcenia doktorantów i studentów jest działalność Mariologicznego Koła Naukowego. W minionym roku akademickim przewodniczącym Koła był ks. Marcin Stanisławski, a opiekunem naukowym o. Grzegorz Bartosik. W okresie sprawozdawczym Koło zorganizowało w dniu 7 czerwca 2017 roku sympozjum w siedzibie UKSW w Warszawie, zatytułowane: Aktualność przesłania sanktuariów maryjnych. Owocem tej konferencji ma być publikacja naukowa. Ponadto Mariologiczne Koło Naukowe wydało wspomnianą już publikację Maryja Gwiazda Nowej Ewangelizacji. Oprócz działalności naukowo-dydaktycznej Instytut Kolbianum angażuje się także w działalność charytatywną, głównie poprzez przygotowywanie paczek i upominków świątecznych (na Boże Narodzenie i Wielkanoc) dla dwóch rodzin potrzebujących pomocy z parafii Niepokalanów. 3. Biblioteka Ważne miejsce w każdym Instytucie Naukowo-Badawczym stanowi Biblioteka. W minionym roku trwało elektroniczne katalogowanie zbiorów Biblioteki i powiększanie jej zasobów, głównie dzięki wymianie tzw. dubletów z innymi bibliotekami teologicznymi. Biblioteka Kolbianum posiada ok. 60 tys. pozycji, w tym 14.683 pozycji skatalogowanych. Katalogi naszej Biblioteki są obecne w Internetowej Sieci Fidkar prowadzonej przez Federację Bibliotek Kościelnych Fides. Za codzienną pracę w bibliotece dziękuję Pani Iwonie Krysiak. 4. Formy współpracy z innymi instytucjami 4
Jako Instytut Kolbianum staramy się współpracować z innymi Instytucjami, takimi jak: - Klasztor Niepokalanów, - Radio Niepokalanów, - Wydawnictwo OO. Franciszkanów w Niepokalanowie., - UKSW. Będąc jednostką Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, staramy się układać jak najlepsze relacje zarówno z władzami Uczelni, jak i Wydziału Teologicznego oraz profesorami i pracownikami dziekanatu. Jesteśmy wdzięczni, że corocznie na inaugurację przybywa Ks. prof. dr hab. Stanisław Dziekoński, wcześniej dziekan, a obecnie rektor Uniwersytetu. - Poprzez zaangażowanie profesorów współpracujemy także z innymi ośrodkami akademickimi, zwłaszcza z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim ora Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II z Krakowa, Wydział w Tarnowie. - Władze samorządowe. Dziękujemy, że Pan Wójt lub jego zastępca zaszczycają nas corocznie swoją obecnością na uroczystości inauguracji roku akademickiego. - Z pomieszczeń Kolbianum korzystała też Fundacja Maximilianum, która tradycyjnie celebrowała tu Wigilię Paschalną w rycie trydenckim. 5. Kwestia remontów i innych inwestycji Pragnę wyrazić wdzięczność władzom naszej Prowincji Zakonnej na czele z Ojcem Prowincjałem za dotację przyznaną na działalność Kolbianum w minionym roku akademickim, a zarządowi klasztoru za troskę o nasz Instytut oraz włączenie budynku Kolbianum do projektu termoizolacji budynków klasztornych. Oczekujemy na przeprowadzenie termoizolacji, co niewątpliwie wpłynie na ocieplenie budynku i przyniesie oszczędności w wydatkach na ogrzewanie. 6. Podziękowanie i perspektywy rozwoju Podsumowując działalność Instytutu Kolbianum w roku akademickim 2016/17 pragniemy przede wszystkim podziękować Panu Bogu, Matce Bożej Niepokalanej i św. Maksymilianowi za opiekę i błogosławieństwo, jakiego w minionym czasie doświadczaliśmy. W imieniu własnym i wszystkich moich współpracowników, wykładowców i studentów pragnę bardzo serdecznie podziękować zarówno władzom zakonnym, na czele z Ojcem Prowincjałem i Ojcem Gwardianem, jak, i władzom Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie na czele z Księdzem Rektorem i Księdzem Dziekanem za dobrą wzajemną współpracę i pomoc! Dziękuję wam Drodzy Doktoranci i Słuchacze studiów podyplomowych za Wasze zaangażowanie, wysiłek intelektualny, świadectwo życia i budowanie Wspólnoty! W sposób szczególny pragnę podziękować moim najbliższym Współpracownikom, za rzetelność w wykonywaniu swoich zadań i wzajemna życzliwość! Ufam, że pod opieką Matki Bożej Instytut nadal będzie się rozwijał, głosząc chwałę Pana Boga, cześć Niepokalanej i służył bliźnim! W imieniu zespołu prowadzącego: O. Grzegorz M. Bartosik 5
Dyrektor Instytutu Maryjno-Kolbiańskiego Kolbianum Kierownik Centrum Studiów Mariologicznych UKSW Kolbianum w Niepokalanowie Niepokalanów, 13. 10. 2017. 6