"Świętokrzyska kampania przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci"



Podobne dokumenty
Procedura interwencji w przypadku przemocy wobec dziecka dla Samorządowego Przedszkola Integracyjnego w Górze Kalwarii.

RODZIC LUB OPIEKUN. podaje sprzeczne lub (poparzenia, ugryzienia, nieprzekonujące wyjaśnienia siniaki, złamania kości),

W wielu rodzinach bicie jest wciąż stosowaną i akceptowaną metodą wychowawczą. Dzieje się tak mimo prawa zakazującego stosowania kar cielesnych.

POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU STWIERDZENIA ZAGROŻENIA ŻYCIA DZIECKA, WOBEC KTÓREGO STOSOWANA JEST PRZEMOC W RODZINIE LUB MAJĄ MIEJSCE ZACHOWANIA AGRESYWNE

Drogowskaz dla rodzin kontynuacja. Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci Projekt MOPR w Bytomiu i Policji

Publiczne Gimnazjum 2 im. Jana Heweliusza w Żukowie. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem

Child Protection Policy and Code of Behaviour for working with children and young people.

Krzywdzeniem jest: Przemoc fizyczna jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą

Czym jest przemoc wobec dzieci?

POLITYKA OCHRONY DZIECI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W OLKUSZU

Nie czekaj ZAREAGUJ!!!

Kampania Rzecznika Praw Dziecka pod hasłem. Reaguj. Masz prawo.

Podstawa prawna: Cel procedury

POLITYKA OCHRONY DZIECI

Rozdział I Objaśnienie terminów

ZESPÓŁ SZKÓŁ W PRZEGINI POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM

PROGRAM POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM OPRACOWANA W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR. 11 W PRUSZKOWIE

XIII. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez dorosłych w X Liceum Ogólnokształcącym

PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY. W PRZEDSZKOLU Nr 79

Gdzie szukać pomocy? Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci

Niepubliczne Przedszkole Parafialne im. Świętego Michała Archanioła ul. Kościelna Głogów Małopolski. Głogów Młp. 25 sierpień 2017r.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 38 W CZĘSTOCHOWIE.

PROCEDURA POSTĘPOWANA W PRZYPADKU PODEJRZENIA, ŻE DZIECKO Z PRZEDSZKOLA ODBIERA RODZIC /OPIEKUN PRAWNY BĘDĄCY POD WPŁYWEM ALKOHOLU LUB NARKOTYKÓW.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM. Preambuła

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 9 W INOWROCŁAWIU.

Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Zespół Szkół nr 29 w Bydgoszczy

Preambuła. Rozdział I Objaśnienie terminów

PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY PROGRAM PROFILAKTYCZNO EDUKACYJNY DLA UCZNIÓW KLAS V KONIŃSKICH SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

Procedura Niebieska Karta w Przedszkolu Miejskim w Barczewie

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA W GIMNAZJIUM NR 75 Z ODDZIAŁAMI

Jak rozpoznać zagrożenie i interweniować w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka Konferencja 2019 r.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 215 W WARSZAWIE.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM I ZAPEWNIENIE IM BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 298 IM. JANA KASPROWICZA W WARSZAWIE.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM W ZESPOLE SZKÓŁ NR 14 W BYDGOSZCZY

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA w Żłobku Miejskim w Suwałkach

KONTAKT Z DZIECKIEM W SYTUACJI PODEJRZENIA PRZEMOCY W RODZINIE

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO W POWIDZKU

Krzywdzeniem jest Przemoc fizyczna Przemoc emocjonalna Przemoc seksualna Zaniedbywanie

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA PRZEDSZKOLE PIECHCIN

ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA

PROGRAM CHRONIMY DZIECI. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem i zapewnienia im bezpieczeństwa w SOSW w Świebodzinie. Świebodzin maj 2016 r.

UCHWAŁA NR XXX/157/2017 RADY GMINY ŚWIERCZÓW. z dnia 30 listopada 2017 r.

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA w SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 148 w WARSZAWIE.

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata

Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez osoby dorosłe i zapewnienia im bezpieczeństwa w Przedszkolu nr 41 im. Jana Pawła II we Wrocławiu.

Ogólnopolskie Telefony Zaufania

DO KOGO KIEROWANY JEST INFORMATOR

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 19 IM. MIESZKA I W BIAŁYMSTOKU

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 12 W ŁODZI

Przemoc wobec starszych - nie bądź biernym widzem

BADANIE A PRAKTYKA. Konferencja : SyStem przeciwdziałania przemocy w Małopolsce budowanie świadomości, skuteczne działanie i interwencja

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY DLA

Przeglądarka BeSt. Koordynatorzy: Grażyna Kulejewska, Katarzyna Sordyl

Gimnazjum nr 6 w Elblągu

POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM W GIMNAZJUM NR 19 W GDAŃSKU

PROCEDURA POSTEPOWANIA W SYTUACJI POWZIĘCIA, PODEJRZENIA O STOSOWANIE PRZEMOCY W RODZINIE NIEBIESKA KARTA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM

Zespół Szkoły Podstawowej im. Władysława Orkana i Gimnazjum Publicznego w Porębie Wielkiej. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem

RODZAJE PRZEMOCY W RODZINIE

Informator o rozpoznawaniu przemocy wobec dzieci i działaniach, jakie możesz podjąć będąc jej świadkiem

UCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r.

Telefony Zaufania. W maju są obchodzone Dni Telefonów Zaufania dla Dzieci. W tym roku polskie obchody organizowane są przez Fundację Dzieci Niczyje.

Nowa procedura Niebieskie Karty!

SPECJALISTYCZNA PORADNIA PROFILAKTYCZNO-TERAPEUTYCZNA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY ZE ŚRODOWISK ZAGROŻONYCH ALKOHOLIZMEM OPTA

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Kowiesy na lata

Gdzie szukać pomocy?

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA ZADANIA NR 10. Cyberprzemoc

POLITYKA WEWNĘTRZNA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 WE WŁADYSŁAWOWIE W ZAKRESIE OCHRONY DZIECI PRZED RÓŻNYMI FORMAMI KRZYWDZENIA

Współpraca trenera z rodzicami jako warunek sukcesów nastoletniego zawodnika. Opr. prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś

Załącznik nr 1 do uchwały Rady Gminy Oświęcim Nr z dnia. Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Gminy Oświęcim na lata

POLITYKA OCHRONY DZIECI

w sprawie : Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Gminy Oświęcim na lata

UCHWAŁA NR XII/77/16 RADY GMINY POŚWIĘTNE z dnia 11 marca 2016 r.

Wybrane procedury postępowania wobec niepełnoletnich uczniów w szkole

Uchwała Nr.../.../... Rady Powiatu w Oświęcimiu. z dnia r.

WYBRANE PROCEDURY POSTĘPOWANIA WOBEC NIEPEŁNOLETNICH UCZNIÓW W SZKOLE PROFILAKTYKA I WYCHOWANIE

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA DLA GMINY KĘDZIERZYN KOŹLE

UCHWAŁA NR XXVII RADY MIEJSKIEJ W CZŁUCHOWIE. z dnia 30 stycznia 2017 r.

POLITYKA OCHRONY DZIECI

POLITYKA OCHRONY DZIECKA PRZED KRZYWDZENIEM ZESPÓŁ KSZTAŁCENIA PODSTAWOWEGO I GIMNAZJALNEGO NR 24 W GDAŃSKU. GDAŃSK, 2015 r.

Gmina Brzesko Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej

PROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI KRZYWDZENIA DZIECKA (NIEBIESKA KARTA)

,,DOPALACZE KRADNĄ ŻYCIE 1. Czy istnieją bezpieczne,,dopalacze?

Gmina Brzesko Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej

PRZEMOC DOMOWA MOŻE SIĘ SKOŃCZYĆ ZAMIEŃ JĄ W SWOJĄ MOC

ZESPÓŁ SZKÓŁ W MRZEZINIE SZKOŁA PODSTAWOWA IM. PAWŁA GÓRY W MRZEZINIE

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

Procedura,,Niebieskiej Karty podstawowe założenia

Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez osoby dorosłe. w Samorządowym Przedszkolu nr 61 Pod Wawelem w Krakowie

ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY DO SPRAW PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE DOŚWIADCZASZ PRZEMOCY W DOMU LUB JESTEŚ JEJ ŚWIADKIEM? PRZERWIJ MILCZENIE!

PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY

prawo chroni nas przed naruszeniem naszej nietykalności fizycznej; według polskiego prawa obcowanie płciowe z osobą poniżej 15

Raport podsumowujący działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia w 2008 roku

PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY W PRZEDSZKOLU. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny ( Dz. U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.)

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI W ROKU 2013 GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCYW RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR W PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

PRZEMOC W RODZINIE. Podstawa prawne. Co to jest przemoc?

O STOSOWANIE PRZEMOCY W RODZINIE WOBEC DZIECKA

PROCEDURA POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELA W SYTUACJACH SZCZEGÓLNYCH W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM NR 7 W POZNANIU

Transkrypt:

"Świętokrzyska kampania przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci" Z danych uzyskanych z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach wynika, iż w ciągu 9 miesięcy 2008 r. w województwie świętokrzyskim w wyniku przemocy domowej zostało pokrzywdzonych ok. 6 tys. osób, w tym ponad 1200 dzieci poniżej 13 roku życia. Gmina Ostrowiec Świętokrzyski dostrzegając nasilające się zjawisko przemocy wobec dzieci przyłączyła się do zainicjowanej przez Samorząd Województwa Świętokrzyskiego "Świętokrzyskiej kampanii przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci". Głównym celem kampanii jest uwrażliwienie mieszkańców województwa na problemy przemocy i zmobilizowanie ich do reagowania w przypadku jej występowania jak również wskazanie właściwych postaw wychowawczych i wzorców życia rodzinnego opartych na wzajemnej pomocy, szacunku, partnerstwie, umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów bez przemocy. Kampania wpisuje się w ogólnopolską akcję "Kocham nie biję" i "Kocham Reaguję". W ramach Kampanii przekazano materiały w postaci ulotek, broszur i plakatów do szkół, przedszkoli, MOPS, KPP i Starostwa Powiatowego. "REAGUJ NIE BĄDŹ OBOJĘTNY - być może TY jesteś jedyną osobą, która może pomóc krzywdzonemu, niejednokrotnie maltretowanemu dziecku".

Z danych uzyskanych z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach wynika, iż w ciągu 9 miesięcy 2008 r. w województwie świętokrzyskim w wyniku przemocy domowej zostało pokrzywdzonych ok. 6 tys. osób, w tym ponad 1200 dzieci poniżej 13 roku życia. Gmina Ostrowiec Świętokrzyski dostrzegając nasilające się zjawisko przemocy wobec dzieci przyłączyła się do zainicjowanej przez Samorząd Województwa Świętokrzyskiego Świętokrzyskiej kampanii przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci. Głównym celem kampanii jest uwrażliwienie mieszkańców województwa na problemy przemocy i zmobilizowanie ich do reagowania w przypadku jej występowania jak również wskazanie właściwych postaw wychowawczych i wzorców życia rodzinnego opartych na wzajemnej pomocy, szacunku, partnerstwie, umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów bez przemocy. Kampania wpisuje się w ogólnopolską akcję Kocham nie biję i Kocham Reaguję. W ramach Kampanii przekazano materiały w postaci ulotek, broszur i plakatów do szkół, przedszkoli, MOPS, KPP i Starostwa Powiatowego. REAGUJ NIE BĄDŹ OBOJĘTNY być może TY jesteś jedyną osobą, która może pomóc krzywdzonemu, niejednokrotnie maltretowanemu dziecku.

Jeśli podejrzewasz, że dziecku dzieje się krzywda Czasem trudno zdecydować się, co zrobić. Możesz nie mieć pewności, czy dziecko jest ofi arą krzywdzenia. Niepokojący wygląd i zachowanie dziecka mogą przecież nie mieć związku z krzywdzeniem - dzieci są posiniaczone, bo często się przewracają, małe dzieci często płaczą. Czasami po prostu nie chcesz wchodzić w konfl ikt z sąsiadami lub uważasz, że swoją interwencją dodatkowo pogorszysz sytuację dziecka. Martwisz się, że w skutek Twoich działań rodzina rozpadnie się, a dziecko trafi do domu dziecka W takiej sytuacji wiele osób dochodzi do wniosku, że najlepiej będzie nie wtrącać się. Pamiętaj, jednak że być może jesteś jedyną osobą, która zauważyła, że dziecko potrzebuje pomocy! Jeśli nie jesteś pewna/y, czy Twoje podejrzenia są słuszne, możesz zwrócić się do instytucji, które mają obowiązek sprawdzić, co dzieje się w domu dziecka i jeśli jest taka potrzeba udzielić pomocy dziecku i rodzicom. Ale żeby instytucje te mogły zacząć działać, muszą otrzymać informację, że dane dziecko lub rodzina potrzebuje wsparcia. Dlatego Twoja reakcja jest bardzo ważna! Co możesz zrobić aby pomóc dzieciom doświadczającym przemocy? Naucz się zwracać uwagę na objawy przemocy wobec dzieci. Jeśli masz wątpliwości, porozmawiaj z kimś na temat sytuacji, która budzi Twoje podejrzenia. Powiadom o swoich podejrzeniach przedszkole lub szkołę, do której uczęszcza dziecko powiedz pedagogowi o swoich podejrzeniach dotyczących sytuacji dziecka. Możesz powiadomić ośrodek pomocy społecznej. Możesz także wysłać do sądu rodzinnego nawet anonimowe - pismo z opisem sytuacji. Ważne jest, aby podać w nim dane krzywdzonego dziecka i rodziny, tak aby sąd mógł podjąć interwencję. Możesz powiadomić policję lub prokuraturę. Zadzwoń na infolinię 0 801 109 801 Poinformuj dzieci o numerze bezpłatnego Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111 Nie bądź obojętny wobec przemocy! Dobro dziecka zależy także od Ciebie! Jeśli: wciąż słyszysz płacz dziecka za ścianą; widzisz dziecko, które często jest posiniaczone; znasz dziecko, które jest zaniedbane lub zamknięte w sobie; jesteś świadkiem poniżania dziecka przez dorosłych; Zareaguj! Ta ulotka dostarcza informacji o objawach przemocy wobec dzieci i działaniach, jakie możesz podjąć będąc jej świadkiem.

Przemoc wobec dzieci to stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych i inne formy poniżania dziecka. Sprawcami przemocy wobec dzieci często są bliskie mu osoby, także rodzice. Przemoc wobec dzieci nie jest powiązana ze statusem społecznym, czy materialnym rodziny, może zdarzyć się w każdym środowisku. Jak rozpoznać objawy przemocy? Umiejętność rozpoznawania symptomów przemocy wobec dzieci jest konieczna, by móc ochronić dzieci przed krzywdzeniem i zaniedbywaniem. Występowanie pojedynczego objawu nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia. Jeśli jednak symptom powtarza się, bądź kilka objawów występuje jednocześnie, możliwe jest, że mamy do czynienia z przemocą wobec dzieci. Podejrzenie, że dziecko doświadcza przemocy jest szczególnie uzasadnione, gdy z objawami u dziecka współwystępują określone zachowania rodziców lub opiekunów. Przemoc fizyczna to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne. Na co zwrócić uwagę? Dziecko: ma widoczne obrażenia ciała (poparzenia, ugryzienia, siniaki, złamania kości), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić boi się rodzica lub opiekuna wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła podawane przez nie wyjaśnienia dotyczące ran i siniaków wydają się nieprawdopodobne Rodzic lub opiekun: podaje sprzeczne lub nieprzekonujące wyjaśnienia obrażeń dziecka, bądź w ogóle odmawia wyjaśnień mówi o dziecku w negatywny sposób, na przykład używając określeń takich jak idiota, głupi, gówniarz poddaje dziecko surowej fi zycznej dyscyplinie Czym jest przemoc wobec dzieci? Zaniedbywanie to nie zaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna; nie zapewnianie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa. Na co zwrócić uwagę? Dziecko: często jest nieobecne w szkole lub przedszkolu kradnie jedzenie bądź pieniądze kolegom, żebrze nie otrzymuje potrzebnej mu opieki medycznej, szczepień, okularów jest często brudne, nieprzyjemnie pachnie często jest ubrane nieodpowiednio do pogody popełnia czyny niezgodnie z prawem, takie jak akty wandalizmu czy kradzieże Rodzic lub opiekun: nie interesuje się losem dziecka jest apatyczny lub pogrążony w depresji Przemoc emocjonalna to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości. Wymagania i oczekiwania wobec dziecka, którym niej nie jest ono w stanie sprostać. Na co zwrócić uwagę? Dziecko: zachowuje się w sposób nieadekwatny do wieku (w sposób zbyt dorosły bądź zbyt infantylny) wykazuje zaburzenia jedzenia (niedojada, nadmiernie się objada, wymiotuje) jest opóźnione w rozwoju fi zycznym bądź emocjonalnym moczy się bądź zanieczyszcza kałem samookalecza się ma problemy ze snem, nocne koszmary, boi się chodzić spać Rodzic lub opiekun: ciągle obwinia, poniża i strofuje dziecko nie interesuje się problemami dziecka faworyzuje jedno z rodzeństwa w oczekiwaniach i wymaganiach wobec dziecka nie bierze pod uwagę jego możliwości Przemoc seksualna to angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne dzieci odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz do zachowań bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas. Na co zwrócić uwagę? Dziecko: przejawia dziwne bądź niezwykłe dla swojego wieku zachowania seksualne (np. jest nadmiernie rozbudzone, dużo mówi o seksie) jest wycofane, depresyjne, infantylnie się zachowuje, ma trudności w relacjach z rówieśnikami odmawia przebierania się w towarzystwie innych (np. przed zajęciami sportowymi) pogorszyło się w nauce ma trudności z chodzeniem lub siadaniem; doświadcza bólu intymnych części ciała jest w ciąży lub jest chore wenerycznie ucieka z domu chwali się nagłym przypływem gotówki lub prezentów Rodzic lub opiekun: przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fi zycznym z dzieckiem (np. podczas zabawy) nie utrzymuje relacji z osobami spoza rodziny przejawia nadopiekuńczość w stosunku do dziecka, ogranicza jego kontakty z rówieśnikami Wymienione zachowania rodzica lub opiekuna wzbudzają podejrzenia wykorzystania seksualnego, jeśli pojawiają się razem z symptomami występującymi u dziecka. Wszystkie rodzaje krzywdzenia mogą być niszczące dla dziecka. Zdarza się, że emocjonalne konsekwencje przemocy są dla dziecka trudniejsze i bardziej bolesne niż fizyczne.