KTO Ryś [Polska] Kołowy transporter opancerzony Ryś jest głęboką modernizacją transportera opancerzonego SKOT, które to pojazdy w wielu wersjach (m.in. dowodzenia, transportowych, m.in. z wieżą uzbrojoną w 14,5 mm wkm KPWT i 7,6 mm km PKT, inżynieryjnych, pogotowia technicznego) stanowiły obok gąsienicowych wozów BWP1 podstawowy środek transportu piechoty zmechanizowanej. SKOTy opracowane w kooperacji czechosłowackopolskiej były produkowane w Polsce latach 196374. Na początku lat. 90 ub. wieku większość SKOTówA i AP została spisana ze stanu WP z uwagi na kończące się resursy w wyniku decyzji stwierdzającej, że pojazdy te nie odpowiadają warunkom współczesnego pola walki. Jednakże wobec mniejszych, niż zakładano, środków finansowych na zakupy nowego sprzętu, nie zrealizowano planu zastąpienia wszystkich kołowych wozów bojowych w WP nowymi typami. Konsekwencją tego było np. rozpoczęcie prac i wdrożenie do realizacji modernizacji samochodów rozpoznawczych BRDM do standardu BRDMA/B Żbik oraz przebudowy SKOTów na Rysie. Wojsko Polskie użytkuje nadal wg różnych szacunków 300 transporterów SKOT m.in. w wersjach RAM/AMT (dowodzenia pododdziałem artylerii) i R3M (dowodzenia), inżynieryjnej, szkolnej. W związku z tym Wojskowe Zakłady Mechaniczne nr 5 z Poznania przygotowały wśród kilku innych propozycji modernizacji (BWP1, S1) również ofertę remontu i modernizacji SKOTów, która przedłuży okres ich eksploatacji i poprawia charakterystyki techniczne i eksploatacyjne. Zdano sobie bowiem sprawę, że nowe kołowe wozy bojowe (ostatecznym zwycięzcą rozpisywanego kilkukrotnie W Polsce przetargu został wóz Armored Modular Vehicle (AMV) fińskiej grupy Patria w Polsce nazwany Rosomak ), ze względu na wysoką cenę i posiadane przez MON szczupłe środki finansowe, nie zastąpią w naszej armii wszystkich kołowych wozów bojowych m.in. wszystkich użytkowanych jeszcze SKOTów. Modernizacja tych ostatnich jest środkiem, który przy niskim choć stałym finansowaniu, pozwoli zwiększyć liczbę nowoczesnych wozów bojowych w WP. Zmodernizowany SKOT nie jest alternatywą dla Rosomaka, oba wozy są wprowadzane do WP zupełnie innymi drogami i u podstaw ich wdrożenia leżały zupełnie inne założenia. Wg oświadczenia producenta "Ryś jest ofertą modernizacji sprzętu będącego w wyposażeniu WP, a nie ofertą na dostawy nowych pojazdów". Natomiast transporter Ryś ( Lynx ), który powstał w WZM5 od podstaw jest ofertą wyłącznie eksportową. Pierwsze przymiarki do modernizacji rozpoczęto pod koniec lat 90 ub. wieku w WZM5 w Poznaniu, w ramach prowadzonych remontów kapitalnych SKOTa. Pomimo zużycia mechanizmów i układów wozu sama konstrukcja kadłuba transporterów pozwala "żyć" wyremontowanemu i zmodernizowanemu pojazdowi przez następne 0 lat. W procesie modernizacji starano się usunąć podstawowe wady SKOTa: nieekonomiczny i trudny w eksploatacji układ napędowy, małą stabilność pojazdu, nieergonomicznie rozplanowane wnętrze, przy zachowaniu zalet (duża ładowność i objętość wnętrza, wystarczające opancerzenie, możliwość pływania, itp.). SKOT okazał się podatny na modernizacje: w 001 r. ujawniono wóz rozpoznawczy WR0 Ryś, czyli odmłodzonego SKOTa, napędzanego silnikiem Iveco Cursor 8 o mocy 8 kw ( 310 KM ). Projekt zakładał również wyposażenie WR0 w wieżę GIAT Dragar z 5 mm armatą automatyczną. WR0 Ryś pozostał tylko demonstratorem wozu rozpoznawczego, wyposażonym w maszt rozpoznawczy, systemy dowodzenia, nawigacji, ochrony przed bronią masowego rażenia, itp. Wzbudził jednak uwagę wojska, które zainteresowane było taką modernizacją SKOTów w wersjach dowodzenia i łączności (wycofywane z linii SKOTy mogą być przebudowywane na różne wersje). W Dowództwie Wojsk Lądowych oraz podległych szefostwach rodzajów wojsk, które eksploatują SKOTy opracowano wymagania taktycznotechniczne modernizacji transportera SKOT jako podwozia bazowego pod zabudowy specjalne w wersjach: dowodzenia, rozpoznania, http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
inżynieryjnej, pogotowia technicznego, rozpoznania skażeń. Rozpatrywana była również propozycja umieszczenia na podwoziu bazowym np. stacji radiolokacyjnej N6A, głowicy przeciwlotniczej Poprad, 10 mm moździerza. W 00 r. powstał pierwszy prototyp (demonstrator) transportera opancerzonego Ryś w wersji bazowej (bez uzbrojenia i wyposażenia). Modernizacja w większym stopniu niż w przypadku WR0 ingerowała w strukturę kadłuba i układu napędowego. Silnik pojazdu przeniesiono ze środka kadłuba (SKOT, WR0) do prawej, przedniej części kadłuba. Zastosowano 8cylindrowy Iveco Aifo o mocy 59 kw ( 35 KM ) wysokoprężny motor, chłodzony cieczą. Silnik, wraz ze skrzynią biegów, podgrzewaczem, klimatyzatorem, układem hydraulicznym umieszczony jest na wspólnej ramie, połączonej z kadłubem i instalacjami za pomocą szybkozłączy, umożliwiających szybką wymianę całego powerpacka. Wzmocnione wały, nowa skrzynia rozdzielcza napędu i automatyka sterowania międzyosiowymi skrzyniami pośrednimi zwiększyły możliwości terenowe pojazdu. Budowę kadłuba spawanego z blach pancernych, wykonano pod katem zmniejszenia sygnatury pojazdu w zakresie termalnym oraz mikrofalowym. Jednym z założeń budowy kadłuba było wymaganie co do zmiany kształtu i wysokości kadłuba przy zachowaniu tego samego podwozia, przedziału napędowego i kierowania. Zwiększono rozstaw kół o mm, zainstalowano nowe amortyzatory i resory, zmniejszono liczbę punktów obsługi napędu. W przeciwieństwie do SKOTa przedziały kierowcy, dowódcy i ładunkowy są ze sobą połączone. Zwiększono wysokość przedziału roboczego i zmniejszono nachylenie ścian w celu wygospodarowania dodatkowego miejsca na wyposażenie specjalistyczne i uzbrojenie. Przedział ładunkowy zamykany jest dwuskrzydłowymi drzwiami (lub opcjonalnie opuszczaną rampą), w dachu wycięte są dwa włazy desantowe. Wnętrze pojazdu zaopatrzono w oświetlenie przeciwlotnicze (automatyczne przełączanie światła na niebieskie w momencie otwarcia drzwi), ogrzewanie (od silnika i niezależne z nagrzewnicami) i klimatyzację. Ładowność transportera zwiększono z do 3 t (maks. 4,5 t). Zachowano możliwość pływania wozu, napęd w wodzie stanowią pędniki śrubowe z napędem hydraulicznym. W przypadku przecieku włączają się dwie automatyczne pompy denne. Podnoszony hydraulicznie falochron (deflektor) oraz wysoki poziom pływalności zapewniają bezpieczne poruszanie się nawet na wzburzonych akwenach śródlądowych. Wymieniona wodoszczelna instalacja elektryczna Raychem, dysponuje większymi akumulatorami i automatyczną skrzynką bezpieczników. W procesie modernizacji ze starego SKOTa pozostało ok. 30 % elementów konstrukcji. W ramach prac modernizacyjnych opracowano elementy pancerza dodatkowego dzięki czemu Rysia można zaopatrzyć w dodatkowy pancerz ceramiczny w postaci paneli o masie 1,5 t nakładanych na kadłub (ochrona przed pociskami do kal. 1,7 mm [14,5 mm wg niektórych źródeł]), osłony przeciwminowe układu jezdnego i samouszczelniający się zbiornik paliwa. Koszt modernizacji SKOTa do nowego standardu nie przekracza kwoty 1,5 mln/szt. (ok. 37% ceny nowego wozu). W opinii producenta pozwala to wyjść poza możliwości ilościowe pozyskania nowych kołowych wozów opancerzonych.w 003 r. ujawniono eksportową odmianę Rysia nazwaną Lynx, zbudowaną od podstaw jako nowy pojazd, bez wykorzystania elementów SKOTa, a w 005 r. transporter opancerzony Irbis w układzie 6x6, wykorzystujący elementy Rysia, który będzie opisany oddzielnie. Opis techniczny (wersja bazowa 8x8) Podstawowe elementy transportera SKOT podlegające modernizacji lub wymianie w procesie przekształcania w transporter opancerzony Ryś to: modernizacja i wymiana elementów kadłuba pojazdu, modernizacja układu przeniesienia mocy, wyposażenie wozu w moduł zespołu napędowego umożliwiający jego szybką wymianę w warunkach polowych przy wykorzystaniu etatowych środków pododdziałów remontowych, modernizacja zawieszenia wozu, montaż układu zasilania umożliwiającego współpracę z systemem ochrony przed bronią masowego rażenia i z komputerem http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
pokładowym, montaż klimatyzacji, montaż nowego wyposażenia kierowcy, wymiana instalacji elektrycznej (technologia RAYCHEM) ze skrzynią bezpiecznikową (z automatycznymi bezpiecznikami) i nowymi akumulatorami, montaż dwóch niezależnych automatycznych pomp dennych z czujnikami, wymiennika wody zaburtowej, automatycznie podnoszonego deflektora i zamykanych automatycznie żaluzji silnika, montaż niezależnego układu ogrzewania przedziału załogi, silnika trakcyjnego i paliwa, montaż wykładzin antypoślizgowych zapobiegających poślizgowi w czasie poruszania się po pancerzu, wyposażenie pojazdu w oświetlenie zewnętrzne umożliwiające jazdę w ruchu drogowym na drogach publicznych, montaż noży zabezpieczających członków załogi podczas jazdy z otwartymi włazami, montaż gniazda diagnostycznego umożliwiającego szybką diagnostykę jednostki napędowej i akumulatorów. Napęd stanowi silnik wysokoprężny Iveco Cursor 8 o mocy kw ( 350 KM ). Silnik wraz z przekładnią zintegrowany jest w jeden szybkowymienny zespół napędowy (czas wymiany całego zespołu wg producenta 030 min.). Skrzynia biegów półautomatyczna IvecoZF Eurotronic o 1 biegach do przodu i do tyłu, skrzynia rozdzielcza napędu dwubiegowa. Układ wydechowy zaopatrzono w nowy tłumik oraz system zasysający powietrze w celu chłodzenia spalin. Koła z centralnym układem pompowania, opony o wymiarach 13.0018. Hamulce zasadnicze tarczowe, dwuobwodowe, hydrauliczne, uruchamiane pneumatycznie. Hamulec postojowy tarczowy, sterowany pneumatycznie. Zespół napędowy jest zalany wszystkimi płynami eksploatacyjnymi i nie wymaga, po zamontowaniu, przeprowadzenia jakichkolwiek czynności regulacyjnych. Napęd w wodzie: pędniki niezależne napędzane hydraulicznie. Opcjonalnie można zastosować układ klimatyzacji, filtrowentylacji i ochrony wozu przed skażeniami chemicznymi i promieniotwórczymi, system rozpoznania skażeń Taifos, system ochrony wzroku i twarzy przed impulsem świetlnym, system obrony przez opromieniowaniem laserem Obra ze zintegrowanymi wyrzutniami granatów dymnych, wciągarkę o napędzie elektrycznym o sile uciągu 5,4 t, system przeciwpożarowy i przeciwwybuchowy Deugra, odbiornik GPS, system nawigacji lądowej, układ IFF. Załogę wersji bazowej stanowią dwie osoby: kierowca siedzi obok silnika w przedniej części pojazdu, za nim miejsce ma dowódca. Obaj dysponują włazami w stronie pojazdu oraz bocznymi drzwiami. Kierowca posiada przyrządy obserwacyjne: dzienny OFO 10F i dzienno nocny PNK7 Radomka, natomiast dowódca: dzienny OFO 10F i dziennonocny POD7, chroniące przed światłem laserowym. Wszystkie wersje Rysia wyposażone są w system łączności wewnętrznej (np. Fonet ). Konfiguracja pojazdu obejmuje trzy wysokości nadwozia: "niską" (transporter, bwp), "średnią" (np. wozy dowodzenia, medyczne) i "wysoką" (samobieżny moździerz). Ryś może być bez ograniczeń transportowany koleją, drogą morską oraz samolotami transportu taktycznego o odpowiedniej ładowności np. C130 Hercules. Pojazd można wyposażyć w dodatkowe opancerzenie masa całkowita wozu nie powinna przekraczać 1819 t. Odmiany Rysia. Prototyp wersji bazowej Rysia przeszedł w latach 00004 r. z wynikiem pozytywnym próby poligonowe. Na jego bazie WZM5 przygotowały kilka odmian specjalistycznych wozu. Wóz ewakuacji medycznej RyśMed przeznaczony do zbiórki rannych i porażonych z pola walki w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem i ich ewakuację do punktu opatrunkowego, udzielania pierwszej pomocy medycznej, oraz podtrzymanie podstawowych czynności życiowych, w przypadku misji pokojowych udzielania pierwszej pomocy lekarskiej. Załogę stanowią 4 osoby (kierowca, dowódca, sanitariuszy). Pojazd przystosowany jest do ewakuacji 4 rannych w pozycji leżącej lub 8 rannych w pozycji siedzącej. Wóz zbudowano z "średnim" nadwoziem. RyśMed jest wyposażony w dodatkowy pakiet opancerzenia kadłuba oraz płyty przeciwodłamkowe z laminatu Lim3. Opancerzenie wzmocnione 4 mm panelami dodatkowymi jest odporne na http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
pociski przeciwpancerne kal. 7,6 mm. Wedle zapewnień WZM5 w pojeździe wprowadzono zmiany zwiększające jego odporność na skutki eksplozji min. Posiada instalacje specjalnie przystosowane do podłączenia sprzętu medycznego, dwa obrotowe wynośne reflektory szperacze, system mocowania noszy oraz trap załadunkowy. Zabudowa umożliwia przechowanie sprzętu medycznego, leków oraz przenośnych zestawów pierwszej pomocy, zintegrowanego systemu filtrowentylacji, klimatyzacji i ogrzewania. Załoga wyposażona jest w hełmofony typu twardego, umożliwiające stosowanie gogli NVG typu PNLA. System łączności wewnętrznej Fonet zintegrowany jest z radiostacjami wynośnymi PNR. Przyrządy obserwacyjne dowódcy PO10M lub PO6 (oprócz tego dowódca i kierowca posiadają standardowe przyrządy OFO 10F i PNK7). Koncepcja wozu została opracowana najpóźniej (004 r.) ale RyśMed został wdrożony do eksploatacji jako pierwszy z rodziny Rysiów w 005 r. Wojsko Polskie otrzymało pierwszy i na razie jedyny wóz RyśMed z zaplanowanych pięciu. Zapotrzebowanie na wozy ewakuacji medycznej określono wstępnie na ok. 40 szt. W 005 r. przeprowadzono badania zdawczoodbiorcze pojazdu, a prototyp użytkowany jest przez PKW w Iraku. W ramach misji irackiej przeprowadzono próby transportera, które spowodowały dokonanie poprawek wyposażenia (w układzie chłodzenia, klimatyzacji, wyposażeniu medycznym). Wóz dowodzenia Kaktus zaprojektowany jako uniwersalny wóz dowódczy lub dowódczosztabowy. Modułowa zabudowa wyposażenia w zależności od preferencji zamawiającego pozwala na konfigurowanie pojazdu w różnych systemach dowodzenia (rozpoznania) wojsk lądowych na poszczególnych szczeblach dowodzenia. Kaktus wyposażony jest w podstawowej wersji w: terminale pokładowe, zestaw radiostacji cyfrowych KF/UKF, łącznicokrotnicę, radiolinię cyfrową lub system łączności szerokopasmowej, urządzenie kryptograficzne, regenerator kablowy, elementy systemu dowodzenia Szafran, wyposażenie dowodzenia, system nawigacji Litef, moduł komunikacyjny, maszt antenowy (o wys. 1 lub 4 m ), zespół prądotwórczy 1,5 kva, układ klimatyzacji Eberspracher. Wóz dowodzenia Azalia pojazd dowodzenia dywizjonu samobieżnych 155 mm armatohaubic Krab, wyposażony w system kierowania ogniem Azalia. Wóz wyposażony jest w: terminale pokładowe systemu dowodzenia, zestaw radiostacji cyfrowych KF/UKF, łącznicokrotnicę, radiolinię cyfrową, urządzenie kryptograficzne, wyposażenie dowodzenia (tablice z traktami liniowymi), system nawigacji, układ klimatyzacji Eberspracher. Pojazd posiada możliwość podłączenia do zewnętrznej sieci Ethernet, umożliwiającej transmisję danych do/z współpracujących systemów wsparcia dowodzenia i kierowania ogniem. Wóz kierowania ogniem i nosiciel 98 mm moździerzy Ryś M98 w powiększonym w części ładunkowej nadwoziu Rysia zamontowano uchwyty i szyny przystosowane do wtaczania/wytaczania dwóch lub trzech 98 mm moździerzy M98. Rampa ładunkowa w tyle pojazdu, otwierana hydraulicznie ułatwia załadunek moździerzy. Pluton moździerzy (6lufowy) składa się z dwóch wozów z moździerzami i dwóch z amunicją (po 70 szt.). Wyposażenie dowódcze i kierowania ogniem: komputer pokładowy dowódcy, terminale pokładowe, radiostacje cyfrowe, system nawigacji Sagem Sigma 30M, system IFF Biff. Uzbrojeniem integralnym pojazdu jest naprowadzany ręcznie 1,7 mm wkm NSW (1,7x107) (lub WKMB na amunicję 1,7x99). System Obra1 z wyrzutniami granatów dymnych. Proponowano również zastosowanie 3 wozów, z których każdy przewozi po moździerze z amunicją. Pomimo zakupu pierwotnie 1 szt., Ryś M98 nie został wprowadzony do produkcji. Na bazie Rysia M98 projektowany jest samobieżny moździerz kal. 10 mm. Bojowy wóz piechoty Ryś E8 bazowego Rysia wyposażono w jednoosobową wieżę E8 z 30 mm armatą automatyczną MK 30 oraz 7,6 mm km. System kierowania ogniem firmy STN Atlas. Zamontowano system przeciwpożarowy i przeciwwybuchowy, zmodernizowany przyrząd obserwacyjny dowódcy, terminal pokładowy, radiostacje UHF, system Fonet, system zdalnego sterowania wieżą ze stanowiska dowódcy, system nawigacyjny UNZ70, system IFF Biff, system ochrony przed opromieniowaniem Obra3 z wyrzutniami granatów dymnych, układ ostrzegania przed http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
skażeniem Taifos. Kołowy transporter piechoty RyśRCWS/Kobuz ta wersja posiada zdalnie sterowany moduł uzbrojenia: polski o nazwie Kobuz lub izraelski RCWS. Oba mogą być wyposażone w: 1,7 mm wkm MHB (ew. WKMB lub 40 mm granatnik automatyczny), 7,6 mm km (np. PKT lub UKM 000C ). Dane techniczne ZSMU RCWS : kąt podniesienia lufy: 0 do + stopni, szybkość obrotu: 1 rad/s, dzienno nocny system celowniczy, elektryczny układ stabilizacji wieży. Zdalnie sterowany moduł uzbrojenia Kobuz : kąt podniesienia lufy: 5 do + stopni, szybkość obrotu wieży:,8 rad/s, dzienno nocny system celowniczy. Dane taktycznotechniczne: wersja Ryś/bazowy Ryś/E8 Ryś/Kobuz Ryś/M98 Ryś/Kaktus długość (mm) 7810 szerokość (mm) wysokość (mm) 480 915 690 800 640 prześwit (mm) masa całkowita (kg) 13 17 19000 16800 1 14 prędkość maks. (km/h) http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
prędkość pływania (km/h) 910 910 910 910 910 zasięg (km) pokonywanie wzniesień rowy (m) ściany (m) załoga 3 3 6 desant 11 8 8 9 (obsługa M98) http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07
Uzbrojenie: wersja Ryś/bazowy Ryś/E8 Ryś/Kobuz Ryś/M98 Ryś/Kaktus główne (kal.) 30 1,7/40/7,6 dodatkowe (kal.) 1,7 1,7 1,7 Źródła (wybór):artykły A.Kińskiego w ntw 9/0, 9/03, 7, 9/04, 4, 9/05Artykuły G.Hołdanowicza w Raport WTO 1/05, 6/05, 7/05J.Begier, D.Użycki: Kołowe wozy bojowe, Warszawa 000Materiały WZM5 w Poznaniu Opracował: kwato http://www.pancerni.abajt.pl Pancerni.net Powered by Mambo Generated: 9 November, 017, 14:07