Krótki Kurs haftu krzyzykowego
Przeglądając strony internetowe lub kupując w kiosku kolorowe czasopisma na pewno zauważyłaś gazety poświęcone haftom krzyżykowym. A może składając wizytę znajomym zobaczyłaś wyhaftowane piękne górskie krajobrazy odbijające się w tafli leniwie płynącej rzeki, skradającego się tygrysa lub kwiaty urzekające swoim pięknem i intensywnością kolorów? Chciałabyś sama wyhaftować i ozdobić dom ulubionym widoczkiem, ale pomyślałaś, że wykonanie takiego wzoru jest dla Ciebie zbyt trudne. Właśnie dziś chcemy Cię przekonać, że haftowanie krzyżykiem jest proste, a efekty Twojej pracy na pewno zachwycą Twoją rodzinę i znajomych, Tobie zaś sprawią prawdziwą przyjemność. ZANIM ZACZNIESZ HAFTOWAĆ - kilka podstawowych wiadomości Rozpoczynając naszą przygodę z haftowaniem musisz wiedzieć że: wzór wyszywamy na kanwie bądź płótnie o prostym policzalnym splocie. Kanwy różnią się gęstością, rodzajem splotu i kolorem. na rynku istnieją różne firmy produkujące mulinę, a każdy producent stosuje własną numerację kolorów. w sprzedaży dostępne są różne rodzaje igieł hafciarskich (różniące się grubością, długością oraz końcówką: ostrą (stosowaną w haftowaniu materiałów o gęstym splocie) i tępą (najczęściej stosowaną w hafcie krzyżykowym) POJEDYNCZY KRZYŻYK 4 2 3 Pracę rozpoczynamy od przekłucia kanwy od spodu, przytrzymując jednocześnie palcem koniec nitki - nie robimy supełka ( koniec tej nitki zostanie przychwycony haftem od spodu kanwy). Krzyżyk wykonujemy zgodnie z cyferkami przedstawionymi na schemacie. ŚCIEG PODSTAWOWY (z prawej strony do lewej) Ścieg ten rozpoczynamy od prawej strony, wyszywając w lewo do dołu, następnie igłę wbijamy pionowo w górę. W taki sposób powstaje rząd półkrzyżyków. Następnie wracamy wykonując t z w. ś c i e g k r y j ą c y. Rozpoczynamy go od strony lewej u góry do prawej u dołu. W taki sposób powstaje rząd krzyżyków. ŚCIEG PODSTAWOWY (z lewej strony do prawej) Ścieg podstawowy można również haftować od góry do dołu. Rozpoczynamy wtedy wkłuwając igłę do dołu z lewej do góry z prawej. Ścieg kryjący wykonuje się wtedy od dołu do góry. Przekłuwając iglę w dół o jedno oczko, możemy rozpocząć nowy rząd ściegów podstawowych. ŚCIEG POJEDYNCZY W ściegu tym każdy krzyżyk haftuje się oddzielnie. Zaczynając od góry z prawej do dołu z lewej, następnie kryjemy krzyżyk od góry z lewej do dołu z prawej. Ścieg pojedynczy można również rozpocząć od dołu z lewej do góry z prawej, po czym kryć krzyżyk od dołu z prawej do góry z lewej. Można od razu przeciągnąć igłę i wkłuć ją w następne oczko.
ŚCIEG UKOŚNY Wykonujemy półkrzyżyk (patrz kurs haftu cz. w HP 4/08, ścieg podstawowy). Kończąc ścieg kryjący krzyżyka wkłuwamy igłę do lewego górnego rogu a następnie prowadzimy igłę po ukosie w dół do następnego rzędu) aby móc wykonać kolejny krzyżyk. PRZESUWANIE POCZĄTKU RZĘDU Aby przesunąć początek rzędu wkłuwamy igłę ukośnie w lewo (lub prawo) i rozpoczynamy ścieg podstawowy następnego krzyżyka. ŚCIEG LINIOWY (tzw. backstitch) Ścieg używany jest do wykonania konturów. Aby wykonać taki ścieg, rozpoczynamy od wyprowadzenia igły w określonym miejscu na prawą stronę robótki, wkłuwamy do kolejnego oczka konturu, przeciągamy igłę po lewej stronie i ponownie wyprowadzamy w kolejnym oczku na prawą stronę robótki. Następnie wkłuwamy igłę do poprzedniego oczka (cofamy się), aby kontynuować kontur i przeciągamy igłę z lewej strony robótki wyprowadzając igłę w kolejnym wolnym oczku. Czynność powtarzamy do wypełnienia konturu. ŁĄCZENIE KOLORÓW Jeżeli chcemy pozostawić wolne miejsce pomiędzy poszczególnymi krzyżykami na inny kolor muliny, wtedy nitkę należy poprowadzić ukośnie po lewej stronie naszego haftu, pozostawiając wolne oczka na inny kolor, a następnie wyprowadzając igłę w miejscu, gdzie będziemy kontynuować haftowanie. KANWY: Kanwa to tkanina siatkowa z nici o regularnym splocie, która służy do wyszywania bawełną (muliną), lnem lub włóczką. Jest ona podstawową tkaniną służącą do haftu krzyżykowego. Kanwa w postaci tkaniny występuje już niemal we wszystkich kolorach - od czystej bieli po czerń, najczęściej jednak spotykana jest w kolorze białym, kremowym czy kości słoniowej. Czystą kanwę (bez nadruku) używa się do haftu l i c z o n e g o. D o s t ę p n a j e s t t e ż k a n w a z nadrukowanym wzorem. Producenci oferują również kanwy plastikowe, służące do formowania płaszczyzn geometrycznych (po wyszyciu motywu po prostu go wycinamy) Kanwy różnią sie także rozmiarami (gęstością splotu) - najpopularniejsze z nich to ct, 4 ct, 6 ct i 8 ct. Cyfry te oznaczają ilość krzyżyków mieszczących sie w jednym calu. Np. jeżeli kanwa ma numer 4 ct, to: cal (2,54 cm) = 4 krzyżyków, czyli 5,5 krzyżyka na cm. Im wyższy numer tym więcej jest krzyżyków na cal (kanwa jest gęściejsza). kanwa ct - ok. 44 krzyżyki na 0 cm kanwa 4 ct - ok. 54 krzyżyki na 0 cm kanwa 6 ct - ok. 64 krzyżyki na 0 cm kanwa 8 ct - ok. 70 krzyżyków na 0 cm IGŁY: Do haftu krzyżykowego najlepiej użyć specjalnej igły do tego przeznaczonej. Ma ona specyficzny kształt, mianowicie na całej długości ma tę samą grubość, jej oczko jest szersze niż oczko zwykłej igły, a czubek nie jest ostry lecz tępy. Takie zakończenie pozwala trafiać dokładnie między nitki kanwy i zapobiega wchodzeniu igły we włókna nitki, którą właśnie wyszywamy. Tępa końcówka chroni także nasze palce przed ukłuciami. W przypadku płótna bądź kanwy o dużej gęstości, zastosowanie w hafcie mają igły z ostrym zakończeniem. Na rynku dostępne są różne rozmiary igieł o numerach, takich jak np. 3, 6, 8, 20, 22, 24, 26, 28. Im większy numer, tym igła jest cieńsza. NICI / MULINA Do haftowania można użyć dowolnych nici. Ważne jest to by były one odpowiedniej grubości w zależności od gęstości kanwy oraz by ich kolory odpowiadały kolorom ze wzoru. Najodpowiedniejszymi nićmi do haftów jest mulina, ponieważ łatwo dobrać jej grubość do grubości tkaniny (w zależności od gęstości kanwy wyszywamy całą bądź rozdzieloną nitką muliny).
Jak przygotować materiał? Dla łatwiejszego haftowania oraz uniknięcia przykrych niespodzianek na końcu robótki, możemy przygotować materiał, na którym będziemy haftować. przed rozpoczęciem pracy dostosowujemy się do zaleceń producenta (pranie, prasowanie). Jeżeli mamy zamiar wyprać wzór (np. uległ on zabrudzeniu podczas wyszywania), ale obawiamy się, że w praniu obrazek się skurczy (a tym samym zmieni się jego rozmiar) materiał można zamoczyć przed haftowaniem w ciepłej wodzie i wysuszyć. aby nitki się nie wyciągały brzegi materiału możemy obszyć na maszynie bądź ręcznie szerokim zygzakiem, jeżeli materiał, na którym będziemy wyszywać jest duży, możemy zwinąć i spiąć szpilkami tą cześć, na której w danej chwili nie haftujemy i w miarę postępu naszej robótki, taki rulonik rozwijamy. Jak dobrać igłę? Najlepszą igłą jest ta, która lekko wchodzi w dziurkę kanwy i wbita w nią od spodu (pod obciążeniem nitki) z niej nie wypada. Najczęściej używane wielkości igieł dla haftu krzyżykowego to: 24, 26 i 28. Rozmiar kanwy ct 4 ct 6 ct 8 ct powyżej 8 ct Rozmiar igły 22 do 24 24 26 26 28 Jak dobrać grubość nitki? Gdy wybraliśmy już kanwę oraz igłę, czeka nas jeszcze wybór nici. Najlepsza do wyszywania jest mulina, gdyż każde jej pasemko składa się z 6 cieńszych niteczek, łatwo jest więc dobrać grubość nitki do gęstości splotu kanwy. Przyjmuje się zasadę, że grubość nitki, którą wyszywamy nie powinna być mniejsza od grubości nitki kanwy. Mulina powinna pokrywać kanwę w ten sposób, aby spomiędzy nitek kanwa zbytnio nie przeświecała przez co wzór będzie sprawiał wrażenie rozmytego. Natomiast przy zbyt grubej nitce, wzór będzie wyglądał na bardzo ściśnięty, a materiał może się pofałdować. Najlepiej jednak przekonać się samemu jaka grubość nam odpowiada i wykonać test: jeżeli krzyżyki układają się zbyt ciasno - trzeba ująć jedną bądź dwie nitki, jeżeli pomiędzy krzyżykami pozostają dziurki - dodać). Porady: W trakcie haftowania często pojawia się wiele pytań i problemów dotyczących haftowania. Poniżej znajduje się kilka prostych wskazówek i trików, które ułatwią pracę i zaoszczędzą czas. zanim przystąpimy do haftowania, możemy zaznaczyć na kanwie kwadraty co 0 kratek /krzyżyków, dzięki czemu cały czas będziemy mogli kontrolować ilość krzyżyków w rzędzie, czy kolumnie. Jest to bardzo przydatne zwłaszcza przy wyszywaniu dużych obrazów. Kwadraty możemy zaznaczyć spieralnym bądź znikającym pisakiem lub też fastrygą, którą po zakończeniu wypruwamy, zwróćmy uwagę na to, aby wszystkie krzyżyki były skierowane w jedną stronę - podstawowa reguła mówi aby haftować od strony prawej u góry do lewej u dołu (efekt końcowy jest lepszy). Jeżeli ta zasada nie będzie przestrzegana, wówczas po prawej stronie haftu powstanie bardzo widoczne cieniowanie, które psuje efekt końcowy,
wyszywając staramy się o to, aby ścieg był w miarę luźny ponieważ nadmiernie ściągany może mieć wpływ na wygląd końcowy oraz różnicę w rozmiarze wzoru, nitki nie należy zakańczać supełkiem, bo po oprawieniu wzoru w ramkę może być on widoczny, haftując starajmy się nie wyciągać na wierzch nitek ze spodniej strony haftu, aby zapobiec plątaniu i skręcaniu nici, należy haftować krótkimi kawałkami nici. Jeśli jednak nitka się skręci, należy swobodnie upuścić igłę i pozwolić nitce się rozkręcać, należy uważać, aby nie były widoczne miejsca rozpoczęcia i zakończenia haftu. dla ułatwienia sobie haftowania można również użyć wszelkich dostępnych akcesoriów (takich jak np. tamborek, nawlekacz do igieł i innych) istnieje zasada, według której najpierw wyszywamy ciemnymi kolorami, uzupełniając na końcu kolorami jasnymi - unikniemy w ten sposób zabrudzenia wzoru, wskazówki dotyczące prania: - w razie konieczności materiał pierzemy w wodzie o niskiej temperaturze i z niewielką ilością płynu do płukania tkanin, - kanwy z nadrukiem, usztywniane lub lekko usztywniane nie należy prać, - aby sprawdzić czy mulina farbuje, można odciąć po kawałeczku z motków, przyszyć do kawałka kanwy i zamoczyć, po wyszyciu obrazka prasujemy go z lewej strony robótki na miękkiej podkładce, aby wzór nie był zbyt płaski. Żelazko nie może być zbyt gorące. po skończonej pracy zaleca się oprawienie wzoru w ramkę - zapewnia to estetyczny wygląd i dodatkowo chroni przed kurzem, jeżeli chcemy wyhaftować aplikację np. na bluzeczce, potrzebna nam będzie kanwa, którą najpierw przyłożymy do miejsca, w którym chcemy haftować. Następnie przymocujemy ją szpilkami i wyszywamy wzór i wypruwamy kanwę. Kanwa ta nazywana jest płótnem pomocniczym. Zimowity i zawilce Zimowe kwiaty biały topaz najjaśniejszy głęboki kanarkowy mandarynkowy jasny zieleń awokado bardzo jasna zieleń leśna średnia zieleń myśliwska bardzo ciemna Madeira Ilość 240 lawendowy jasny fioletowy jasny 252 253 4 50 402 405 80 7 DMC Anchor Ariadna Ilość blanc 400 3823 743 386 30 40 4 742 302 427 3348 988 265 267 574 600 986 269 604 2 342 506 209 96 508 Linie opalony jasny fioletowy jansy zieleń myśliwska bardzo ciemna 202 7 405 362 269 Wzór i opis przygotowany na podstawie palety Madeira 437 209 986 96 694 508 604