JĘZYK POLSKI kl. 4 1. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. ii. 1. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania z zakresu: 2.1. SŁUCHANIA: a) skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób, b) reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą), c) rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów, d) rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny, e) wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, f) rozumie ogólny sens słuchanych utworów. 1.2 CZYTANIA: a) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji, b) rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny, c) wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich akapitach przeczytanego tekstu, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, d) rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, e) rozumie ogólny sens czytanych utworów, f) stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, 1. 1.3 ANALIZOWANIA I INTERPRETOWANIA TEKSTÓW KULTURY: a) mówi o swoich reakcjach czytelniczych, b) dostrzega zabiegi stylistyczne w utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce, z pomocą nauczyciela wskazuje epitet, porównanie, przenośnię, rymy, c) wie, co tworzy rytm, d) wskazuje wers, strofę, refren, e) odróżnia fikcję od rzeczywistości, f) odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych, g) określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, h) rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator), i) zna cechy baśni i legendy, j) wyodrębnia komiks, film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury 2.4 MÓWIENIA: a) nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem, b) formułuje pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym, c) wypowiada komunikaty zawierające proste informacje, d) wyraża wprost swoje intencje, e) potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, f. stosuje zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, f) mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu, g) za pomocą kilku zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat,
h) wygłasza tekst utworu z pamięci. 2.5 PISANIA: a) stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, b) zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó u, rz ż, ch h, c) dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu, d) uzupełnia prosty schemat, tabelę, e) zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, ramowego planu wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, f) zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze, g) za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, h) za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu, i) stara się o estetykę zapisu wypowiedzi 1.6 KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO: a) stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa, składni, fleksji, fonetyki. 3. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz spełnia wymagania z zakresu: 3.1 SŁUCHANIA: a) słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada, b) wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, c) powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii d. rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów. 3.2 CZYTANIA: a) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi, b) określa temat i główną myśl tekstu, c) oddziela informacje ważne od drugorzędnych, d) wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu, e) wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, f) rozpoznaje cechy życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu, g) wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, posługuje się akapitami, h) poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów. 3.3 ANALIZOWANIA I INTERPRETOWANIA TEKSTÓW KULTURY: a) nazywa swoje reakcje czytelnicze, b) nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich (epitet, porównanie, przenośnia, rym), rozumie funkcję obrazowania poetyckiego w liryce, dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe, c) odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze, d) określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, e) wskazuje cechy baśni i legendy w utworze,
f) rozpoznaje elementy rytmu: wers, zwrotka, rym, refren, g) zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba, h) przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość, i) odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym), j) odczytuje morał baśni. 3.4 MÓWIENIA: a) świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, b) dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, c) formułuje pytania otwarte, udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych, d) wypowiada się w kilku zdaniach na tematy związane z codziennością, e) stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe, f) wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym, g) składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry, h) wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, i) opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni, j) dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, k) recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens, l) stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych, m) posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem). 3.5 PISANIA: a) stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji, b) odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą, c) dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą i w typowych przykładach, d) konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznoskładniowym, e. używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, e) w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, f) zapisuje pytania otwarte, g) udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych, h) samodzielnie zapisuje dialog, i) dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne, j) tworzy ramowy plan wypowiedzi, k) układa opowiadanie odtwórcze, l) redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu, m) zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry, n) tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni, o) w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny. 3.6 KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE: a) stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa, składni, fleksji, fonetyki.
4. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz spełnia wymagania z zakresu: 4.1 SŁUCHANIA: b) koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów, c) odróżnia informacje ważne od mniej ważnych, d) na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania, e) właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu, f) odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich. 4.2 CZYTANIA: a) wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio, b) rozumie funkcję akapitu oddziela informacje ważne od drugorzędnych, c) wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu, d) wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi, e) wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, f) rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, g) głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji. 4.3 ANALIZOWANIA I INTERPRETOWANIA TEKSTÓW KULTURY: a) uzasadnia swoje reakcje czytelnicze, b) analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, c) identyfikuje baśń i legendę, d) rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, e) rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście, f) objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście, g) wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski, h) charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość, i) odczytuje przesłanie utworu. 4.4 MÓWIENIA: a) przedstawia własne zdanie w rozmowie, b) świadomie dobiera intonację zdaniową, c) udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi, d) uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami, e) łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu, f) wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń, g) stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika, h) gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw, i) wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki, j) w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę,
obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć, k) objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów, l) odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów, m) wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu, n) stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń. 4.5 PISANIA: a) stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować, b) łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji, c) w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika, d) w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, e) w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw, f) układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, g) stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi, h) pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń, i) zapisuje dialog w opowiadaniu, j) w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć, k) dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia. 4.6 KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO: a) umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa, składni, fleksji, fonetyki. 5. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz spełnia wymagania z zakresu: 5.1 SŁUCHANIA a) przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, b) odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich, c) wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu, d) nazywa intencje nadawcy komunikatu. 5.2 CZYTANIA: b) wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą, c) oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych, d) odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce, e) wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, f) ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych
wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, g) głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu. 5.3 ANALIZOWANIA I INTERPRETOWANIA TEKSTÓW KULTURY: a) konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami, b) objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim, c) wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu, d) objaśnia funkcję epitetów, porównań i przenośni w tekście, e) wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy, f) charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami. 5.4 MÓWIENIE: a) uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych, b) rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego, c) udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy związane z omawianą tematyką, d) poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym, e) w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła, f) interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania, g) zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu, h) wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi, i) dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka. 5.5 PISANIA: a) komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji z uwzględnieniem akapitów, b) uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury, c) udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy związane z omawianą tematyką, d) komponuje i przekształca plan wypowiedzi pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń, e) w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu. 5.6 KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO: a) sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa, składni, fleksji, fonetyki. 6. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz spełnia wymagania z zakresu:
6.1 SŁUCHANIA: a) doczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich. 6.2 CZYTANIA: a) czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur, b) wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi, c) odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje. 6.3 DOCIERANIA DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIA: a) wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym. 6.4 ANALIZOWANIA I INTERPRETOWANIA TEKSTÓW KULTURY: a) porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich, b) wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury, c) dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam, d) odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość. 6.5 MÓWIENIA: a) przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, b) podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur, c) interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych. 6.6 PISANIA: a) tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych, b) wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, c) fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi. 6.7 KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO: a) świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki. Wagę normalną otrzymają oceny, które uczeń otrzyma za: diagnozy, prace w grupie, zeszyt, referat, aktywność, recytacje, czytanie. Wagę ważną otrzymają oceny, które uczeń otrzyma za: odpowiedzi, kartkówki, prace domowe. Wagę bardzo ważną otrzymają oceny, które uczeń otrzyma za: sprawdzian, wypracowania, dyktanda