Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXII/261/2008 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii i Przemocy w Rodzinie na rok 2009. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII I PRZEMOCY W RODZINIE NA ROK 2009
Spis treści. 1. Wprowadzenie 1-2 2. Cel strategiczny, cele szczegółowe i działania 2-6 3. Realizatorzy 6 4. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie 6-7 5. Środki finansowe przeznaczone na realizację programu 7 6. Preliminarz wydatków 8-9
I. Wprowadzenie Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii i Przemocy w Rodzinie na 2009 rok (zwany dalej Programem) opracowany został zgodnie z treścią: 1. Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku wraz z późniejszymi zmianami (zwana dalej ustawą o wychowaniu w trzeźwości); 2. Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (zwana dalej ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii); 3. Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 roku; 4. Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006-2010; 5. Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Węgorzewo na lata 2006-2013; 6. Wojewódzkiego Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Województwie Warmińsko - Mazurskim na lata 2008 20011; 7. Wojewódzkiego Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2009-2012. Program przedstawia zadania własne Gminy wynikające z: 1. art. 4 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku znowelizowanej w dniu 30 sierpnia 2002 roku (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.); 2. art. 10 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (Dz. U. z 2005 r. nr 179, poz. 1485; 3. art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. nr 180 poz. 1493). Zadania wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi obejmują: 1. zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; 2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych; 4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; 5. podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. Zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii obejmują: 1. zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 1
2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych; 4. wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5. pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie obejmują: 1. tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 2. prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 3. opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 4. prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. Program jest kontynuacją działań i zadań realizowanych w latach ubiegłych. Zdobyte doświadczenie w trakcie ich realizacji zostało wykorzystane do jego udoskonalenia. Podstawowym celem Programu jest z jednej strony zapobieganie rozwojowi uzależnień oraz zmniejszenie i ograniczenie rozmiaru szkód związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki itp.) i występowaniem przemocy w rodzinie. Z drugiej prowadzenie profilaktyki (czyli działań zapobiegawczych, prewencyjnych) w celu niedopuszczenia do wystąpienia zachowań ryzykownych (używania alkoholu, narkotyków, palenia, agresji, przemocy i innych) oraz o rozwiązywaniu problemów wynikających z uzależnienia od alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych oraz występowania przemocy w rodzinie. II. Cel strategiczny, cele szczegółowe i działania. Dokonana analiza problemów uzależnień występujących na terenie naszej Gminy, a także zasobów umożliwiający prowadzenie działalności profilaktycznej i terapeutycznej pozwoliła na wyznaczenie (wytyczenie) głównego celu strategicznego w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy w rodzinie. Cele ten, to: Zmniejszenie i ograniczenie rozmiaru problemów związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, itp.) i występowaniem przemocy w rodzinie. W związku z dążeniem do realizacji wyżej określonego celu strategicznego należy realizować następujące cele szczegółowe i działania: Cel szczegółowy pierwszy: Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od środków psychoaktywnych. 2
Działania: 1. Wstępne rozpoznanie rodzaju problemu z jakim klienci zgłaszają się (picie szkodliwe, uzależnienie, Współuzależnienia, przemoc) i kierowanie do odpowiednich placówek. 2. Terapia, konsultacje lub porady osobom uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem. 3. Udzielanie informacji o możliwościach podjęcia leczenia w placówkach leczenia odwykowego. 4. Motywowanie zgłaszających się osób do podjęcia leczenia. 5. Zwrot pacjentom kosztów dojazdu na leczenie do Poradni Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Węgorzewie lub do Gminnego Punktu Interwencji Kryzysowej. 6. Współpraca z instytucjami, które prowadzą działalność z zakresu leczenia osób uzależnionych. 7. Wspieranie lecznictwa odwykowego poprzez: dofinansowanie szkoleń pracowników lecznictwa odwykowego i zakup fachowej literatury. Wskaźniki: Liczba zrealizowanych konsultacji, form terapii, porad, i innej pomocy, liczba osób korzystających z tych form pomocy, w tym liczba osób kończących terapię. Ilość osób, którym sfinansowano zwrot kosztów dojazdu. Liczba osób, które dzięki wsparciu finansowemu podniosły swoje kwalifikacje i kompetencje. Cel szczegółowy drugi: Udzielanie rodzinom z problemem alkoholowym pomocy, w tym psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Działania: 1. Objęcie dzieci z rodzin dysfunkcyjnych opieką, działaniami socjoterapeutycznymi, psychologicznymi lub terapeutycznymi w świetlicach, szkołach lub innych placówkach oświatowych lub kulturalnych. 2. Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych i korekcyjno-kompensacyjnych dla dzieci i młodzieży. 3. Objęcie rodzin z problemem uzależnień oraz rodzin w których występuje przemoc bezpłatną pomocą terapeutyczną, psychologiczną i prawną. 4. Konsultacje dla rodziców osób uzależnionych i współpraca z innymi instytucjami w celu rozwiązania problemów zgłaszanych przez osoby potrzebujące pomocy. 5. Prowadzenie grupy wsparcia dla kobiet znajdujących się w trudnej sytuacji. 6. Informowanie społeczeństwa o dostępnych formach pomocy i kompetencjach poszczególnych służb i instytucji, w których można uzyskać pomoc w problemach uzależnień i przemocy. 7. Upowszechnianie wiedzy na temat leczenia, rehabilitacji i ograniczania szkód zdrowotnych, m.in. przez rozpropagowywanie materiałów informacyjno-edukacyjnych. 8. Udzielanie wsparcia osobom współuzależnionym i ofiarom przemocy oraz uruchomienia interwencji w przypadku zdiagnozowania przemocy. 9. Prowadzenie grup socjoterapeutycznych rodziców oraz udzielanie porad psychologicznych. 3
10. Szkolenia osób mających w swojej pracy kontakt z rodzinami dysfunkcyjnymi (uzależnienia, przemoc). 11. Organizowanie obozów, kolonii socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. 12. Poradnictwo i terapia indywidualna dla dzieci i ich rodzin w związku z przemocą wobec dziecka. 13. Kierowania na badania przez biegłych sądowych osób w stosunku do których prowadzone jest postępowanie w sprawie leczenia odwykowego. 14. Kierowanie wniosków do sądu o orzeknięcie wobec osób uzależnionych obowiązku podania się leczeniu odwykowemu. 15. Współpraca z Sądem, Prokuraturą, Policją, Szkołami, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Służbą Zdrowia i Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Wskaźniki: Ilość osób objętych działaniami socjoterapeutycznymi, korekcyjno-kompensacyjnymi, psychologicznymi lub terapeutycznymi. Liczba osób, które dzięki wsparciu finansowemu podniosły swoje kwalifikacje i kompetencje. Liczba zrealizowanych obozów, kolonii oraz ilość dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych w nich uczestniczących. Ilość podjętych interwencji w przypadkach zdiagnozowania przemocy domowej. Ilość osób w stosunku do których podjęto działania zmierzające do orzeczenia obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. Ilość wydanych materiałów informacyjno-edukacyjnych oraz publikacji na temat leczenia, rehabilitacji i ograniczenia szkód zdrowotnych. Cel szczegółowy trzeci: Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych, zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących, w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych. Działania: 1. Prowadzenie zwłaszcza na terenie szkół programów profilaktycznych odpowiadającym standardom wyznaczonym przez technologie profilaktyczne: m.in. profesjonalnie przygotowani realizatorzy, kompletny, godzinowy scenariusz zajęć, zaplanowana ewaluacja. 2. Wspieranie lub realizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych i innych alternatywnych wobec używania substancji psychoaktywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży (także w wakacje i ferie). 3. Zakup materiałów i sprzętu umożliwiającego ich prowadzenie, w tym także doposażenie w sprzęt sportowo-rekreacyjny miejsc ogólnodostępnych do spędzania czasu wolnego. 4. Prowadzenie zajęć wyrównawczych. 5. Wspieranie lokalnych imprez profilaktycznych dla dzieci i młodzieży promujących zdrowy styl życia. 4
6. Zakup i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy. 7. Zakup literatury dotyczącej problematyki profilaktyki, promocji zdrowia itp., 8. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. 9. Edukacja rodziców i wychowawców w zakresie pomocy dzieciom i młodzieży w utrzymaniu abstynencji oraz kształtowaniu atmosfery społecznej negującej nadmierne używanie alkoholu. 10. Szkolenia dla przedstawicieli różnych grup zawodowych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień i przemocy. 11. Wspieranie szkół podstawowych oraz gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w rozwijaniu działań profilaktycznych, w szczególności obejmujących diagnozę problemu używania narkotyków na terenie szkoły i realizację adekwatnego do potrzeb programu profilaktycznego. 12. Organizacja obozów, kolonii, biwaków i wycieczek dla dzieci i młodzieży uczestniczących w zajęciach profilaktycznych. Wskaźniki: Liczba zrealizowanych programów profilaktycznych, zajęć pozalekcyjnych, imprez i innych działań profilaktycznych, liczba uczestników. Liczba zrealizowanych obozów, kolonii oraz ilość dzieci i młodzieży w nich uczestniczących. Liczba zorganizowanych szkoleń dla osób realizujących zadania profilaktyczne, ilość uczestników. Liczba działań informacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki narkomanii Liczba działań upowszechniających informacje o programach i placówkach profilaktycznych. Cel szczegółowy czwarty: Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Działania: 1. Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałaniu przemocy. 2. Udostępnianie literatury i innych materiałów edukacyjno-informacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy, 3. Zakup nagród uczestnikom konkursów odbywających się w czasie imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych promujących zdrowy, trzeźwy styl życia w czasie wolnym oraz użyczanie sprzętu instytucjom i stowarzyszeniom do ich realizacji. 4. Współpracę przy realizacji Programu z instytucjami, stowarzyszeniami i osobami fizycznymi przy realizacji zadań. 5. Współpraca z ruchami samopomocy (AA i innymi). 5
Wskaźniki: Liczba instytucji i organizacji, które otrzymały wsparcie finansowe. Liczba zrealizowanych zajęć pozalekcyjnych, imprez, konkursów i innych działań profilaktycznych, liczba uczestników. Cel szczegółowy piąty: Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. Działania: 1. Kontrole punktów sprzedaży i podawania napojów mające na celu eliminowanie przypadków dokonywania zakupu alkoholu przez osoby niepełnoletnie i przestrzeganie zasad sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. 2. Występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 3. Składanie do organów policji wniosków o wszczęcie postępowania dowodowego. 4. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Wskaźniki: Ilość kontroli i interwencji oraz ich efekty. III. Realizatorzy zadań. Realizatorami zadań określonych w gminnym programie są: 1. Burmistrz Węgorzewa. 2. Członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie. 3. Jednostki gminne i powiatowe. 4. Podmioty wyłonione w drodze konkursu ofert, o którym jest mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie lub zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych. 5. Osoby fizyczne, z którymi zawarto umowę zlecenia lub umowę o dzieło. IV. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie. Do zadań GKRPA zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi należy: 1. Podejmowanie działań zmierzających do poddania się leczeniu odwykowemu przez osoby uzależnione od alkoholu, 2. Wydawanie opinii zgodności lokalizacji danego punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałami Rady Miejskiej w Węgorzewie: a) Nr XXVIII/201/2004 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 29 września 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad usytuowania na terenie Gminy Węgorzewo miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, 6
b) NR XLV/348/2001 z 30 października 2001 r. w sprawie w sprawie liczby punktów sprzedaży alkoholu na terenie miasta i Gminy Węgorzewo w związku z procedurą wydawania przez Burmistrza Węgorzewa decyzji w sprawie zezwoleń na sprzedaż alkoholu oraz kontrola punktów sprzedaży napojów alkoholowych, 3. Inicjowanie w środowisku lokalnym działań służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Dodatkowo przyjmuje się, że do zadań GKRPA należy: 1. prowadzenie lokalnej polityki wobec problemów alkoholowych poprzez aktywny udział w tworzeniu i opiniowaniu aktów prawnych dotyczących tego zagadnienia oraz inicjowaniu działań zwiększających efektywność przyjętego Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2. podejmowanie procedur interwencyjnych w sprawach przemocy domowej oraz na rzecz dobra małoletnich dzieci z rodzin, w których występuje problem alkoholowy lub przemoc domowa 3. popularyzacja nowoczesnej wiedzy z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych 4. opiniowanie wniosków dotyczących przyjmowania do wykonania szczegółowych zadań określonych w GPPiRPA Członkowie Komisji otrzymują diety w następujący sposób: 1. Przewodniczący Komisji otrzymuje dietę w wysokości 290 zł miesięcznie. 2. Sekretarz Komisji otrzymuje dietę w wysokości 200 zł miesięcznie. 3. Pozostali członkowie otrzymują dietę w wysokości 100 zł miesięcznie. 4. Członkom Komisji ( z wyjątkiem przewodniczącego i sekretarza), którzy w danym miesiącu uczestniczą w pracy zespołu kontrolującego lub rozpatrującego sprawy z zakresu kierowania osób na przymusowe leczenie odwykowe wysokość diety podwyższa się o 65 zł za dany miesiąc. 5. Każda nieobecność na posiedzeniu komisji lub zespołu komisji skutkuje zmniejszeniem diet, o których jest mowa w niniejszym punkcie 3 o 25 %. V. Środki finansowe przeznaczone na realizację programu Na realizację zadań niniejszego Programu przeznacza się środki pobrane przez gminę z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w 2009 r. w wysokości 332.000 zł, zgodnie z budżetem Gminy Węgorzewo na 2009 r. Finansowanie realizacji poszczególnych zadań, określa poniższy preliminarz wydatków, zgodny budżetem Gminy Węgorzewo na 2009 r. w dziale 851 Ochrona zdrowia, rozdziale 85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi i rozdziale 85153 Przeciwdziałanie narkomanii. 7
VI. Preliminarz Wydatków 1. Rozdział 85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi. L.p. N a z w a z a d a n i a Wydatek (zł) 1 Prowadzenie Gminnego Punktu Interwencji Kryzysowej 11.000 Prowadzenie Świetlicy Socjoterapeutycznej "DOM", Ogniska 2 Wychowawczego Przyjazny Kącik i Świetlicy Pinokio 136.000 w Węgielsztynie Pomoc rodzinom dysfunkcyjnym w rozwiązywania problemów (dyżury psychologa w szkołach podstawowych, Gimnazjum, ZSO 3 i ZSZ), grupowe zajęcia socjoterapeutyczne (w szkołach lub 33.000 instytucjach) przeznaczone dla uczniów z grupy podwyższonego ryzyka, obozy terapeutyczne, kolonie itp.) 4 Realizacja programów profilaktycznych (Spójrz Inaczej, Nasze 20.000 Spotkania, Trzy Koła itp.) Prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i innych 5 alternatywnych wobec używania substancji psychoaktywnych form 32.000 spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży, zakup materiałów i sprzętu oraz finansowanie innych zadań związanych z realizacją Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 6 Prowadzenie zajęć sportowych i innych alternatywnych wobec 51.000 używania substancji psychoaktywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży przez organizacje pozarządowe (dotacja). 7 Szkolenia 5.000 Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów 8 Alkoholowych (diety członków Komisji, badania lekarskie 35.000 i psychologiczne osób kierowanych na leczenie odwykowe, opłaty sądowe, zakup materiałów do bieżącej pracy Komisji 9 R a z e m 323.000 2. Rozdział 85153 Przeciwdziałanie narkomanii. L.p. N a z w a z a d a n i a Wydatek (zł) 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób używających środki psychoaktywne oraz zwiększenie 1.600 zróżnicowania ofert terapeutycznych. 8
2 Wspieranie szkół podstawowych oraz gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w rozwijaniu działań profilaktycznych, 7.400 w szczególności obejmujących diagnozę problemu używania narkotyków na terenie szkoły i realizację adekwatnego do potrzeb programu profilaktycznego. 3 R a z e m 9.000 9