Urząd Statystyczny Katoicach ul. Oocoa 3, 40 158 Katoice e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 779 12 00 fax: 32 779 13 00, 258 51 55 OPRACOWANIA SYGNALNE Kultura ojeództie śląskim Katoice, czeriec 2012 r..stat.gov.pl/kato
PODSTAWOWE DEFINICJE I POJĘCIA 1. Do księgozbioru bibliotek publicznych zaliczono książki i broszury oraz gazety i czasopisma. Za czytelnika uaża się osobę, która ciągu roku spraozdaczego została zarejestroana bibliotece i dokonała co najmniej jednego ypożyczenia. 2. Informacje dotyczące galerii sztuki obejmują jednostki, których podstaoym rodzajem działalności jest ystaiennicto. 3. Informacje o teatrach i instytucjach muzycznych oraz przedsiębiorstach estradoych dotyczą profesjonalnych jednostek artystycznych i rozrykoych proadzących regularną działalność sceniczną. W liczbie teatró uzględniono jednostki yodrębnione pod zględem pranym, organizacyjnym i ekonomiczno-finansoym, proadzące jednorodną działalność sceniczną, niezależnie od liczby posiadanych scen. Jednostki pogrupoano yodrębniając: - działalność teatró dramatycznych, obejmującą dramatyczne i lalkoe przedstaienia teatralne, - działalność teatró muzycznych, obejmującą działalność sceniczną oper, operetek, musicali i baletó (przedstaienia baletoe i musicaloe podano łącznie z operetkoymi), - działalność koncertoą filharmonii, orkiestr i chóró, - działalność sceniczną zespołó pieśni i tańca, - działalność rozrykoą estradoą. 4. Informacje o działalności domó kultury i ośrodkó kultury, klubó i śietlic opracoano na podstaie badania cyklicznego przeproadzanego co da lata. 5. Informacje o kinach dotyczą działalności kin ogólnie dostępnych, tj. poołanych do publicznego udostępniania filmó formie projekcji na seansach filmoych, bez zględu na rodzaj stosoanego nośnika filmu (taśma śiatłoczuła, taśma magnetyczna eksploatoana technice ideo lub nośniki cyfroe). WSTĘP Działalność dziedzinie kultury i ochrony dziedzicta kulturoego proadzą ojeództie śląskim liczne instytucje i placóki kulturalne, które integrują lokalną społeczność oraz pozalają na realizację potencjału tórczego regionie. Według stanu końcu 2011 r. ojeództie śląskim dziedzinie kultury proadziło działalność 57 muzeó, 42 galerie, 21 teatró i instytucji muzycznych i 53 kina. Ponadto odnotoano 78 domó kultury, 145 ośrodkó kultury, 67 klubó oraz 60 śietlic. Zdecydoana iększość tych instytucji pozostaała sektorze publicznym. W ujęciu rocznym zanotoano zrost liczby działających muzeó i galerii sztuki oraz teatró, natomiast spadek liczby kin. Jednocześnie zrosła liczba ziedzających muzea i galerie sztuki oraz idzó kin, natomiast zmniejszyła się liczba idzó i słuchaczy teatró i instytucji muzycznych. W 2010 r. porónaniu z 2009 r. odnotoano spadek liczby bibliotek publicznych oraz czytelnikó bibliotek. W ciągu ostatnich lat generalnie zrasta liczba obiektó kultury przystosoanych dla potrzeb osób niepełnospranych, poruszających się na ózkach inalidzkich. 1
BIBLIOTEKI W końcu 2010 r. ojeództie śląskim działało 848 placóek bibliotecznych (8,7% placóek kraju), na które składało się 814 bibliotek i filii oraz 34 punkty biblioteczne. Liczba tych placóek porónaniu z końcem 2009 r. zmniejszyła się o 2 biblioteki i 4 punkty biblioteczne. Przeciętnie na 1 placókę biblioteczną przypadało 5466,8 osób ( 2009 r. 5434,1), kraju 3906,3 osoby. Biblioteka Śląska Katoicach (fot. Piotr Porisz) Tabl. 1. Działalność bibliotek publicznych a edług podregionó 2010 r. PODREGIONY Placóki biblioteczne b Ludność na 1 placókę biblioteczną b Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika oluminach c Ogółem... 848 5467 190 19,7 bielski... 143 4593 198 19,2 bytomski... 85 5348 139 21,2 częstochoski.. 109 4853 156 17,8 gliicki... 76 6537 175 19,9 katoicki... 90 8460 221 17,6 rybnicki... 137 4653 199 20,5 sosnoiecki... 133 5361 215 20,8 tyski... 75 5158 182 22,2 a Łącznie z punktami bibliotecznymi. b Stan dniu 31 XII. c Bez ypożyczeń międzybibliotecznych. Księgozbiór bibliotek publicznych (łącznie z filiami) ojeództie liczył 16733,4 tys. oluminó, co stanoiło 12,6% zasobó bibliotecznych kraju. Biblioteki publiczne ojeództa śląskiego posiadały jeden z najiększych księgozbioró śród bibliotek szystkich ojeództ (drugie miejsce po ojeództie mazoieckim). Pod zględem ielkości księgozbioru przeliczonego na 1000 ludności ojeództo plasoało się dopiero na 7 miejscu, ze skaźnikiem 3609,5 egzemplarzy ( kraju 3488,2 egzemplarze). W 2010 r. bibliotekach i punktach bibliotecznych zarejestroano 882,2 tys. czytelnikó, tj. o 2,4% mniej niż przed rokiem. Wykres 1. Struktura czytelnikó bibliotek publicznych 2010 r. edług ieku edług zajęcia 14,6% 28,5% 7,3% 20,3% 16,6% 12,7% 15 lat i mniej 16 19 20 24 25 44 45 60 61 lat i ięcej 2,8% 0,2% 8,9% 19,5% 20,3% 12,9% 35,4% ucznioie studenci praconicy umysłoi robotnicy rolnicy inni zatrudnieni pozostali Liczba czytelnikó bibliotek publicznych ojeództa śląskiego była jedną z yższych (po ojeództie mazoieckim). W ciągu 2010 r. jeden czytelnik ypożyczył średnio praie 20 książek ( kraju 18 ). Wypożyczono łącznie 17363,9 tys. oluminó, tj. o 3,0% mniej niż 2009 r. 2
MUZEA I GALERIE SZTUKI Na terenie ojeództa śląskiego końcu 2011 r. działalność ystaienniczą proadziło 57 muzeó i oddziałó muzealnych (7,3% placóek tego typu kraju). Praie połoa tych obiektó posiadała przystosoane ejście do budynku dla osób poruszających się na ózkach inalidzkich (o 12,0% ięcej niż przed rokiem). Wśród ogółu muzeó i oddziałó muzealnych były m.in. muzea: interdyscyplinarne, regionalne, techniki i nauki, historyczne, artystyczne, etnograficzne i biograficzne. Rondo Sztuki Katoicach (fot. Piotr Porisz) Tabl. 2. Muzea edług rodzajó 2011 r. WYSZCZEGÓL- NIENIE Muzea i oddziały muzealne a liczbach bezzględnych liczbach bezzględnych łasne kraju Wystay czasoe obce krajoe i z zagranicy liczbach bezzględnych Ziedzający muzea tysiącach Ogółem... 57 100,0 356 100,0 200 100,0 1153,0 100,0 artystyczne... 3 5,3 25 7,0 2 1,0 5,9 0,5 etnograficzne.. 3 5,3 6 1,7 5 2,5 34,7 3,0 historyczne... 5 8,8 41 11,5 23 11,5 146,8 12,7 biograficzne... 2 3,5 5 1,4 x 5,7 0,5 geologiczne... 1 1,8 x x 3,9 0,3 techniki i nauki 9 15,8 19 5,3 11 5,5 110,6 9,6 interdyscyplinarne... 17 29,8 190 53,4 126 63,0 417,9 36,2 skansenoskie 1 1,8 14 3,9 6 3,0 70,2 6,1 regionalne... 11 19,3 35 9,8 16 8,0 112,9 9,8 muzea nętrz.. 1 1,8 3 0,8 1 0,5 184,7 16,0 inne... 4 7,0 18 5,1 10 5,0 59,7 5,2 a Stan dniu 31 XII. Muzea i oddziały muzealne edług podregionó 2011 r. Stan dniu 31 XII udział obiektó z przystosoanym ejściem do budynku dla osób poruszających się na ózkach inalidzkich ogółem % 50,0 ogółem 0 4 5 9 10 16 Na 1 placókę muzealną (łącznie z oddziałami) przypadało 81,2 tys. osób ( kraju 49,2, tys.). W ciągu 2011 r. muzeach i oddziałach muzealnych zorganizoano 556 ysta czasoych (łasnych oraz obcych krajoych i z zagranicy), tj. o 89 ięcej niż 2010 r. Oprócz ysta ramach proadzonej działalności ośiatoej muzea (z oddziałami) zorganizoały 555 odczytó i lekcji muzealnych oraz zaprezentoały 152 seanse filmoe dla ziedzających. Muzea i ystay muzealne ziedziło 1153,0 tys. osób i było to o 4,0% ięcej niż przed rokiem. Najiększą grupę szystkich ziedzających (23,0%) stanoiła młodzież szkolna zorganizoanych grupach (przed rokiem praie 25%). Wskaźnik ziedzających na 1000 ludności yniósł 249,0 osób ( kraju 652,4 osób). Niższy poziom tego skaźnika zanotoano ojeództach lubuskim i opolskim. 3
Ofertę muzeó i oddziałó muzealnych uzupełniały 42 galerie sztuki, które przygotoały 428 ysta (przed rokiem odpoiednio: 41 galerii i 433 ystay), tym 14 pleneroych. Pomimo tego, że liczba ysta zmniejszyła się, to liczba ziedzających zrosła do 358,8 tys. 2011 r. ( 2010 r. - 336,9 tys.). W śląskich galeriach zbiory łasne obejmoały 6651 eksponató, najiększą część stanoiły zbiory z zakresu fotografii (4087) i malarsta (1363). Wykres 2. Struktura działalności ystaienniczej galerii 2011 r. 84,1% 8,0% 5,6% 2,3% ystay krajoe zagraniczne międzynarodoe za granicą W 2011 r. śród galerii odnotoano 31 obiektó przystosoanych dla osób niepełnospranych ( 2010 r. 26). Oprócz ysta galeriach i salonach sztuki zorganizoano także: 255 odczytó, prelekcji i spotkań, 78 seansó filmoych, 95 imprez muzycznych, 26 konkursó oraz 23 performance. KINA STAŁE Według stanu dniu 31 XII 2011 r. ojeództie śląskim funkcjonoały 53 kina stałe, tj. o 3 mniej niż końcu 2010 r. Biorąc pod uagę formy łasności 33 kina należały do sektora publicznego, a 20 do sektora pryatnego. Kina stałe posiadały 185 sal projekcyjnych i dysponoały 38,3 tys. miejsc na idoni. Było to mniej niż przed rokiem odpoiednio o: 3 sale i 1,1 tys. miejsc na idoni. Miejsca na idoni kinach stałych ojeództa śląskiego stanoiły ponad 15% szystkich miejsc kinach kraju. Ponad 45% kin posiadało internetoy system rezeracji biletó. Tabl. 3. Kina stałe edług podregionó 2011 r. Centrum Sztuki Filmoej kinie Kosmos Katoicach (fot. Piotr Porisz) PODREGIONY Kina a Sale projekcyjne a Miejsca na idoni a Seanse tys. Widzoie tys. Ogółem... 53 185 38255 301,1 5644,3 bielski... 10 24 4032 39,3 927,3 bytomski... 5 13 2960 16,2 264,3 częstochoski... 7 21 4321 29,5 661,3 gliicki... 5 30 6278 49,8 772,8 katoicki... 8 49 10549 96,0 1470,1 rybnicki... 10 24 5336 31,0 685,6 sosnoiecki... 5 17 3202 29,0 576,8 tyski... 3 7 1577 10,3 286,0 a Stan dniu 31 XII. W końcu 2011 r. ojeództie śląskim 46 kin stałych posiadało ejście przystosoane dla osób poruszających się na ózkach inalidzkich, tym 36 obiektó posiadało udogodnienia enątrz budynku. Tylko 2 kina były przystosoane do audiodeskrypcji, czyli techniki narracyjnej, która umożliia odbiór treści izualnych osobom nieidomym i słaboidzącym za pomocą dodatkoych, erbalnych opisó. 4
Widzoie na 1 seans edług poiató 2011 r. 7,0 9,9 10,0 19,9 20,0 29,9 30,0 49,9 50,0 99,9 100,0 121,0 zjaisko nie ystąpiło W ciągu 2011 r. kinach stałych odbyło się 301,1 tys. seansó (19,2% seansó kraju), na które przyszło 5644,3 tys. idzó (14,2% idzó kraju). W skali roku liczba seansó kinach stałych zmniejszyła się o 2,4%, natomiast liczba idzó zrosła o 3,4%. Przeciętnie na 1 seans ojeództie śląskim przypadało 19 idzó, obec 18 idzó przed rokiem. Wśród ogółu seansó 19,4% stanoiły seanse, na których yśietlano polskie filmy, a 52,8% to seanse z filmami europejskimi (bez polskich). Wskaźnik idzó kinach liczony na 1000 ludności yniósł 1219 (przed rokiem 1177) i był yższy niż kraju 1038. Kina ychodząc naprzeci oczekianiom odbiorcó poszerzają soją działalność. Oprócz projekcji filmoych proadzą rónież: odczyty, prelekcje i spotkania; imprezy muzyczne i koncerty; konkursy oraz imprezy pleneroe. W 2011 r. najliczniejszymi imprezami organizoanymi przez kina ojeództie śląskim były odczyty, prelekcje, spotkania (521 imprez), które zgromadziły 58,3 tys. uczestnikó. W 53 imprezach muzycznych i koncertach uczestniczyło 5,7 tys. osób, a 17 imprezach pleneroych 10,1 tys. osób. TEATRY I INSTYTUCJE MUZYCZNE W ojeództie śląskim końcu 2011 r. funkcjonoało 21 teatró i instytucji muzycznych, z tego 11 teatró dramatycznych ( tym 3 lalkoe), 4 teatry muzyczne ( tym 1 opera), 3 filharmonie, 2 orkiestry i chóry oraz 1 Zespół Pieśni i Tańca. W skali roku liczba teatró i instytucji muzycznych ziększyła się (o 1 teatr). Teatry i instytucje muzyczne dysponoały końcu 2011 r. 8742 miejscami na idoni stałej sali, a ich liczba zmniejszyła się ujęciu rocznym o 62 miejsca. Opera Śląska Bytomiu (fot. Katarzyna Gozdek) Wykres 3. Struktura miejsc na idoni teatró i instytucji muzycznych 2011 r. Stan dniu 31 XII 1,7% 17,2% 14,0% 35,4% teatry dramatyczne teatry lalkoe opery operetki 18,1% 6,5% 7,1% filharmonie orkiestry i chóry zespoły pieśni i tańca 5
W 2011 r. teatry i instytucje muzyczne zorganizoały 6662 przedstaienia, koncerty i imprezy, tj. o 1,2% ięcej niż przed rokiem. Najiększą ich część stanoiły przedstaienia teatró dramatycznych 42,3%. Koncerty zorganizoane przez orkiestry i chóry stanoiły 26,1% ogółu przedstaień, a zorganizoane przez filharmonie 19,1%. Udział przedstaień ystaionych przez teatry muzyczne yniósł 10,8%. Tabl. 4. Teatry i instytucje muzyczne edług podregionó 2011 r. PODREGIONY Teatry, instytucje muzyczne i rozrykoe (posiadające łasny zespół) a Miejsca na idoni stałej sali a Przedstaienia i koncerty b Widzoie i słuchacze b tys. Ogółem... 19 8742 6662 1386,8 bielski... 2 1301 818 207,3 bytomski... 3 1157 351 203,9 częstochoski... 2 1397 482 124,9 gliicki... 3 913 568 156,9 katoicki... 6 2969 3771 549,8 rybnicki... sosnoiecki... 2 579 455 90,3 tyski... 1 426 217 53,7 a Stan dniu 31 XII. b Według siedziby Liczba idzó i słuchaczy 2011 r. yniosła 1386,8 tys. i porónaniu z rokiem poprzednim zmniejszyła się o 2,1%. Mniejsza była rónież liczba idzó i słuchaczy przypadająca na 1 przedstaienie, koncert, która ukształtoała się na poziomie 208 osób (przed rokiem 215 osób). Najięcej idzó (średnio 399) oglądało przedstaienia ystaione przez teatry muzyczne, tym średnio 483 idzó zorganizoanych przez opery, a 371 idzó zorganizoanych przez operetki. Wskaźnik idzó i słuchaczy liczony na 1000 ludności ojeództie śląskim 2011 r. yniósł 299,5 obec 305,3 2010 r. Opracoanie Anna MOLENDA, Iona PUDO Opracoanie graficzne; ersja elektroniczna Piotr PORWISZ Ś l ą s k i O ś r o d e k B a d a ń R e g i o n a l n y c h Katoice, czeriec 2012 r. 6