-144-
-145- GMINA POLANKA WIELKA OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA Gmina Polanka Wielka położona jest w południowo-wschodniej części powiatu oświęcimskiego w województwie małopolskim. Zajmuje obszar 24 km kw. Liczy 4,2 tys. mieszkańców. Położona jest w obrębie Kotliny Oświęcimskiej, w północno-wschodniej części Pogórza Wilamowickiego, zwanej również Wysoczyzną Osiecką. Gminę tworzy jedna wieś Polanka Wielka. Administracyjnie Polanka graniczy z gminami: Oświęcim, Przeciszów, Osiek. Charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu, łagodnym klimatem i dobrymi warunkami przyrodniczymi dla rolnictwa. HISTORIA Przypuszczalnie nazwa Polanka wywodzi się od wolnej przestrzeni lasu, czyli polany. Pierwsze wzmianki historyczne o Polance odnajdujemy w dokumencie pochodzącym z 1326 roku, który zawiera wykaz parafii odsyłających do Rzymu świętopietrze, czyli dobrowolną ofiarę na rzecz stolicy apostolskiej. W 1396 roku po raz pierwszy pojawiają się nazwy: Polanka Antiqua, czyli Stara (obecnie Dolna) i Polanka Nova, czyli Nowa (obecnie Górna). W późniejszym okresie występują nazwy: Polanki (1563), Polancky (1592), co oznaczało liczbę mnogą wyrazu Polanka dla określenia dwóch powstałych w różnych okresach osad: Polanki Starej i Nowej. Początkowo Polanka była własnością książąt oświęcimskich. Około połowy XV wieku przeszła w posiadanie rodziny Myszkowskich. W XVIII wieku pojawia się nazwa Polanka Cieńska od nazwiska ówczesnych właścicieli Cieńskich. Dzisiejsza nazwa Polanka Wielka ustaliła się na przełomie XIX i XX wieku. Wówczas właścicielami wsi byli Wysoccy. Herb Polanki Wielkiej przedstawia dwa drewniane koła wozu w układzie pionowym na zielonym tle. Najstarszy znany dokument opatrzony okrągłymi pieczęciami z herbem Polanki Wielkiej pochodzi z 1878 roku. Jest to pismo kierowane do Szlachetnej Gminy Miasta Zatora przez Zwierzchność Gminy Polanka Wielka. POLANKA DZIŚ Obecnie Polanka Wielka jest nowoczesną i prężną gminą wiejską. Do jej atutów należy korzystne położenie na pograniczu dwóch aglomeracji: śląskiej i krakowskiej. Gmina posiada atrakcyjne walory krajoznawcze: wspaniałe widoki, pomniki przyrody, piękne stawy, zadbane pola i lasy, a także szereg godnych obejrzenia zabytków. Zabudowania zagrodowe, jednorodzinne rozmieszczone są wzdłuż dobrze rozwiniętej sieci dróg lokalnych. Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć wodociągową, gazową i telefoniczną. Na terenie Polanki Wielkiej funkcjonują: szkoła podstawowa z piękną salą gimnastyczną, gimnazjum, przedszkole, ośrodek zdrowia z apteką, dwa nowe kościoły, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, pawilon sportowy z boiskiem, park rekreacyjny z nowoczesną estradą, Dom Ludowy, w którym mieszczą się: Urząd Gminy, Gminne Centrum Kultury, Publiczna Biblioteka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Pocztowy, Bank Spółdzielczy, Urząd Stanu Cywilnego. Rozbudowana infrastruktura techniczna i korzystne położenie sprawiają, że Polanka Wielka jest idealnym miejscem do rozwoju małej przedsiębiorczości, czemu również sprzyjają władze gminy.
-146- Na terenie gminy wytyczone i oznakowane zostały ścieżki rowerowe o długości ok. 8 km. W najbliższej przyszłości planowane jest dalsze wytyczanie kolejnych odcinków. Gmina Polanka Wielka jest również stroną porozumienia w sprawie realizacji projektu pod nazwą Dolina Karpia, którego celem jest wypracowanie wspólnej strategii oraz zainicjowanie powstania lokalnej grupy działania podejmującej inicjatywy w kierunku rozwoju różnego rodzaju form aktywności. ZABYTKI Kościół p. w. św. Mikołaja. Nawa kościoła została wybudowana już na początku XIII wieku. W 1633 roku do drewnianego kościoła dobudowano wieżę z barokowym hełmem. W 1877 r. kościół został odnowiony, wewnątrz ozdobiony polichromią. Pałac. Powstał w 1769 roku. Uległ prawie całkowitej ruinie w wyniku działań wojennych i niewłaściwej eksploatacji budynków. Został odrestaurowany pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku. Na terenie Polanki Wielkiej znajduje się również cmentarz parafialny z 1847 roku, kapliczki i krzyże przydrożne z XIX wieku, pomnik ku czci poległych w IiII wojnie światowej z 1918 roku oraz kilka starych, zabytkowych budynków. POMNIKI PRZYRODY W Polance Wielkiej znajdują się pomniki przyrody, które figurują w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Są to stare drzewa na terenie zabytkowego parku dworskiego i obok zabytkowego kościoła. Najważniejsze z nich to: dąb szypułkowy o obwodzie 650 cm, wysokości 25 m, liczy 350 lat. Inne dęby znajdujące się w parku liczą od 200 do 250 lat. Natomiast przy narożniku ogrodzenia parku znajduje się wiąz szypułkowy o obwodzie 365 cm, wysokości 30 m, wiek ok. 200 lat. Przy ogrodzeniu starego kościoła grupa dwóch wiązów szypułkowych, wiek ok 200 lat. Na terenie gminy występuje również zadrzewienie alejowe w różnym wieku, o dużym znaczeniu krajobrazowym np. Aleja Kasztanowa przy drodze do Oświęcimia. KULTURA Organizatorem życia kulturalnego w Polance Wielkiej jest Gminne Centrum Kultury, które prowadzi działalność kulturalną i oświatową organizując różnego rodzaju imprezy okolicznościowe oraz imprezy stałe. Przy GCK działa dobrze wyposażona Publiczna Biblioteka z czytelnią oraz redakcja kwartalnika Polanin. Działalność Gminnego Centrum Kultury w Polance Wielkiej: Indywidualne ćwiczenia na pianinie Konsultacje z języka angielskiego Zespół Mażoretki Zajęcia plastyczne Zajęcia teatralne Aerobik Nauka języka angielskiego Zespół Shade Klub Modelarski Krzyżak Zespół Folk and Dance Zespół Power Zespół Muzyczny Karat Zajęcia fotograficzne Tenis stołowy Ognisko Muzyczne Orkiestra Dęta Pilates Zespół muzyczny Ontario Zespół muzyczny 3 Słowa
-147- URZĄD GMINY Adres: 32-607 Polanka Wielka, ul. Długa 61 Telefon - sekretariat 33 848 80 08, 33 848 82 77 Fax do Urzędu Gminy - 33 848 80 09 e-mail: gmina@polanka-wielka.iap.pl Urząd Gminy czynny: poniedziałek - czwartek w godz. od 7.30 do 15.30 piątek w godz. od 8.00 do 16.00 WŁADZE GMINY Wójt Gminy Mariusz Figura Przewodniczący Rady Gminy Stanisław Orlanka Sekretarz Gminy Barbara Klęczar Skarbnik Gminy Irena Grzesło
-148- STRUKTURA ORGANIZACYJNA URZĘDU GMINY Strukturę Urzędu Gminy tworzą samodzielne stanowiska. Wszelkie sprawy wchodzące w zakres prac Urzędu Gminy można załatwić w godzinach pracy urzędu w jego siedzibie przy ul. Długiej 61. GMINNE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Długa 3...tel. 33 848 88 23 Szkoła Podstawowa, ul. Długa 14...tel. 33 848 83 90 Publiczne Gimnazjum, ul. Długa 175...tel. 33 848 83 98 Samorządowe Przedszkole, ul Długa 14...tel. 33 848 88 00 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Długa 61...tel. 33 848 80 19 Gminne Centrum Kultury, ul. Długa 61...tel. 33 848 84 59 INNE INSTYTUCJE NA TERENIE GMINY Apteka, ul. Długa 3...tel. 33 848 84 62 Urząd Pocztowy, ul. Długa 61...tel. 33 848 84 70 Stały Punkt Kasowy Banku Spółdzielczego w Andrychowie ul. Długa 61...tel. 33 848 82 93 Strażnica OSP, ul. Kasztanowa 2...tel. 33 848 84 06 Parafia p. w. św. Mikołaja, ul. Kościelna...tel. 33 848 85 67 (kościół p. w. św. Mikołaja + kościół p. w. Narodzenia NMP) Parafia p. w. Niepokalanego Serca NMP, ul. Długa...tel. 33 845 82 40 Archidiecezjalny Dom Charytatywny im. Jana Pawła II ul. Długa 269...tel. 33 845 82 40 Kółko Rolnicze, ul. Pałacowa 2...tel. 33 848 84 30 Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, ul. Spółdzielcza 1...tel. 33 848 83 25