Dziennik Ustaw Nr 137 9136 Poz. 1300 1300 USTAWA z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roêlin Rozdzia 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa reguluje sprawy ochrony prawnej odmian roêlin, a w szczególnoêci: 1) tryb oraz sposób przyznawania i pozbawiania prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez hodowc odmiany, a tak e zarobkowego korzystania z niej; 2) zakres ochrony tego prawa. Art. 2. 1. W rozumieniu ustawy okreêlenie: 1) odmiana oznacza zbiorowoêç roêlin lub ich cz - Êci, je eli cz Êci te sà zdolne do wytworzenia ca ej roêliny, w obr bie botanicznej jednostki systematycznej najni szego znanego stopnia: a) którà mo na okreêliç na podstawie przejawianych w aêciwoêci wynikajàcych z okreêlonego genotypu lub kombinacji genotypów, b) którà mo na odró niç od innej zbiorowoêci ro- Êlin na podstawie co najmniej jednej przejawianej w aêciwoêci, c) która nie zmienia si po kolejnym rozmno eniu albo na koƒcu w aêciwego jej cyklu rozmno eƒ lub krzy owaƒ, podanego przez hodowc ; 2) odmiana mieszaƒcowa oznacza odmian wytworzonà ka dorazowo przez krzy owanie okreêlonych zbiorowoêci roêlin, zgodnie z podanym przez hodowc tej odmiany sposobem i kolejnoêcià; 3) sk adnik odmiany mieszaƒcowej oznacza odmian lub lini roêliny wykorzystywanà w procesie wytwarzania odmiany mieszaƒcowej; 4) odmiana chroniona oznacza odmian, do której hodowca posiada prawo do ochrony i zarobkowego korzystania; 5) hodowla roêlin oznacza dzia alnoêç zmierzajàcà do wytworzenia i zachowania odmian; 6) zachowanie odmiany oznacza dzia alnoêç zmierzajàcà do wytworzenia materia u siewnego tej odmiany, który zapewni jej charakterystyczne w aêciwoêci, wyrównanie i trwa oêç; 7) hodowca oznacza osob, która: a) wyhodowa a albo odkry a i wyprowadzi a odmian albo b) jest lub by a pracodawcà lub zleceniodawcà osoby, o której mowa w lit. a, albo c) jest nast pcà prawnym osób, o których mowa w lit. a i b; 8) materia siewny oznacza roêliny lub ich cz Êci przeznaczone do siewu, sadzenia, szczepienia, okulizacji lub innego sposobu rozmna ania roêlin, w tym z zastosowaniem metod biotechnologii; 9) materia ze zbioru oznacza roêliny lub ich cz Êci uzyskane z uprawy okreêlonej odmiany nieprzeznaczone do stosowania jako materia siewny; 10) badanie odmiany oznacza badanie i ocen odmiany w celu przyznania jej hodowcy ochrony prawnej do tej odmiany; 11) paƒstwa stowarzyszone oznacza paƒstwa b dàce cz onkami Mi dzynarodowego Zwiàzku Ochrony Nowych Odmian RoÊlin (UPOV); 12) paƒstwa cz onkowskie oznacza paƒstwa b dàce cz onkami Unii Europejskiej; 13) paƒstwa trzecie oznacza paƒstwa nieb dàce cz onkami Unii Europejskiej. 2. Przepis ust. 1 pkt 7 lit. a nie dotyczy osób, które wyhodowa y albo odkry y i wyprowadzi y odmian na podstawie umowy o prac albo innej umowy, chyba e umowy te stanowià inaczej. Art. 3. Do post powania w sprawach uregulowanych w ustawie stosuje si przepisy Kodeksu post powania administracyjnego, chyba e przepisy ustawy stanowià inaczej. Rozdzia 2 Wy àczne prawo hodowcy do odmiany Art. 4. 1. Hodowca mo e ubiegaç si o przyznanie prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez niego odmiany, a tak e zarobkowego korzystania z niej, zwanego dalej wy àcznym prawem, je eli odmiana jest odr bna, wyrównana, trwa- a oraz nowa, a jej nazwa odpowiada wymaganiom, o których mowa w art. 9 ust. 1. 2. O przyznanie wy àcznego prawa mo e ubiegaç si równie osoba, która naby a od hodowcy, na podstawie pisemnej umowy, prawa do wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez niego odmiany. 3. Wy àczne prawo przyznaje dyrektor Centralnego OÊrodka Badania Odmian RoÊlin Uprawnych. 4. Wy àczne prawo dotyczy odmian wszystkich rodzajów i gatunków roêlin. 5. Wy àczne prawo jest dziedziczne oraz zbywalne w drodze umowy zawartej w formie pisemnej. 6. Wy àcznego prawa nie przyznaje si, je eli odmiana zosta a zg oszona do ochrony albo jest chroniona przez Wspólnotowe Biuro Odmian RoÊlin (CPVO).
Dziennik Ustaw Nr 137 9137 Poz. 1300 Art. 5. 1. Odmian uznaje si za odr bnà, je eli w dniu z o enia wniosku o przyznanie wy àcznego prawa ró ni si ona w sposób wyraêny co najmniej jednà w aêciwoêcià od innej odmiany powszechnie znanej. 2. Centralny OÊrodek Badania Odmian RoÊlin Uprawnych, zwany dalej Centralnym OÊrodkiem, udost pnia hodowcy, na jego wniosek, pisemne informacje dotyczàce w aêciwoêci odmiany, które b dà brane pod uwag przy ocenie jej odr bnoêci. 3. Odmian uznaje si za powszechnie znanà, je eli: 1) zosta z o ony wniosek o przyznanie wy àcznego prawa lub wniosek o wpis do rejestru odmian w Rzeczypospolitej Polskiej, w innym paƒstwie cz onkowskim, stowarzyszonym lub trzecim; 2) jest chroniona lub wpisana do rejestru odmian w Rzeczypospolitej Polskiej, w innym paƒstwie cz onkowskim, stowarzyszonym lub trzecim; 3) jej materia siewny lub materia ze zbioru zosta wprowadzony do obrotu; 4) jej opis zosta umieszczony w publikacji wydawanej w paƒstwie cz onkowskim, stowarzyszonym lub trzecim; 5) jej materia siewny znajduje si w powszechnie dost pnych kolekcjach odmian. Art. 6. Odmian uznaje si za wyrównanà, je eli, przy uwzgl dnieniu sposobu rozmna ania w aêciwego dla tej odmiany, jest ona wystarczajàco jednolita pod wzgl dem w aêciwoêci branych pod uwag przy badaniach odr bnoêci, jak równie innych w aêciwoêci u ytych do opisu tej odmiany. Art. 7. Odmian uznaje si za trwa à, je eli jej charakterystyczne w aêciwoêci uwzgl dnione przy badaniu jej odr bnoêci, jak równie inne w aêciwoêci u yte do opisu tej odmiany nie zmieniajà si po jej rozmno- eniu. Art. 8. 1. Odmian uwa a si za nowà, je eli przed dniem z o enia wniosku o przyznanie wy àcznego prawa jej hodowca nie sprzeda albo w inny sposób nie udost pni do wykorzystania, w celach handlowych, materia u siewnego lub materia u ze zbioru albo nie wyrazi na to pisemnej zgody: 1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres d u szy ni jeden rok, 2) w pozosta ych paƒstwach: a) przez okres d u szy ni szeêç lat w przypadku drzew i winoroêli, b) przez okres d u szy ni cztery lata w przypadku pozosta ych odmian liczàc do dnia z o enia wniosku o przyznanie wy- àcznego prawa. 2. Odmian równie uwa a si za nowà, je eli hodowca przed dniem z o enia wniosku o przyznanie wy- àcznego prawa: 1) sprzeda albo w inny sposób udost pni : a) materia siewny odmiany podmiotom podleg ym lub nadzorowanym przez ministra w aêciwego do spraw rolnictwa, które w ramach swojej dzia alnoêci statutowej prowadzà badania odmian, lub b) cz Êci roêlin wytworzone w wyniku prac hodowlanych, rozmno eniowych lub doêwiadczalnych, które nie sà materia em siewnym, c) materia siewny odmiany na mi dzynarodowà wystaw organizowanà zgodnie z Konwencjà z dnia 22 listopada 1928 r. o wystawach mi dzynarodowych (Dz. U. z 1961 r. Nr 14, poz. 76 oraz z 1968 r. Nr 42, poz. 293); 2) udost pni materia siewny odmiany podmiotom w celu kontynuacji hodowli lub do przeprowadzenia badaƒ, lub do doêwiadczeƒ, pod warunkiem e uzyskany z tego materia u materia siewny pozostanie w asnoêcià tego hodowcy. 3. Sk adniki odmiany mieszaƒcowej uwa a si za nowe, je eli przed dniem z o enia wniosku o przyznanie wy àcznego prawa wytworzony z nich materia siewny odmiany mieszaƒcowej nie zosta przez hodowc sprzedany lub w inny sposób udost pniony w celach handlowych: 1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres d u szy ni jeden rok, 2) w pozosta ych paƒstwach przez okres d u szy ni cztery lata liczàc do dnia z o enia wniosku o przyznanie wy- àcznego prawa. Art. 9. 1. Nazwa odmiany nie mo e: 1) byç taka sama jak nazwy lub podobna do nazw odmian wyst pujàcych na terytorium paƒstw cz onkowskich, stowarzyszonych lub trzecich, które sà lub by y nadane odmianom nale àcym do tego samego lub innych gatunków tego rodzaju, jak równie nazw odmian chronionych wy àcznym prawem lub wpisanych do odpowiednich rejestrów odmian, chyba e odmiana nie jest ju chroniona lub nie znajduje si w obrocie, a jej nazwa nie by a powszechnie znana; 2) budziç powszechnego sprzeciwu; 3) wprowadzaç w b àd co do hodowcy, jej w aêciwo- Êci lub wartoêci u ytkowych; 4) byç to sama lub podobna do innych okreêleƒ u ywanych powszechnie w obrocie; 5) naruszaç prawa osób trzecich do znaków towarowych; 6) zawieraç wyrazów odmiana lub odmiana mieszaƒcowa ; 7) sk adaç si z samych cyfr ani rozpoczynaç si od cyfry. 2. Je eli nazwa odmiany jest nieodpowiednia, Centralny OÊrodek wyznacza hodowcy 14-dniowy termin podania na piêmie propozycji innej nazwy.
Dziennik Ustaw Nr 137 9138 Poz. 1300 3. Je eli odmiana jest chroniona wy àcznym prawem w innym paƒstwie stowarzyszonym, to w Rzeczypospolitej Polskiej mo e byç chroniona pod tà samà nazwà. 4. Obowiàzek stosowania nazwy odmiany dotyczy ka dego, kto jej materia siewny lub materia ze zbioru ocenia, oferuje do sprzeda y, zbywa, udost pnia, reklamuje lub udziela informacji dotyczàcych odmiany. 5. Nazwa odmiany podlega ochronie od dnia przyznania wy àcznego prawa, a w przypadku skreêlenia jej z ksi gi ochrony wy àcznego prawa dopóki materia siewny znajduje si w obrocie. Art. 10. 1. Przyznanie wy àcznego prawa nast puje na wniosek hodowcy albo jego pe nomocnika. 2. Pe nomocnikiem hodowcy mo e byç osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadajàca osoboêci prawnej majàca miejsce zamieszkania albo siedzib na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innych paƒstw cz onkowskich lub stowarzyszonych. 3. Je eli hodowca ma miejsce zamieszkania albo siedzib w paƒstwie trzecim, to wniosek o przyznanie wy àcznego prawa sk ada jego pe nomocnik. Art. 11. 1. Wniosek o przyznanie wy àcznego prawa sk ada si do Centralnego OÊrodka. 2. Wniosek o przyznanie wy àcznego prawa zawiera: 1) imi i nazwisko albo nazw hodowcy oraz jego adres 2) nazw rodzaju lub gatunku roêliny w j zyku polskim i po acinie; 3) oznaczenie odmiany na etapie hodowli; 4) proponowanà nazw odmiany; 5) wskazanie kraju wyhodowania albo odkrycia i wyprowadzenia odmiany; 6) oêwiadczenie hodowcy, e odmiana jest nowa zgodnie z wymaganiami, o których mowa w art. 8; 7) oêwiadczenie hodowcy, e odmiana jest albo nie jest genetycznie modyfikowana; 8) informacj o z o eniu wniosku o ochron wy àcznego prawa w innych paƒstwach. 3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, do àcza si : 1) upowa nienie do reprezentowania hodowcy we wszystkich sprawach zwiàzanych z przyznaniem wy àcznego prawa, je eli wniosek sk ada pe nomocnik hodowcy; 2) opis odmiany albo opis sk adników odmiany mieszaƒcowej (kwestionariusz techniczny); 3) informacj o pochodzeniu, schemacie hodowli i strukturze odmiany; 4) kopi dowodu uiszczenia op aty za z o enie wniosku o przyznanie wy àcznego prawa do odmiany. 4. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa okreêli, w drodze rozporzàdzenia, wzór wniosku o przyznanie wy àcznego prawa, wzór kwestionariusza technicznego, majàc na wzgl dzie ujednolicenie post powania w sprawie przyznania wy àcznego prawa. 5. Dane, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, nie mogà byç udost pniane bez pisemnej zgody hodowcy. 6. Je eli wnioski o przyznanie wy àcznego prawa do tej samej odmiany majà t samà dat wp ywu, pierwszeƒstwo ma ten z wniosków, który wp ynà do Centralnego OÊrodka wczeêniej, co potwierdza nadany ka demu z wniosków numer wp ywu. Art. 12. 1. Hodowca, który z o y wniosek o przyznanie wy àcznego prawa w paƒstwie stowarzyszonym, mo e ubiegaç si, w okresie dwunastu miesi cy od dnia jego z o enia, o przyznanie w Rzeczypospolitej Polskiej wy àcznego prawa oraz o uznanie jego pierwszeƒstwa do odmiany, zwanego dalej prawem pierwszeƒstwa. 2. Hodowca, który z o y w Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o przyznanie wy àcznego prawa wraz z prawem pierwszeƒstwa, dostarcza, z zastrze eniem ust. 4, w ciàgu trzech miesi cy od dnia z o enia tego wniosku, kopi wniosku z o onego w paƒstwie stowarzyszonym wraz z kopià dokumentów do àczonych do tego wniosku. 3. Wniosku, o którym mowa w ust. 2, nie rozpatruje si w zakresie prawa pierwszeƒstwa, je eli hodowca nie dostarczy w terminie kopii wniosku wraz z kopià dokumentów do niego do àczonych z o onych w paƒstwie stowarzyszonym. 4. Je eli z o ony w paƒstwie stowarzyszonym wniosek o przyznanie wy àcznego prawa zosta wycofany przez hodowc albo nie zosta pozytywnie rozpatrzony przez w aêciwy organ, hodowca jest obowiàzany poinformowaç o tym pisemnie Centralny OÊrodek w terminie trzech miesi cy od dnia wycofania wniosku albo otrzymania decyzji o odmowie przyznania wy àcznego prawa. Art. 13. 1. Centralny OÊrodek og asza co dwa miesiàce w wydawanej przez siebie publikacji, zwanej dalej diariuszem, informacje o z o onych wnioskach o przyznanie wy àcznego prawa, podajàc nast pujàce dane: 1) imi i nazwisko albo nazw hodowcy oraz jego adres 2) nazw rodzaju lub gatunku odmiany w j zyku polskim i po acinie; 3) proponowanà we wniosku nazw odmiany; 4) dat zg oszenia wniosku; 5) numer kolejny wniosku. 2. Centralny OÊrodek udost pnia hodowcom do wglàdu, z zastrze eniem art. 11 ust. 5, dokumentacj do àczonà do wniosku o przyznanie wy àcznego prawa oraz dokumentacj dotyczàcà badaƒ odr bnoêci, wyrównania i trwa oêci, o których mowa w art. 15 ust.1.
Dziennik Ustaw Nr 137 9139 Poz. 1300 Art. 14. 1. Hodowca, który z o y wniosek o przyznanie wy àcznego prawa, korzysta z tymczasowego wy àcznego prawa od dnia opublikowania informacji o tym wniosku w diariuszu. 2. Przepisy dotyczàce wy àcznego prawa stosuje si odpowiednio do tymczasowego wy àcznego prawa. 3. Tymczasowe wy àczne prawo wygasa z dniem uprawomocnienia si decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania wy àcznego prawa. Art. 15. 1. Przed przyznaniem wy àcznego prawa Centralny OÊrodek przeprowadza badania odr bnoêci, wyrównania i trwa oêci, zwane dalej badaniami OWT, chyba e uzna za wystarczajàce wyniki badaƒ przeprowadzonych przez jednostk zajmujàcà si urz dowymi badaniami w innym paƒstwie stowarzyszonym. 2. Badania OWT sà prowadzone zgodnie z metodykà badania ustalonà dla danego gatunku przez okres niezb dny do dokonania oceny, czy odmiana jest odr bna, wyrównana i trwa a. 3. Przed rozpocz ciem badaƒ OWT Centralny OÊrodek zawiadamia pisemnie hodowc o terminie rozpocz cia i przewidywanym terminie zakoƒczenia badaƒ. 4. Hodowca jest obowiàzany dostarczyç nieodp atnie do Centralnego OÊrodka materia siewny w celu przeprowadzenia badaƒ OWT. 5. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa okreêli, w drodze rozporzàdzenia, niezb dnà do przeprowadzenia badaƒ OWT iloêç materia u siewnego oraz terminy, w jakich materia ten nale y dostarczyç do Centralnego OÊrodka, bioràc pod uwag biologiczne w aêciwo- Êci danego gatunku roêliny. 6. Je eli hodowca nie dostarczy materia u siewnego odmiany do badaƒ OWT w terminie, o którym mowa w ust. 5, wniosek o przyznanie wy àcznego prawa pozostawia si bez rozpatrzenia. Art. 16. 1. Hodowca w czasie trwania badaƒ OWT jest obowiàzany: 1) umo liwiç Centralnemu OÊrodkowi: a) przeprowadzenie kontroli zachowania odmiany, b) wglàd do dokumentów dotyczàcych zachowania odmiany; 2) udzieliç, na wniosek Centralnego OÊrodka, pisemnych wyjaênieƒ i informacji niezb dnych do przeprowadzenia badaƒ OWT. 2. Hodowcy umo liwia si zapoznanie si z przebiegiem oraz wynikami badaƒ OWT jego odmiany, a po wydaniu decyzji o przyznaniu wy àcznego prawa hodowca otrzymuje raport koƒcowy z badaƒ OWT. Art. 17. 1. Je eli Centralny OÊrodek nie prowadzi badaƒ OWT dotyczàcych danego gatunku, mo e: 1) zleciç przeprowadzenie tych badaƒ lub ich cz Êci innemu podmiotowi albo 2) uznaç wyniki tych badaƒ wykonanych za granicà na koszt hodowcy, o ile wyrazi on pisemnà zgod. 2. Centralny OÊrodek przed zleceniem wykonania badaƒ OWT albo przed uznaniem wyników badaƒ OWT przekazuje hodowcy, na piêmie, informacj o wysokoêci kosztów zwiàzanych z tymi badaniami. 3. Je eli hodowca, w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji o wysokoêci kosztów, o których mowa w ust. 2, nie dokona wp aty na rachunek wskazany przez Centralny OÊrodek, wniosek o przyznanie wy- àcznego prawa pozostaje bez rozpatrzenia. Art. 18. 1. Ka dy mo e zg osiç pisemne zastrze enia do dyrektora Centralnego OÊrodka w sprawie przyznania wy àcznego prawa, je eli posiada dokumenty lub informacje potwierdzajàce, e: 1) odmiana nie spe nia warunków, o których mowa w art. 4 ust. 1, lub 2) hodowca nie jest uprawniony do z o enia wniosku o przyznanie wy àcznego prawa. 2. Centralny OÊrodek, w terminie 14 dni od dnia rozstrzygni cia zastrze eƒ dotyczàcych wy àcznego prawa, pisemnie informuje zg aszajàcego zastrze enia o ich uwzgl dnieniu lub odmowie ich uwzgl dnienia. 3. Pisemna informacja, o której mowa w ust. 2, zawiera uzasadnienie wskazujàce przyczyny uwzgl dnienia albo nieuwzgl dnienia zastrze eƒ dotyczàcych wy- àcznego prawa. 4. W przypadku uwzgl dnienia zastrze eƒ z przyczyny, o której mowa w ust. 1 pkt 2, i z o enia wniosku o przyznanie wy àcznego prawa przez uprawnionego hodowc uznaje si wyniki przeprowadzonych badaƒ OWT dotyczàce danej odmiany. Art. 19. 1. Za z o enie wniosku o przyznanie wy àcznego prawa, badanie OWT oraz przyznanie i utrzymywanie wy àcznego prawa Centralny OÊrodek pobiera op aty. 2. Op aty za badania OWT nie pobiera si, je eli hodowca poniós koszty, o których mowa w art. 17 ust. 1. 3. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem w aêciwym do spraw finansów publicznych, okreêli, w drodze rozporzàdzenia, wysokoêç op at, o których mowa w ust. 1, sposób oraz termin ich uiszczenia, majàc na wzgl dzie koszty zwiàzane z prowadzeniem badaƒ i przyznaniem wy àcznego prawa. Art. 20. 1. Po przeprowadzeniu badaƒ OWT dyrektor Centralnego OÊrodka wydaje decyzj w sprawie przyznania wy àcznego prawa. 2. Je eli odmian wspólnie wytworzy o lub odkry- o i wyprowadzi o dwóch lub wi cej hodowców, wy- àczne prawo przyznaje si im àcznie. 3. Dyrektor Centralnego OÊrodka odmawia, w drodze decyzji, przyznania wy àcznego prawa, je eli odmiana nie spe nia warunków, o których mowa w art. 4 ust. 1.
Dziennik Ustaw Nr 137 9140 Poz. 1300 4. Od decyzji w sprawie przyznania wy àcznego prawa przys uguje odwo anie do ministra w aêciwego do spraw rolnictwa. Art. 21. Wy àczne prawo obejmuje: 1) wytwarzanie lub rozmna anie, 2) przygotowanie do rozmna ania, 3) oferowanie do sprzeda y, 4) sprzeda lub inne formy zbywania, 5) eksport, 6) import, 7) przechowywanie materia u siewnego odmiany chronionej. Art. 22. 1. Wy àczne prawo obejmuje równie : 1) materia ze zbioru oraz produkty wytworzone bezpoêrednio z tego materia u, je eli hodowca nie mia mo liwoêci wykonywania wy àcznego prawa w odniesieniu do materia u siewnego odmiany chronionej; 2) materia siewny roêlin ozdobnych i sadowniczych, je eli jest on ponownie u ywany w celach zarobkowych jako: a) materia rozmno eniowy do produkcji roêlin ozdobnych albo b) kwiat ci ty, albo c) materia siewny drzew, krzewów i bylin; 3) odmiany: a) pochodne, odkryte lub wytworzone z chronionej odmiany macierzystej nieb dàcej odmianà pochodnà, b) które nie ró nià si wyraênie od odmiany chronionej, c) w przypadku których wytworzenie materia u siewnego wymaga powtarzalnego u ywania odmiany chronionej wy àcznym prawem. 2. Odmian uznaje si za pochodnà od odmiany macierzystej, je eli jest ona odr bna od odmiany macierzystej oraz je eli: 1) pochodzi z odmiany macierzystej lub z innej odmiany pochodnej od tej samej odmiany macierzystej i zachowuje w aêciwoêci wynikajàce z genotypu lub kombinacji genotypów odmiany macierzystej; 2) jej w aêciwoêci sà zgodne z istotnymi w aêciwo- Êciami odmiany macierzystej wynikajàcymi z jej genotypu bàdê kombinacji genotypów, z wyjàtkiem ró nic, które wynikajà ze stosowania metod hodowlanych polegajàcych na: a) selekcji naturalnych bàdê indukowanych mutantów, b) selekcji nowych form w odmianach macierzystych, c) stosowaniu krzy owaƒ wstecznych, d) in ynierii genetycznej. 3. Przepisów ust. 1 i art. 21 nie stosuje si do materia u siewnego i materia u ze zbioru przeznaczonego: 1) na w asne niezarobkowe potrzeby; 2) do celów doêwiadczalnych; 3) do tworzenia nowych odmian, z wyjàtkiem odmian, o których mowa w ust. 1 pkt 3, je eli odmiany te sà wykorzystywane w celach zarobkowych. Art. 23. 1. Posiadacz gruntów rolnych mo e, z zastrze eniem ust. 3 i 4, za op atà uiszczanà na rzecz hodowcy, u ywaç materia u ze zbioru jako materia u siewnego odmiany chronionej wy àcznym prawem, z wyjàtkiem odmian mieszaƒcowych i odmian powsta- ych ze swobodnego krzy owania si okreêlonych linii gatunków obcopylnych (odmian syntetycznych). 2. Prawo do u ywania materia u ze zbioru, o którym mowa w ust. 1, dotyczy materia u siewnego odmian nast pujàcych roêlin: 1) pszenicy zwyczajnej; 2) yta; 3) j czmienia; 4) pszen yta; 5) owsa; 6) rzepaku ozimego; 7) ziemniaka. 3. Posiadacz gruntów rolnych o powierzchni do 5 ha mo e u ywaç materia u ze zbioru jako materia u siewnego odmian, o których mowa w ust. 2, bez koniecznoêci uiszczania, z zastrze eniem ust. 4, op aty na rzecz hodowcy. 4. Posiadacz, o którym mowa w ust. 3, uiszcza op at na rzecz hodowcy, je eli stosuje materia ze zbioru jako materia siewny bardzo wczesnych lub wczesnych odmian ziemniaka na powierzchni powy ej 1 ha, a w przypadku pozosta ych odmian ziemniaka na powierzchni powy ej 2 ha. 5. Przepisów ust. 3 i 4 nie stosuje si, je eli odmiana jest chroniona przez Wspólnotowe Biuro Odmian RoÊlin (CPVO). 6. Z zastrze eniem ust. 7, wysokoêç op aty, o której mowa w ust. 1, jest ustalana w drodze umowy mi dzy: 1) hodowcà a posiadaczem gruntów rolnych albo 2) hodowcà a organizacjà reprezentujàcà posiadaczy gruntów rolnych, albo 3) organizacjà hodowców a posiadaczem gruntów rolnych, albo 4) organizacjà hodowców a organizacjà reprezentujàcà posiadaczy gruntów rolnych
Dziennik Ustaw Nr 137 9141 Poz. 1300 oraz powinna byç ni sza ni wysokoêç op aty licencyjnej za danà kategori materia u siewnego, ustalona przez hodowc tego materia u. 7. Je eli umowa nie zosta a zawarta, to op ata uiszczana na rzecz hodowcy wynosi 50% op aty licencyjnej za danà kategori materia u siewnego, ustalonej przez hodowc tego materia u. 8. Posiadacz gruntów rolnych albo jednostka Êwiadczàca us ugi w zakresie, o którym mowa w art. 21, albo organizacje ich reprezentujàce sà obowiàzani do przekazywania hodowcom albo ich organizacjom pisemnych informacji o iloêci materia u siewnego uzyskanego z materia u ze zbioru. 9. Przepisu ust. 8 nie stosuje si do posiadacza gruntów rolnych o powierzchni do 5 ha, chyba e posiadacz gruntów rolnych stosuje materia ze zbioru jako materia siewny bardzo wczesnych odmian ziemniaka na powierzchni powy ej 1 ha, a w przypadku wczesnych odmian ziemniaka na powierzchni powy ej 2 ha. Art. 24. Po przyznaniu wy àcznego prawa hodowca jest obowiàzany: 1) zachowywaç odmian ; 2) dostarczaç Centralnemu OÊrodkowi bezp atnie materia siewny odmiany, jak równie materia siewny sk adników u ywanych do wytwarzania odmiany, w iloêciach niezb dnych do przeprowadzenia badaƒ OWT; 3) udzielaç, na wniosek Centralnego OÊrodka, informacji i wyjaênieƒ dotyczàcych odmiany; 4) umo liwiaç Centralnemu OÊrodkowi wglàd do dokumentacji dotyczàcej odmiany. Art. 25. Ka dy, kto korzysta z materia u siewnego odmiany chronionej wy àcznym prawem, jest obowiàzany, na wniosek hodowcy posiadajàcego wy àczne prawo do tej odmiany, udzielaç mu pisemnych informacji dotyczàcych iloêci materia u siewnego odmiany chronionej oraz uiêciç na rzecz hodowcy op at w wysokoêci op aty licencyjnej za korzystanie z wy àcznego prawa do danej odmiany. Art. 26. 1. Je eli nastàpi a zmiana hodowcy, nowy hodowca jest obowiàzany powiadomiç o tym pisemnie Centralny OÊrodek w terminie 30 dni od dnia, w którym nastàpi a ta zmiana. 2. Hodowca, o którym mowa w ust. 1, do àcza kopi dokumentów potwierdzajàcych jego prawo do odmiany. Art. 27. 1. Wy àczne prawo obowiàzuje od dnia wydania decyzji o jego przyznaniu i trwa: 1) 30 lat w przypadku odmian winoroêli, drzew oraz ziemniaka; 2) 25 lat w przypadku pozosta ych odmian. 2. Je eli hodowca odmiany chronionej wy àcznym prawem w Rzeczypospolitej Polskiej uzyska wspólnotowe wy àczne prawo do odmiany, to wy àczne prawo uzyskane w Rzeczypospolitej Polskiej zostanie zawieszone na okres, przez który hodowca b dzie korzysta ze wspólnotowego wy àcznego prawa, nie d u ej jednak ni na czas trwania wy àcznego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 28. 1. Wy àczne prawo, z zastrze eniem ust. 2, wygasa, je eli: 1) materia siewny, 2) materia ze zbioru, 3) produkty bezpoêrednio wytworzone z materia u ze zbioru, 4) odmiany, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 3 zostanà przez hodowc lub za jego pisemnà zgodà sprzedane lub zbyte w inny sposób. 2. Wy àczne prawo nie wygasa, je eli nabywca materia u siewnego: 1) u yje go do ponownego rozmno enia; 2) wyeksportuje go do paƒstwa, które nie zapewnia ochrony wy àcznego prawa do odmiany danego gatunku roêlin, chyba e materia ze zbioru b dzie wykorzystany do celów konsumpcyjnych w tym paƒstwie. Art. 29. 1. Dyrektor Centralnego OÊrodka, w drodze decyzji, pozbawia hodowc wy àcznego prawa: 1) na jego wniosek; 2) je eli odmiana nie spe nia wymagaƒ dotyczàcych wyrównania lub trwa oêci; 3) je eli hodowca: a) nie zachowuje odmiany, b) zalega ponad 6 miesi cy z uiszczaniem op at, o których mowa w art. 19 ust. 1, c) uniemo liwia przeprowadzenie kontroli zachowania odmiany i sprawdzenie dokumentacji dotyczàcej zachowania odmiany, d) nie udziela informacji i wyjaênieƒ niezb dnych do przeprowadzenia badaƒ OWT, e) nie dostarczy bezp atnie materia u siewnego w iloêci niezb dnej do przeprowadzenia badaƒ OWT, f) nie nada odmianie nowej nazwy, w przypadku gdy nazwa odmiany wpisanej do ksi gi ochrony wy àcznego prawa, o której mowa w art. 36 ust. 1, nie spe nia wymagaƒ wymienionych w art. 9 ust. 1. 2. Od decyzji w sprawie pozbawienia hodowcy wy- àcznego prawa przys uguje odwo anie do ministra w aêciwego do spraw rolnictwa. Art. 30. 1. Hodowca posiadajàcy wy àczne prawo mo e, w drodze umowy licencyjnej, udzieliç innej osobie upowa nienia (licencji) do korzystania z wy àcznego prawa.
Dziennik Ustaw Nr 137 9142 Poz. 1300 2. Umowa licencyjna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem niewa noêci. 3. W umowie licencyjnej mo na ograniczyç korzystanie z wy àcznego prawa (licencja ograniczona); je eli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wy àcznego prawa, licencjobiorca ma prawo korzystania z wy àcznego prawa w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pe na). 4. Je eli w umowie licencyjnej nie zastrze ono wy- àcznoêci korzystania z wy àcznego prawa, udzielenie licencji jednemu podmiotowi nie wyklucza mo liwoêci udzielenia licencji innym podmiotom, a tak e jednoczesnego korzystania z wy àcznego prawa przez hodowc (licencja niewy àczna). 5. Uprawniony z licencji mo e udzieliç dalszej licencji (sublicencji) tylko za zgodà hodowcy, wyra onà w formie pisemnej; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone. Art. 31. 1. Je eli hodowca posiadajàcy wy àczne prawo do danej odmiany nie wprowadza jej materia- u siewnego lub materia u ze zbioru do obrotu, a wymaga tego wa ny interes gospodarczy, minister w a- Êciwy do spraw rolnictwa mo e udzieliç, w drodze decyzji, licencji przymusowej innemu podmiotowi, chyba e hodowca nie wprowadzi do obrotu materia u siewnego lub materia u ze zbioru wskutek dzia ania si y wy szej. 2. Licencja przymusowa mo e byç równie udzielona, je eli ubiegajàcy si o nià wyka e, e: 1) ubiega si o uzyskanie licencji od hodowcy, który nie wprowadza materia u siewnego danej odmiany do obrotu, lub 2) zaproponowana przez hodowc op ata licencyjna jest nieproporcjonalna do wartoêci materia u siewnego, lub 3) zaproponowana przez hodowc iloêç materia u siewnego jest niewystarczajàca do rozmno enia danej odmiany w celu wprowadzenia jej do obrotu. 3. Licencji przymusowej udziela si na wniosek zainteresowanego. 4. Licencja przymusowa jest licencjà niewy àcznà. Art. 32. 1. Wniosek o udzielenie licencji przymusowej sk ada si do ministra w aêciwego do spraw rolnictwa za poêrednictwem dyrektora Centralnego OÊrodka. 2. Dyrektor Centralnego OÊrodka przekazuje wniosek, o którym mowa w ust. 1, wraz z opinià o koniecznoêci wprowadzenia do obrotu okreêlonej iloêci materia u siewnego lub materia u ze zbioru. 3. Wniosek o udzielenie licencji przymusowej zawiera: 1) imi i nazwisko albo nazw wnioskodawcy oraz jego adres 2) imi i nazwisko albo nazw hodowcy, o którym mowa w art. 31 ust. 1, oraz jego adres i miejsce zamieszkania albo adres siedziby; 3) okreêlenie gatunku w j zyku polskim i po acinie oraz nazw odmiany, o którà ubiega si wnioskodawca; 4) okreêlenie proponowanej iloêci materia u siewnego odmiany potrzebnej do rozmna ania; 5) okreêlenie proponowanego okresu wa noêci licencji; 6) okreêlenie proponowanej wysokoêci wynagrodzenia dla hodowcy; 7) wskazanie wa nego interesu gospodarczego. 4. Do wniosku o udzielenie licencji przymusowej do àcza si oêwiadczenie o posiadanych Êrodkach trwa ych i wyposa eniu s u àcym do rozmno enia odmiany wraz z ich opisem. Art. 33. Licencja przymusowa zawiera: 1) imi i nazwisko albo nazw osoby, która otrzyma- a licencj przymusowà, oraz jej adres i miejsce zamieszkania albo adres siedziby; 2) imi i nazwisko albo nazw hodowcy oraz jego adres 3) okreêlenie gatunku w j zyku polskim i po acinie oraz nazw odmiany; 4) okreêlenie okresu wa noêci licencji; 5) okreêlenie wysokoêci wynagrodzenia dla hodowcy; 6) okreêlenie iloêci materia u siewnego potrzebnej do rozmno enia odmiany w celu wprowadzenia jej do obrotu. Art. 34. 1. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa powiadamia pisemnie dyrektora Centralnego OÊrodka o wydaniu decyzji w sprawie udzielenia licencji przymusowej. 2. Centralny OÊrodek publikuje w diariuszu informacje o przyznanych licencjach przymusowych. 3. Hodowca, o którym mowa w art. 31 ust. 1, jest obowiàzany, w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisemnej informacji o wydaniu decyzji w sprawie udzielenia licencji przymusowej, przekazaç licencjobiorcy materia siewny w iloêci niezb dnej do rozmno enia danej odmiany w celu wprowadzenia jej do obrotu. Art. 35. 1. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa: 1) cofa licencj przymusowà, je eli licencjobiorca nie wprowadzi do obrotu materia u siewnego odmiany obj tej licencjà przymusowà w najbli szym sezonie wegetacyjnym po otrzymaniu licencji; 2) mo e cofnàç licencj przymusowà na wniosek hodowcy, o którym mowa w art. 31 ust. 1, je eli hodowca ten wprowadzi do obrotu materia siewny lub materia ze zbioru odmiany obj tej licencjà przymusowà.
Dziennik Ustaw Nr 137 9143 Poz. 1300 2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, do àcza si kopi dokumentów potwierdzajàcych, e hodowca wprowadzi materia siewny do obrotu. 3. Minister w aêciwy do spraw rolnictwa mo e cofnàç licencj przymusowà w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, je eli od dnia wydania decyzji o przyznaniu licencji przymusowej up yn o: 1) 2 lata w przypadku odmian jednorocznych albo 2) 3 lata w przypadku odmian dwuletnich, albo 3) 5 lat w przypadku odmian wieloletnich. Art. 36. 1. Centralny OÊrodek prowadzi ksi g ochrony wy àcznego prawa, zwanà dalej ksi gà, oraz spis odmian, odnoênie do których z o ono wnioski o przyznanie wy àcznego prawa, zwany dalej spisem. 2. Ksi ga jest wykazem chronionych odmian i ich hodowców oraz licencjobiorców, którzy otrzymali licencj przymusowà. 3. Spis jest wykazem odmian zg oszonych do ochrony wy àcznego prawa oraz hodowców, którym przyznano tymczasowe wy àczne prawo. 4. Odmiana wpisana do spisu albo ksi gi otrzymuje numer, który sk ada si z kolejnego numeru w spisie albo w ksi dze oraz wielkiej litery okreêlajàcej danà grup roêlin. 5. Numer odmiany w spisie jest poprzedzony dodatkowo wielkà literà T, która oznacza, e odmianie przyznano tymczasowe wy àczne prawo. 6. Dla poszczególnych grup roêlin ustala si nast pujàce oznaczenia literowe: 1) R roêliny rolnicze; 2) W roêliny warzywne; 3) S roêliny sadownicze; 4) L roêliny leêne; 5) O roêliny ozdobne; 6) P roêliny pozosta e. 7. W ksi dze wpisuje si : 1) imi i nazwisko albo nazw hodowcy oraz jego adres 2) nazw gatunku w j zyku polskim i po acinie oraz nazw odmiany; 3) dat przyznania i ustania wy àcznego prawa; 4) oznaczenie kraju hodowcy; 5) informacj wskazujàcà, czy odmiana jest genetycznie zmodyfikowana. 8. W spisie wpisuje si : 1) imi i nazwisko albo nazw hodowcy oraz jego adres 2) nazw gatunku w j zyku polskim i po acinie oraz nazw odmiany; 3) dat przyznania i ustania tymczasowego wy àcznego prawa; 4) oznaczenie kraju hodowcy; 5) informacj wskazujàcà, czy odmiana jest genetycznie zmodyfikowana. Rozdzia 3 Przepisy karne Art. 37. 1. Kto: 1) narusza wy àczne prawo hodowcy do odmiany, 2) oznacza nazwà odmiany chronionej wy àcznym prawem materia siewny lub materia ze zbioru innej lub nieznanej odmiany, 3) uniemo liwia przeprowadzenie kontroli zachowania odmiany, 4) uniemo liwia wglàd do dokumentów dotyczàcych zachowania odmiany, 5) nie dostarcza materia u siewnego odmiany Centralnemu OÊrodkowi do badaƒ OWT albo podmiotowi, któremu przyznano licencj przymusowà, albo dostarcza go w iloêci niewystarczajàcej lub po ustalonym terminie, 6) nie udziela na wniosek hodowcy, którego odmiana jest chroniona wy àcznym prawem, pisemnych informacji dotyczàcych iloêci materia u siewnego odmiany chronionej, 7) nie uiszcza op aty na rzecz hodowcy za korzystanie z materia u siewnego odmiany chronionej podlega karze grzywny. 2. Orzekanie w sprawach okreêlonych w ust. 1 nast puje w trybie przepisów Kodeksu post powania w sprawach o wykroczenia. Rozdzia 4 Przepisy przejêciowe i koƒcowe Art. 38. Licencje przymusowe wydane na podstawie przepisów dotychczasowych zachowujà wa noêç przez okres, na jaki zosta y wydane. Art. 39. Ksi ga i spis, prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych, z dniem wejêcia w ycie ustawy stajà si odpowiednio ksi gà i spisem w rozumieniu ustawy. Art. 40. Ustawa wchodzi w ycie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolità Polskà cz onkostwa w Unii Europejskiej. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. KwaÊniewski