Streszczenia artykułów nr 3 (60) 2008 Dr inŝ. Grzegorz Redlarski - Politechnika Gdańska, Katedra Robotyki i Systemów Mechatroniki Mgr inŝ. Marcin Śliwiński - Politechnika Gdańska, Katedra Automatyki Kryterium bezpieczeństwa funkcjonalnego jako narzędzie do oceny układów automatycznej synchronizacji prądnic elektroenergetycznych W systemie elektroenergetycznym, od wielu lat, do realizacji procesu automatycznej synchronizacji prądnic stosuje się specjalizowane urządzenia automatyki, jakimi są układy automatycznej synchronizacji prądnic - UASP. Urządzenia te działają w oparciu o określone metody i algorytmy synchronizacji, a ich nieprawidłowe funkcjonowanie moŝe w istotny sposób zakłócić prawidłową pracę systemu elektroenergetycznego, prowadząc w efekcie do szeregu dalece idących konsekwencji. Z tych względów w artykule podjęto jedną z pierwszych prób powiązania tematyki synchronizacji prądnic z problematyką bezpieczeństwa funkcjonalnego. Artykuł recenzowany. Prof. dr hab. inŝ. Józef Lorenc - Instytut Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej Admitancyjne zabezpieczenia ziemnozwarciowe dla sieci średnich napięć Dzięki zrealizowaniu wielu badań opracowano i wprowadzono do eksploatacji w sieciach średnich napięć kilkanaście tysięcy admitancyjnych zabezpieczeń ziemnozwarciowych typu Y o >, G o >, G ok, B ok oraz YY o. Ich skuteczność wykrywania zwarć doziemnych jest relatywnie duŝa i dobrze oceniana. W upowszechnianiu tych zabezpieczeń istotne znaczenie mają publikacje i opracowania dotyczące sposobu ich właściwego instalowania i uŝytkowania. W artykule przedstawiono fragmenty jednej z takich publikacji, która ukazała się na rynku w ostatnich miesiącach. Przedstawione fragmenty dotyczą przede wszystkim zasad doboru wartości nastawczych zabezpieczeń admitancyjnych. Artykuł recenzowany. Dr inŝ. Adam Smolarczyk - Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki Sposoby badania nowoczesnych impedancyjnych lokalizatorów miejsca zwarcia na przykładzie lokalizatora Benloc32 W opracowaniu opisano przyczyny błędnego działania impedancyjnych lokalizatorów miejsca zwarcia wykorzystujących do swej pracy sygnały z jednego końca linii oraz przedstawiono metody ich badania. Badania te podzielono na funkcjonalne testy zgodności i funkcjonalne testy działania. Zaproponowano uniwersalny układ testowy do wykonywania testów funkcjonalnych lokalizatorów. Przedstawiono przykładowe wyniki przeprowadzonych badań lokalizatora typu Benloc32. Artykuł recenzowany.
Dr inŝ. Kazimierz Fulczyk - PUE Energotest-Energopomiar Mgr inŝ. Edward Fryc - PUE Energotest-Energopomiar InŜ. Tadeusz Gubernant - PUE Energotest-Energopomiar Modernizacja wyprowadzeń mocy z generatorów. Wykorzystanie do prac projektowych doświadczeń zdobytych przy uruchamianiu obiektów energetycznych Rozwój techniki oraz przestarzałe i wyeksploatowane urządzenia zabudowane w układach wyprowadzenia mocy z generatorów wymuszają modernizację tych układów. Warunkiem rozpoczęcia prac modernizacyjnych jest posiadanie przez inwestora dokumentacji technicznej obejmującej planowany zakres modernizacji, a zawierającej rozwiązania optymalne pod względem technicznym i ekonomicznym. W artykule omówiono najczęściej stosowany zakres modernizacji układów elektroenergetycznych jednostek wytwórczych, z jakimi spotykali się nasi projektanci w czasie 16-letniej działalności PUE Energotest Energopomiar. Układy wyprowadzenia mocy z generatorów stanowią bardzo skomplikowany temat. Modernizowanie takich obiektów w czynnym zakładzie wymaga duŝej wiedzy i znajomości zagadnienia oraz przewidywania kolejnych prac modernizacyjnych w perspektywie najbliŝszych lat. opr. P. Olszowiec Rozwój strefowych zabezpieczeń ziemnozwarciowych transformatora Strefowe zabezpieczenia ziemnozwarciowe transformatorów określane dalej angielskim skrótem REF Restricted Earth-Fault są rozwiązaniem, któremu dotychczas poświęcano stosunkowo niewiele uwagi w dostępnej literaturze technicznej. Jednak ze względu na istotne zalety, wielu czołowych wytwórców włącza je od dawna do swojej oferty. Fakt ten zachęca więc do przybliŝenia tego wciąŝ rzadko stosowanego w naszym kraju sposobu ochrony urządzeń elektroenergetycznych przed skutkami zwarć z ziemią. Mgr inŝ. Adam Babś - Instytut Energetyki Oddział Gdańsk Rewolucja w obwodach wtórnych automatyki stacyjnej. Informacja z sesji plenarnej CIGRE 2008 w ParyŜu Przedstawiono krótki opis zaprezentowanego przez firmę General Electric na sesji Komitetu Studiów B5 CIGRE w ParyŜu rozwiązania obwodów wtórnych stacji, polegającego na wyeliminowaniu analogowych torów pomiarowych i sygnałowych i zastąpieniu ich cyfrową magistralą procesową zgodną ze standardem IEC 61850. Ze względu na spodziewane korzyści techniczne jak i znaczne oszczędności inwestycyjne takiego rozwiązania, moŝe ono być zwiastunem wprowadzenia do automatyki stacyjnej zabezpieczeń czwartej generacji tzn. zabezpieczeń bez analogowych wejść pomiarowych.
Mgr inŝ. Bogdan Grabarczyk - AREVA T & D Sp. z o.o. MiCOM P114D i MiCOM P115 Nowe Autonomiczne Zabezpieczenia Nadprądowe w ofercie AREVA T&D Artykuł opisuje autonomiczne zabezpieczenia nadprądowe, ich wykorzystanie i funkcjonalność. Szczególną uwagę zwrócono na optymalne dopasowanie przekaźników do potrzeb uŝytkownika. Mgr inŝ. Bogusław Wilczyński- AREVA T & D Sp. z o.o Mgr inŝ. Krzysztof Burek - AREVA T & D Sp. z o.o. Zabezpieczenia MiCOM 2. faza Proces modernizacji produkcji jest ciągły i dotyczy wszystkich urządzeń. Wynika to z faktu, Ŝe świadomość uŝytkownika rośnie, rosną jego potrzeby i unowocześnianie oferty staje się koniecznością. W ostatnim czasie firma AREVA zmodernizowała większość swoich zabezpieczeń elektroenergetycznych. Zmiany zostały wprowadzone w sposób, który mógł być niezauwaŝony przez uŝytkowników, poniewaŝ dotyczą one elementów interesujących i istotnych warte jest ich nieco bliŝsze przedstawienie. Zadaniem artykułu jest opisanie tych nowych elementów wraz ze sposobem ich wykorzystania. Mgr inŝ. Maciej Sałasiński - Biuro Projektów i Usług Iwestorskich PRO-MAC Mgr inŝ. Jarosław Mielczanek - Biuro Projektów i Usług Iwestorskich PRO-MAC Współczesne metody diagnostyki on-line sieci zabezpieczeniowych W artykule opisane zostały moŝliwości stałego monitoringu sieci zabezpieczeniowych prądu stałego zbudowanych w oparciu o układ sieciowy IT (izolowany). Wskazano, jakie metody pomiarowe mogą być zastosowane w przekaźnikach kontroli izolacji ze względu na moŝliwość wystąpienia zakłóceń oraz duŝych pojemności doziemnych. Kolejnym krokiem powinna stać się moŝliwość lokalizowania doziemień w poszczególnych odpływach, z moŝliwością przekazywania wszystkich informacji do nadrzędnych systemów komputerowych. Poruszona została równieŝ ekonomiczna strona montowania całościowych systemów monitoringu. Mgr inŝ. Radosław Matiakowski - JM-TRONIK Nowe technologie w kolejnej generacji sterowników polowych multimuz-3/megamuz-2 Nowa generacja sterowników polowych zyskała: duŝy kolorowy dotykowy wyświetlacz, sygnalizację akustyczną, modułową budowę, umieszczenie wszystkich rodzajów pól i zabezpieczeń w jednym urządzeniu oraz nieograniczone moŝliwości rozbudowy.
Mgr inŝ. Jacek Aronowski - JM-TRONIK JM-TRONIK Rozdzielnice Średniego Napięcia. Kompleksowa realizacja inwestycji Rok 2008 niesie ze sobą dalszy dynamiczny rozwój firmy JM-TRONIK. Od początku roku firma podejmuje intensywne działania, poparte niewątpliwymi sukcesami w obszarze zarówno dostaw rozdzielnic ŚN typu multicell, jak równieŝ w obszarze kompleksowych realizacji inwestycji, gdzie firma występuje jako generalny wykonawca. Mgr inŝ. Piotr Kluk - Instytut Tele- i Radiotechniczny Cyfrowe urządzenie EAZ MUPASZ 710 z funkcją analizatora jakości energii Rosnące wymagania dotyczące jakości energii elektrycznej oraz wprowadzenie norm związanych z kompatybilnością elektromagnetyczną narzuciły konieczność stosowania na szeroką skalę analizatorów jakości energii w dziedzinie sieci elektroenergetycznych, obok powszechnie stosowanych urządzeń elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej. Integracja funkcji zabezpieczeniowych oraz ocena jakości zasilania w jednym urządzeniu EAZ, pozwala na zmniejszenie kosztów oraz problemów związanych z instalacją kilku niezaleŝnych urządzeń. W artykule przedstawiono rezultaty realizacji takiej koncepcji. Mgr inŝ. Lesław Komendera - ZPrAE Sp. z o.o. Mgr inŝ. Sergiusz Trzcinka - ZPrAE Sp. z o.o. Przekaźnik TLH-5 jako automatyka LRW dla typowych GPZ 110 kv pracujących w układzie H. W artykule omówiono podstawowe cechy funkcjonalne i budowę przekaźnika lokalnego rezerwowania wyłączników oznaczonego symbolem TLH-5, przeznaczonego dla rozdzielni 110 kv w układzie H, na tle wymagań uŝytkowników, a takŝe róŝnych rozwiązań układów automatyki LRW stosowanych w rozdzielniach wysokich i najwyŝszych napięć. Mgr inŝ. Eugeniusz Smolarz - ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA Sp. z o.o. Gliwice InŜ. Rafał Papuga - ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA Sp. z o.o. Gliwice Innowacyjny sposób sprawdzania kierunkowości zabezpieczeń odległościowych i ziemnozwarciowych W opracowaniu przedstawiono innowacyjną metodę sprawdzenia kierunkowości zabezpieczeń odległościowych oraz ziemnozwarciowych. Prezentowany sposób pozwala na sprawdzenie kierunkowości jeszcze na etapie badań pomontaŝowych, tj. przed oddaniem obiektu do ruchu i wymuszeniu odpowiedniego obciąŝenia oraz pozwala na potwierdzenie tego faktu nawet przy małym obciąŝeniu. Omówiona metoda jest przydatna w szczególności w nowobudowanych i modernizowanych stacjach elektroenergetycznych (np. wymiana przekładników prądowych, napięciowych, przekaźników) oraz w sytuacjach, kiedy w czasie prób prąd obciąŝenia będzie zbyt mały, aby określić jednoznacznie kierunkowość zabezpieczeń. Badanie to pozwala na potwierdzenie prawidłowej kierunkowości, nawet przy bardzo małym obciąŝeniu, wynoszącym od ok. 3% prądu nominalnego.
Mgr inŝ. Wiesław Gil - MIKRONIKA SYNDIS ES, nowoczesny system monitoringu transformatorów Opracowany w Mikronice, ekspercki system monitoringu transformatorów charakteryzuje się szeregiem unikalnych funkcji. Uzasadnimy konieczność wdraŝania takich rozwiązań. Omówimy działanie naszego systemu i wprowadzone nowe urządzenia. Postaramy się takŝe wykazać korzyści, wynikające z zastosowania nowoczesnych systemów informatycznych w obsłudze i nadzorze transformatorów. Mgr inŝ. Adam Babś - Instytut Energetyki Jednostka Badawczo-Rozwojowa Oddział Gdańsk Dr inŝ. Jacek Świderski - Instytut Energetyki Jednostka Badawczo-Rozwojowa Oddział Gdańsk Mgr inŝ. Marcin Tarasiuk - Instytut Energetyki Jednostka Badawczo-Rozwojowa Oddział Gdańsk Uwagi i komentarze do artykułu pt. "Wyniki przykładowych testów współdziałania urządzeń automatyki elektroenergetycznej wykorzystujących sieci komputerowe i standard IEC 61850" Teksty artykułów problemowych w AEE podlegają z reguły recenzjom merytorycznym. Nie mniej jednak uwaŝni czytelnicy niestety niezbyt często zajmują postawę krytyczną w stosunku do stanowiska autora lub autorów tych artykułu. Przykładem tego są niniejsze Uwagi i komentarze dotyczące artykułu ujmującego wykorzystanie i wdraŝanie normy IEC 61850 w stacjach elektroenergetycznych. Ze względu zarówno na aktualnie duŝe zainteresowanie tą tematyką, jak i nader skromnie stosowaną na łamach naszego pisma formę wypowiedzi liczymy na podjęcie dyskusji nad przedstawionymi artykułami przybliŝającymi te tak istotne dla automatyki energoenergetycznej normy.