Ewa Górska Halina Juchełko INSTRUKCJA PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ STRUKTURA PRACY udział procentowy poszczególnych rozdziałów w strukturze pracy 1. Wprowadzenie/ Wstęp 1.1. Uzasadnienie tematu pracy 1.2. Przegląd literatury 10 % 1.3. Cel i zakres pracy (w tym streszczenie pracy) 1.4. Podstawowe pojęcia i definicje 2. Analiza przedsiębiorstwa 2.1. Charakterystyka ogólna przedsiębiorstwa 2.2. Analiza problemu zasygnalizowanego w tytule pracy 3. Analiza problemu w świetle literatury 3.1. Problem na podstawie książek i czasopism 3.2. Stan normalizacji prawnej 30 % 4. Rozwiązanie własne (diagnoza, analiza i ocena, projekt, projekt poprawy) 4.1. Koncepcja; Sformułowanie problemu lub zdefiniowanie założeń projektowych; 4.2. Rozwiązanie problemu lub opracowanie projektu 50 % 5. Ocena ekonomiczna rozwiązania/projektu lub przewidywane korzyści (mogą też być przewidywane korzyści, jeżeli nie ma wdrożenia) 6. Zakończenie 10 % Bibliografia (literatura) Spis tablic (tabel) i rysunków Załączniki STRUKTURA PRACY objaśnienia zawartości poszczególnych rozdziałów i podrozdziałów Objętość pracy: zależnie od rodzaju pracy (lic.,inż.,mgr) 126
1. Wstęp 1.1. Uzasadnienie tematu pracy(dlaczego?, jakie korzyści dla przedsiębiorstwa) 1.2.Przegląd literatury praca powinna opierać się na co najmniej 15 pozycjach literatury, przy czym nie można jej sprowadzić do norm i przepisów Przykład Przeglądu literatury pracy na temat: Projekt zarządzania przedsięwzięciami w przedsiębiorstwie usługowym 1.2. Przegląd literatury Uwarunkowania współczesnej gospodarki, a w szczególności duża konkurencja i dynamizm jej rozwoju stawiają dziś przed przedsiębiorstwem wymóg nieustannego rozwoju i modernizacji. Tradycyjne systemy zarządzania są zwykle mało elastyczne, o dużym rozproszeniu zadań i odpowiedzialności. (...) Obecnie znacząca część działań podejmowanych w przedsiębiorstwach realizowana jest w formie projektów. (...) Zarządzanie projektami jest stosunkowo młodą dziedziną. Dokonując przeglądu dostępnej literatury z zakresu zarządzania projektami należy poświęcić uwagę m.in. pracy zbiorowej Project mamgement wydawnictwa WEKA. Prezentowana w niej wiedza w sposób kompleksowy przedstawia różne aspekty zarządzania projektem. Stanowi podręcznik z zakresu: ogólnej wiedzy i pojęć dotyczących tematu, zarządzania zasobami ludzkimi w projektach, planowania projektu w zakresie czasu i budżetu. Przedstawia również charakterystykę organizacji na różnych poziomach zarządzania, dotyka też problematyki zarządzania ryzykiem projektu (jego przewidywania, monitorowania i minimalizowania). Temat zarządzania projektami jest poruszany również w publikacjach dotyczących ogólnej wiedzy z dziedziny zarządzania, np. w pracy zbiorowej pod redakcją M. Romanowskiej Podstawy organizacji i zarządzania. Interesujące spojrzenie na zarządzanie projektami przedstawił w swojej książce F. Krawiec. Problematyka zarządzania projektami została zaprezentowana w kontekście zarządzania projektem innowacyjnym produktu i usługi. Autor przedstawia powiązania strategii innowacji produktu lub usługi z kierunkami rozwoju formy oraz podkreśla potrzebę ścisłego wiązania rozwoju produktu z taktykami stosowanymi w zarządzaniu operacyjnym projektem innowacyjnym. Z tego względu dużo uwagi poświęca strategii innowacji produktu i strategii wdrażania produktu na rynek. Przedstawił również system zarządzania projektem zgodny z metodą PMI. Projekty charakteryzuje duży stopień innowacyjności. Z definicji, projekty określane są jako działania jednorazowe i unikalne. Tak więc problematykę zarządzania projektami można rozpatrywać z punktu tej właśnie cechy. Duży zakres wiedzy nt. innowacyjności przedstawił A. Pomykalski w swojej książce pt. Innowacje. Temat innowacyjności i tworzenia nowych rozwiązań w organizacji przedstawia M.A. West w swojej książce pt. Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji. Prezentowane podejście dotyczy innej perspektywy zarządzania projektem, tj. głównie z punktu widzenia zarządzania zasobami ludzkimi. Zagadnienia, na których skupił się autor to w szczególności metody i techniki rozwiązywania problemów przez zespoły zadaniowe, problem pobudzania, wykorzystywania i motywowania innowacyjności pracowników na rzecz rozwoju organizacji. Zagadnienie zarządzania zasobami ludzkimi w projektach poruszył również J. Chrościcki w książce pt. Zarządzanie projektem zespołami zadaniowymi. Prezentowane ujęcie dotyczy kwestii z zakresu tworzenia zespołów zadaniowych, aspektu doboru uczestników zespołu, organizacji pracy i wyznaczania ról. 127
1.3. Cel i zakres pracy - cel musi wyjaśniać tytuł pracy - cel musi zostać osiągnięty - zakres pracy określa co zostanie w pracy zrobione; należy sformułować problem lub założenia projektowe w tym: streszczenie pracy Przedstawienie zawartości pracy poprzez prezentację poszczególnych jej rozdziałów. 1.4. Podstawowe pojęcia i definicje Przy wyjaśnianiu pojęć i definicji zawsze podajemy źródło, a jeżeli jest to własne wyjaśnienie autorki/autora piszemy [opracowanie własne]. 2. Analiza przedsiębiorstwa a. Charakterystyka ogólna przedsiębiorstwa (historia, charakter działalności, struktura organizacyjna, zatrudnienie, strategia rozwoju, itp.) b. Analiza problemu zasygnalizowanego w tytule pracy 3. Analiza literatury (tytuł rozdziału powinien mówić o analizowanym problemie) - w pracy opisujemy tylko metody, narzędzia wykorzystywane w realizacji rozwiązania własnego - koniecznie należy pisać odwołania do literatury lub [opracowanie własne] 4. Rozwiązanie własne (tytuł rozdziału zależy od tematu pracy) Zawartość rozdziału uzależniona jest od tematu pracy, ale pierwszym podrozdziałem jest koncepcja rozwiązania, czyli ideowy model rozdziału wyjaśniający co chcemy osiągnąć. 5. Ocena ekonomiczna rozwiązania/projektu Efekty lub korzyści jakie osiągniemy wdrażając pracę a. wymierne i niewymierne b. mogą też być przewidywane korzyści (jeżeli nie ma wdrożenia) 6. Zakończenie W zakończeniu powinien znaleźć się zapis, że cel postawiony w pracy został osiągnięty i dlaczego. UKŁAD PRACY 1. Strona tytułowa Uczelni (nie można samemu wprowadzać zmian) 2. Strona tytułowa własna 3. Pismo ocena z zakładu pracy (opcjonalnie) 4. Spis treści 5. Treść opracowania w układzie spisu treści Bibliografia/ Literatura Spis tablic, rysunków Spis skrótów, skrótowców, symboli wraz z wyjaśnieniami (opcjonalnie) Załączniki REDAKCJA PRACY 1. Styl pisania pracy: unikamy zwrotów w 1. osobie liczby pojedynczej lub mnogiej. 128
Przykład NIE: Wolałam zastosować techniki wywiadu, ponieważ miałam wrażenie, że ta metoda będzie mniej stresująca dla respondentów. TAK: Zastosowano techniki wywiadu, gdyż uznano je za mniej stresujące dla respondentów. 2. Format wydruku A4. 3. Interlinia 1,5 wiersza. 4. Marginesy: lewy 35 (30) mm, prawy 15 (20) mm, górny i dolny 25 mm. 5. Numeracja stron dowolna; zaleca się u dołu po prawej stronie. 6. Treść pracy organizujemy w układzie: - Rozdział 1., 2., 3., 4.... - Podrozdział 1.1., 1.2., 1.3., 2.1., 2.2., 3.1., 3.2.,... - Pod-podrozdział 1.1.1., 1.1.2., 2.2.1.,2.2.2.,... 7. Jeżeli w rozdziale występują podrozdziały lub pod-podrozdziały to musi być ich co najmniej dwa. 8. Rozdziały główne zaczynamy zawsze od nowej strony. 9. Unikamy sytuacji, w której ostatnim wierszem na stronie jest tytuł podrozdziału lub podpodrozdziału. 10. Zalecane czcionki: - Rozdział 1, 2, 3 14 TNR (Times New Roman) Bold lub 13 A (Arial) Bold - Podrozdział 1.1, 1.2, 1.3 12 TNR Bold lub 11 A Bold - Pod-podrozdział 1.1.1, 1.2.1 12 TNR Bold, Kursywa lub 11 A Bold, Kursywa - Tekst pracy 12 TNR lub 11 Arial 11. Poszczególne akapity zaznaczamy wcięciem lub oddzielmy je podwójną interlinią. 12. Większe formaty stron powinny być odpowiednio złożone. Materiały o formacie większym od A4 i trudne do złożenia należy umieścić w załączniku. 13. Jednostki miar należy podawać wg międzynarodowego układu jednostek miar SI. 14. Z tekstu pracy musi jednoznacznie wynikać, które informacje zostały zaczerpnięte z wykorzystanych źródeł informacji. W takim przypadku należy podać w tekście źródło, z którego pochodzą informacje z ewentualnym podaniem strony publikacji, np.: [8], str. 123. 15. Cytaty należy zaznaczyć w tekście cudzysłowem "...". Cytaty muszą być całkowicie zgodne ze źródłem oryginału, co dopuszcza odstępstwa od aktualnie obowiązującej pisowni, interpunkcji, itp. Fragmenty cytatu, które z punktu widzenia autora są nieistotne, mogą zostać pominięte, o ile nie prowadzi to do zmiany znaczenia cytatu. Pominięte fragmenty cytatu należy w tekście zaznaczyć w następujący sposób "dwa plus dwa (...) równa się pięć". Jeżeli cytat poprzedzony jest zdaniem autora, winien być poprzedzony dwukropkiem. W przeciwnym wypadku cytat stanowi odrębne zdanie w tekście. Należy pamiętać o odsyłaczu do literatury ze wskazaniem strony, z której zaczerpnięto cytat. 16. Rysunki, tablice rysunki i tablice umieszcza się bezpośrednio w tekście lub, w przypadku dużych ich rozmiarów, na oddzielnych stronach. W szczególnym przypadku można je umieścić w załączniku każdemu rysunkowi i tablicy należy nadać numer; np. Rys.1. lub Tablica 1. Rysunki i tablice muszą posiadać opisy: - pod każdym rysunkiem: Rys. xx. Podpis rysunku - nad każdą tablicą: Tablica xx. Tytuł tablicy rysunki i tablice muszą być skomentowane w tekście pracy z podaniem odsyłaczy do komentowanych obiektów, np.:... co zilustrowano na rys. 23, natomiast wartości podane są w tablicy 7. w przypadku rysunków i tablic należy określić ich autorstwo, podając w podpisie rysunku lub tytule tabeli: (źródło: [nr pozycji literaturowej], strona lub opracowanie własne lub opracowano na podstawie [nr pozycji literaturowej]), np.: Rys. 2. Otoczenie zewnętrzne przedsiębiorstwa (źródło: [23]) 17. Wzory występujące w tekście numerujemy kolejnymi liczbami naturalnymi w nawiasach okrągłych, umieszczając je z prawej strony w tym samym wierszu, co wzór, np.: T = t pz + n x t j (27) 129
18. W tekście opracowania, przy pierwszym użyciu skrótu, skrótowca, symbolu lub oznaczenia - należy podać w nawiasie jego objaśnienie. W przypadku stosowania wielu skrótów/skrótowców, symboli czy oznaczeń - należy sporządzić ich wykaz, w układzie kolumnowym, w porządku alfabetycznym. Z lewej strony umieszczone są skróty, skrótowce, symbole i oznaczenia, zaś z prawej ich objaśnienia, np.: - CAD (ang. Computer Aided Design) - komputerowo wspomagane projektowanie - Skróty, skrótowce, symbole i oznaczenia powszechnie znane w środowisku mogą być w wykazie pominięte. 19. W załącznikach umieszcza się dokumenty pomocnicze, np.: obszerne tabele, wydruki komputerowe, kserokopie oryginalnych dokumentów. W prawym górnym rogu umieszcza się tekst: Załącznik nr... SPIS LITERATURY W spisie literatury zamieszcza się wszystkie źródła informacji, z których korzystano w trakcie pisania pracy. Spis literatury sporządza się w porządku alfabetycznym uwzględniając nazwiska autorów lub tytuły (jeśli są to prace zbiorowe), opatrując każdą pozycję kolejnym numerem porządkowym. Literatura obcojęzyczna pisana alfabetem nie łacińskim (np. cyrylicą) podawana jest w oryginale lub transliteracji. Literatura nie powinna być starsza niż 10 lat. Dobór literatury świadczy o poziomie wiedzy autora. Zalecane sposoby opisu źródeł informacji: Książki lista autorów (nazwisko, pierwsze litery imion), Tytuł, Wydawnictwo, miejsce wydania rok wydania. Górska E., Ergonomia. Projektowanie, diagnoza, eksperymenty, OWPW, Warszawa 2007. W przypadku wydawnictw wielotomowych, po tytule głównym podaje się numer tomu. Prace zbiorowe autor (red.), Tytuł, Wydawnictwo, Miasto rok. lista autorów (nazwisko, pierwsze litery imion), Tytuł, [w]: Tytuł pracy zbiorowej, lista redaktorów, Wydawca, miejsce wydania, rok wydania.. Koradecka D. (red.), Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, CIOP, Warszawa 1999. Górska E., Juchełko H., Środowisko pracy jako czynnik integracji załogi z organizacją, [w]: Aktualne problemy w organizacji i zarządzaniu przedsiębiorstwem, T. Krupa, D. Siudak, WNT, Warszawa 2000. W przypadku prac zbiorowych nie posiadających redaktora, opuszcza się listę redaktorów pracy zbiorowej, umieszczając po tytule pracy zbiorowej adnotację (praca zb.). Materiały konferencyjne lista autorów referatu (nazwisko, pierwsze litery imion), Tytuł referatu, [w]: Tytuł materiałów konferencyjnych, Nazwa konferencji, Wydawca, rok wydania materiałów, numery stron Matilla M., Integration of Ergonomics and Safety into TQM Systems, [w:] Ergonomics and Safety for Global Business Quality and Productivity, ERGON-AXIA 2000, CIOP, Warszawa 2000, str. 17-21. Czasopisma autorzy artykułu (nazwisko, pierwsze litery imion), Tytuł artykułu, Nazwa czasopisma, numer czasopisma/rok wydania. Górska E., Diagnoza w małych przedsiębiorstwach przemysłowych w aspekcie ergonomii i organizacji, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, nr 7/93, Warszwa 1993. Projekty przejściowe, prace dyplomowe, prace doktorskie 130
autor (nazwisko, pierwsze litery imion), Tytuł pracy, rodzaj pracy, promotor, miejsce przechowywania, miejscowość rok zakończenia (obrony) pracy Sadowska M., Projekt poprawy warunków pracy ze szczególnym uwzględnieniem oświetlenia na oddziale pras Wydziału Produkcyjnego Działu Metalurgii w POLMO ŁOMIANKI S.A., praca magisterska, promotor E. Górska, IOSP PW, Warszawa 1998. Normy państwowe, branżowe, zakładowe symbol normy tytuł normy, wydawca normy (jednostka opracowująca), rok wydania (dla norm branżowych i zakładowych) PN-EN 12464-1: 2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Przepisy prawne tytuł ustawy/ rozporządzenia/ zarządzenia (dokument publikacji numer, pozycja) Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351 z poźn. zm.) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645) Dokumenty zakładowe, prospekty, katalogi, itp. Nazwa dokumentu, Wydawca/ Nazwa przedsiębiorstwa z którego pochodzą materiały, miejsce wydania rok wydania. Księga jakości, Materiały wewnętrzne WIP PW, Warszawa 2008. Autoryzowane strony internetowe adres strony (data odczytania strony), Tytuł publikacji, autor http://www.sejm.gov.pl (z dn. 15.02.2011) 131