Prezentacje prac magisterskich 2003/2004 na specjalno ści SKISR. Temat seminarium: System mikropłatno ci dla zintegrowanego systemu ś usług bibliotecznych Autor: Mariusz Paszkiewicz 1. Wprowadzenie do bibliotek cyfrowych 2. Kilka słów o projekcie dlibra 3. Rozważania na temat najlepszego rozwiązania 4. ecard czy Payu? 5. Podsumowanie 6. Bibliografia 1
Wprowadzenie do bibliotek cyfrowych Biblioteka cyfrowa - to zbiór publikacji rozprowadzanych lub udostępnianych w formie cyfrowej (tj. których symbole s ą zapisane w bitach i bajtach magnetycznych, elektronicznych lub optycznych). Rok 1997 R.M.Hayes Biblioteka cyfrowa to organizacja, która zapewnia zasoby włączaj ąc wyspecjalizowany personel aby wybierać, strukturalizować, oferować intelektualny dostęp, interpretować, rozprowadzać, zachowywać integralno ść i zachowywać trwało ść w czasie zbiorów dzieł cyfrowych tak aby były gotowe i ekonomicznie dostępne do użytku dla okreś lonej społeczno ści lub dla zbioru społeczno ści Rok 1998 Digital Library Federation 2
Wprowadzenie do bibliotek cyfrowych Biblioteka cyfrowa to cyfrowe zasoby, cyfrowe opracowanie i cyfrowe udostępnianie. To biblioteka źródeł zawieraj ących multimedialne obiekty (teksty, video, dźwięk, obraz) wraz z opisuj ącymi je metadanymi (dane opisujące publikacj ę takie jak autor, język, data powstania i inne) i zestawem narzędzi do wprowadzania, aktualizacji i udostępniania poprzez zaawansowan ą infrastruktur ę sieciow ą. Rok 2003 Pozna ńskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe 3
Faza powstawania biblioteki cyfrowej Digitalizacja Archiwizowanie lokalne (np. tiff) Konwersja do formatu biblioteki cyfrowej (html, doc, pdf obudowane w formacie XML) Wprowadzenie tej publikacji do biblioteki cyfrowej Opis hasłowy (katalogowanie) Modyfikacja, tworzenie nowych wersji 4
Biblioteki cyfrowa - wymagania Powszechny dostęp do publikacji Dostęp za pomoc ą przeglądarki internetowej Odczyt i wydruk treści publikacji Przeglądanie biblioteki Wyszukiwanie dokumentów Trwało ść i wiarygodno ść Zarządzanie cyklem życia publikacji Zarządzanie wersjami 5
Kilka słów o projekcie dlibra - definicje dlibra to oprogramowanie rozwijane w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, które wspomaga: Tworzenie bibiotek cyfrowych Tworzenie zasobów cyfrowych archiwów Obsług ę elektronicznych wydawnictw dlibra to oprogramowanie wykorzystane w projekcie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. (w roku 2002 została nawiązana współpraca z Poznańsk ą Fundacj ą Bibliotek Naukowych) 6
Kilka słów o projekcie dlibra dlibra to środowisko zarządzania dokumentami cyfrowymi wspieraj ące: Czytelników Autorów Wydawców 7
Kilka słów o projekcie dlibra system modułowy 8
Kilka słów o projekcie dlibra - narzędzia Środowisko biblioteki cyfrowej jest zaimplementowane całkowicie przy wykorzystaniu języka Java (przy użyciu narzędzia Eclipse), co umożliwia jego uruchomienie na niemalże dowolnej platformie sprzętowo-programowej. Aktualnie współpracuje z baz ą danych Oracle 9i, ale jest przygotowane do działania z inn ą baz ą danych zgodn ą ze standardem SQL Interfejsy komunikacyjne zostały zaimplementowane przy użyciu technologii Java RMI 9
Kilka słów o projekcie dlibra program 10
Kilka słów o projekcie dlibra - redaktor Umieszczanie w bibliotece nowych publikacji Pobieranie publikacji z biblioteki Uaktualnianie publikacji Zarządzanie prawami do publikacji 11
Rozważania na temat najlepszego rozwiązania Płatno ść na poziomie pliku (niemożliwa gdy ż może być to cały plik np. pdf lub tak jak w djvu każda strona to osobny plik) Płatno ść uzależniona od wielko ści pliku Realizacja czytelni (dostęp czasowy czy ograniczony do liczby publikacji, płacenie jednorazowe np. abonament czy niewielka opłata za fragment publikacji) Mo ż liwo ś ć pobierania publikacji i drukowania czy te ż nie? Pierwsza godzina przeglądania publikacji za darmo czy te ż nie? Może darmowy spis treści? 12
Wybrane rozwiązanie Wybranym rozwiązaniem, po długich rozważaniach jest system czytelni. System ten będzie oferował pojedyncze logowanie na określony czas za określon ą niewielk ą kwot ę. Publikacja będzie zabezpieczona przed kopiowaniem i drukowaniem (i jakimkolwiek nieautoryzowanym dostępem). Czytelnik ma dostęp do całej publikacji, od niego zależy jaki fragment wybierze i czy zdąży w jednej jednostce czasu skupić si ę na tym co go najbardziej interesuje. Takie rozwiązanie będzie zadowalać autorów publikacji gdy ż gwarantuje, że czytelnik zainteresowany publikacj ą zakupi co najmniej jedn ą jednostk ę czasu 13
Wybrane rozwiązanie Dla studentów takie rozwiązanie także będzie atrakcyjne gdy ż kwota za tak ą jednostk ę czasu będzie niewielka, a przy gwałtownie rosnącej powszechno ści sieci internet wygoda i dostępno ść takiej usługi będzie bezcenna (w szczególności gdy na drugi dzie ń będzie zaliczenie z danego przedmiotu, którego materiał obejmuje skrypt zamieszczony w bibliotece cyfrowej przydatne przy pomiarze maksymalnej obciążalno ści serwera bibliotek cyfrowych) 14
ecard czy Payu? Payu to system, który umożliwia szybkie i bezpieczne dokonywanie i otrzymywanie wpłat pomiędzy wszystkimi osobami, które posiadaj ą konto email Dostęp do pieniędzy użytkowników poprzez mikrokonta. (ecard) W Payu odbiorca sam decyduje co chce zrobić z otrzyman ą kwot ą (może przesłać komu ś innemu, przelać na swoje konto bankowe czy wysłać na adres zamieszkania) ecard daje 100% gwarancji otrzymania pieniędzy za udostępnion ą usług ę (klient akceptuje swoje zakupy, transakcja uzyskuje autoryzacj ę, system blokuje kwot ę i przesyła na konto danego serwisu). 15
ecard czy Payu? W Payu rejestracja i prowadzenie konta s ą bezpłatne i jeżeli jesteśmy odbiorc ą kwoty to wypłata pieniędzy za pomoc ą przelewu bankowego jest bezpłatna tak jak i powiadomienia sms em o takowej wpłacie. W ecard opłata za wdrożenie systemu to 1000zł, bezpłatne jest założenie i prowadzenie mikrokonta, nie ma miesięcznej opłaty za prowadzenie systemu mikropłatno ści Prowizje s ą pobierane w obu systemach, ecard ma większe opłaty prowizyjne System ecard posiada ponad 300 serwisów pod swoj ą opieką 16
Wybrane rozwiązanie - Ecard 17
Podsumowanie Zadaniem mojej pracy magisterskiej jest dodanie modułu płatno ści do oprogramowania bibliotek cyfrowych dlibra wykorzystanym w projekcie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej Moduł płatno ści przyciągnie autorów publikacji, a atrakcyjno ść dla czytelnika takiej usługi sprawi, że biblioteki cyfrowe będ ą przeżywały oblężenie. System czytelni jako rozwiązanie kompromisu, pomiędzy zadowoleniem autorów i satysfakcj ą czytelników Czy rzeczywiś cie elektroniczne publikacje, za które będziemy płacić będ ą atrakcyjne dla studentów? 18
Bibliografia dlibra Środowisko dla Biblioteki Cyfrowej Cezary Mazurek PCSS CHIP 7/2003 artykuł Bezpieczny e-handel str.117 Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej Zastosowanie oprogramowania dlibra do budowy Wielkopolskiej Biblioteki cyfrowej Mirosław Górny, Paweł Gruszczyński, Cezary Mazurek, Jan Andrzej Nikisch, Maciej Stroiński, Andrzej Swędrzyński Wielkopolska Biblioteka cyfrowa http://www.wbc.poznan.pl 19