INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ Tekst jednolity zawieraj cy zmiany wprowadzone: - kart aktualizacji 1/2008 z dnia 28.10.2008 roku - kart aktualizacji DS/1.7.2/2009 zatwierdzon decyzj prezesa URE z dnia 15.12.2009 nr DPK-7110-46(6)/2009/MiKo Instrukcja obowi zuje od 3 lipca 2008 roku
Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej składa si z nast puj cych cz ci: Wprowadzenie Cz ogólna Cz szczegółowa Bilansowanie systemu dystrybucyjnego i zarz dzanie ograniczeniami systemowymi (zatwierdzona przez Prezesa URE w dniu 21maja 2008 r. wraz z pó niejszymi zmianami), - 2 -
WPROWADZENIE EnergiaPro S.A. działa na obszarze 27 429 km 2, na terenie województw: dolno l skiego i opolskiego. Swoj działalno w zakresie dystrybucji energii elektrycznej oraz obsługi Klientów prowadzi w pi ciu Oddziałach: Jelenia Góra, Legnica, Opole, Wałbrzych i Wrocław (rys. 1). EnergiaPro S.A. dostarcza energi elektryczn do ponad 1,6 mln odbiorców wykorzystuj c elektroenergetyczn sie dystrybucyjn składaj c si z: linii elektroenergetycznych o ł cznej długo ci 68 975 km oraz 19 593 szt. stacji elektroenergetycznych. Jelenia Góra Legnica Wrocław Wałbrzych Opole Rys. 1. Obszar działania EnergiaPro S.A. - 3 -
INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ CZ OGÓLNA - 4 -
SPIS TRE CI I. POSTANOWIENIA OGÓLNE... 6 II. PRZYŁ CZANIE DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ URZ DZE WYTWÓRCZYCH, SIECI, URZ DZE ODBIORCÓW KO COWYCH, POŁ CZE MI DZYSYSTEMOWYCH ORAZ LINII BEZPO REDNICH... 11 II.1. Zasady przył czania... 11 II.2. Zasady poł czenia... 16 II.3. Zasady odł czania oraz wstrzymywania i wznowienia dostarczania energii elektrycznej... 17 III. WYMAGANIA TECHNICZNE DLA URZ DZE WYTWÓRCZYCH, SIECI, URZ DZE ODBIORCÓW, POŁ CZE MI DZYSYSTEMOWYCH ORAZ LINII BEZPO REDNICH... 20 III.1. Postanowienia ogólne... 20 III.2. Wymagania techniczne dla urz dze, instalacji i sieci odbiorców... 21 III.3. Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych... 22 III.4. Wymagania techniczne dla farm wiatrowych... 29 III.5. Wymagania techniczne dla poł cze mi dzysystemowych oraz linii bezpo rednich... 37 III.6. Wymagania techniczne dla układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i urz dze współpracuj cych... 38 III.7. Wymagania techniczne dla systemu nadzoru i telemechaniki... 44 III.8. Wymagania techniczne dla układów pomiarowo-rozliczeniowych... 46 IV. EKSPLOATACJA URZ DZE, INSTALACJI I SIECI... 57 IV.1. Zasady i standardy techniczne eksploatacji... 57 IV.2. Zasady dokonywania ogl dzin, przegl dów, oceny stanu technicznego oraz konserwacji i remontów... 62 V. BEZPIECZE STWO FUNKCJONOWANIA SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO... 68 V.1. Stan zagro enia KSE, awaria sieciowa i awaria w systemie... 68 V.2. Bezpiecze stwo pracy systemu dystrybucyjnego... 68 V.3. Zasady wprowadzania przerw i ogranicze w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej... 70 VI. WSPÓŁPRACA OSD Z INNYMI OPERATORAMI I PRZEKAZYWANIE INFORMACJI POMI DZY OPERATORAMI ORAZ OPERATORAMI A U YTKOWNIKAMI SYSTEMU... 74 VI.1. Postanowienia ogólne... 74 VI.2. Dane opisuj ce stan istniej cy... 75-5 -
VI.3. Dane prognozowane dla perspektywy okre lonej przez OSD... 77 VI.4. Dane pomiarowe... 78 VII. PROWADZENIE RUCHU SIECI DYSTRYBUCYJNEJ... 80 VII.1. Obowi zki OSD... 80 VII.2. Struktura i podział kompetencji słu b dyspozytorskich OSD... 81 VII.3. Planowanie produkcji energii elektrycznej... 83 VII.4. Prognozowanie zapotrzebowania na moc i energi elektryczn oraz plany wymiany mi dzysystemowej... 84 VII.5. Programy pracy sieci dystrybucyjnej... 84 VII.6. Plany wył cze elementów sieci dystrybucyjnej... 85 VII.7. Programy ł czeniowe... 86 VII.8. Zasady dysponowania moc jednostek wytwórczych przył czonych do sieci dystrybucyjnej... 87 VII.9. Wymagania zwi zane z systemami teletransmisyjnymi... 88 VIII. STANDARDY TECHNICZNE PRACY SIECI DYSTRYBUCYJNEJ ORAZ PARAMETRY JAKO CIOWE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I STANDARDY JAKO CIOWE OBSŁUGI U YTKOWNIKÓW SYSTEMU... 89 VIII.1. Standardy techniczne pracy sieci dystrybucyjnej oraz parametry jako ciowe energii elektrycznej... 89 VIII.2. Poziomy zaburze parametrów jako ciowych energii elektrycznej... 91 VIII.3. Standardy jako ciowe obsługi u ytkowników systemu... 95 Zał cznik nr 1. Zał cznik nr 2. Zał cznik nr 3. Zał cznik nr 4. Wykaz elementów koordynowanej sieci 110 kv oraz jednostek wytwórczych dysponowanych przez OSP. Zakres pomiarów i prób eksploatacyjnych urz dze sieci elektroenergetycznych oraz terminy ich wykonania. Skróty, poj cia i definicje. Karty aktualizacji. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE I.1. EnergiaPro S.A. jako OSD wprowadza niniejsz Instrukcj ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej (zwan dalej IRiESD), na podstawie zapisów ustawy Prawo energetyczne. I.2. EnergiaPro S.A. jako OSD prowadzi ruch, eksploatacj i rozwój sieci dystrybucyjnej zgodnie z niniejsz IRiESD. - 6 -
I.3. I.4. Niniejsza IRiESD uwzgl dnia w szczególno ci: a) wymagania zawarte w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, (Dz. U. z 1997r., nr 54, poz. 348 wraz z pó niejszymi zmianami) oraz wydanymi na jej podstawie aktami wykonawczymi, aktualnymi na dzie wej cia w ycie niniejszej instrukcji, b) wymagania zawarte w ustawie Kodeks Pracy (Dz. U. z 1974r., nr 24, poz. 141), c) koncesj EnergiaPro S.A. na przesył i dystrybucj energii elektrycznej nr PEE/19/2698/U/1/98/JK z dnia 16 listopada 1998 r. wraz z pó niejszymi decyzjami i postanowieniem zmieniaj cym, d) decyzj Prezesa Urz du Regulacji Energetyki nr DPE-47-34(21)/2698/2007/PKo z 30 czerwca 2007 r. o ustanowieniu EnergiaPro Koncern Energetyczny SA Operatorem Systemu Dystrybucyjnego Elektroenergetycznego, e) wymagania okre lone w opracowanej przez OSP Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej (zwanej dalej IRiESP), f) wymagania zawarte w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 wraz z pó niejszymi zmianami). Dokumentami zwi zanymi z IRiESD s tak e przyj te do stosowania przez OSD instrukcje eksploatacji obiektów i urz dze, instrukcje ruchowe oraz instrukcje organizacji bezpiecznej pracy. I.5. Niniejsza IRiESD okre la szczegółowe warunki korzystania z sieci dystrybucyjnych przez jej u ytkowników oraz warunki i sposób prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci dystrybucyjnych, w szczególno ci dotycz ce: 1) przył czania urz dze wytwórczych, sieci dystrybucyjnych, urz dze odbiorców ko cowych, poł cze mi dzysystemowych oraz linii bezpo rednich, 2) wymaga technicznych dla urz dze, instalacji i sieci wraz z niezb dn infrastruktur pomocnicz, 3) kryteriów bezpiecze stwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, w tym uzgadniania planów działania na wypadek zagro enia wyst pienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wyst pieniu awarii, 4) współpracy pomi dzy operatorami systemów elektroenergetycznych, w tym w zakresie koordynowanej sieci 110 kv, I.6. 5) przekazywania informacji pomi dzy przedsi biorstwami energetycznymi oraz pomi dzy przedsi biorstwami energetycznymi a odbiorcami, 6) parametrów jako ciowych energii elektrycznej i standardów jako ciowych obsługi u ytkowników systemu. W zakresie procedur i zasad wykonywania czynno ci zwi zanych z ruchem sieciowym i eksploatacj sieci postanowienia IRiESD dotycz stacji i rozdzielni elektroenergetycznych, linii napowietrznych i kablowych za których - 7 -
I.7. I.8. I.9. ruch sieciowy jest odpowiedzialny OSD, niezale nie od praw własno ci. W zakresie sieci o napi ciu powy ej 110 kv, b d cej własno ci OSD, nale y stosowa stosowne zapisy IRiESP. Postanowienia IRiESD obowi zuj nast puj ce podmioty: 1) OSD, 2) wytwórców przył czonych do sieci dystrybucyjnej, 3) odbiorców przył czonych do sieci dystrybucyjnej, 4) przedsi biorstwa obrotu, 5) sprzedawców, 6) podmioty ubiegaj ce si o przył czenie (przył czane) do sieci dystrybucyjnej, 7) operatorów handlowych i handlowo-technicznych działaj cych w imieniu podmiotów wymienionych w powy szych podpunktach od 1) do 6). Dodatkowo poni sze podmioty obowi zuj równie postanowienia IRiESP: 1) OSD, 2) podmioty korzystaj ce z usług wiadczonych przez OSP, 3) podmioty, do których sieci o napi ciu znamionowym 110 kv i wy szym przył czone s urz dzenia, instalacje lub sieci u ytkowników systemu i odbiorców, 4) podmioty okre laj ce warunki przył czenia i dokonuj ce przył czenia do sieci o napi ciu znamionowym 110 kv i wy szym, 5) wytwórców posiadaj cych jednostki wytwórcze, za których dysponowanie moc, zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo energetyczne, odpowiada OSP. Zgodnie z zapisami ustawy Prawo energetyczne oraz aktów wykonawczych do niej, OSD jest odpowiedzialny za: a) prowadzenie ruchu sieciowego w sieci dystrybucyjnej w sposób efektywny, z zachowaniem wymaganej niezawodno ci dostarczania energii elektrycznej i jako ci jej dostarczania oraz we współpracy z OSP, w obszarze koordynowanej sieci 110 kv, b) eksploatacj, konserwacj i remonty sieci dystrybucyjnej w sposób gwarantuj cy niezawodno funkcjonowania systemu dystrybucyjnego, c) zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy poł cze mi dzysystemowych w obszarze swego działania, d) współprac z innymi operatorami systemów dystrybucyjnych i przesyłowych lub przedsi biorstwami energetycznymi w celu zapewnienia spójno ci działania systemów elektroenergetycznych i skoordynowania ich rozwoju, a tak e niezawodnego oraz efektywnego funkcjonowania tych systemów, e) dysponowanie moc jednostek wytwórczych przył czonych do sieci dystrybucyjnej, z wył czeniem jednostek wytwórczych o mocy osi galnej równej 50 MW lub wy szej, przył czonych do koordynowanej sieci 110 kv, - 8 -
I.10. I.11. f) bilansowanie systemu, z wyj tkiem równowa enia bie cego zapotrzebowania na energi elektryczn z dostawami tej energii, zarz dzanie ograniczeniami systemowymi oraz prowadzenie z u ytkownikami tego systemu rozlicze wynikaj cych z: niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej do systemu dystrybucyjnego i pobranej z tego systemu, zarz dzania ograniczeniami systemowymi, g) zarz dzanie przepływami energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej oraz współprac z OSP elektroenergetycznego w zakresie zarz dzania przepływami energii elektrycznej w koordynowanej sieci 110 kv, h) zakup energii elektrycznej w celu pokrywania strat powstałych w sieci dystrybucyjnej podczas dystrybucji energii elektrycznej t sieci oraz stosowanie przejrzystych i niedyskryminacyjnych procedur rynkowych przy zakupie tej energii, i) dostarczanie u ytkownikom sieci i operatorom innych systemów elektroenergetycznych, z którymi system jest poł czony, informacji o warunkach wiadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej oraz zarz dzaniu sieci, niezb dnych do uzyskania dost pu do sieci dystrybucyjnej i korzystania z tej sieci, j) współprac z OSP elektroenergetycznego przy opracowywaniu planów działania na wypadek zagro enia wyst pienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wyst pieniu awarii, k) planowanie rozwoju sieci dystrybucyjnej z uwzgl dnieniem przedsi wzi zwi zanych z efektywno ci energetyczn, zarz dzaniem popytem na energi elektryczn lub rozwojem mocy wytwórczych przył czanych do sieci dystrybucyjnej, l) stosowanie si do warunków współpracy z OSP elektroenergetycznego w zakresie funkcjonowania koordynowanej sieci 110 kv, m) opracowywanie normalnego układu pracy sieci dystrybucyjnej w porozumieniu z s siednimi operatorami systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych oraz współprac z OSP elektroenergetycznego przy opracowywaniu normalnego układu pracy sieci dla koordynowanej sieci 110 kv, n) po wiadczanie ilo ci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych ródłach energii elektrycznej i kogeneracji, na podstawie układów pomiarowych zlokalizowanych zgodnie z zapisami wniosku na podstawie którego została udzielona koncesja na Wytwarzanie Energii Elektrycznej. Koordynowanie prowadzenia ruchu sieciowego w koordynowanej sieci 110 kv oraz dysponowanie moc przył czonych do niej jednostek wytwórczych o mocy osi galnej równej 50 MW lub wy szej jest realizowane przez OSP, w sposób zapewniaj cy bezpieczn prac systemu elektroenergetycznego i równe traktowanie stron. Wykaz jednostek wytwórczych oraz elementów koordynowanej sieci 110 kv, - 9 -
I.12. I.13. I.14. I.15. o których mowa w punkcie I.10 jest zamieszczony w zał czniku nr 1. OSD ponosz odpowiedzialno za skutki zaniechania działa lub skutki swoich działa. OSP ponosi odpowiedzialno za skutki zaniechania działa lub skutki swoich działa, w tym tak e działa wynikaj cych z koordynowania prowadzenia ruchu sieci 110 kv oraz dysponowania moc jednostek wytwórczych o których mowa w punkcie I.10. IRiESD przestaje obowi zywa podmioty z dat ł cznego spełnienia nast puj cych dwóch warunków: 1) odł czenie podmiotu od sieci dystrybucyjnej, 2) rozwi zanie umowy o wiadczenie usług dystrybucji lub umowy kompleksowej. OSD udost pnia do wgl du IRiESD w swojej siedzibie oraz zamieszcza j na swoich stronach internetowych. Udost pnienie IRiESD do wgl du jest bezpłatne, natomiast przekazanie egzemplarza IRiESD zainteresowanym podmiotom odbywa si po kosztach jej powielenia. I.16. W zale no ci od potrzeb OSD przeprowadza aktualizacj IRiESD. W szczególno ci aktualizacja jest dokonywana przy zmianie wymogów prawa. I.17. I.18. Aktualizacja IRiESD jest dokonywana poprzez wydanie karty aktualizacji lub poprzez opracowanie i wydanie nowej IRiESD. Karty aktualizacji stanowi integraln cz IRiESD. Karta aktualizacji IRiESD powinna zawiera w szczególno ci: 1. nr karty aktualizacji, 2. dat wprowadzenie w ycie aktualizacji, 3. liczb porz dkow kolejnych zmian, wraz z jednoznacznym okre leniem miejsca zmiany oraz zmienionym tekstem, 4. podpis osoby zatwierdzaj cej aktualizacj. W przypadku rozbie no ci pomi dzy dotychczasowymi postanowieniami IRiESD, a zapisami karty aktualizacji, rozstrzygaj ce s postanowienia zawarte w karcie aktualizacji. Karty aktualizacji stanowi Zał cznik nr 4 do IRiESD. I.19. OSD informuje u ytkowników systemu, w formie pisemnej lub za pomoc innego rodka komunikowania przyj tego przez operatora systemu (strony internetowej dost pnej pod adresem www.energiapro.pl), o publicznym dost pie do projektu instrukcji lub jej zmian oraz mo liwo ci zgłaszania uwag, okre laj c miejsce i termin ich zgłaszania, nie krótszy ni 14 dni od dnia udost pnienia projektu instrukcji lub jej zmian. - 10 -
II. PRZYŁ CZANIE DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ URZ DZE WYTWÓRCZYCH, SIECI, URZ DZE ODBIORCÓW KO COWYCH, POŁ CZE MI DZYSYSTEMOWYCH ORAZ LINII BEZPO REDNICH II.1. Zasady przył czania II.1.1. Przył czanie do sieci dystrybucyjnej nast puje na podstawie umowy o przył czenie do sieci i po spełnieniu warunków przył czenia, okre lonych przez OSD, do którego sieci podmiot ubiega si o przył czenie. II.1.2. II.1.3. II.1.4. II.1.5. II.1.6. II.1.7. Procedura przył czenia do sieci dystrybucyjnej obejmuje: 1) pozyskanie przez podmiot od OSD, wzoru wniosku o okre lenie warunków przył czenia, 2) zło enie przez podmiot u OSD, kompletnego wniosku o okre lenie warunków przył czenia, zgodnego ze wzorem obowi zuj cym u danego OSD, 3) wydanie przez OSD warunków przył czenia i projektu umowy o przył czenie do sieci, 4) zawarcie umowy o przył czenie do sieci, 5) realizacj przył cza(-y) i niezb dnej rozbudowy sieci, 6) przeprowadzenie prób i odbiorów cz ciowych oraz prób ko cowych i ostatecznego odbioru rozbudowywanej sieci, przył cza i przył czanych instalacji, 7) zawarcie przez podmiot umowy o wiadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub umowy kompleksowej, 8) przył czenie do sieci dystrybucyjnej. Podmiot ubiegaj cy si o przył czenie do sieci dystrybucyjnej urz dze wytwórczych, sieci, urz dze odbiorców ko cowych, poł cze mi dzysystemowych lub linii bezpo rednich składa wniosek o okre lenie warunków przył czenia u OSD, do którego sieci ubiega si o przył czenie. Wzory wniosków o okre lenie warunków przył czenia ustala oraz udost pnia OSD. We wzorze wniosku dla podmiotu zaliczanego do II grupy przył czeniowej powinien by okre lony co najmniej taki zakres informacji, jaki zawiera wzór wniosku ustalony przez OSP. Przepisy okre lone w punktach II.1.3. oraz II.1.4. stosuje si odpowiednio w przypadku zwi kszenia, przez podmiot przył czany do sieci, zapotrzebowania na moc przył czeniow lub zmiany dotychczasowych warunków i parametrów technicznych pracy urz dze, instalacji i sieci przył czanego podmiotu. Wzory wniosków o okre lenie warunków przył czenia mog by zró nicowane dla poszczególnych grup przył czeniowych oraz w zale no ci od rodzaju przył czanego obiektu. Do wniosku, o którym mowa w punkcie II.1.3 nale y zał czy : a) dokument potwierdzaj cy tytuł prawny podmiotu do korzystania z obiektu, w którym b d u ywane przył czane urz dzenia, instalacje lub sieci, - 11 -
II.1.8. II.1.9. b) plan zabudowy lub szkic sytuacyjny okre laj cy usytuowanie obiektu, w którym b d u ywane przył czane urz dzenia, instalacje lub sieci, wzgl dem istniej cej sieci oraz usytuowanie s siednich obiektów, c) wyci g ze sprawozdania z bada jako ci energii elektrycznej wytworzonej przez turbiny wiatrowe, je eli wniosek dotyczy warunków przył czenia farm wiatrowych, d) ekspertyz wpływu przył czanych urz dze, instalacji lub sieci na system elektroenergetyczny, z wył czeniem: - jednostek wytwórczych o ł cznej mocy zainstalowanej nie wi kszej ni 2 MW (w przypadku kiedy wniosek o okre lenie warunków przył czenia składa wytwórca), - urz dze o ł cznej mocy przył czeniowej nie wi kszej ni 5 MW (w przypadku kiedy wniosek o okre lenie warunków przył czenia składa odbiorca ko cowy), wykonan w zakresie i na warunkach uzgodnionych z operatorem, na którego obszarze działania nast pi przył czenie, je eli wniosek składaj podmioty zaliczane do I grupy przył czeniowej albo podmioty zaliczane do II grupy przył czeniowej, oraz inne dokumenty wymienione we wniosku o okre lenie warunków przył czenia. Warunki przył czenia w zale no ci od danych prezentowanych we wniosku, o którym mowa w punkcie II.1.3., zawieraj w szczególno ci: 1) miejsce przył czenia, rozumiane jako punkt w sieci, w którym przył cze ł czy si z sieci, 2) miejsce dostarczania energii elektrycznej, 3) moc przył czeniow, 4) rodzaj przył cza, 5) zakres niezb dnych zmian w sieci zwi zanych z przył czeniem, 6) dane znamionowe urz dze, instalacji i sieci oraz dopuszczalne graniczne parametry ich pracy, 7) dopuszczalny poziom zmienno ci parametrów technicznych energii elektrycznej, 8) miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego, 9) wymagania dotycz ce układu pomiarowo-rozliczeniowego i systemu pomiarowo-rozliczeniowego, 10) rodzaj i usytuowanie zabezpieczenia głównego, dane znamionowe oraz inne niezb dne wymagania w zakresie elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i systemowej. Ponadto warunki przył czenia, odpowiednio do potrzeb okre laj w szczególno ci: 1) dane umo liwiaj ce okre lenie w miejscu przył czenia warto ci: a) pr dów zwar wielofazowych i czasów ich wył czenia, - 12 -
II.1.10. II.1.11. b) pr dów zwarcia doziemnego i czasów ich wył cze lub ich trwania. 2) wymagany stopie skompensowania mocy biernej, 3) wymagania w zakresie: a) dostosowania przył czanych urz dze, instalacji lub sieci do systemów sterowania i nadzoru dyspozytorskiego, b) przystosowania układu pomiarowo-rozliczeniowego do systemów zdalnego odczytu danych pomiarowych, c) zabezpieczenia sieci przed zakłóceniami elektrycznymi, powodowanymi przez urz dzenia, instalacje lub sieci wnioskodawcy, d) wyposa enia urz dze, instalacji lub sieci, niezb dnego do współpracy z sieci, do której ma nast pi przył czenie, e) ochrony przeciwpora eniowej i przepi ciowej przył czanych sieci lub instalacji, f) dostosowania istniej cej sieci do zmienionych warunków pracy, 4) dane i informacje dotycz ce sieci, niezb dne w celu doboru systemu ochrony przed pora eniami w instalacji lub sieci przył czanego podmiotu, którego instalacje lub sieci b d przył czane, 5) mo liwo ci dostarczania energii elektrycznej w warunkach odmiennych od standardowych, 6) ustalone, dla poszczególnych grup przył czeniowych, dopuszczalne poziomy zaburze parametrów technicznych energii elektrycznej nie powoduj cych pogorszenia parametrów okre lonych w aktach wykonawczych do ustawy Prawo energetyczne albo ustalonych w umowie o wiadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub w umowie kompleksowej. Warunki przył czenia wytwórcy jako odbiorcy mocy i energii czynnej na potrzeby własne powinny okre la : wymagania, dane i informacje, o których mowa w punktach II.1.8. i II.1.9., oraz wymagany stopie skompensowania mocy biernej podczas wprowadzania przez wytwórc do sieci wyprodukowanej energii elektrycznej czynnej. OSD okre la warunki przył czenia w nast puj cych terminach: 1) 14 dni od dnia zło enia kompletnego wniosku przez wnioskodawc zaliczonego do IV, V lub VI grupy przył czeniowej, przył czanego do sieci o napi ciu nie wy szym ni 1 kv, 2) 30 dni od dnia zło enia kompletnego wniosku przez wytwórc energii elektrycznej zaliczonego do IV, V lub VI grupy przył czeniowej, przył czanego do sieci o napi ciu nie wy szym ni 1 kv 3) 60 dni od dnia zło enia kompletnego wniosku przez wnioskodawc zaliczonego do III lub VI grupy przył czeniowej, przył czanego do sieci o napi ciu powy ej 1 kv; 4) 90 dni od dnia zło enia kompletnego wniosku przez wnioskodawc zaliczonego do I lub II grupy przył czeniowej - 13 -
II.1.12. II.1.13. II.1.14. II.1.15. II.1.16. II.1.17. II.1.18. II.1.19. Warunki przył czenia s wa ne dwa lata od dnia ich okre lenia. W przypadku zawarcia umowy o przył czenie do sieci warunki przył czenia stanowi zał cznik do tej umowy i s wa ne do czasu jej zrealizowania. OSD mo e odmówi okre lenia warunków przył czenia w przypadku, gdy nie ma mo liwo ci technicznych realizacji przył czenia lub przył czenie do sieci dystrybucyjnej jest ekonomicznie nieuzasadnione. Wraz z okre lonymi przez OSD warunkami przył czenia wnioskodawca otrzymuje projekt umowy o przył czenie do sieci. W przypadkach, gdy przył czenie do sieci danego OSD na podstawie opracowywanych przez tego operatora warunków przył czenia mo e wpłyn na warunki pracy sieci innego OSD, operatorzy dokonuj mi dzy sob uzgodnie, w zakresie wzajemnego ponoszenia skutków wynikaj cych z przył czenia do sieci. OSD okre laj cy warunki przył czenia jest odpowiedzialny za dokonanie uzgodnie pomi dzy operatorami, o których mowa w punkcie II.1.15. Warunki przył czenia do sieci dystrybucyjnej oraz zakres i warunki wykonania ekspertyzy, o której mowa w punkcie II.1.7, wymagaj uzgodnienia z OSP w przypadku: a) urz dze, instalacji i sieci nale cych do podmiotów zaliczanych do II grupy przył czeniowej, b) poł cze sieci krajowych i mi dzynarodowych o napi ciu znamionowym 110 kv. Przedsi biorstwo energetyczne nieb d ce operatorem, przed wydaniem warunków przył czenia dla podmiotu zaliczanego do I lub II grupy przył czeniowej, uzgadnia je z operatorem, do którego sieci przedsi biorstwo te jest przył czone. Uzgodnienie, o którym mowa w punktach II.1.17 i II.1.18 obejmuje: 1) uzgodnienie zakresu i przekazanie wykonanej ekspertyzy wpływu przył czanych instalacji lub sieci na KSE, 2) uzgodnienie technicznych ustale zawartych w warunkach przył czenia. Powy sze uzgodnienia s dokonywane przez operatorów w terminie nieprzekraczaj cym 60 dni od dnia zło enia dokumentacji dotycz cej warunków przył czenia. II.1.20. Uzgodnienie, o którym mowa w punkcie II.1.17, w zakresie warunków przył czenia, jest realizowane po przekazaniu przez OSD do OSP, projektu warunków przył czenia wraz z dokumentami: 1) kopi wniosku podmiotu do OSD o okre lenie warunków przył czenia, 2) ekspertyz wpływu przył czanych instalacji lub sieci na KSE. II.1.21. II.1.22. W okresie wa no ci warunków przył czenia, OSD jest zobowi zany do zawarcia umowy o przył czenie do sieci z podmiotem ubiegaj cym si o przył czenie, na zasadzie równoprawnego traktowania, je eli istniej techniczne i ekonomiczne warunki przył czenia do sieci i dostarczania energii elektrycznej. Umowa o przył czenie do sieci stanowi podstaw do rozpocz cia realizacji prac projektowych i budowlano-monta owych na zasadach okre lonych w tej umowie. - 14 -
II.1.23. II.1.24. II.1.25. II.1.26. II.1.27. II.1.28. II.1.29. Umowa o przył czenie do sieci powinna zawiera co najmniej: 1) strony zawieraj ce umow, 2) przedmiot umowy wynikaj cy z warunków przył czenia, 3) termin realizacji przył czenia, 4) wysoko opłaty za przył czenie, obliczon zgodnie z taryf obowi zuj c w dniu podpisania umowy oraz sposób jej regulowania, 5) miejsce rozgraniczenia własno ci sieci przedsi biorstwa energetycznego i instalacji podmiotu przył czanego, 6) zakres robót niezb dnych przy realizacji przył czenia, 7) warunki udost pnienia przedsi biorstwu energetycznemu nieruchomo ci nale cej do podmiotu przył czanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezb dnej do realizacji przył czenia, 8) przewidywany termin zawarcia umowy, na podstawie której nast pi dostarczanie lub pobieranie energii, 9) planowane ilo ci energii elektrycznej odbieranej lub pobieranej, 10) moc przył czeniow, 11) odpowiedzialno stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególno ci za opó nienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie, 12) okres obowi zywania umowy i warunki jej zmiany oraz rozwi zania, 13) wymagania dotycz ce lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów. OSD ma prawo do kontroli spełniania, przez przył czane oraz przył czone do sieci dystrybucyjnej urz dzenia, instalacje i sieci, wymaga okre lonych w warunkach przył czenia, zawartych umowach oraz do kontroli układów pomiarowych. Szczegółowe zasady przeprowadzania kontroli, o których mowa w punkcie II.1.24, reguluje ustawa Prawo energetyczne oraz rozporz dzenia wykonawcze do niej. Szczegółowe warunki techniczne jakie powinny spełnia przył czane do sieci dystrybucyjnej urz dzenia, instalacje, sieci i jednostki wytwórcze okre la punkt III. Podmioty ubiegaj ce si o przył czenie do sieci dystrybucyjnej urz dze, instalacji i sieci s zobowi zane do projektowania obiektów, urz dze, instalacji i sieci zgodnie z powszechnie obowi zuj cymi przepisami oraz w oparciu o otrzymane warunki przył czenia. W celu umo liwienia wykonania analiz stanu i rozwoju sieci dystrybucyjnej, wskazane przez OSD podmioty ubiegaj ce si o przył czenie oraz przył czone do sieci dystrybucyjnej przekazuj temu operatorowi dane okre lone w punkcie VI. Wytwórcy przył czani do sieci dystrybucyjnej oraz wytwórcy dokonuj cy zmian w zakresie mocy, posiadaj cy koncesj na wytwarzanie energii elektrycznej, s zobowi zani do dokonania zgłoszenia wielko ci mocy znamionowej, osi galnej i minimalnej technicznej do centralnego rejestru jednostek wytwórczych, - 15 -
prowadzonego przez OSP, zgodnie z zapisami IRiESP. Kopie zgłosze przesyłane s równie do OSD. II.2. Zasady poł czenia II.2.1. II.2.2. II.2.3. Warunki poł czenia koordynowanej sieci 110 kv pomi dzy operatorami systemów dystrybucyjnych oraz warunki poł czenia sieci pomi dzy OSD a operatorem zagranicznym okre la umowa, warunki te wymagaj uzgodnienia z OSP. Warunki poł czenia sieci pomi dzy przedsi biorstwami energetycznymi zajmuj cymi si przesyłaniem lub dystrybucj energii elektrycznej nieb d cymi operatorami okre la umowa; warunki te wymagaj uzgodnienia z operatorem lub operatorami prowadz cymi ruch tej sieci. Powy sze uzgodnienia s dokonywane przez operatorów w terminie nieprzekraczaj cym 60 dni od dnia zło enia dokumentów dotycz cych warunków poł czenia sieci okre lonych w umowie. Umowa, o której mowa w punkcie II.2.1, w zakresie poł czenia sieci ró nych OSD powinna okre la w szczególno ci: 1) strony zawieraj ce umow, 2) przedmiot umowy wynikaj cy z warunków poł czenia, 3) termin realizacji poł czenia, 4) wysoko opłaty za poł czenie i zasady rozlicze, 5) zakres i sposób wymiany danych i informacji w trakcie realizacji warunków poł czenia, 6) zakres robót niezb dnych przy realizacji poł czenia, 7) wymagania dotycz ce lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów, 8) terminy przeprowadzania prób, odbiorów cz ciowych, prób ko cowych i ostatecznego odbioru poł czenia, 9) miejsce rozgraniczenia praw własno ci poł czonych sieci, 10) odpowiedzialno stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególno ci za opó nienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie, 11) okres obowi zywania umowy i warunki jej rozwi zania, 12) wymagania dotycz ce lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów. Warunki poł czenia okre laj w szczególno ci: a) moc przył czeniow, b) miejsca poł czenia sieci ró nych OSD, c) zakres niezb dnych zmian w sieci zwi zanych z poł czeniem, - 16 -
II.2.4. II.2.5. II.2.6. d) miejsce zainstalowania i rodzaj układów pomiarowo-rozliczeniowych, e) warto ci pr dów zwar wielofazowych i jednofazowych doziemnych oraz czasów ich wył czania w punktach poł czenia sieci u obydwu operatorów, f) miejsce zainstalowania i warunki współpracy automatyki zabezpieczeniowej i sieciowej, g) wymagania w zakresie telemechaniki i ł czno ci, w tym transmisji danych pomiarowych, h) miejsce zainstalowania, parametry aparatury oraz warunki współpracy systemów sterowania dyspozytorskiego, i) podział kompetencji w zakresie nadzoru dyspozytorskiego. Informacje, o których mowa w punkcie II.2.2.5), dotycz w szczególno ci wpływu poł czenia sieci lub zmiany warunków poł czenia sieci na prac sieci innych operatorów. Zwi zane to jest ze zmian : a) przepływów energii elektrycznej na transformatorach i liniach wymiany pomi dzy sieciami ró nych operatorów, b) poziomu mocy i pr dów zwarciowych, c) pewno ci dostaw energii elektrycznej, d) sposobu likwidacji przerw i zakłóce w dostawie energii elektrycznej. Okre lone w umowie, o której mowa w punkcie II.2.1, próby i odbiory cz ciowe oraz odbiór ko cowy zrealizowanego poł czenia przeprowadzane s przy udziale upowa nionych przedstawicieli stron, które zawarły umow. Wyniki prób i odbiorów, o których mowa w punkcie II.2.5, s potwierdzane przez strony w protokołach z przeprowadzenia prób i odbiorów. II.3. Zasady odł czania oraz wstrzymywania i wznowienia dostarczania energii elektrycznej II.3.1. II.3.1.1. II.3.1.2. II.3.1.3. Zasady odł czania Zasady odł czania podmiotów od sieci dystrybucyjnej, okre lone w niniejszym rozdziale obowi zuj OSD oraz podmioty odł czane, je eli umowa o wiadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub umowa kompleksowa nie stanowi inaczej. OSD odł cza podmioty od sieci dystrybucyjnej: a) w przypadku zło enia przez podmiot wniosku o odł czenie od sieci dystrybucyjnej, b) w przypadku rozwi zania lub wyga ni cia umowy o wiadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub umowy kompleksowej. Wniosek o odł czenie od sieci dystrybucyjnej składany przez podmiot zawiera w szczególno ci: a) miejsca przył czenia urz dze, instalacji lub sieci podmiotu, których dotyczy - 17 -
II.3.1.4. II.3.1.5. II.3.1.6. II.3.1.7. II.3.1.8. II.3.1.9. odł czenie, b) przyczyn odł czenia, c) proponowany termin odł czenia. OSD ustala termin odł czenia podmiotu od sieci dystrybucyjnej uwzgl dniaj cy techniczne mo liwo ci realizacji procesu odł czenia podmiotu. Odł czany podmiot jest zawiadamiany przez OSD o dacie odł czenia, w terminie nie krótszym ni 14 dni od daty planowanego odł czenia. W ww. zawiadomieniu OSD informuje podmiot o warunkach ponownego przył czenia do sieci o których mowa w punkcie II.3.1.9. OSD dokonuje zmian w układzie sieci dystrybucyjnej umo liwiaj cych odł czenie podmiotu od sieci. Podmiot odł czany od sieci dystrybucyjnej, uzgadnia z OSD tryb, terminy oraz warunki niezb dnej przebudowy lub likwidacji urz dze, instalacji lub sieci podmiotu, wynikaj ce z odł czenia od sieci dystrybucyjnej. OSD uzgadnia z OSP i s siednimi operatorami systemów dystrybucyjnych tryb odł czenia podmiotu, w zakresie w jakim odł czenie podmiotu od sieci dystrybucyjnej ma wpływ na warunki pracy sieci innych operatorów. OSD uzgadnia z OSP odł czenie podmiotów, o których mowa w punkcie II.1.17. W niezb dnych przypadkach OSD zapewnia sporz dzenie i zatwierdza zgłoszenie obiektu elektroenergetycznego do odł czenia od sieci dystrybucyjnej, okre laj ce w szczególno ci: a) miejsce przył czenia urz dze, instalacji lub sieci podmiotu, których dotyczy odł czenie, b) termin odł czenia, c) dane osoby odpowiedzialnej ze strony OSD za prawidłowe odł czenie podmiotu, d) sposób odł czenia urz dze, instalacji lub sieci podmiotu, obejmuj cy: zakres prac niezb dnych do wykonania przed odł czeniem podmiotu, poło enie ł czników niezb dnych do wykonania planowanego odł czenia podmiotu oraz harmonogram czynno ci ł czeniowych w poszczególnych stacjach elektroenergetycznych, e) aktualny schemat sieci dystrybucyjnej obejmuj cy stacje elektroenergetyczne oraz linie, w otoczeniu urz dze, instalacji i sieci odł czanego podmiotu. Ponowne przył czenie podmiotu do sieci dystrybucyjnej odbywa si na zasadach okre lonych w punkcie II.1. II.3.2. II.3.2.1. Zasady wstrzymywania oraz wznowienia dostarczania energii elektrycznej. OSD wstrzymuje dostarczanie energii elektrycznej podmiotom przył czonym do sieci dystrybucyjnej, bez wniosku podmiotu, o ile w wyniku przeprowadzenia kontroli, o której mowa w punkcie II.1.24, OSD stwierdzi, e: a) urz dzenia, instalacja lub sie podmiotu stwarza bezpo rednie zagro enie dla ycia, zdrowia albo rodowiska, - 18 -
II.3.2.2. II.3.2.3. II.3.2.4. b) nast pił nielegalny pobór energii elektrycznej. lub te w przypadku nieuzasadnionej odmowy podmiotu przył czonego na zainstalowanie przedpłatowego układu pomiarowo-rozliczeniowego w przypadkach okre lonych w ustawie Prawo energetyczne, OSD mo e wstrzyma dostarczanie energii elektrycznej: a) gdy podmiot przył czony zwleka z zapłat za pobran energi elektryczn albo wiadczone usługi dystrybucyjne co najmniej miesi c po upływie terminu płatno ci, pomimo uprzedniego powiadomienia na pi mie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego dwutygodniowego terminu do zapłaty zaległych i bie cych nale no ci, b) na wniosek sprzedawcy, z tytułu o którym mowa w ust a), na zasadach okre lonych w ustawie Prawo Energetyczne i Generalnej Umowie o wiadczenie Usług Dystrybucji. OSD bezzwłocznie wznawia dostarczanie energii elektrycznej wstrzymanej z powodów, o których mowa w punkcie II.3.2.1. oraz punkcie II.3.2.2., je eli ustan przyczyny uzasadniaj ce wstrzymanie jej dostarczania i na wniosek sprzedawcy, gdy to sprzedawca wnioskował o wstrzymanie dostaw energii. Ponowne wznowienie dostarczania energii elektrycznej do podmiotu, u którego w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono przypadki opisane w punkcie II.3.2.1b), mo e by uzale nione od realizacji zalece pokontrolnych. - 19 -
III. III.1. III.1.1. III.1.2. III.1.3. III.1.4. III.1.5. WYMAGANIA TECHNICZNE DLA URZ DZE WYTWÓRCZYCH, SIECI, URZ DZE ODBIORCÓW, POŁ CZE MI DZYSYSTEMOWYCH ORAZ LINII BEZPO REDNICH Postanowienia ogólne Wymagania techniczne dla urz dze, instalacji i sieci podmiotów ubiegaj cych si o przył czenie oraz podmiotów przył czonych do sieci dystrybucyjnej, okre lone w niniejszej IRiESD obowi zuj z dniem jej wej cia w ycie dla urz dze, instalacji i sieci nowobudowanych i modernizowanych, za wyj tkiem wymaga, dla których termin dostosowania został okre lony (punkty III.3.1.7, III.6.3.13 i III.6.3.20). Obowi zek dostosowania spoczywa na wła cicielu urz dze, instalacji i sieci. Urz dzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegaj cych si o przył czenie oraz podmiotów przył czonych do sieci dystrybucyjnej, musz spełnia wymagania techniczne i eksploatacyjne zapewniaj ce: 1) bezpiecze stwo funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, 2) zabezpieczenie systemu elektroenergetycznego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewła ciw prac przył czonych urz dze, instalacji i sieci, 3) zabezpieczenie przył czonych urz dze, instalacji i sieci przed uszkodzeniami w przypadku awarii lub wprowadzenia ogranicze w poborze lub dostarczaniu energii, 4) dotrzymanie w miejscu przył czenia urz dze, instalacji i sieci parametrów jako ciowych energii, 5) spełnianie wymaga w zakresie ochrony rodowiska, okre lonych w odr bnych przepisach, 6) mo liwo dokonywania pomiarów wielko ci i parametrów niezb dnych do prowadzenia ruchu sieci oraz rozlicze. Urz dzenia, instalacje i sieci, o których mowa w punkcie III.1.2., musz spełnia tak e wymagania okre lone w odr bnych przepisach, w szczególno ci przepisach: prawa budowlanego, o ochronie przeciwpora eniowej, o ochronie przeciwprzepi ciowej, o ochronie przeciwpo arowej, o systemie oceny zgodno ci oraz w przepisach dotycz cych technologii wytwarzania energii. Budowa linii bezpo redniej wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, uzyskania zgody Prezesa Urz du Regulacji Energetyki; zgoda jest udzielana w drodze decyzji. Urz dzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegaj cych si o przył czenie oraz podmiotów przył czonych do sieci dystrybucyjnej nie mog wprowadza do sieci zaburze parametrów technicznych energii elektrycznej powy ej dopuszczalnych poziomów okre lonych w: a) warunkach przył czenia, b) punkcie VIII.2. niniejszej IRiESD Poziomy zaburze parametrów jako ciowych energii elektrycznej, - 20 -
c) rozporz dzeniu wydanym na podstawie delegacji zawartej w ustawie Prawo energetyczne, d) umowie o wiadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, e) umowie kompleksowej. III.2. Wymagania techniczne dla urz dze, instalacji i sieci odbiorców III.2.1. Urz dzenia przył czone do sieci 110 kv, SN i nn musz by przystosowane do warunków zwarciowych w miejscu ich przył czenia do sieci dystrybucyjnej. III.2.2. Czasy trwania zwar wył czanych przez zabezpieczenie podstawowe w strefie podstawowej w urz dzeniach przył czonych do sieci 110 kv maj by nie dłu sze ni 150 ms. III.2.3. Czas wył czania zwar w urz dzeniach przył czonych do sieci 110 kv przez zabezpieczenie rezerwowe ma by nie dłu szy ni ustalony przez OSD. III.2.4. OSD okre la warunki stosowania elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej przez podmioty przył czone do sieci 110 kv, SN i nn. III.2.5. Nastawienia automatyk i układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej urz dze i instalacji podmiotów przył czanych do sieci 110 kv musz by skoordynowane i liczone przez OSP. III.2.6. III.2.7. III.2.8. III.2.9. Nastawienia automatyk i zabezpiecze urz dze i instalacji podmiotów przył czonych do sieci dystrybucyjnej musz by skoordynowane z nastawieniami automatyk i zabezpiecze sieci dystrybucyjnej. OSD okre la indywidualnie rodzaj lub warunki współpracy automatyk i zabezpiecze oraz rodków ochrony przeciwpora eniowej stosowanych przez podmioty przył czone do sieci SN i nn, przy wydaniu lub zmianie warunków przył czenia oraz przy zmianie warunków pracy sieci dystrybucyjnej. Urz dzenia pierwotne przył czone bezpo rednio do sieci 110 kv, powinny by wyposa one w układy lokalnej rezerwy wył cznikowej. Czasy likwidacji zwar przez układy rezerwy lokalnej nie mog przekracza 500 ms. Nowo budowane, przebudowywane i remontowane rozdzielnie 110 kv nale y wyposa y w niezale ne układy zabezpieczenia szyn zbiorczych. W stacjach uproszczonych 110 kv typu H dopuszcza si mo liwo rozwi zania zabezpieczenia szyn zbiorczych w oparciu o wsteczne strefy zabezpiecze odległo ciowych pól liniowych. Transformatory przył czone do sieci o napi ciu znamionowym 110 kv i wy szym, poprzez które zasilane s urz dzenia, instalacje i sieci odbiorców, powinny by : 1) wyposa one w regulacj zaczepow działaj c pod obci eniem, 2) przystosowane do współpracy z nadrz dnymi układami regulacji. Uzwojenia transformatorów o napi ciu znamionowym 110 kv powinny by poł czone w gwiazd z punktem neutralnym, przystosowanym do uziemienia lub odziemienia. - 21 -
III.2.10. III.2.11. W celu dotrzymania wymaganych parametrów jako ciowych energii elektrycznej do sieci o napi ciu znamionowym 110 kv nale y przył cza urz dzenia eliminuj ce wprowadzanie odkształce napi cia i pr du. Je eli do instalacji odbiorcy przył czonej do sieci o napi ciu znamionowym 110 kv przył czane s jednostki wytwórcze, powinny one spełnia wymagania techniczne, o których mowa w punkcie III.3. III.3. III.3.1. III.3.1.1. III.3.1.2. III.3.1.3. Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych Postanowienia ogólne Wymagania techniczne oraz zalecenia dla jednostek wytwórczych o mocy osi galnej równej 50 MW lub wy szej przył czonych do koordynowanej sieci 110 kv s okre lone przez OSP w IRiESP. Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych innych ni okre lone w punkcie III.3.1.1 s ustalane indywidualnie pomi dzy wytwórc, a OSD, z uwzgl dnieniem szczegółowych wymaga technicznych dla jednostek wytwórczych przył czanych do sieci dystrybucyjnej okre lonych w niniejszej instrukcji. Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych, o których mowa w punkcie III.3.1.2 obejmuj, w zale no ci od potrzeb, wymagania w zakresie: a) układów wzbudzenia, b) układów regulacji napi cia, c) sposobów wykorzystania układów grupowej regulacji napi jednostek wytwórczych (ARNE), d) systemów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej, e) urz dze regulacji pierwotnej, f) czasów rozruchu i minimalnej liczby rozruchów w ci gu roku, g) ograniczników maksymalnych pr dów stojana i wirnika, h) mo liwo ci synchronizacji jednostki wytwórczej z sieci, i) wytwarzanych mocy czynnych i biernych, j) wyposa enia linii blokowych w układy automatyki. III.3.1.4. Czasy trwania zwar wył czanych przez zabezpieczenia podstawowe w jednostkach wytwórczych przył czanych do sieci dystrybucyjnej jak i w urz dzeniach i instalacjach sieci dystrybucyjnej w otoczeniu miejsca przył czenia urz dze i instalacji wytwórczych powinny zosta ustalone w warunkach przył czenia i nie powinny by dla stref podstawowych dłu sze ni 150 ms. III.3.1.5. Czasy wył czania zwar przez zabezpieczenie rezerwowe w jednostkach wytwórczych przył czonych do sieci dystrybucyjnej oraz w urz dzeniach i instalacjach sieci dystrybucyjnej w otoczeniu w zła przył czenia jednostek wytwórczych nie powinny by dłu sze ni 500 ms. - 22 -
III.3.1.6. III.3.1.7. III.3.1.8. III.3.1.9. III.3.1.10. III.3.1.11. III.3.1.12. Nastawienia automatyk i zabezpiecze jednostek wytwórczych przył czonych do sieci dystrybucyjnej powinny by skoordynowane przez OSD z nastawieniami automatyk i zabezpiecze sieci dystrybucyjnej i sieci przesyłowej w otoczeniu w złów przył czenia jednostek wytwórczych. Wymagania zawarte w punktach od III.3.1.8 do III.3.6.9 dotycz jednostek wytwórczych przył czanych i przył czonych do sieci dystrybucyjnej. Dla istniej cych jednostek wytwórczych nie spełniaj cych przedmiotowych wymaga technicznych ustala si okres dostosowawczy na ich spełnienie obowi zuj cy do ko ca 2010 r. OSD okre la warunki przył czenia do sieci dla jednostek wytwórczych, w tym ustala do sieci o jakim poziomie napi cia znamionowego nale y przył czy jednostki wytwórcze, w zale no ci od wielko ci mocy przył czeniowej i lokalnych warunków pracy sieci dystrybucyjnej oraz z uwzgl dnieniem wyników ekspertyzy wpływu przył czanych instalacji na system elektroenergetyczny. Zakres ekspertyzy wykonywanej i dostarczanej przez wytwórc wraz z wnioskiem o okre lenie warunków przył czenia, wymaga wcze niejszego uzgodnienia z OSD. Sposób przył czenia jednostek wytwórczych do sieci dystrybucyjnej, powinien umo liwia ich odł czenie oraz stworzenie przerwy izolacyjnej, w sposób nieograniczony dla OSD. Jednostki wytwórcze o mocy osi galnej powy ej 150 kva przył czane do sieci dystrybucyjnej powinny by zautomatyzowane i dostosowane do zdalnego sterowania. OSD decyduje o konieczno ci wyposa enia ł cznika sprz gaj cego jednostk wytwórcz z sieci dystrybucyjn w urz dzenia umo liwiaj ce zdalne sterowanie. Moc zwarciowa w miejscu przył czenia jednostek wytwórczych do sieci dystrybucyjnej powinna by przynajmniej 20 razy wi ksza od ich mocy przył czeniowej. Praca wyspowa jednostek wytwórczych jest mo liwa jedynie na wysp urz dze tego wytwórcy, o ile uwzgl dniono to w warunkach przył czenia. III.3.2. III.3.2.1. III.3.2.2. III.3.2.3. III.3.2.4. Urz dzenia ł czeniowe jednostek wytwórczych Jednostki wytwórcze musz posiada nast puj ce urz dzenia ł czeniowe: a) ł cznik dostosowany do wył czania jednostki wytwórczej, b) ł cznik do odł czania jednostki wytwórczej i stwarzania przerwy izolacyjnej. W przypadku, gdy w układzie sieci jest mo liwa praca wyspowa jednostki wytwórczej, musi ona posiada dodatkowy ł cznik dostosowany do oddzielenia wyspy od pozostałej cz ci sieci dystrybucyjnej. OSD koordynuje prac ł czników, o którym mowa w punkcie III.3.2.1. i decyduje o konieczno ci ich wyposa enia w system zdalnego sterowania lub odwzorowania stanu pracy. Urz dzenia ł czeniowe jednostek wytwórczych współpracuj cych z falownikami, powinny by zlokalizowane po stronie pr du przemiennego falownika. - 23 -
III.3.2.5. III.3.2.6. III.3.2.7. III.3.2.8. Impuls wył czaj cy przesłany od zabezpiecze do urz dzenia ł czeniowego musi powodowa bezzwłoczne wył czenie jednostki wytwórczej przez to urz dzenie. Jednostki wytwórcze musza by wyposa one w synchronizatory umo liwiaj ce synchroniczne ł czenie z sieci. W przypadku przył czenia do sieci zamkni tej jednostek wytwórczych OSD decyduje o konieczno ci instalowania synchronizatorów dla potrzeb odbudowy systemu. Sposób przył czenia sieci wytwórcy powinien zapewnia mo liwo jej zdalnego odł czenia podczas lokalizacji uszkodzenia w sieci elektroenergetycznej. III.3.3. III.3.3.1. Zabezpieczenia jednostek wytwórczych Zabezpieczenia podstawowe jednostek wytwórczych powinny zosta dobrane zgodnie z obowi zuj cymi przepisami i normami. Zabezpieczenia te powinny działa na urz dzenie ł czeniowe okre lone w punkcie III.3.2.1.a), powoduj c wył czenie jednostki wytwórczej z ruchu. III.3.3.2. Jednostki wytwórcze o mocy osi galnej do 100 kva z generatorami asynchronicznymi lub synchronicznymi powinny by wyposa one w zabezpieczenia dodatkowe, obejmuj ce zabezpieczenia zerowo-nadnapi ciowe oraz zabezpieczenia do ochrony przed: obni eniem napi cia, wzrostem napi cia oraz wzrostem pr dko ci obrotowej. III.3.3.3. III.3.3.4. III.3.3.5. III.3.3.6. III.3.3.7. III.3.3.8. Jednostki wytwórcze o mocy osi galnej powy ej 100 kva powinny by wyposa one w zabezpieczenia dodatkowe, obejmuj ce zabezpieczenia zerowo-nadnapi ciowe oraz zabezpieczenia do ochrony przed: obni eniem napi cia, wzrostem napi cia, obni eniem cz stotliwo ci oraz wzrostem cz stotliwo ci. Jednostki wytwórcze współpracuj ce z falownikami powinny by wyposa one w zabezpieczenia dodatkowe, obejmuj ce zabezpieczenia do ochrony przed obni eniem napi cia oraz wzrostem napi cia, jak równie w urz dzenia pozwalaj ce na kontrolowanie i utrzymywanie zadanych parametrów jako ciowych energii elektrycznej. OSD decyduje o potrzebie wyposa enia jednostek wytwórczych w zabezpieczenie od mocy zwrotnej i pracy wyspowej. Zabezpieczenia dodatkowe powinny powodowa otwarcie ł cznika sprz gaj cego jednostk wytwórcz z sieci dystrybucyjn. W zale no ci od rodzaju pracy jednostki wytwórczej ł cznikiem sprz gaj cym jest: a) ł cznik okre lony w punkcie III.3.2.1.a), gdy jednostka wytwórcza nie ma mo liwo ci pracy wyspowej, b) ł cznik okre lony w punkcie III.3.2.2, gdy jednostka wytwórcza ma mo liwo pracy wyspowej. OSD ustala nastawy oraz zwłok czasow działania zabezpiecze dodatkowych, w zale no ci od miejsca przył czenia jednostki wytwórczej do sieci dystrybucyjnej. Zabezpieczenie dodatkowe do ochrony przed obni eniem lub wzrostem napi cia musi by wykonane trójfazowo. Jednostka wytwórcza przy obni eniu lub wzro cie - 24 -
III.3.3.9. III.3.3.10. III.3.3.11. napi cia mi dzyfazowego musi by odł czona od sieci trójbiegunowo. Dla jednostek wytwórczych przył czonych do sieci nn bez mo liwo ci pracy wyspowej, zabezpieczenia dodatkowe mog by zawarte w zestawie zabezpiecze podstawowych generatora. Natomiast dla jednostek wytwórczych z mo liwo ci pracy wyspowej, zabezpieczenia dodatkowe powinny stanowi oddzielny zestaw zabezpiecze. Dla zabezpiecze dodatkowych do ochrony przed: wzrostem cz stotliwo ci, obni eniem cz stotliwo ci oraz obni eniem napi cia, wielko ci pomiarowe powinny by pobierane po stronie nn. Dla zabezpiecze dodatkowych: zerowonadnapi ciowych oraz do ochrony przed wzrostem napi cia, wielko ci pomiarowe powinny by pobierane po stronie SN. W przypadku przył czania jednostek wytwórczych do sieci nn zastosowane zabezpieczenie od przet e w obwodach fazowych winno zapewnia ochron od zwar z ziemi. Natomiast zabezpieczenie przez wzrostem napi cia wielko ci pomiarowe winno pobiera z zacisków generatora. Dla generatorów synchronicznych lub asynchronicznych czas działania zabezpiecze dodatkowych i czas własny ł cznika sprz gaj cego musz by tak dobrane, aby wył czenie generatora nast piło podczas zaników napi cia spowodowanych zadziałaniem automatyki SPZ lub SZR. III.3.3.12. Farmy wiatrowe z generatorami asynchronicznymi nale y wyposa y w automatyk bezzwłocznego wył czania farmy po przej ciu do pracy na wydzielon sie. III.3.3.13. III.3.3.14. III.3.3.15. III.3.3.16. W przypadku zwarcia w linii, do której przył czona jest farma wiatrowa automatyka zabezpieczeniowa farmy powinna: a) wył cza j w czasie krótszym od czasu działania istniej cego zabezpieczenia linii, b) zał cza farm samoczynnie po czasie nie krótszym ni 30 s, liczonym od zako czenia udanego cyklu SPZ. W przypadku zwarcia w farmie wiatrowej z generatorem asynchronicznym automatyka zabezpieczeniowa powinna wył cza j bezzwłocznie lub ze zwłok czasow uzgodnion z OSD. W przypadku zadziałania SZR w stacji, do której przył czona jest farma wiatrowa, automatyka zabezpieczeniowa farmy powinna: a) wył cza j w czasie krótszym od nastawionego w stacji czasu działania SZR, b) zał cza farm samoczynnie po czasie 30 s, liczonym od zako czenia cyklu SZR. OSD mo e zdecydowa o potrzebie stosowania zabezpiecze ró nicowopr dowych dla poszczególnych rodzajów jednostek wytwórczych. - 25 -
III.3.4. III.3.4.1. Kompensacja mocy biernej jednostek wytwórczych Wymagany stopie skompensowania mocy biernej okre la OSD w warunkach przył czenia. III.3.4.2. Nie jest wymagane stosowanie urz dze do kompensacji mocy biernej w przypadku jednostek wytwórczych, których moc osi galna okre lona na przewód fazowy nie przekracza 4,6 kva (5 kwp dla jednostek wytwórczych fotowoltaicznych). W pozostałych jednostkach wytwórczych nale y stosowa urz dzenia do kompensacji mocy biernej. W jednostkach wytwórczych charakteryzuj cych si prac ze zmienn moc, w szczególno ci w farmach wiatrowych nale y stosowa układy automatycznej regulacji mocy biernej. III.3.4.3. III.3.4.4. III.3.4.5. Moc biern przy generatorach synchronicznych nale y regulowa przy pomocy wzbudzenia. W jednostkach wytwórczych charakteryzuj cych si prac ze zmienn moc, w szczególno ci w farmach wiatrowych nale y stosowa układy automatycznej regulacji wzbudzenia. W przypadku generatorów asynchronicznych układ słu cy do automatycznego b d r cznego zał czania kondensatorów do kompensacji mocy biernej powinien by tak skonstruowany, aby nie było mo liwe zał czenie baterii kondensatorów przed dokonaniem rozruchu generatora. Wył czenie generatora i baterii kondensatorów nast puje równocze nie. Dla jednostek wytwórczych przył czonych do sieci dystrybucyjnej poprzez falowniki sieciowzbudne obowi zuj warunki dotycz ce zał czania i odł czania kondensatorów oraz warunki ich doboru takie same, jak przy generatorach asynchronicznych. W jednostkach wytwórczych z falownikami niezale nymi kompensacja mocy biernej nie jest wymagana. III.3.5. III.3.5.1. III.3.5.2. III.3.5.3. Zał czanie jednostek wytwórczych Zał czenie jednostki wytwórczej do sieci dystrybucyjnej jest mo liwe tylko, gdy napi cie sieci istnieje we wszystkich trzech fazach i posiada odpowiednie parametry. W przypadku stosowania ochrony przed obni eniem napi cia powoduj cej odł czenie jednostki wytwórczej od sieci dystrybucyjnej, powinna ona mie zwłok czasow rz du kilku minut pomi dzy powrotem napi cia w sieci dystrybucyjnej, a ponownym zał czeniem jednostki wytwórczej. Dla generatorów asynchronicznych, których rozruch odbywa si przy wykorzystaniu silnika nap dowego, zał czenie do sieci dystrybucyjnej powinno nast powa przy pr dko ci obrotowej pomi dzy 95 105 % pr dko ci synchronicznej. Przy zdolnych do pracy wyspowej, samowzbudnych generatorach asynchronicznych nale y dotrzyma warunków jak dla zał czania generatorów synchronicznych, okre lonych w punkcie III.3.5.4. Dla generatorów asynchronicznych, które dokonuj rozruchu jako silnik obowi zuj warunki jak dla przył czania silników elektrycznych. Dla generatorów o mocy osi galnej do 100 kva przył czonych do sieci dystrybucyjnej nn pr d rozruchu nie powinien przekracza warto ci 60 A. Dla pozostałych jednostek wytwórczych pr d rozruchu nale y ograniczy w sposób zapobiegaj cy ujemnemu wpływowi na sie dystrybucyjn. - 26 -