PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII w klasie VII Przedmiotowy system oceniania z chemii jest zgodny z obowiązującym Rozporządzeniem MEN oraz z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Zespole Edukacyjnym nr 7 w Zielonej Górze W roku szkolnym 2017/2018 pracujemy w oparciu o program nauczania chemii dla szkoły podstawowej. Klasa VII Chemia Nowej Ery Jan Kulawik, Teresa Kulawik, Maria Litwin, wydawnictwo Nowa Era, numer dopuszczenia 785/1/2017. I. Obszary aktywności Na lekcjach chemii oceniane są następujące obszary aktywności ucznia: 1. Rozumienie pojęć chemicznych i znajomość ich definicji. 2. Sprawność rachunkową. 3. Sprawność manualną i wyobraźnię przestrzenną. 4. Znajomość i stosowanie poznanych wiadomości. 5. Prowadzenie rozumowań. 6. Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem poznanych metod. 7. Posługiwanie się symboliką i językiem chemii adekwatnym do danego etapu kształcenia. 8. Analizowanie tekstów z zakresu chemii. 9. Stosowanie wiedzy chemicznej w codziennym życiu. 10. Prezentowanie wyników swojej pracy w różnych formach. 11. Aktywność na lekcjach, praca w grupach i własny wkład pracy ucznia. II. Narzędzia pomiaru i obserwacji osiągnięć uczniów Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi: 1. sprawdziany 2. kartkówki 3. prace domowe 4. zeszyty przedmiotowe 5. karty pracy 6. inne formy aktywności np. udział w konkursach, wykonywanie pomocy dydaktycznych, aktywny udział w pracach koła biologiczno - chemicznego, 7. obserwacja ucznia: a) przygotowanie do lekcji b) aktywność na lekcji c) praca w grupach. 1
III. Kryteria oceniania 1. Propozycję oceny śródrocznej (rocznej ) nauczyciel wystawia na trzy tygodnie przed terminem klasyfikacji śródrocznej (rocznej). 2. O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, jego rodziców oraz wychowawcę klasy na miesiąc przed klasyfikacją. 3. Wszystkie formy aktywności ucznia oceniane są w skali stopniowej od 1 do 6: 1 ndst ocena niedostateczna 2 dop ocena dopuszczająca 3 - dst - ocena dostateczna 4 - db - ocena dobra 5 - bdb ocena bardzo dobra 6 - cel - ocena celująca 4. W ocenianiu w bieżącym roku dopuszcza się rozszerzenie skali ocen o stosowanie znaków + / -. 5. Punkty uzyskane ze sprawdzianów przeliczane są na stopnie wg następującej skali: 100% - 99% celujący 98% - 86% bardzo dobry 85% - 75% dobry 74% - 50% dostateczny 49% - 30% dopuszczający 29% - 0% niedostateczny 6. Średnia ważona służąca wystawianiu pełnych ocen semestralnych i rocznych. Średnia ważona Ocena 5,15 6,0 Celujący 4,7 5,14 Bardzo dobry 3,7 4,69 Dobry 2,7 3,69 Dostateczny 2,0 2,69 Dopuszczający 0 1,99 Niedostateczny 7. Ocenie podlegają: Kategoria Waga Kolor Testy, sprawdziany, prace klasowe 5 Czerwony Osiągnięcia w konkursach rejonowych 5 Czerwony Osiągnięcia w konkursach międzyszkolnych 4 Czarny Doświadczenie 4 Czarny Kartkówka 3 Zielony Odpowiedź ustna (obejmuje 3 ostatnie lekcje) 3 Zielony Osiągnięcia w konkursach szkolnych 3 Zielony Aktywność 2 Fioletowy Zadania domowe dla chętnych 2 Fioletowy Odpowiedź ustna na lekcji z bieżącego tematu 1 Niebieski Zadanie domowe 1 Niebieski Praca w grupach na lekcji 1 Niebieski Zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń 1 Niebieski Laureat konkursu wojewódzkiego 10 Czerwony 2
8. Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie: Ocena Kryterium Celujący Uczeń: 1) projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie; 2) projektuje i przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie; 3) wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: rozpuszczalność, stężenie procentowe (procent masowy), masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość roztworu (z wykorzystaniem tabeli rozpuszczalności lub wykresu rozpuszczalności). Bardzo dobry Uczeń: 1) opisuje budowę cząsteczki wody oraz przewiduje zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie; 2) podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, oraz przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które z wodą tworzą koloidy i zawiesiny; 3) definiuje pojęcie rozpuszczalność; podaje różnice między roztworem nasyconym i nienasyconym; 4) odczytuje rozpuszczalność substancji z tabeli rozpuszczalności lub z wykresu rozpuszczalności; oblicza masę substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze; Dobry Uczeń: 1) określa na podstawie układu okresowego wartościowość (względem wodoru i maksymalną względem tlenu) dla pierwiastków grup: 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17.; 2) rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) o znanych wartościowościach pierwiastków; 3) ustala dla związków dwupierwiastkowych (np. tlenków): nazwę na podstawie wzoru sumarycznego, wzór sumaryczny na podstawie nazwy, wzór sumaryczny na podstawie wartościowości, wartościowość na podstawie wzoru sumarycznego. 4) projektuje i przeprowadza doświadczenie polegające na otrzymaniu tlenu oraz bada wybrane właściwości fizyczne i chemiczne tlenu; odczytuje z różnych źródeł (np. układu okresowego pierwiastków, wykresu rozpuszczalności) informacje dotyczące tego pierwiastka; wymienia jego zastosowania; pisze równania reakcji otrzymywania tlenu oraz równania reakcji tlenu z metalami i niemetalami; 5) opisuje właściwości fizyczne oraz zastosowania wybranych tlenków (np. tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenku krzemu(iv), tlenków siarki); 6) wskazuje przyczyny i skutki spadku stężenia ozonu w stratosferze ziemskiej; proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej ; 3
Dostateczny 7) wymienia czynniki środowiska, które powodują korozję; proponuje sposoby zabezpieczania produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem; 8) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenku węgla(iv) oraz funkcję tego gazu w przyrodzie; projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać oraz wykryć tlenek węgla(iv) (np. w powietrzu wydychanym z płuc); pisze równania reakcji otrzymywania tlenku węgla(iv) (np. reakcja spalania węgla w tlenie, rozkład węglanów, reakcja węglanu wapnia z kwasem solnym); 9) opisuje obieg tlenu i węgla w przyrodzie; 10) projektuje i przeprowadza doświadczenie polegające na otrzymaniu wodoru oraz bada wybrane jego właściwości fizyczne i chemiczne; odczytuje z różnych źródeł (np. układu okresowego pierwiastków, wykresu rozpuszczalności) informacje dotyczące tego pierwiastka; wymienia jego zastosowania; pisze równania reakcji otrzymywania wodoru oraz równania reakcji wodoru z niemetalami; opisuje właściwości fizyczne oraz zastosowania wybranych wodorków niemetali (amoniaku, chlorowodoru, siarkowodoru); 11) projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; opisuje skład i właściwości powietrza; 12) opisuje właściwości fizyczne gazów szlachetnych; wyjaśnia, dlaczego są one bardzo mało aktywne chemicznie; wymienia ich zastosowania; 13) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; wymienia sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami. Uczeń: 1) posługuje się pojęciem pierwiastka chemicznego jako zbioru atomów o danej liczbie atomowej Z; 2) opisuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym określa liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków grup 1. 2. i 13. 18.; określa położenie pierwiastka w układzie okresowym (numer grupy, numer okresu); 3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie na podstawie liczby atomowej i masowej; stosuje zapis ZE A ; 4) definiuje pojęcie izotopu; opisuje różnice w budowie atomów izotopów, np. wodoru; wyszukuje informacje na temat zastosowań różnych izotopów; 5) stosuje pojęcie masy atomowej (średnia masa atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego); 6) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka metal lub niemetal); 7) wyjaśnia związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale niemetale) a budową atomów; 8) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje zapisy, 4
5 np. H2, 2H, 2H2; 9) opisuje funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów; stosuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań (kowalencyjne, jonowe) w podanych substancjach; 10) na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4 opisuje powstawanie wiązań chemicznych; zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 11)stosuje pojęcie jonu (kation i anion) i opisuje, jak powstają jony; określa ładunek jonów metali (np. Na, Mg, Al) oraz niemetali (np. O, Cl, S); opisuje powstawanie wiązań jonowych (np. NaCl, MgO); 12) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i temperatura wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności); Dopuszczający Uczeń: 1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji; 2) rozpoznaje znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji niebezpiecznych; wymienia podstawowe zasady bezpiecznej pracy z odczynnikami chemicznymi; 3) opisuje stany skupienia materii; 4) tłumaczy, na czym polegają zjawiska dyfuzji, rozpuszczania, zmiany stanu skupienia; 5) opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; 6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie; 7) opisuje różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym lub pierwiastkiem; 8) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości; 9) posługuje się symbolami pierwiastków i stosuje je do zapisywania wzorów chemicznych: H, C, N, O, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Sn, I, Ba, Au, Hg, Pb; 10) przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość.
IV. Kontrakt między nauczycielem i uczniem. 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Oceny są jawne i udostępnione do wglądu uczniowi i jego rodzicom (prawnych opiekunów). 3. Ocenie podlegają wszystkie wymienione wyżej obszary aktywności ucznia. 4. Sprawdziany są obowiązkowe. 5. Sprawdziany są zapowiadane, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem ( wpis w dzienniku lekcyjnym) i podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy. 6. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian, to ma obowiązek napisać go w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły w terminie ustalonym z nauczycielem. 7. Każdą ocenę ze sprawdzianu, niesatysfakcjonującą ucznia, można poprawić. Poprawa jest dobrowolna i odbywa się w ciągu dwóch tygodni od dnia podania informacji o ocenach. Przy wystawianiu ocen śródrocznych i rocznych brane są pod uwagę obie oceny z danego sprawdzianu. W przypadku oceny niedostatecznej wskazana jest poprawa, ponieważ ułatwi to przyswajanie kolejnych wiadomości programowych. 8. Zaliczenia poprawkowe lub zaległych sprawdzianów odbywają się na zajęciach wyrównawczych. 9. Uczeń, który nie poprawił pracy w uzgodnionym terminie, traci prawo do następnych poprawek. 10. Uczeń otrzymuje oceniony sprawdzian w ciągu tygodnia od dnia pisania sprawdzianu.. 11. Krótkie sprawdziany kartkówki, obejmujące max dwa ostatnie tematy, nie muszą być zapowiedziane i nie podlegają poprawie. 12. Ocena z odpowiedzi i zadań domowych nie podlega poprawie. 13. Po dłuższej nieobecności ucznia w szkole (usprawiedliwionej powyżej tygodnia) i po zgłoszeniu nauczycielowi zaistniałego faktu, uczeń ma prawo nie być oceniany przez tydzień. 14. Uczeń ma prawo do dwukrotnego, w ciągu każdego półrocza, nieprzygotowania do lekcji. Przez nieprzygotowanie do lekcji rozumiemy: brak zeszytu przedmiotowego, brak zeszytu ćwiczeń, brak pracy domowej, nieprzygotowanie do odpowiedzi, brak pomocy potrzebnych do lekcji. 15. Po wykorzystaniu określonego powyżej limitu nieprzygotowań, wpływają one na ocenę końcową. 16. Uczeń ma obowiązek zgłosić nieprzygotowanie do lekcji. 17. Na koniec śródrocza i koniec roku nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. 18. Aktywność, pracę na lekcji oraz pracę domową oznaczamy odpowiednimi znakami graficznymi. 19. W przypadku lekceważącego stosunku do przedmiotu uczeń może zostać pozbawiony możliwości korzystania z konsultacji (pomocy w nauce). 20. Pracowitość i zaangażowanie uczniów mających kłopoty z opanowaniem podstawy programowej będzie nagradzana dodatkową, pozalekcyjną pomocą nauczyciela. Nauczyciel chemii mgr Izabela Wilczyńska 6