GEORGE TABORI (1914-2007)



Podobne dokumenty
Alkoholizm. WYMOWA [ alkoholism/alkoholizm]; [alkoholizmie/alkohol izmie] DEFINICJA Alkoholizm to

~ TeatrN9wy. ~w Łodzi. Mała Sala ul. Zachodnia 93. Sławomir Mrożek EMIGRANCI. premiera: 7 maja 1977

HANS CHRISTIAN ANDERSEN. Przygotawała Katarzyna Semla SP-5 Żywiec

Znajomość instytucji kultury wśród mieszkańców Warszawy

Almanach sceny polskiej

RAJ DLA OPORNYCH RAJ DLA OPORNYCH. 28 maja 2015, 11:34

Prapremiera RAJU DLA OPORNYCH. Prapremiera RAJU DLA OPORNYCH. 06 czerwca 2015, 08:00

MICHAEL FRAVN (1 933) FARSA FARS. farsa - odmiana komedii oparta na błahych konfliktach, karykaturze i komiźmie

O IGŁACH, DZIWACZKACH I DZIURACH W SERZE

T rzy opowieści z Doliny Muminów

LISTA LAUREATÓW Nagroda IV stopnia zestaw do grillowania

Lp. Laureat Nagroda 1 Jarozlaw G. I stopnia 2 Jacek K. I stopnia 3 Przemysław B. I stopnia 4 Damian K. I stopnia 5 Tadeusz G. I stopnia 6 Bogumiła Ł.

1. Grzegorz Bolek Lato w Podkowie Leśnej Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie dyplom z wyróżnieniem. Uprawia malarstwo olejne, jest

PEŁNIA SZCZĘŚCIA w Teatrze Wybrzeże. PEŁNIA SZCZĘŚCIA w Teatrze Wybrzeże

mln złotych kosztować będzie nowy ciąg ulic prowadzących do portu morskiego

URODZINY CZYLI CEREMONIE ŻAŁOBNE W CZAS RADOSNEGO ŚWIĘTA w 42. Dyskusyjnym Klubie Teatralnym

Jarocki, Jerzy ( )

Zwycięzcy loterii promocyjnej Kamis Smaki 25-lecia. II losowanie edycja jesienna r.

Hommage à Kieślowski FESTIWAL FILMOWY DEDYKOWANY KRZYSZTOFOWI KIEŚLOWSKIEMU W 15 ROCZNICĘ ŚMIERCI I 70 ROCZNICĘ URODZIN

Lista zwycięzców 30 zł na start z BZWBK24 mobile

14. Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych

Lista zwycięzców za okres r.

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Nominowani do NLG kategoria esej

PISARZ ZE SŁOŃCEM W HERBIE KORNEL MAKUSZVNSKI ( )

XVI Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK 2012

Laureaci z poszczególnych dni: Stella Sz. Janina B. Ewa G. Przemysław S. Martyna K. Jarosław P. Rafał P. Renata N Michał K.

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Przeżyjmy to jeszcze raz! Zabawa była przednia [FOTO]

WARTO CZYTAĆ LEKTURY!

Urodził się 13 września 1938 roku w Poznaniu. Jest polskim prozaikiem, dramaturgiem i felietonistą.

URODZINY CZYLI CEREMONIE ŻAŁOBNE W CZAS RADOSNEGO ŚWIĘTA

Gramy w Święta! Gramy w Święta! 10 kwietnia 2017, 11:42

Jan Brzechwa (nazwisko rodowe to Jan Wiktor Lesman)

Nadchodzi czas Wiedźmina w Teatrze Muzycznym

Premiera: 24 maja 2013 Kolejne przedstawienia: 31 maja, 7,14, 21, 28 czerwca, 5 lipca godz. 19:30 (do 22:00)

Celem Świat przyjazny dziecku!

Biesiada u hrabiny Kotłubaj w Gdyńskim Centrum Filmowym

Wiadomości. Piątek, 13 maja Plakaty z Krakowa w limanowskiej bibliotece

RAJ DLA OPORNYCH. Michele Riml Najbliższy spektakl: :30 - Duża Scena

LISTA LAUREATÓW Anna K. Marek K. Karolina K. Barbara K. Katarzyna K. Kamil K. Małgorzata J. Renata F. Andrzej C. Anna N. Anna M. Katarzyna M.

PŁATONOW. Obsada. Anton Czechow. Premiera: 26 października Scena Kameralna Czas trwania: 2 godziny 10 minut (jedna przerwa) Tylko dla dorosłych

Almanach sceny polskiej

Mieczysława B. Małgorzata R.

Anna K. Marek K. Karolina K. Barbara K. Katarzyna K. Kamil K. Małgorzata J. Renata F. Andrzej C. Anna N. Anna M. Katarzyna M. Iwona Ł. Agnieszka T.

Wieczór poświęcony twórczości i sylwetce Artura Szyka

VII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Gdańsku. Klasa medialno-lingwistyczna

KATARZYNA PAWŁOWSKA premiera spektaklu Psy Teatru Porywacze Ciał (scenariusz, reżyseria, aktorka)

Uniwersytet Rzeszowski

BIURO WYSTAW ARTYSTYCZNYCH W KIELCACH. PORTRETY i SYTUACJE

CZERWONY AUTOBUS JACKA KACZMARSKIEGO & AUTOBUS BRONISŁAWA WOJCIECHA LINKE

SCENOGRAFOWIE. Pobierz PDF Drukuj

TEATR im. ALEKSANDRA SEWRUKA w ELBLĄGU

Piękny gest 98-letniej łodzianki. Ufundowała Muzeum Miasta Łodzi obraz

Almanach sceny polskiej

Uniwersytet Rzeszowski

BILET ZA GROSZE BILET ZA GROSZE. 10 maja 2017, 09:46

Diva For Rent. Recenzje. Twórcy i wykonawcy. Alicja Węgorzewska. mezzosopran

MISHOWA SEKCJA KULTURY

UTWÓR O MATCE I OJCZYŹNIE

10 września - 10 listopada 2010 wernisaż: 9 września godz

FESTIWAL KOMIKSU HISTORYCZNEGO

Cud albo Krakowiaki i Górale w Teatrze Muzycznym

Opowieść o skromnym kapłanie, który okupił swoim życiem naszą wolność Popiełuszko w T eatrze Dramatycznym w Białymstoku

KOLACJA NA CZTERY RĘCE

RAJ DLA OPORNYCH. Michele Riml. Polska Premiera: 06 czerwca Duża Scena Czas trwania: 2 godziny (jedna przerwa)

Instytucja Kultury Samorządu Województwa Warmińsko - Mazurskiego

2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze.

Szkolny Klub Dyskusyjny

Zbigniew Lutomski. Grafika

CHROMY i ACHROMY VIII Wojewódzki Przegląd Twórczości Plastycznej Nauczycieli CHROMY I ACHROMY 2016

TAK POWIEDZIAŁ MICHAEL J.

Nowa gwiazda w Łódzkiej Alei Sławy dla Witolda Adamka

MAŁA AKADEMIA TEATRALNA

Andrzej Siemi ń ski. malarstwo. 27 V VII Galeria J

--- o zwyczajnym. Opowieści. sza le ństwie. TEATR im. ALEKSANDRA SEWRUKA w ELBLĄGU. "'..c. Petr Zelenka. a. tlo. Pneldod: Ktvstvn Knnne

INSTYTUT HISTORII SZTUKI LICENCJACKIE STUDIA NIESTACJONARNE ROK I SEMESTR LETNI 2010/2011. Niedziela BUW, sala 105, MNW, zajęcia na terenie miasta

Jaka jest Ania z Zielonego Wzgórza? Oczekiwanie, że coś miłego się wydarzy, to niemal połowa przyjemności. /Ania Shirley/

Dyrektor EDMUND KARWAŃSKI

Ludzie teatru nagrodzeni

Dom Kultury Rembertów.

Scenariusz i reżyseria: Cezary Żołyński Scenografia i kostiumy: Iza Toroniewicz Muzyka: Piotr Salaber Choreografia: Tomasz Tworkowski

BILET ZA GROSZE BILET ZA GROSZE. 11 maja 2018, 08:30

Być jak Kazimierz Deyna

21 czerwca odbyła się Gala finałowa Przeglądu Małych Form Teatralnych Dramat i tragedię pozostaw teatrowi w Teatrze Dramatycznym im.

Test X. O teatrze greckim. Fragmenty książki Wybór maski

E A T R PROGRAM EDUKACJI TEATRALNEJ DLA DZIECI. ogarnij ROK SZKOLNY 2017/2018

LISTA ZWYCIĘZCÓW W LOSOWANIU Z DNIA NAGRODY II STOPNIA

angielski brit., hiszpański, rosyjski

Koncert dla Doroty Radomskiej w OiFP - 50 x 50

"... Geniuszu, zanim stworzysz coś nad ranem, pomyśl, jak to może być wykorzystane..." aktor KRZYSZTOF TYNIEC

ZAPROSZENIE. Konkurs Świat Przyjazny Dziecku

INSTYTUT HISTORII SZTUKI LICENCJACKIE STUDIA NIESTACJONARNE ROK I SEMESTR LETNI 2015/2016

Janusz Przybylski. Grafika i malarstwo

INSTYTUT HISTORII SZTUKI LICENCJACKIE STUDIA NIESTACJONARNE ROK I SEMESTR LETNI 2013/2014

... data i podpis dyrektora. Nr tematu

Kwartet Czterech Kultur Łódź Berlin Tel Awiw Sankt Petersburg

TRESOWANE DUSZE w Teatrze Wybrzeże. TRESOWANE DUSZE w Teatrze Wybrzeże

przy Szkole Podstawowej nr 2 w Tuszynie

Transkrypt:

GEORGE TABORI (1914-2007) George Tabori, (urodzony w 1914 r. w Budapeszcie, zmarł 23 lipca 2007 w Berlinie), dramatopisarz, reżyser. W 1936 r. wyemigrował z Budapesztu do Londynu. Podczas wojny służył w armii brytyjskiej na Bliskim Wschodzie. Po powrocie do Anglii (1943) pracował w BBC, po wojnie zadebiutował jako powieściopisarz. Pod koniec lat czterdziestych przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaczął pisać sztuki teatralne (jego pierwsze dramaty reżyserowali Elia Kazan Flight into Egypt" 1952. Harold Clurman The Emperor's clothes" 1953 i Peter Hall.. Brouhaha" 1958) i scenariusze filmowe (był m. in. scenarzystą Hitchcocka i Loseya). W 1952 rozpoczął karierę reżyserską wystawieniem Panny Julii" Strindberga w nowojorskim Phoenix Theatre, następne lata - oprócz działalności dramatopisarskiej to czas intensywnej współpracy z teatrem i filmem. W 1966 Tabori współreżyseruje swoją sztukę Kanibale" w Berlinie Zachodnim, zaczyna pracować jako reży~er w teatrach niemieckich (Tybinga, Bonn, Brenna). cztery lata później na stale osiada w l\jiernczech (RFN). Na początku lat siedemdziesiątych tworzy w Brennie studio teatralne, w którym z grupą aktorów prowadzi ćwiczenia terapeutyczne dążące do likwidowania zahamowań, rozwijania wrażliwości i poprawę samopoczucia. W 1975 r. efektem tej pracy jest spektakl - dokument psychoterapeutyczny Sigmunds Freude". Pisarz przyjaźnił się z Bertoldem Brechtem, przekładał jego utwory na angielski (..Kariera Arturo Ui", Matka Courage" i Karabiny pani Carrar"). poświęcił mu sztukę-collage Brecht on Brecht". W 1979 roku wystawił w Monachium swój dramat Courage mojej matki" (zawierający elementy autobiograficzne). W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych Tabori pracuje nadal jako reżyser (m. in. Medea" Eurypidesa, Czekając na Godota" Becketta, Pajace" Leoncavalla, Król Edyp" Sofoklesa). pisze Jubileusz" (prapremiera w 1983 r.). Peep-show", w 1987 r. reżyseruje w Akadernietheater w Wiedniu Mein Kampf', w następnych latach powstają m. in. Wariacje Goldbergowskie", Requiem dla szpiega", Ballada o sznyclu wiedeńskim", Przedwczesna śmierć"(byl reżyserem wszystkich prapremier), a także mikrodramat" Wizyta". Laureat wielu nagród artystycznych, wśród nich w 1979 Prix Italia za słuchowisko Weisman i Czerwona Twarz" i w 1981 Wielkiej Nagrody Przeglądu Filmowego w Mannheim za realizację swej sztuki telewizyjnej Wesołych Świąt". (wykorzystano: Slownik współczesnego teatru", WAiF, Warszawa 1980 i George Tabori TEATR SlTUKI", Agencja ADiT. Sulejówek. 2 3

HITLER-ARTYSTA Adolf Hitler - jak wiadomo - był Austriakiem, cokolwiek by to w wielonarodowej monarchii nie znaczyło. Kilka lat przebywa! też w stolicy tej monarchii - Wiedniu. Spędzi! tutaj 6 lat swojego ży c ia. Po raz pierwszy Hitler, mając 17 lat, odwiedził Wiedeń 6 maja 1906 r. Zwiedził wtedy galerię malarstwa w Hofmuzeum i podziwia/ architekturę gmachów publicznych: opery, parlamentu, calej Ringstrasse okalającej śródm i eście. Podróż ta miala charakter wycieczki młodego człowieka z prowincjonalnego Linzu do stolicy c. k. monarchii. Jesienią 1907 r. Hitler przyjechał do Wiednia, aby studiować tutaj w Akademii Sztuk Pięknych. Na początku września przy s tąpił do egzaminów na tę uczelnię. Zdał pierwszą ich część teoretyczną i zostal dopuszczony do egzaminu praktycznego z rysunku. Z egzaminu tego uzyskał stopień niedostateczny. Do Wiednia Hitler udał się powtórnie w lutym 1908 r. Wkrótce dołączył do niego przyjaciel z Linzu, August Kubizek, który przyjechał tutaj studiować muzykę. Hitler namiętnie rysował wiedeńskie budowle przy Ringstrasse i robi! to, według opinii fachowców, bardzo dobrze. Poglądy na sztukę, zwłaszcza malarstwo, m i ał raczej konserwatywne. Nie znosił sztuki nowoczesnej. Najbardziej podobały mu się sceny rodzajowe Edwarda von Grutznera (1846-1925). Modernizm w sztuce kojarzył się młodemu Hitlerowi z gustami żydowskimi. Sztuka, według niego, powinna być narodowa, a nie międzynarodowa. We wrześniu 1908 r. Hitler ponownie próbował zdawać egzamin do Akademii. Nie został jednak dopuszczony do wstępnych egzaminów. Rysunki budowli, jakie przedłożył komisji, nie zostały zakwalifikowane do egzaminu. Kościół Preux-au-Bois, Adolf Hitler, akwarela, 1916-1918 Chata z czerwonym dachem, Adolf Hitler, akwarela, 1916-1918 Od jesieni 1909 r. dwudziestoletni wówczas Adolf Hitler zaczął nocować w azylu dla bezdomnych mężczyzn w wiedeńskiej dzielnicy Meidling. Skończyły się pieniądze, które dała mu rodzina i był bezrobotny. Przytułek ten, otwarty w 1908 r był największym tego typu zakładem w Wiedniu. Nocowało tu około tysiąca osób każdej doby, zapewniając bezdomnym dach nad glową, skromny posiłek i prysznic. W tej noclegowni Hitler zaprzyjaźnił się z sąsiadem z pryczy, miejskim włóczęgą, niejakim Reinholdem Hanischem. To on wpadł na pomysł, aby jego nowy przyjaciel, mając talent do rysowania, malował widokówki Wiednia. Widokówkowy interes wkrótce ruszył. Hanisch był zręcznym sprzedawcą i obaj zarobili trochę pieniędzy. Przeprowadzili się do noclegowni dla mężczyzn w dzielnicy Brigittenau, zaliczającej się do najnowocześniejszych tego typu zakładów w Europie, w znacznej części dofinansowanym prze bogate rodziny żydowskie, m.in. przez znanego bankiera, barona Nathaniela Rotschilda. Noclegownią zarządza/a gmina miejska Wiednia. Noclegownia miała też czytelnię, w której Hitler codziennie przesiadywał godzinami i malował swoje obrazki. Przeważnie byly to akwarele z pejzażami wiosennymi, jesiennymi i widokami Wiednia Z natury malować nie bardzo potrafił. Zresztą byłoby to marnotrawienie czasu. Obrazki Hitlera sprzedawał Hanisch w cenie od 3 do 5 koron za sztukę. 4 5

PROGRAM NSDAP Z 1922 ROKU Niezależne Obywatelskie Media 24/07/2008-05:22 Autor Jan Bodakowski Hitler w swych wczesnych wiedeńskich latach ( 1908-1913) nie był wcale antysemitą. Wychwalał żydowską dobroczynność, zwłaszcza bankierskiej rodziny Rotschildów. Cenił poezję Heinego. Żyd Neumann był przez pewien czas jego najbliższym przyjacielem w noclegowni. Nie doznał też żadnej przykrości od Żydów. Doktor Bloch, Żyd, leczył przecież jego chorą na raka matkę. Antysemityzmu Hitler, nabawił się jako echo wstydliwej choroby, poprzez kontakt z odpowiednimi gazetami i broszurami polityków typu Schiirnera czy Luegera. Choroba ta miała oczywiście okres inkubacji. Monarchia austro-wegierska była w tym czasie państwem o ustroju w pełni demokratycznym. Była wolność słowa. Swobodnie mogty działać partie najróżniejszych politycznych odcieni. Od lewa do prawa. W parlamencie każdy poseł mógł wypowiadać się swobodnie i to we własnym języku. Czyli w językach dziesięciu narodowości toczyły się obrady. Była to więc istna Wieża Babel! Pojawiają się wtedy demagodzy, którzy pośród różnego rodzaju życiowych frustratów znajdą zawsze zagorzałych zwolenników. Karl Lueger był demagogiem, bo chciał być burmistrzem Wiednia. Słuchał go z wypiekami na twarzy poczciwy biedny malarzyna z noclegowni dla bezdomnych mężczyzn. Nazywał się Adolf Hiltler. Młodzieńcze akwarele autorstwa Adolfa Hitlera, "poprawione" przez współczesnych twórców, zostały sprzedane za 815 tys. euro na targach sztuki współczesnej w Paryźu w październiku 2008r. Rząd wiejskich chat, Adolf Hitler, akwarela, 1916-1918 I art.blox.pl - Program jest niezmienny do chwili realizacji celów w nim zawartych. - Trzeba zlikwidować dyskryminacje Niemiec układami międzynarodowymi. - Niemcy muszą uzyskać nowe terytoria by się rozwijać. - Obywatelstwo mogą otrzymywać tylko rasowi Niemcy bez względu na ich wyznanie. Nie ma mowy o o'bywatelstwie dla żydów. - Nie obywatele mogą być tylko gośćmi w Niemczech. - Prawa wyborcze i posady państwowe mogą być przyznawane tylko Niemcom. - Należy nie dopuścić do upartyjnieniu państwa. - Nie Aryjczycy musza opuścić Niemcy. - Równość praw 1i obowiązków wszystkich Niemców. - Praca jest powinnością wszystkich. - Jednostka nie może szkodzić społeczeństwu. - Dochody można osiągać tylko z pracy. - Konfiskata dóbr uzyskanych kosztem nieszczęścia innych osób -Nacjonalizacje trustów. - Rozdzielenie,korzyści z handlu towarowego!nie dla supermarketów). - Powszechne zabezpieczenia soc)alne dla starych. - Uspołecznienie hurtowni i supermarketów. Przekazanie ich drobnym kupcom za niewielką opłatą by stworzyć klasę średnią. Państwo ma zaopatrywać się u drobnych dostawców. - Kara śmierci dla kryminalistów występujących przeciw własnemu narodowi, lichwiarzy i spekulantów. - Prawo ma być niemieckie a nie żydowskie. - Państwo ma od najmłodszych lat wychowywać do obywatelskiej odpowiedzialności i pokrywać samodzielnie koszty edukacji zdolnych ale ubogich. - Pal}stwo ma prowadzić politykę ochrony zdrowia. Opiekować się matką z dzieckiem. Zakazać pracy nieletnim. Wprowadzić obowiązkowe wychowanie fizyczne w szkołach i wspierać kluby sportowe. Armia ma b yć z poboru a nie zawodowa. - Trzeba przeciwdliałać kłamstwom w prasie. Tylko Niemcy mogą być wydawcami i dziennikarzami. Trzeba licencjonować działalność edytorską i zakazać finansowania prasy z zagranicy., Wolność religijna może być ograniczona ze względu n.a b ezpieczeństwo państwa i moralność. - Interes o g ółu ponad własn ym ". - Silna władza : centrajna i korporacyjny parlament. - Walka nawet do śmierci. 6

MODA NA ADOLFA HITLERA Urodzony w Budapeszcie Tabori tworzyl w 17 państwach, stan cywilny: rozwiedziony z aktorką Vivecą Lindfors, mieli 3 dzieci, zmarł w Berlinie w wieku 93 lat. Na język polski zostały przełożone m.in. jego sztuki Courage mojej matki", Mein Kampf ", Kanibale", Ballada o sznyclu wiedeńskim" i Wariacje goldbergowskie". Woskowa figura Adolfa Hitlera wytrzymała w berlińskim gabinecie figur woskowych Madame Tussaud zaledwie kilkanaście minut. Frank L., spokojny, pomocny i kochający" - wedle slów swej konkubiny- 41-latek, był drugi w kolejce po kosztujący 18,5 euro bilet. Mimo wzmocnionej ochrony rzucił się na siedzącego za biurkiem Hitlera i urwał mu głowę Hitlerowi w berlińskim gabinecie figur woskowych towarzyszą woskowe podobizny innych znanych Niemców: Benedykta XVI, Angeli Merkel, tudzież Karola Marksa. Wprowadzono. ścisly zakaz fotografowania i pozowania z figurą dyktatora. Na Ukrainie można kupić lalkę, przedstawiającą. Adolfa Hitlera. Jest wzorowana na Barbie. W zestawie są dodatkowe ubranka, zapasowa główka - a nawet owczarek Blondie. Sklepy w Kijowie oferują 40-centymetrową figurkę Fuhrera: w komplecie z wysokimi butami, skórzanym płaszczykiem i opaską ze swastyką. Przy cenie 1200 hrywien (540 złotych) zabawka wydaje się za droga dla dzieci. Jest więc raczej skierowana do kolekcjonerów nazistowskich memorabiliów. W 1997 roku ogromny skandal wywołał "Obóz koncentracyjny z klocków Lego" Zbigniewa Libery. Artysta pod naciskiem polskiego kuratora wycofał dzieło z Biennale w Wenecji. Zakupiło je później Muzeum Żydowskie w Nowym Jorku - udowadniając, że mamy do czynienia z jednym z najbardziej przejmujących i prowokacyjnych dziel sztuki na temat spowszednienia ludobójstwa 8 1. Dywan z Adolfa Hitlera", autor: Boaz Arad. Wystawa w Centrum Sztuki Współczesnej w Tel Avivie 2. Adolf Hitler 3. Figura woskowa Adolfa Hitlera w berlińskim muzeum Madame Tussauds. 4. Siegfried Woldhek 2002 5.Adolf Hitler politician (www. zaliko).

MEIN KAMPF TABORIEGO I HOFMANA Kolejna premiera tego roku u Sewruka. Tym razem po Aż do bólu Williama Mastrosimone także spektakl kameralny, prezentowany na Malej Scenie. Zderzenie literatury europejskiej dotykającej problemu narodzin i rozwoju ZŁA, dotykającej problemu antysemityzmu i Holokaustu, z reżyserem polskim pochodzenia żydowskiego - Arturem Hofmanem. Osoba Furera 111 Rzeszy porywała tłumy, miał swego czasu cale rzesze wyznawców swoich doktryn, naśladowców ślepo poddańczych, armię gotowa na wszystko. Później ta sama postać szokowa/a i wzbudzała fale nienawiści~ Po li wojnie światowej, świat jakby próbował zapomnieć, przemilczeć, objąć woalem tabu. Przez długi okres był to bolesny temat tabu, na bazie, którego powstawały szokujące dokumenty o zbrodniach hitlerowskich. W ostatnich latach coraz częściej Adolf Hitler staje się inspiracją nie tylko dla historyków, ale przede wszystkim dla różnych artystów, powstają książki, filmy, instalacje performerskie, karykatury, rzeźby, spektakle.... Nieco inaczej było z Geo rge Taborim, Węgrem żydow s kiego pochodzenia, znakomitym dramaturgiem, sce narzystą i reżyserem. Rodzina autora dramatu Mein Kampf zamordowana została w Oświęcimiu, dzięki przypadkowi ocalała jedynie matka, Elsa, co opisał później w swoim opowiadaniu, przerobionym najpierw na s łuchowisko, a następnie na znaną sztukę teatralną, zatytułowaną Courage mojej matki. Glównym tematem sztuk Taboriego jest faszyzm. Wciąż kokietował widzów przeraż e niem, przywolywał ponure zdarzenia z przeszłości, by dzięki nim wywoływać katartyczne działanie, gdyż istnieją takie tabu, które muszą zostać zniszczone, je ś li nie chcemy s ię nimi zadławić - mówił Tabori. Powiastka filozoficzna z elementami groteski, czy farsa teologiczna jak określa! ją sam autor pt. Mein Kampf rozgrywa się w wiedeńskim przytułku dla bezdomnych, w którym żydowski domokrążca Schlomo Herzl okazuje przychylność mlodemu, przybyłemu wlaśnie z Braunau Adolfowi Hitlerowi i chętnie służy mu radą, nawet pomysł zajęcia się polityką pochodzi od owego Herzla, któremu jednak, gdy Hitler wprowadza ów zamysł w czyn i zaprowadza w przytułku własny lad i porządek, pozostaje już tylko możliwość ucieczki. Autorowi nie chodzi o rozrachunek z karykaturowanym przez niego Hitlerem, lecz o rozprawę z tym Hitlerem, którego wraz z Holocaustem każdy w sobie nosi. G!<OOOE laflo/ll MEIN KAMPF George Tabori, pictured in 2004. Photograph: Ronald Schlager/EPA George Tabori Mein Kampf" (wyd. 2005r.) Adolf Hitler Mein Kampf" (Moja Walka) 12 13

PRZESĄDY I ZWYCZAJE TEATRALNE Mein Kampf to sztuka popadająca w skrajność komizmu i groteski. Ukazano tu obraz znacznie odbiegający od posągu Hitlera, jaki znamy z historii ludzkości. Jest to satyra na tyranię, będąca mieszanką komizmu i tragizmu, co potrafi każdego wprowadzić w zakłopotanie. Nikt przed Taborim w niemieckojęzycznym teatrze nie pisał o Holocauście z perspektywy ofiar tak radykalnie, przy zastosowaniu psychoterapeutycznych metod. Cierpienie można najbardziej dobitnie pokazać poprzez komizm, gdyż treścią każdego dowcipu jest zawsze jakaś katastrofa - jak napisała autor dramatu. To częste i typowe dla stylu Taboriego mieszanie tragizmu z komizmem. Compagnia I Fratellini - Barto/i Plakat teatralny enat b{e ExlT kbln ' ' Groteskowy Adolf Hitler Plakat filmowy Do sfery obyczajowości teatralnej należą przesądy i zwyczaje teatralne, które tworzyły się i przeobrażały przez pokolenia, aż stały się nieodłączną częścią teatru. Aktorzy obok marynarzy i myśliwych uważani są za najbardziej przesądnych ludzi Teatr jest prawdziwą skarbnicą wiedzy o przesądach, mimo że przesądy, które funkcjonują w teatrze nie są znane szerszemu gronu, a zupełnie obce ludziom nie związanym w jakikolwiek sposób z teatrem. Dalszy ciąg cyklu prezentującego ciekawe przesądy i zwyczaje teatralne Nie wolno śpiewać piosenki Lecą świetliki."- bo teatr się spali Aktorom nie wolno jeść ziaren słonecznika i dyni bo to zapowiedź nędzy. Nie wolno oddać komuś innemu kwiatów, które dostało się po spektaklu (bo więcej się ich nie otrzyma) Nie powinno się brać zapłaty przed zagraniem (bo więcej propozycji się nie otrzyma). Kolory przynoszące pecha to: żółty i zielony. W średniowieczu Diabeł ubierał się na żółto ; żółte róże przesłane aktorowi wróżą śmierć przyjaciela, a jeśli na scenie pojawi się żółty pies, umrze ktoś z teatralnej trupy. Zielony to kolor wróżek, który są zazdrosne i mogą spowodować kłopoty na scenie. Nieszczęście na scenę przynosi: krzyż (sprowadza śmierć na kogoś z zespolu) lub trumna (oznacza zmianę dyrekcji teatru). Pecha przynosi wejście do teatru w kapeluszu i wchodzenie na scenę w prywatnych butach. Nie wolno przyszywać czegoś na założonym już kostiumie (bo zapomni się roli) aktor może zapobiedz nieszczęściu trzymając nitkę w zębach. Jeżeli aktor słyszy przed premierą, że na pewno rola się uda - musi czym prędzej chwycić się za ucho. Pecha przynosi jeśli aktor potknie się lub przewróci przy wygłaszaniu pierwszej kwestii. Na odczynienie uroków najlepsza jest królicza łapka, którą nakłada się puder. Ni można jej zgubić, jeśli to się stanie - aktor straci talent. Nie jest też w zwyczaju robienie premiery w poniedzialek, bo może to spowodować kłopoty finansowe w teatrze. Ciąg dalszy nastąpi. 14 15

ARTUR HOFMAN REŻVSER JERZY RUDZKI SCENOGRAF Aktor, reżyser i działacz społeczności żydowskiej, od 2006 roku przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. W 1982 roku zdał egzamin eksternistyczny dla aktorów dramatu w Warszawie. W 1992 roku ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. W latach 1977-1982 był adeptem, a w latach 1982-1991 aktorem Teatru Żydowskiego w Warszawie. W latach 1993-1998 był reżyserem Opery i Operetki w Szczecinie. Od 2003 roku jest reżyserem w Teatrze Żydowskim. W 2002 roku wyreżyserował i napisał scenariusz do filmu Latająca karetka''. Jest członkiem-założycielem B'nai B'rith Loża Polin - Polska, organizacji o charakterze filantropijna-oświatowym reaktywowanej w 2007 roku. Reżyser między innymi spektakli: Parada oszustów Babel Izaak Hello, Dolly! Herman Jerry Teatr Powszechny im. Hubnera Warszawa Teatr Muzyczny Lublin data premiery: 1991-06-05 data premiery: 2001-06-23 Czego nie widać Michael Frayn Teatr im. Bogusławskiego Kalisz data premiery: 1992-03-27 Skrzypek na dachu Back Jerry Opera i Operetka Szczecin data premiery: 1994-05-06 Skąd to zwierze w operze Chotomska W./Oleszkowicz W. Opera i Operetka Szczecin data premiery: 1996-02-22 Księga raju Manger!cyk Teatr Polski Szczecin data premiery: 1997-10-24 16 Skrzypek na dachu Back Jerry Teatr Muzyczny Poznań data premiery: 2005-04-16 Zaczarowany krawiec Szolem Alejchem Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich Warszawa data premiery: 2006-12-1 O Szafa Dariusz Bazaczek Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej Gdynia data premiery: 2008-03-14 Zrealizował ponad sto dwadzieścia scenografii teatralnych, ponad siedemdziesiąt telewizyjnych i trzy filmowe. Współpracował z wieloma Teatrami w Polsce, m. in. z Teatrem Kwadrat, Teatrem Narodowym, Dramatycznym., Ateneum i Teatrem Na Woli w Warszawie, Teatrem Zagłębia w Sosnowcu, Teatrem Wielkim i Teatrem im Stefana Jaracza w Łodzi, Teatrem im. Siemaszkowej w Rzeszowie, Teatrem Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, Teatrem Provisorium. W styczniu 2009 roku zrealizował scenograficznie w teatrze telewizji spektakl pt. Ferdydurke" Witolda Gombrowicza Z Teatrem im. Aleksandra Sewruka rozpoczął współpracę w 1989 roku. Jest autorem przepięknej scenografii do spektaklu pt. Tajemniczy ogród". Scenografia i kostiumy do spektaklu Mein Kampf" to szósta realizacja tego znanego twórcy w naszym Teatrze. Realizacje w Elblągu: Za siedmioma strunami" rok 1989 Dawno, dawno sto nut temu" rok 1989 O dwóch takich co ukradli księżyc" rok 2002 Tajemniczy ogród" rok 2003 Czego nie widać" rok 2008 Mein Kampf" rok 2009 Zdobyte nagrody : 1997 - Nagroda ("Złota Maska" za scenografię do "Trzech sióstr" w Teatrze im. Jaracza w Łodzi) 1999 - Nagroda (Grand Prix za realizację i wykonanie spektaklu "Ferdydurke" z Teatru Provisorium-Kompanii Teatr w Lublinie na XXIV Ogólnopolskich Konfrontacjach Teatralnych "Klasyka Polska '99"; nagroda zespołowa) 17

SPEKTAKLE W REPERTUARZE TEATRU: DUŻA SCENA: Czego nie widać" Michael Frayn reż. Jan Tomaszewicz Krzysztof Rościszewski Czekając na Godota" Samuel Beckett reż. Policja" Sławomir Mrożek reż. Wiaczesław Żiła (Ukraina) Świętoszek" Molier reż. Bartłomiej Wyszomirski Opowieść wigilijna" wg Charlesa Dickensa reż. Czesław Sieńko Calineczka" Andrzej Ozga i Marek Bartkowicz reż. Andrzej Ozga Aktor" Bogusław Schaeffer reż. Mirosław Siedler Szalone nożyczki" Paul Partner reż. Maciej Korwin Jak Piekarczyk chwat Elbląg uratował" Janusz Komorowski reż. Mirosław Siedler Lot nad kukułczym gniazdem" Ken Kesey reż. Wiaczesław Żiła (Ukraina)..Zemsta" Aleksander hrabia Fredro reż. Ewa Marcinkówna Na pełnym morzu" Sławomir Mrożek reż. Giovanny Castellanos (Kolumbia) Sen nocy letniej" William Szekspir reż. Mirosław Siedler Kolacja dla głupca" Francis Veber reż. Ewa Marcinkówna..Tango" Sławomir Mrożek reż. Waldemar Wolański Tajemniczy ogród" wg Frances Hodgson Burnett reż. Cezary Domagała MAŁA SCENA: Mein Kampf' George Tabori reż. Artur Hofman Aż do bólu" William Mastrosimone reż. Bartłomiej Wyszomirski Bajki samograjki" reż. Lesław Ostaszkiewicz A NA WA-s spłyną obłoki" reż. Andrzej Ozga Sceny miłosne dla dorosłych" Zbigniew Książek reż. Bogusław Semotiuk Pamiętniki Adama i Ewy" wg. Marka Twaina reż. Giovanny Castellanos (Kolumbia) Celebracje" Krzysztof Bizio reż. Bartłomiej Wyszomirski Edith i Marlene" Eva Pataki reż. Andrzej Ozga Pod niebem Paryża w Cafe Sax" reż. Dorota Furman Niedźwiedź i Oświadczyny" Antoni Czechow reż. Wiaczesław Żiła (Ukraina) Cafe Sax" wg Agnieszki Osieckiej reż. Cezary Domagała Narkomanka" wg Barbary Rosiek reż. Bartłomiej Wyszomirski SPEKTAKLE W PRZYGOTOWANIU: Szatan z siódmej klasy" Kornel Makuszyński Folwark zwierzęcy" George Orwell Wojciech Młynarski - Róbmy swoje" Andrzej Ozga 18 ZESPÓŁ TEATRU IM. ALEKSANDRA SEWRUKA W ELBLĄGU: Dyrektor Naczelny i Artystyczny: Dyrektor finansowy I Glówny księgowy: Kierownik literacki: Kierownik muzyczny: Kierownik administracy1no-techniczny: Kierownik Biura Obsługi Widzów: Kierownik Ośrodka Kultury Teatralne1: Asystent dyrektora I Koordynator pracy artystycmej Specjalista ds. osobowych: Z-ca kier. administracyjno-technicznego: Starszy referent ds. administracyjno-techniczny: Specjalista ds. promocji i reklamy: Z-ca glównej księgowej : Księgowość: Sekretariat: Informatyk Pracownia akustyczna: Pracownia oświetleniowo-elektryczna: Pracownia malarsko-butaforska: Pracownia charakteryzatorska: Pracownia krawiecka: Pracownia stolarska: Garderobiane: Brygadier sceny: Rekwizytor: Obsługa sceny: Kie rowc a-zao patrze n iow i ee: Specjalista ds. administracyjno-gospodarczych: Z-ca kier. Biura Obsługi Widzów: Organizatorzy widowni : Kasjer: Opracowanie programu: Opracowanie graficzne i skład programu: Mirosław SIEDLER Irena TONKOWICZ Hanna MOTYKA Dariusz ŁAPKOWSKI Kazimierz KOWALSKI Grażyna URBANOWSKA Tomasz WALCZAK Magdalena FEJRAL Mariola TOMASIAK Agnieszka PIASKOWSKA Jolanta NOWOKRZEWSKA Artur MIECZKOWSKI Anna SlYSZ Bożena SZCZEPAŃSKA Renata RESMER Katarzyna KLUKOWSKA Agnieszka OSTOLSKA Marcin PROKOPIAK Rafał GMYS Piotr ROLSKI Mariusz BUDZIŃSKI Witold PRZVBYŁ Elżbieta DYMISZKIEWICZ Karolina NAMIOTKO Ewa SOBOLEWSKA-LlłWIN Hanna ROKITA Marianna ALBRECHT Karol LIMPERG Piotr GRELOCH Elżbieta BARTOSIAK Katarzyna KOPEĆ Mieczysław HAJDUK Zbigniew GAŁĄZKA Krzysztof KONEWKA Mateusz ŁOBOCKI Tomasz URBANOWSKI Piotr KOPEĆ Ewa KĘSKA Zanetta SlYMANOWSKA Eliza BOGOJŁO Leokadia SAJDA Halina ŻURKOWSKA Hanna MOTYKA Tomasz WALCZAK Krzysztof KOMOROWSKI Biuro Obsługi Widzów: tel. 055 641 97 OO wew. 226 i 326, fax 055 641 97 30 Kasa Teatru: tel. 055 641 97 OO wew. 392 www.teatr.elbłag.pl 19

INSTYTUCJA KULTURY SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO PRZYJACIELE I SPONSORZY REPROSKAN Wl/IW,~,Pl. l(limat-el Prz.edSłębk>ratwo HandlOwo OPTIMA OPTIMA" ~~.IJ; PUJAN PATRONI MEDIALNI dziennik ELBLĄSKI słowo Lydowsklł!...,.. Qlf\ \')'"'ll\\ T