Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010 WSPÓŁDZIAŁANIE TRIFLURALINY I CHLOMAZONU Z ADIUWANTAMI W REDUKCJI ZACHWASZCZENIA ORAZ WPŁYW NA PLON RZEPAKU KAZIMIERZ ADAMCZEWSKI 1, SYLWIA KACZMAREK 1, KRZYSZTROF HELLER 2 1 Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań K.Adamczewski@iorpib.poznan.pl 2 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Wojska Polskiego 71b, 60-630 Poznań I. WSTĘP Do zwalczania chwastów w rzepaku ozimym dość powszechnie stosowana jest trifluralina i chlomazon. Stosuje się je doglebowo, trifluralina po zabiegu wymaga wymieszania z glebą, co dodatkowo zwiększa koszt jej stosowania. W badaniach laboratoryjnych Huzar (2007) wykazała, że adiuwant Lenmix 800 EC ma duży wpływ na ograniczenie lotności trifluraliny. Badania Keifera i wsp. (2007) wskazują, że adiuwanty ograniczają lotność chlomazonu. Adiuwanty zastosowane z chlomazonem wcześnie po wschodach zwiększyły chwastobójcze działanie tego herbicydu (Willingham i wsp. 2008). Stone wsp. (2001) stosował przed żniwami trifluralinę na zachwaszczoną pszenicę z Bromus secalinus. Herbicyd ten ograniczył o 80% kiełkowanie tego chwastu, jednak dodatek adiuwanta nie miał wpływu na jego skuteczność. Badania wykonane przez Nalewaję i wsp. (1990) wskazują, że adiuwanty wpłynęły na wzrost chwastobójczego działania imazethapyru zastosowanego doglebowo. Ponieważ trifluralina jest dość powszechnie stosowana w praktyce do zwalczania chwastów w rzepaku ozimym, dlatego postanowiono sprawdzić jak zachowa się ten herbicyd stosowany z adiuwantem Lenmix 800 w warunkach polowych. Celem badań było sprawdzenie w warunkach polowych wpływu adiuwanta Lenmix 800 EC oraz Atpolan 80 EC na chwastobójcze działanie dwóch herbicydów Treflan 480 EC (trifluralina) i Brasiherb 400 CS (chlomazon) stosowanych po zasiewie rzepaku ozimego. II. MATERIAŁ I METODY Ścisłe doświadczenia polowe wykonano w latach 2007 2009 w Zakładzie Doświadczalnym w Winnej Górze na glebach płowych, klasy bonitacyjnej IIIa w stanowisku po
280 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010 pszenicy ozimej. W glebie o ph 5,8 znajdowało się 1,45% substancji organicznej. Rzepak ozimy odmiany Bazyl wysiewano pod koniec sierpnia w ilości 5 kg/ha w rozstawie 25 cm. Zabieg opryskiwania wykonano po zasiewie opryskiwaczem poletkowym Gloria. Nawożenie mineralne oraz inne zabiegi ochrony roślin wykonano zgodnie z wymaganiami i potrzebami rzepaku ozimego. W doświadczeniu zastosowano trifluralinę (Treflan 480 EC, firmy Dow AgroSciences) oraz chlomazon (Brasiherb 400 CS, firmy Best-Pest), a jako adiuwanty użyto Lenmix 800 WC (80% oleju lnianego + 10% niejonowy surfaktant + 6% kationowy surfaktant A + 4% kationowy surfaktant B) i Atpolan 80 EC (olej parafinowy). Z herbicydem Treflan 480 EC zastosowano adiuwanty w dwóch dawkach 1,5 i 2,5 l/ha. Natomiast z herbicydem Brasiherb 400 CS zastosowano jedną dawkę adiuwantów. Dawki zastosowanych środków podano w tabeli, w której przedstawiono wyniki. Analizę zachwaszczenia wykonano wiosną po rozpoczęciu wegetacji przez rzepak ozimy, określając procent zniszczenia chwastów na każdym poletku doświadczalnym, w porównaniu do obiektu kontrolnego. Na obiektach kontrolnych określono liczbę chwastów na 1 m 2 chwastów z rozbiciem na gatunki (4 po 0,25 m 2 ). Zbiór wykonano kombajnem poletkowym. Plon nasion przeliczono na 12% wilgotności. Zawartość tłuszczu i białka w nasionach oznaczono przy pomocy aparatu Analizator Ziarna Infratec TM 1241 na próbach średnich z obiektów badawczych. Aparat ten automatycznie wykonuje 10 pomiarów, a podany wynik jest średnią z tych oznaczeń. Analizę statystyczną wykonano dla plonu nasion. III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE Skład florystyczny chwastów w rzepaku ozimym był ubogi. Liczba występujących gatunków chwastów nie była duża. W doświadczeniu występowało 7 gatunków: Viola arvensis, Stellaria media, Matricaria inodora, Thlaspi arvense, Geranium pusilum, Veronica persicaria i Lamium purpureum. Najliczniej występującym w doświadczeniu gatunkiem był fiołek polny (VIOAR), którego liczba wahała się w granicach 27,3 roślin na m 2, następnie gwiazdnica pospolita (STEME) występowała w liczbie 11,5 szt./m 2, maruna bezwonna (MATIN) w liczbie 8,3 szt./m 2, tobołki polne (THLAR) 7,6 szt./m 2, bodziszek drobny (GERPU) 7,3 szt./m 2, a przetacznik perski (VERPE) i jasnota purpurowa (LAMPU) występowały mniej licznie od 4,8 do 3,2 szt./m 2. Sporadycznie występowały: przytulia czepna (GALAP), tasznik pospolity (CAPBP), przetacznik polny (VERAR) i mak polny (PAPRH). Analizując zniszczenie ocenianych gatunków chwastów należy stwierdzić, że procent ich zwalczania był zadawalający. Porównując chwastobójcze działanie Treflanu 480 EC z zastosowanymi adiuwantmi widać wyraźnie, że lepszym dodatkiem do tego herbicydu okazał się Lenmix 800 EC niż Atpolan 80 EC. Również wymieszanie gleby po zabiegu opryskiwania miało korzystny wpływ na chwastobójcze dzianie herbicydu Treflan 480 EC. Przy wyższej dawce adiuwanta Lenmix 800 WC stwierdzono lepsze chwastobójcze działanie herbicydu Treflan 480 EC. Uzyskane wyniki skuteczności zwalczania chwastów wskazują, że łączne stosowanie herbicydu Treflan 480 EC z adiu-
Współdziałanie trifluraliny i chlomazonu z adiuwantami 281
282 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010
Współdziałanie trifluraliny i chlomazonu z adiuwantami 283 wantem Lenmix 800 WC po zabiegu opryskiwania nie wymaga wymieszania z glebą. Natomiast działanie adiuwantów z herbicydem Brasiherb 400 CS było inne. Dla tego herbicydu lepszym dodatkiem okazał się adiuwant Atpolan 80 EC. Zawartość tłuszczu w nasionach była ujemnie skorelowana z zawartością białka. Mniejszą zawartość tłuszczu miały nasiona uzyskane z poletek kontrolnych, przy wyższej zawartości białka. Wykonana analiza statystyczna wykazała istotny wpływ zastosowanych środków na plon nasion w porównaniu do kontroli. Uzyskane wyniki wskazują, że największy przyrost plonu nasion uzyskano z poletek, na których zniszczenie chwastów było najlepsze. Większy plon nasion uzyskano z poletek, na których stosowano Treflan 480 EC łącznie z adiuwantem Lenmix 800 EC (1,5 + 2,5) bez wymieszania go z glebą. Przyrost plonu wynosił 0,29 t/ha w porównaniu do poletek, na których stosowano sam Treflan 480 EC wymieszany z glebą. Natomiast przyrost plonu po zastosowaniu herbicydu Brasiherb 400 CS + Atpolan 80 EC wynosił 0,33 t/ha. Masa 1 000 nasion rzepaku była także większa z poletek, na których chwasty były lepiej zwalczone. IV. WNIOSKI Wyniki wskazują, że adiuwant Lenmix 800 EC w większym stopniu wpłynął na wzrost chwastobójczego działania herbicydu Treflan 480 EC (trifluralina) niż Atpolan 80 EC. Natomiast adiuwant Atpolan 80 EC miał większy wpływ na wzrost chwastobójczego działania herbicydu Brasiherb 400 CS w porównaniu do adiuwanta Lenmix 800 EC. Uwidoczniło się to szczególnie wyraźnie na gatunkach chwastów średnio wrażliwych i odpornych. Plon nasion rzepaku ozimego był uzależniony od stopnia skuteczności zwalczanych chwastów. Nie stwierdzono większych różnic w zawartości tłuszczu i białka w nasionach rzepaku ozimego. Uzyskane wyniki skuteczności zwalczania chwastów oraz uzyskany plon nasion wskazują, że łączne stosowanie herbicydu Treflan 480 EC z adiuwantami po zabiegu opryskiwania nie wymaga wymieszania z glebą. V. LITERATURA Huzar E. 2007. Laboratoryjne badania wpływu adiuwantów na lotność trifluraliny. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 47 (3): 117 120. Keifer D.W., Deuter R.W., Nicholson P., Pepper R.F. 2007. Microencapsulated clomazone: Formulation stability, tank mix volatility, and solvent effects. J. ASTM Intern. Abstract, p. 10. Nalewaja J., Pałczyński J., Manthey F. 1990. Imazethapyr efficacy with adjuvants and environments. Weed Technol. 4 (4): 765 770. Stone A.E., Peepfer T., Solie J.B. 2001. Cheat (Bromus secalinus) control with herbicides applied to mature seeds. Weed Technol. 15 (2): 382 386. Willingham S.D., Falkenberg N.R., McCauley G.N., Chandler J.M. 2008. Early postemergence clomazone tank mixes on coarse textured soils in rice. Weed Technol. 22 (4): 565 570.
284 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010 KAZIMIERZ ADAMCZEWSKI, SYLWA KACZMAREK, KRZYSZTOF HELLER THE EFFECT OF TRIFLURALIN AND CLOMAZONE USED WITH ADJUVANTS ON WEED REDUCTION AND YIELD OF WINTER OILSEED RAPE SUMMARY Field studies were conducted in 2007 2009 at the Research Field Experimental Station of Institute of Plant Protection at Winna Góra. The aim of the studies was to determine the efficacy of herbicides trifluralin and clomazone applied with adjuvants Lenmix 800 EC and Atpolan 80 EC for weed control in winter oilseed rape. Adjuvant Lenmix 800 EC used with trifluralin increased weed control. On the other hand clomazone used with adjuvant Atpolan 80 EC also increased weed control. This was particularly evident on middle resistant weed species. The level of yield of winter oilseed rape was higher in the object were weed control was better. Key words: weed control, adjuvants, herbicides, winter oilseed rape