UCHWAŁA NR XXXV/228/2010 RADY GMINY MICHAŁOWICE z dnia 22 marca 2010 r. w sprawie przyjęcia Planu Odnowy Miejscowości Zdzięsławice na lata 2010-2017 Na podstawie art. 7 ust. 1 punkty 2, 10, 18, 19 oraz art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2001r. nr 142 poz. 1591 z późn. zm.) i w związku z wnioskiem Sołectwa Zdzięsławice Rada Gminy Michałowice uchwala co następuje: 1. Przyjmuje się Plan Odnowy Miejscowości Zdzięsławice na lata 2010-2017, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Michałowice. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Janusz Szopa ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 1 / 8
UZASADNIENIE Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najważniejszych dokumentów sołectwa. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 działanie Odnowa i rozwój wsi. Celem działania Odnowa i rozwój wsi jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 2 / 8
Załącznik do uchwały Nr XXXV/228/2010 Rady Gminy Michałowice z dnia 22 marca 2010 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ZDZIĘSŁAWICE NA LATA 2010-2017 Spis treści 1. Charakterystyka miejscowości Zdzięsławice 1.1. Położenie miejscowości, przynależność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności 1.2. Historia miejscowości ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń mających wpływ na powstanie układu przestrzennego 1.3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości 2.1. Zasoby przyrodnicze 2.2. Dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny 2.3. Infrastruktura społeczna, infrastruktura techniczna, gospodarka i rolnictwo 2.4. Kapitał społeczny i ludzki 3. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Zdzięsławice 4. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie 2010-2017 ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 3 / 8
1. Charakterystyka miejscowości Zdzięsławice 1.1. Położenie miejscowości, przynależność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności Miejscowość Zdzięsławice położona jest w Gminie Michałowice, w powiecie krakowskim. Miejscowość leży w centrum Gminy, graniczy od zachodu z Masłomiącą, Młodziejowicami i Książniczkami, od południa z Książniczkami i Raciborowicami, od wschodu z Pielgrzymowicami oraz od północy z Więcławicami Starymi. Powierzchnia Zdzięsławic to 220 ha, a zamieszkuje je 198 osób. Jest to jedna z najmniejszych pod względem liczby mieszkańców wsi Gminy Michałowice i najrzadziej zaludniona miejscowość 90 osób/1 km2. 1.2. Historia miejscowości ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń mających wpływ na powstanie układu przestrzennego Pierwsza wzmianka na temat wsi pochodzi z 1374 r. Nazwa wsi jest patronimiczna i pochodzi od osoby o imieniu Zdzisław lub Zdziesław. Wieś występuje w źródłach również jako: Zdziesławicze, Zdzięsławice, Dzięsławice. W 1396 roku Spytek z Melsztyna, wojewoda i starosta krakowski, wyznaczył granice wsi Raciborowice i Zdzięsławice, w związku ze sporem kapituły krakowskiej z Deresławem i Florianem oraz ich matką - dziedzicami Zdzięsławic. W średniowieczu granice Zdzięsławic wyznaczały narożne kopce ziemne. W wieku XV właścicielem wsi był rycerz Jan herbu Gryf. Wtedy wieś miała łany kmiece, zagrody, karczmy, a z folwarku dziesięcina byłą płacona kościołowi w Więcławicach. W 1581 r. właścicielem Zdzięsławic był kanonik krakowski. Przez Zdzięsławice z Książniczek do Więcławic, na Sieborowice szedł ważny trakt publiczny z Krakowa do Wielkopolski i Prus. Do zaborów wieś należała do powiatu krakowskiego, potem do miechowskiego. W 1791 r. wieś ma 14 domów, w tym dwór. Zamieszkuje wówczas Zdzięsławice 87 mieszkańców Dla porównania sąsiednie Więcławice mają wówczas 29 domów i 174 mieszkańców. Zdzięsławice znajdowały się w zaborze rosyjskim i były miejscowością graniczną. Wieś zawsze należała do parafii w Więcławicach Starych. W miejscowości obserwujemy układ urbanistyczny ulicowy, co oznacza, że zabudowa koncentruje się wzdłuż głównej drogi. Historyczne centrum wsi pokrywa się z obecnym centrum, gdzie znajduje się m.in. działka komunalna nr 133/1 tzw. Stawiska. 1.3 Określenie przestrzennej struktury miejscowości Miejscowość o rodowodzie średniowiecznym nadal zachowuje charakterystyczny układ urbanistyczny typowy dla osadnictwa przedlokacyjnego, które to zagospodarowywało tereny najbardziej przydatne z fizjograficznego punktu widzenia w dolinach, na pochyłościach o południowej ekspozycji. Zabudowa współcześnie skoncentrowana jest wzdłuż głównych dróg. Układ ten coraz częściej jest naruszany przez pasma zabudowy lokalizowanej wzdłuż geodezyjnych wydzieleń dróg na prywatnych posesjach. Miejscowość posiada wyraźnie wyodrębnione centrum. Znajduje się ono pomiędzy doliną bezimiennego strumienia i górką w kierunku Więcławic, gdzie dawniej znajdowały się zabudowania dworskie. Dwór został zniszczony dawno temu, nie zachowały się żadne jego szkice, aczkolwiek ostatnio w archiwach Katedry na Wawelu odnaleziono dokładny opis dworu z początku XVIII wieku, kiedy to wieś należała do kapituły krakowskiej. W Zdzięsławicach mieścił się browar i stawy rybne. Stara zabudowa wiejska, w tym cztery budynki drewniane wpisane do gminnej ewidencji zabytków, koncentruje się wzdłuż głównej drogi gminnej relacji Więcławice Stare Zdzięsławice Pielgrzymowice. Nowa zabudowa jednorodzinna często lokalizowana jest na zwartych osiedlach. Osie miejscowości wyznaczają: droga gminna relacji północ wschód oraz dolina strumienia biegnąca z północy na zachód. 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości 2.1. Zasoby przyrodnicze Część miejscowości znajduje się w otulinie Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Główny korytarz ekologiczny stanowi dolina strumienia, płynącego z łąk w okolicach Więcławic Starych w kierunku rzeki Dłubni w Książniczkach. Wzdłuż strumienia znajdują się liczne zadrzewienia i łąki. W Zdzięsławicach znajdują się dwa większe kompleksy zadrzewień, będące ostoją dzikich zwierząt: tzw. Bagna i Kowalowe Doły. Powszechnie występują następujące ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 4 / 8
gatunki drzew: olcha, akacja, jesion, wierzba, brzoza. Dzikie zwierzęta występują też na szerokich, otwartych przestrzeniach pól, które znajdują się, przede wszystkim, na południu miejscowości, przy granicy z Kończycami i Książniczkami. W Zdzięsławicach występuje kilka miejsc widokowych, z których doskonale widać panoramę Krakowa, w pogodne dni Beskidy, a nawet Tatry. 2.2. Dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny O dziedzictwie kulturowym wsi stanowi historia sięgająca Średniowiecza. Zdzięsławice, położone stosunkowo blisko metropolitarnego Krakowa, zostały zasiedlone w najdawniejszych czasach. Najstarsze pisemne świadectwa pochodzą z XIV wieku. Wieś początkowo była własnością rycerską, by następnie przejść w posiadanie kapituły krakowskiej. W miejscowości zachował się tradycyjny układ urbanistyczny. Część dróg, w obecnych czasach zarówno asfaltowych, jak i polnych, zachowała swój średniowieczny przebieg. Również większość starej zabudowy znajduje się w miejscach, gdzie istniała ona od wieków. W Zdzięsławicach zachowały się cztery drewniane domy wiejskie, zbudowane w pierwszej połowie XX wieku, wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków. We wsi stoją również trzy stare krzyże, znajdujące się na rozstajach dróg, w tym dwa drewniane i jeden metalowy na kamiennym postumencie oraz jedna współczesna kapliczka Matki Bożej. Świadectwem dawnych czasów jest również miejsce, gdzie w dawnych czasach grzebano osoby zmarłe na choroby zakaźne, tzw. cmentarz choleryków. Dziedzictwo kulturowe obecne jest również w miejscowych nazwach części wsi, które swoje korzenie mają w Średniowieczu, m.in. Szczepowa, Pod Spornią. Ta druga nazwa może wywodzić się jeszcze od spornej części przy rozgraniczaniu wsi w XIV wieku. Warto również pamiętać, że przez ponad 100 lat Zdzięsławice były miejscowością graniczną w zaborze rosyjskim. Sąsiednie, położone na południu, Raciborowice-Prawda, leżały już w Galicji. 2.3. Infrastruktura społeczna, infrastruktura techniczna, gospodarka i rolnictwo Zdzięsławice jest jedną z najmniejszych miejscowości pod względem mieszkańców, z kolei pod względem powierzchni jest miejscowością średnią. W ostatnich latach na terenie Gminy Michałowice obserwuje się dynamiczny rozwój budownictwa mieszkaniowego i związany z tym wzrost liczby mieszkańców. Zdzięsławice na razie nie doświadczyły tego szybkiego przyrostu budynków i mieszkańców, co w znacznej mierze pozwoliło zachować wiejski charakter miejscowości. Ostatnio obserwuje się jednak wzmożony obrót nieruchomościami i dużą liczbę rozpoczętych budów, co w ciągu najbliższych lat doprowadzi do zwiększenia gęstości zaludnienia. Spowoduje to z pewnością zwiększone zapotrzebowanie na infrastrukturę społeczną. Wprawdzie większość podstawowych usług publicznych zapewniają mieszkańcom Zdzięsławic inne miejscowości: Więcławice Stare (szkoła, kościół, sklepy), Michałowice (administracja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, bank) i Kraków, to jednak konieczne jest stworzenie miejsca, gdzie mieszkańcy będą się mogli spotkać, w tym także podstawowej infrastruktury sportowej (boisko) i rekreacyjnej (plac zabaw). Taką możliwość stwarza działka komunalna, o powierzchni 63 a, położona w centrum miejscowości. Zdzięsławice są stosunkowo dobrze wyposażone w infrastrukturę. Wyjątkiem jest kanalizacja, która na obszarze miejscowości nie występuje wcale. Łączna długość dróg wynosi 7200 m, w tym 2 600 m to drogi gminne asfaltowe. Głowna droga została wyremontowana w 2009 roku. Wieś charakteryzuje się bardzo wysokim odsetkiem gazyfikacji i zwodociągowania (ponad 95% gospodarstw posiada przyłącza). Sieć telekomunikacyjna TP S.A. jest również dobrze rozwinięta, a obszar Zdzięsławic znajduje się w polu zasięgu sieci wszystkich operatorów telefonii komórkowej, chociaż w niektórych częściach wsi są kłopoty z zasięgiem. Komunikację publiczną zapewnia bus STEFAN, relacji Zagórzyce-Kraków, mający siedem kursów dziennie od poniedziałku do piątku. We wsi nie ma obecnie żadnych usług publicznych, a usługi komercyjne reprezentują hurtownia pasz Central-pasz, usługi ubezpieczeniowe oraz firma geodezyjna. W miejscowości Zdzięsławice z roku na rok spada odsetek mieszkańców utrzymujących się z rolnictwa. Wielu mieszkańców miejscowości znajduje pracę w pobliskim Krakowie. 2.4. Kapitał społeczny i ludzki ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 5 / 8
W Zdzięsławicach nie funkcjonują żadne organizacje społeczne. Jednakże kapitał społeczny ma duży potencjał. Ponieważ miejscowość jest dość mała, większość ludzi zna się osobiście. Daje to możliwość łatwiejszej integracji nowoprzybyłych mieszkańców. Rozbudowa infrastruktury społecznej w znacznym stopniu może wspomóc ten proces. 3. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Zdzięsławice - analiza SWOT A) MOCNE STRONY Korzystne położenie geograficzne (bliskość Krakowa) Dobra dostępność komunikacyjna Bogate tradycje historyczne Korzystny układ urbanistyczny Kapitał ludzki Zachowany wiejski charakter miejscowości Duże otwarte przestrzenie B) SŁABE STRONY Braki w infrastrukturze (kanalizacja, chodniki) Brak budynku komunalnego, boiska, placu zabaw C) SZANSE Dynamiczny rozwój budownictwa mieszkaniowego Możliwość pozyskiwania środków finansowanych z zewnątrz środki unijne Rozwój organizacji pozarządowych D) ZAGROŻENIA Brak integracji nowoprzybyłych mieszkańców z autochtonami Chaotyczna, rozproszona zabudowa Mała opłacalność działalności rolniczej 4. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie 2010-2017 (w kolejności wynikającej z przyjętych priorytetów rozwoju miejscowości) Odnowa Centrum Miejscowości Zdzięsławice związana jest z kształtowaniem obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjającego nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Realizowane to będzie w szczególności poprzez rozbudowę centrum miejscowości, tworzenie stref sportowo-rekreacyjnych, modernizowanie placów parkingowych oraz modernizację oświetlenia ulicznego. Jednym z głównych problemów w Zdzięsławicach są braki w infrastrukturze. We wsi znajduje się kilka działek komunalnych. Większość stanowią drogi, a jedyną działką komunalną, nadającą się do lokalizacji obiektów infrastruktury społecznej jest działka nr 133/1 tzw. Stawiska. Obecnie znajduje się na niej budynek Domu Rolnika, który został wybudowany na początku lat 80-tych XX wieku. Niestety budynek posiada wady konstrukcyjne i wymaga kompleksowej przebudowy lub wyburzenia i postawienia na jego miejscu nowego obiektu. Mieszkańcy, a w szczególności dzieci i młodzież, nie posiadają miejsca, gdzie mogliby się spotkać i spędzać ciekawie i bezpiecznie wolny czas. Brak jest bezpiecznego placu zabaw i odpowiedniego boiska. W pierwszej kolejności konieczne jest zagospodarowanie działki komunalnej nr 133/1 poprzez wykarczowanie krzaków, wyrównanie terenu, utworzenie boiska oraz montaż placu zabaw, w skład którego wejdzie piaskownica, chybotka, huśtawka, karuzela i zestaw zabawowy zamek". Zostanie również wykonane utwardzenie alejki pomiędzy boiskiem i placem zabaw. Powstanie również część piknikowa z ławami, stołami, altaną i grillem. W kolejnych latach zasadne będzie wyremontowanie obecnego budynku Domu Rolnika lub jego wyburzenie i postawienie nowej świetlicy, która byłaby miejscem spotkań ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 6 / 8
mieszkańców gminy. Odnowa centrum Zdzięsławic związana jest z kształtowaniem obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjającego nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Z inwestycji infrastrukturalnych największym wyzwaniem będzie budowa kanalizacji sanitarnej w całej miejscowości. Jej brak jest szczególnie uciążliwy dla mieszkańców. Ścieki są odprowadzane do bezodpływowych zbiorników lub przydomowych oczyszczalni. Istnieją ciągle potrzeby dalszych inwestycji drogowych. Najważniejszą inwestycją będzie budowa drogi Zdzięsławice - Książniczki. W przyszłości będzie również potrzeba budowy chodnika dla pieszych wzdłuż drogi, przebiegającej przez wieś. Na kilku odcinkach dróg brakuje oświetlenia ulicznego, które należy uzupełnić. Istniejące lampy będę wkrótce wymagały modernizacji. Nazwa i zakres zadania Cel Harmonogram Lata 2010-2011 Wartość: 90 tys. zł 1. Budowa boiska i placu zabaw na działce 133/1 Boisko do piłki nożnej, zagospodarowanie zieleni, elementy małej architektury, wyposażenie placu zabaw, alejki Ułatwienie mieszkańcom dostępu do infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Podwyższenie standardu życia mieszkańców Podniesienia funkcjonalności centrum miejscowości Utrzymanie ładu przestrzennego i estetyki zabudowy Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży Źródła finansowania Gmina Michałowice, PROW, Nazwa zadania 2. Remont lub budowa świetlicy wiejskiej na działce 133/1 Cel Harmonogram Lata 2011-2012 Wartość: 400 tys. zł Utworzenie miejsca spotkań dla mieszkańców Podwyższenie standardu życia mieszkańców Podniesienia funkcjonalności centrum miejscowości Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży Aktywizacja i rozwój tożsamości społeczności wiejskiej Źródła finansowania Gmina Michałowice, PROW, Nazwa zadania Cel Harmonogram Lata 2011-2012 Wartość: 600 tys. zł 3. Budowa drogi Zdzięsławice-Książniczki Poprawa układu komunikacyjnego Skrócenie czasu przejazdu do Krakowa i sąsiednich miejscowości Źródła finansowania Gmina Michałowice, Urząd Marszałkowski Nazwa zadania Cel Harmonogram Lata 2015-2016 Wartość: 3 mln zł 4. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej Podwyższenie standardu życia mieszkańców Poprawa jakości środowiska naturalnego ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 7 / 8
Źródła finansowania Gmina Michałowice, MRPO ID: VXLJP-QIQGA-LWRBW-FDZWB-GZGVP. uchwalony. Strona 8 / 8