3. Przez tradycję do przyszłości Znajomość historii własnego miasta i regionu to jedna z podstaw wspólnoty lokalnej. Bez tej wiedzy, bez świadomości wspólnoty kulturowej i lokalnego patriotyzmu trudno zbudować społeczeństwo obywatelskie. To jedno z podstawowych zadań Miasta Suwałki bo społeczeństwo obywatelskie pomoŝe skuteczniej wykorzystać zasoby ekonomiczne, ludzkie talenty i kompetencje oraz wiedzę dla rozwoju suwalskiej wspólnoty i zachowania jej toŝsamości. Od pierwszych po drugiej wojnie światowej w pełni demokratycznych wyborów samorządowych w Suwałkach organizowane są obchody świąt państwowych : Święta Konstytucji 3 Maja (pod Dąbkiem Wolności) i Święta Niepodległości (przy pomniku Ŝołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej na cmentarzu parafialnym przy ul. Bakałarzewskiej). Uczestniczą w nich kombatanci, młodzieŝ, harcerze, Ŝołnierze, policjanci, samorządowcy oraz mieszkańcy Suwałk. Z okazji Święta Niepodległości Prezydent Miasta Suwałk zaprasza na uroczysty obiad przedstawicieli suwalskich kombatantów oraz innych zasłuŝonych mieszkańców Suwałk. Miasto Suwałki stale współpracuje i wspiera organizacyjnie oraz finansowo suwalskie organizacje kombatanckie. 7
W Suwałkach uroczyście są obchodzone teŝ inne święta patriotyczne: a) rocznice wybuchu II wojny światowej ( 1 września), b) rocznice zakończenia II wojny światowej ( 8 maja), c) Dzień Sybiraka ( 17 września), d) rocznice wyzwolenia Suwałk ( 24 sierpnia), e) Święto 14. Pułku Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka J.Piłsudskiego (10 września), f) święto patrona 14. Pułku Artylerii Przeciwpancernej (12 maja), g) rocznice zamordowania 16 mieszkańców Suwalszczyzny ( 1 kwietnia), h) rocznice rozstrzelania w Lesie Szwajcarskim Ŝołnierzy z grupy kpt. St. Bielickiego (26 kwietnia). 8
Wyjątkową manifestacją uczuć patriotycznych mieszkańców Suwałk był pogrzeb profesora Edwarda Franciszka Szczepanika- ostatniego premiera rządu RP na uchodźstwie, Honorowego Obywatela Suwałk. 12 listopada 2005 roku na cmentarzu parafialnym złoŝono prochy jednego z najwybitniejszych suwalczan w historii. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli najbliŝsi prof. E. F. Szczepanika oraz przedstawiciele najwyŝszych władz państwowych Rzeczpospolitej Polskiej. We wrześniu 2006 roku zorganizowano konferencję naukową Polonia i Polacy na świecie. Stan badań i ich perspektywy na XXI wiek dedykowaną prof. E.F. Szczepanikowi. Jej uczestnicy zaproponowali utworzenie w Suwałkach laboratorium Dialogu Międzykulturowego, które 9
mogłoby zajmować się problemami Polonii i wymiana kulturalną. W tej placówce znalazłoby się muzeum rządu emigracyjnego oraz biblioteka im. E.F. Szczepanika. Prezydent Suwałk zaproponował nazwanie imieniem prof. Szczepanika jednego z suwalskich rond oraz stypendiów fundowanych przez suwalski samorząd najzdolniejszym młodym suwalczanom. Konwent i Senat Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Suwałkach podjął uchwały o nadaniu imienia prof. E.F. Szczepanika tej uczelni. Przedstawiciele Miasta Suwałk uczestniczą teŝ w innych uroczystościach patriotycznych organizowanych w Suwałkach i regionie, a takŝe składają 10
kwiaty na grobach osób zasłuŝonych dla Miasta Suwałki (np. w przededniu Święta Zmarłych odwiedzają groby prezydentów Suwałk) oraz osób, które poległy w walce o niepodległość Suwałk. Po 1990 roku w Suwałkach postawiono pomniki: a) Powstańców Styczniowych na Szubienicznej Górze, b) Zesłańców Sybiru na cmentarzu parafialnym przy ul. Bakałarzewskiej, c) obelisk Armii Krajowej przy ul. Sejneńskiej. Odnowiono pomnik śołnierzy Września 1939 roku przy ul. Wojska Polskiego. Ponadto w Suwałkach m.in. odsłonięto popiersie gen. Zygmunta Podhorskiego przed Zespołem Szkół nr 2 oraz wmurowano tablicę przypominającą wizytę marszałka Józefa Piłsudskiego w dniach 12-13 września 1919 roku w Suwałkach (na budynku Muzeum Okręgowego). 11
Miasto sprawuje opiekę nad miejscami pamięci narodowej w Suwałkach. W najbliŝszym czasie zostanie odrestaurowany Pomnik Straceń (zły stan techniczny) przy ul. Sejneńskiej. Trwają teŝ przygotowania do budowy pomnika PapieŜa Jana Pawła II ( prowadzona jest zbiórka publiczna na ten cel, trwają uzgodnienia z ordynariuszem diecezji ełckiej). Miasto Suwałki dba teŝ o upamiętnienie wybitnych Polaków urodzonych w Suwałkach poprzez organizację imprez popularyzujących na przykład twórczość Marii Konopnickiej (doroczne spotkanie W ogrodzie baśni w rocznicę urodzin najsłynniejszej suwalczanki) czy zamontowanie tablicy na kamienicy, w której urodził się Alfred Wierusz-Kowalski lub nadanie Andrzejowi Wajdzie tytułu Honorowego Obywatela Suwałk. Suwalscy radni tytuły Honorowych Obywateli Suwałk nadali: Edwardowi Franciszkowi Szczepanikowi, Andrzejowi Wajdzie i Andrzejowi Strumiłło. W październiku 2006 roku na kamienicy przy ul. Hamerszmita, w której mieszkali rodzice Czesława Miłosza zostanie wmurowana tablica pamiątkowa poświęcona polskiemu nobliście. 12
Miasto Suwałki (zwłaszcza Muzeum Okręgowe) organizuje szereg wystaw, które przybliŝają historię Suwałk i Suwalszczyzny ( m.in. Na lewym brzegu Niemna, Widoki suwalskie, wystawa pamięci prof. Edwarda F. Szczepanika). W maju i czerwcu 2006 roku na dziedzińcu suwalskiego ratusza moŝna było obejrzeć wystawę Zaginieni w obławie- lipiec 1945 przypominające tragiczne wydarzenia sprzed 61 lat, w których zaginęło około 600 mieszkańców Suwalszczyzny. Wiele rodzin tych zaginionych mieszka w Suwałkach. Miasto wspomagało organizatorów obchodów 60. rocznicy obławy z lata 1945 roku. Miasto Suwałki współorganizuje teŝ koncerty pieśni patriotycznych. 13
Miasto Suwałki finansowo wspiera równieŝ publikacje przybliŝające historię Suwałk i Suwalszczyzny (m.in. publikacje Augustowsko- Suwalskiego Towarzystwa Naukowego oraz białostockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego np. publikacje biografii prof. Edwarda F. Szczepanika i prezydenta Suwałk Wawrzyńca Gałaja czy szkic biograficzny Walery Roman 1877-1952 Honorowy obywatel Suwałk autorstwa Andrzeja Matusiewicza i Krzysztofa Skłodowskiego). 14
Suwalskie placówki oświatowe realizują programy edukacyjne popularyzujące wiedzę o regionie oraz jego historii. Te programy powinny być realizowane w taki sposób by w moŝliwe najbardziej atrakcyjnej formie przekazać wiedzę o Suwałkach i Suwalszczyźnie. W 2004 roku Miasto Suwałki zaprosiło do grodu nad Czarną Hańczą Państwa Lipińskich- czteroosobową polska rodzinę z Kazachstanu. Otrzymali oni wyremontowane mieszkanie z niezbędnym wyposaŝeniem. Jelena i Wiktor Lipińscy znaleźli pracę w miejskich firmach. Te wszystkie działania Miasto Suwałki realizuje po to by wywołać jak największe zainteresowanie dziejami Suwałk i Suwalszczyzny. W myśl zasady, Ŝe historia nie jest po to by chwalić czy piętnować kogokolwiek, lecz po to by tłumaczyć i ułatwiać nam działanie w przyszłości. A wszystko po to by wzmocnić poczucie toŝsamości mieszkańców z Suwałk z ich miastem i regionem. 15